Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

การพยาบาลที่มีความผิดปกติอวัยวะรับสัมผัสตา, นางสาวพิชามญชุ์ เชิงทวี,…

- - - - ผู้รับบริการนอนตรวจ
      - สังเกตมีตาโปนมากกว่าปกติหรือไม่
      - ถ้ามีตาโปนจะพบเปลือกตาบนไม่คลุมขอบตาดำ จะเห็นตาขาวลอยอยู่เหนือตาดำ
    - - คลำเพื่อประเมินความนุ่ม
      - ผู้รับบริการกลับตา ใช้นิ้วชี้และนิ้วกลางคลำเหนือเปลือกตาทั้งสองข้าง
  - - - เห็นเป็นสีดำและใส :check:
      - รูม่านตาขุ่นจะเป็นต้อกระจก :red_cross:
- - - - เกิดการสููญเสียประสิทธิภาพลานสายตา+สมรรถนภาพการมองเห็น
  - - - ชนิดมุมปิด angle - closure clacoma
        
        มีการตีบแคบของ trabecular meshworkทางระบายน้ำเลี้ยงลูกตา
        
        ทำให้มีแรงกดโดยเฉพาะบริเวณขั้วประสาทตา optic disc
        
        ทำลายประสาทตารวกเร็ว ปวดตามาก สูญเสียการมองเห็น
      - ต้อหินชนิดมุมเปิด open – angle glacoma
        
        เกิดความผิดปกติของทางเดินน้ำเลี้ยงภายในลูกตา
        
        ทำให้การระบายน้ าเลี้ยงภายในลูกตาลดลง
        
        ในขณะที่การสร้างน้ำเลี้ยงภายในลูก ตามีปริมาณเท่าเดิม
        
        ความดันในลูกตาสูงขึ้นทีละน้อย
        
        เกิดการทำลาย ประสาทตา เกิดขึ้นช้า ๆ
        
        แทบไม่มีอาการปวดตา จึงสูญเสียลานสายตาทีละน้อย จนกระทั้งเสียความสามารถในการมองเห็น
      - อาการและอาการแสดง
        
        ต้อหินระยะเฉียบพลัน
        
        ปวดศีรษะมาก
        
        ตามัวลงคล้ายหมอกมาบัง
        
        ปวดตามากสู้แสงไม่ได้
        
        บางคนมองเห็นแสงสีรุ้งรอบ ๆ ดวงไฟ เนื่องจากมีน้ำเข้าแทรกอยู่ในกระจกตา
        
        การรักษา
        
        ต้องรีบรักษาเพื่อลดความดันในลูก ตาให้ลงสู่ระดับปกติ
        
        แพทย์มักให้ยาหยอดตา ยารับประทานทางปากหรือยา ฉีด จนความดันลดลงสู่อาการปกติ
        
        การเห็นดีขึ้นจึงนัดผ่าตัดตามมา
        
        ต้อหินระยะเรื้อรัง
        
        ความดันของลูกตาสูงขึ้นเล็กน้อย
        
        ผู้ป่วยอาจไม่รู้สึกอะไรเลย
        
        บางคนรู้สึกมึนศีรษะ ตาพร่ามัว รู้สึกเพลียตา ไม่มีอาการปวด ไม่มีการเปลี่ยนแปลงของลานสายตา ลานสายตาจะค่อย ๆ แคบลง
        
        การรักษา
        
        ให้ยาหยอดตาและยารับประทาน เพื่อเพิ่มการไหลออกหรือลดการผลิตน้ำเอเควียส
        
        ควบคุมความดันลูกตาให้อยู่ในระดับปกติพร้อมนัดมาตรวจเป็นระยะ ๆ
    - - เกิดขึ้น เนื่องจากมีความผิดปกติภายในลูกตา
      - อาจเกิดจากมีโรคทางกายที่ทำให้การไหลของเอเควียสลดลง
    - - เกิดจากมีdevelopment anormalies
      - อาจเป็นแบบเฉียบพลันหรือเรื้อรัง
  - - - เวลายิงจะไม่รู้สึกเจ็บภายใน 24 ชั่วโมงแรก
      - หลังยิงเลเซอร์อาจมีอาการปวดศีรษะหรือตามัวลงเล็กน้อย
    - - ใช้นิ้วดึงเปลือกตาล่างลง
      - พร้อมกับหยอดยาลงในกระพุ้งตาล่าง 1-2 หยด
- - - - พัฒนาการของพยาธิสภาพ
        
        ต้อกระจกที่ยังไม่สุก (immature cataratc)
        
        ระยะที่ตาขุ่นไม่มาก
        
        ลักษณะ 2 ทึบตรงส่วนกลาง แก้วตา แต่ส่วนรอบ ๆ ยังใส ทำให้ยังคงมองเห็นอยู่บ้าง
        
        ลักษณะ 1 เริ่มที่เปลือกหุ้มแก้วตา (cortex) แต่บริเวณ กลางแก้วตา (nucleus) ยังคงใส
        
        ต้อกระจกที่สุกแล้ว (mature cataratc)
        
        ระยะที่ตาขุ่นทั้งหมด
        
        เมื่อใช้ไฟฉายส่องเฉียง ๆ จะไม่พบเงาม่านตา
        
        แก้วตามีความแข็งตัวในขนาดที่พอดี ความขุ่นของแก้วตากระจายไปทั่วลูก
        
        วัดสายตาได้ ประมาณนับ นิ้วได้ หรือ เห็นมือโบกไหวไปมา หรือเห็นเพียงแสงไฟและบอกทิศทางได้
        
        ระยะนี้เหมาะสม กับการผ่าตัดมากที่สุด
        
        ต้อกระจกที่สุกเกินไป (hypermature cataract)
        
        สุกมากจนขนาดเลนส์เล็กลงและมีเปลือกหุ้มเลนส์ที่ย่น
        
        ระยะนี้ผ่าตัดค่อนข้างยาก เพราะอาจเกิดภาวะแทรกซ้อนได้
        
        หากปล่อยทิ้งไว้ตาจะบอดได้
        
        เกิดจากน้ำซึมออก นอกเซลล์ เลนส์แข็งมากขึ้น
    - - โดนกระทบกระเทือน อย่างแรงที่ลูกตา
      - โดนของมีคมทิ่มแทงทะลุตาและไปโดยเลนส์ตา
      - เป็น ต้อหิน โรคเบาหวาน ต่อมไทรอยด์เป็นพิษ พาราไทรอยด์ พิษสารเคมี
  - - - ตามัวลงช้า ๆ โดยไม่รู้สึกเจ็บปวด
      - โดยเฉพาะที่สว่าง (รูม่านตาจะเล็กลง)
  - - - Intracapsular cataract extraction (IICE)
        
        ผ่าตัดนำแก้วตาที่ขุ่นพร้อมทั้งเปลือกหุ้มเข้าตาทั้งหมดในเวลาเดียวกัน
        
        มีผลไม่แน่นอน
        
        มีผลต่อสายตาการมอง
        
        หรือใส่แล้วแพทย์วางตำแหน่งไม่ตรงทำให้เกิดสายตาเอียงได้
        
        ถ้าไม่ใส่เลนส์เข้าไปแทนที่ จะต้องใส่แว่นตา หรือคอนแทคแลนส์
      - Extracapsular cataract extraction (ECCE)
        
        โดยเหลือเปลือกหุ้ม แก้วตาด้านหลัง
        
        การผ่าตัดเอาแก้วตาที่ขุ่นออกพร้อมทั้งเปลือกหุ้มเข้าตาด้านหน้า
      - Phacoemulsification with Intraocular Lens (PE C IOL)
        
        ใช้คลื่นเสียงหรืออัลตราซาวด์ที่มีความถี่สูงเข้าไปสลายเนื้อแก้วตาแล้วดูดออกมาทิ้ง และจึงนำแก้วตาเทียมใส่เข้าไปแทน
        
        ข้อดี
        
        ระยะพักฟื้นหลังการผ่าตัดสั้นกว่า
        
        การเกิดสายตาเอียงหลังผ่าตัดน้อยลง
        
        ต่างกับวิธีปกติตรงที่แผลผ่าตัดเล็กกว่า
        
        ข้อเสีย
        
        เป็นวิธีใหม่ ดังนั้นต้องอาศัยความชำนาญของแพทย์
        
        ต้องใช้เครื่องมือราคาแพง
        
        ต้องใช้สารหล่อลื่นช่วยในระหว่างผ่าตัดเพราะเครื่องอัลตราซาวด์อาจสั่นไปทำลายกระจกตาได้
  - - - ระวังอย่าให้น้ำกระเด็นเข้าตา
      - ค่อย ๆ แปรงฟันไม่สั่นศีรษะไปมา
      - หลีกเลี่ยงอาหารแข็ง เหนียวที่ต้องออกแรงเคี้ยวมาก ไม่ควรท้องผูก
      - หลีกเลี่ยงยกของหนักมากกว่า 5 kg
      - ไม่ควรใช้สายตานานเกิน 1 ชั่วโมง
      - เน้นกลางคืนปิดฝาครอบตา กลางวันใส่แว่นตาสีชาหรือสีดำ
- - - - บริเวณรอบ ๆ รูหรือรอยฉีก ขาดของจอประสาทตา
      - จะทำเมื่อจอประสาทตาฉีกขาดเป็นรู
    - - การฉีดก๊าซเข้าไปในตา (Pneumatic retinopexy)
        
        เข้าไปในช่องน้ำวุ้นลูกตา
        
        เพื่อดันให้จอประสาทตาที่หลุดลอกกลับเข้าไปติดที่เดิม
      - การผ่าตัดหนุนจอประสาทตา (Scleral buckling)
        
        เป็นการใช้วัสดุหรือ ยางเพื่อหนุนตาขาวให้เข้าไปติดจอประสาทตาที่หลุดลอก
      - การผ่าตัดน้ำวุ้นลูกตา (Pars plana vitrectomy)
        
        เป็นการตัดน้ำวุ้นลูก ตาที่ดึงรั้งจอประสาทตาให้ฉีกขาด
  - - - -ให้ข้อมูลเกี่ยวกับโรค แผนการรักษา การผ่าตัด ให้ผู้ป่วยทราบเพื่อ ลดความวิตกกังวล
      - -แนะนำผู้ป่วยห้ามก้มหน้า
      - -แนะนำผู้ป่วยหลีกเลี่ยงขยี้ตา ส่ายศีรษะและใบหน้าแรง การอาเจียน
      - -ดูแลให้ผู้ป่วย Absolute bed rest
    - - เน้นการประเมินและป้องกันอาการเริ่มต้นของความ ดันลูกตาสูง
      - -ดูแลให้ได้รับการวัดความดันลูกตาจากแพทย์หลังผ่าตัดประมาณ 4-6 ชั่วโมง
      - -ประเมินอาการเริ่มต้นของภาวะความดันลูกตาสูง ได้แก่ มีอาการ ปวดและรับประทานยาแล้วไม่ทุเลาลง
      - -ดูแลให้นอนคว่ำหน้าหรือนั่งคว่ำหน้าให้ได้อย่างน้อยวันละ 16 ชั่วโมงเพื่อให้แก๊สที่ใส่ไว้ในขณะผ่าตัดไปกดบริเวณจอประสาทตาที่ลอกหลุด ซึ่งจะช่วยให้จอประสาทตาติดกลับเข้าที่ได้
      - -ในผู้ป่วยที่ต้องมาฉีดแก๊สหลายๆ ครั้ง ผู้ป่วยอาจมีความท้อแท้หรือมี ความวิตกกังวลเกี่ยวกับการมองเห็น ควรให้การสนับสนุนด้านกำลังใจและให้ ข้อมูลเกี่ยวกับแผนการรักษาเป็นระยะ
      - -ดูแลให้รับประทานอาหารอ่อนเพื่อป้องกันการกระทบกระเทือนจาก การออกแรงเคี้ยวอาหาร
      - -ประเมินอาการท้องผูก
    - - ข้างที่ทำการผ่าตัดให้เช็ดวันละครั้งหลังตื่นนอน ก่อนเช็ดล้างมือให้สะอาด
      - หลังการผ่าตัด 2 เดือนแรก หลีกเลี่ยงการออกกำลังกายที่หักโหม
      - ควรทำความสะอาดใบหน้าโดยใช้ ผ้าขนหนูชุบน้ าบิดหมาด ๆ เช็ดหน้าเบา ๆ เฉพาะข้างที่ไม่ได้ผ่าตัด
- - - - 1.เบาหวานระยะแรก (Non-Proliferation diabetic retinopathy=NPDR)
        
        อาจไม่มีอาการผิดปรกติ อาการสำคัญมักพบคือตามัว
        
        เหตุของตามัวอาจเกิดจากจอประสาทตาบวมหรือมี เลือดออกในวุ้นตาหรือจอประสาทตาถูกดึงรั้งหลุดลอก
      - 2.เบาหวานระยะรุนแรง (Proliferation diabetic retinopathy=PDR)
  - - - ได้แก่ ยากลุ่ม steroid และยา กลุ่ม Anti VEGF
      - ข้อดีคือ
        
        รายที่ตอบสนองต่อยาได้ดี การมองเห็นจะกลับคืนมาได้เกือบเท่าหรือเท่าปรกติ
        
        โดยไม่มีผลทำลายจอประสาทตาบางส่วนเหมือนการฉายแสงเลเซอร์
      - ข้อจำกัด
        
        ยามีฤทธิ์อยู่ได้ชั่วคราวเฉลี่ย 3-4 เดือน
        
        อาจมีผลข้างเคียงของยา หรือภาวะแทรกซ้อน
    - - ในกรณีที่จุดรับภาพส่วนกลางบวม
      - ในผู้ที่มีเส้นเลือดผิดปกติงอกใหม่
      - อาจเป็นการช่วยลดภาวะแทรกซ้อน เท่านั้นไม่ได้ช่วยให้การมองเห็นดีขึ้น
    - - กรณี
        
        โรครุนแรงจนมีเลือดออกในน้ำวุ้นตา
        
        มีพังผืดดึงรั้งจอประสาทตาหลุดลอกหรือมีจุดกลางรับ ภาพจอประสาทตาบวมเรื้อรังที่ไม่ตอบสนองต่อการฉายแสงเลเซอร์หรือยาฉีด
- - - - เช่นภาวะตาปิดไม่สนิทขณะหลับ (Lagophthalmos)
    - - ได้แก่ การขูดเนื้อเยื่อของแผลไป ย้อมและเพาะเชื้อ (scrape lesion)
    - - หากมีอาการปวดมากพิจารณาให้ยาบรรเทาปวดกลุ่ม NSAID
      - ในรายที่มีภาวะ ปวดตามากจากม่านตาและซีเรียรีบอดีมีการหดเกร็ง (ciliary spasm) อาจ ได้รับยา Atropine eye drop โดยการช่วยลด ปฏิกิริยาต่อแสงของรูม่านตา
      - โดยให้รับประทานยาแก้ปวด paracetamol
  - - - ถูกใบข้าวหรือใบอ้อยทิ่มบริเวณกระจกตา
      - ถูกสารเคมีกระเด็นเข้าตา
    - - การใช้ยาหยอดตาที่มี ส่วนผสมของสเตียรอยด์นานๆ
    - - โรคขาดวิตามินเอ (vitamin A deficiency)
      - การแพ้ยา (Stevens Johnson)
  - - - ห้ามขยี้ตา อย่าให้น้ำเข้าตา
      - นอนตะแคงข้างที่มีพยาธิสภาพเพื่อป้องกันการติดเชื้อสู่ตาข้างที่ไม่มีพยาธิสภาพ