Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
บทที่ 4 การพยาบาลผู้ที่มีพยาธิสภาพของต่อมไร้ท่อระยะเฉียบพลันและเรื้อรัง,…
บทที่ 4 การพยาบาลผู้ที่มีพยาธิสภาพของต่อมไร้ท่อระยะเฉียบพลันและเรื้อรัง
หน้าที่ของต่อมไร้ท่อ
สร้างฮอร์โมน ที่ควบคุมอารมณ์ การเจริญเติบโต การเผาผลาญการเจริญพันธุ์
ต่อมไร้ท่อจะทำหน้าที่ควบคุมการสร้างและการปล่อยฮอร์โมนออกมา
ต่อมไร้ท่อจะส่งฮอร์โมนจะไปสู่เซลล์ต่าง ๆ ของร่างกายพร้อมกับกระแสเลือด
diabetes
ยาเม็ดรักษา
ยาเม็ดลดระดับน้ำตาลในเลือดมี 2 ประเภทเสริมการออกฤทธิ์ของอินซูลิน Agents Enhancing the
Effectiveness of Insulin ยาในกลุ่มนี้ไม่ทำให้เกิดภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำ ได้แก่Metformin Troglitazone Acarbose
ยาเพิ่มการหลั่งของอินซูลินAgents Augmentating the supply ofInsulin ยาในกลุ่มนี้เพิ่มการหลั่งของอินซูลิน
Sulfonylurea ,
สำหรับผู้ป่วยโรคเบาหวานชนิดที่ 2 แนะนำการใช้ยาดังนี้
1.ผู้ป่วยที่ไม่มีข้อห้ามในการใช้ยา metformin แนะให้ใช้ยาชนิดนี้เป็นยาชนิดแรก 2.ปรับยาเพื่อให้ได้ค่าน้ำตาลเฉลี่ยได้ตามเป้าหมายใน 3-6เดือน หากไม่ได้เป้าหมายและใช้ยาเต็มที่แล้วให้เพิ่มยาชนิดที่23. ยาชนิดที่ 2 ที่ให้ใช้คือ glucagon-like peptide-1 (GLP-1) และยารับประทานเบาหวานชนิดอื่น หากผู้ป่วยที่เป็นใหม่ และมีน้ำตาลสูงและมีอาการมากแนะนำ
ให้ใช้อินซูลินในการรักษาเบื้องต้น
insulin
แบ่งตามระยะเวลาการออกฤทธิ์เป็น 5 ประเภท
1.ออกฤทธิ์เร็ว Rapid acting หรืออินซูลินน้ำใส ได้แก่Humalog( insulin lispro)novolog (insulin aspart) apidra ( insulin glulisine)อินซุลินชนิดนี้เมื่อฉีดแล้วจะออกฤทธิ์ทันทีดังนั้นควรจะ
ฉีดยาก่อนอาหารไม่เกิน 15 นาที
Short acting insulin ได้แก่Regular insulin
-Actrapid-Humalin-Rเริ่มออกฤทธิ์ 30-45 นาทีหลังฉีด ออกฤทธิ์สูงสุด 2-4 ชั่วโมงหลังฉีดและอยู่ได้นาน 4-6 ชั่วโมงหลั'ฉีด
ออกฤทธิ์ปานกลาง Intermediate-Acting Insulin แบ่งเป็น 2 ชนิด
-3.1 NPH insulin : neutral protamine hagedorn
insulin หรืออาจเรียก isophane insulin ใช้สาร
protamine ทำให้อินซูลินออกฤทธิ์ยาวขึ้นได้แก่ Humalin-N เริ่มออกฤทธิ์ 1-4 ชม.หลังฉีด ออกฤทธิ์สูงสุด4-10 ชม. และยาอยู่ได้นาน 12-20 ชม.
-3.2 Lente insulin ใช้ zinc ทำให้ยาออกฤทธิ์นาน ขึ้นเริ่มออกฤทธิ์ 2-4 ชม.หลังฉีด ออกฤทธิ์สูงสุด
8-12 ชม. และยาอยู่ได้นาน 12-20 ชม.
ออกฤทธิ์ระยะยาว Long-Acting Insulin ได้แก่ insulin glargine insulin detemir ออกฤทธิ์นานสุด เริ่มออกฤทธิ์ 3-5 ชม.หลังฉีด ออกฤทธิ์สูงสุด 10-16 ชม.และยาอยู่ได้นาน 18-24 ชม.
5.อินซูลินผสม Insulin Mixtures เป็นการผสม อินซูลินออกฤทธิ์เร็วกับอินซูลินออกฤทธิ์ปานกลาง โดย
มากผสมอัตราส่วน 30:70
การควบคุม
อาหาร
Glycemic index.
เป็นการวัดการดูดซึมของอาหารเปรียบเทียบกับ
อาหารมาตรฐาน
ถ้า = 100 หมายความว่า ดูดซึมได้เท่ากับอาหาร
มาตรฐาน
ถ้า < 100 หมายความว่า ดูดซึมได้น้อยกว่าอาหาร
มาตรฐาน
ถ้า > 100 หมายความว่า ดูดซึมได้ดีกว่าอาหาร
มาตรฐาน
หมายเหตุ
อาหารสำหรับผู้ป่วยเบาหวานควรจะมีค่าอินเด็กต่ำ
Thyroid
การรักษา Graves’s disease
ใช้ยาต้านไทรอยด์1. Methimazole 7.5-15 mg/dประมาณ 2 ปี หายได้ 40% 2.Propylthiouracil = PTU ยับยั้งการสังเคราะห์ ไทรอยด์ฮอร์โมน ผลข้างเคียงที่สำคัญ คือ ทำให้เม็ดเลือดขาวต่ำ
จุดประสงค์ในการรักษา
เพื่อหยุดการเจริญเติบโตของต่อมไทรอย
ด์และทำให้ยุบลง 1. ถ้าโตจากการชดเชยเนื่องจากการขาดไอโอดีน เป็นผลทำให้การสร้าง thyroxin ลด
ลง จะให้ ไทรอยด์ฮอร์โมนหรือไอโอดีนทดแทนในรูปสารละลายเช่น Lugol ‘ssolution
ผ่าตัด ได้ผลเร็วที่สุด ระวัง Hypoparathyroidism
131I(17,18,19) เพื่อลดจำนวนเลือดไปเลี้ยงต่อมไทรอยด์ก่อนการผ่าตัด 10-14 วัน และเพื่อรักษา thyroid storm
การตรวจวินิจฉัย
T3,T4 ต่ำ ส่วน TSH สูง หรือไม่สูง ในรายที่ได้รับยา dopamine, corticosteroid 2. ระดับน้ำตาลในเลือดต่ำ, Na ต่ำ , เม็ดเลือดขาวต่ำออกซิเจนในเลือดต่ำ 3.คาร์บอนไดออกไซด์คั่ง โคเลสเตอรอลสูง 4. ซีดแบบเม็ดเลือดแดงใหญ่ Macrocytic anemia 5. หัวใจโต
Pituitary
Anterior
Growth hormone = GH
= กระดูก และกล้ามเนื้อ
Adrenocoticotrophic hormone
= ACTH = ต่อมหมวกไต
Thyroid stimulating hormone
= THS = ต่อมไทรอยด์
FHS , LH = รังไข่ และอัณฑะ
Prolactin = เต้านม
Posterior
Antidiuretic hormone =
ADH = ไต
Oxytoxin = มดลูก
Adrenal
เป็นภาวะที่ adrenal cortex ทำงานน้อยลง ทำให้มีการหลั่งmineralcorticoid, glucocorticoid และ sex hormone ลดลง ซึ่งอาจเกิดจากการฝ่อ (Idiopathic atrophy) ของ adrenal cortex จากการต้านภูมิต้านทาน (autoimmune)
การวินิจฉัย 1.การซักประวัติ
2.เก็บปัสสาวะ 24 ชั่วโมง
(24-hour urinary catecholamines and metanephrines)ซึ่งเป็น
metabolite ของ catecholamine ในพลาสมาและปัสสาวะสูงผิดปกติสารเหล่านี้ จะถูกสร้างโดยต่อมหมวกไต (adrenal glands) และถูกขับ
ออกทางปัสสาวะเพื่อตรวจสอบว่า สารถูกผลิตออกมามากหรือไม่3.Plasma metanephrines เป็นการตรวจเลือด หาสารที่ได้จากต่อม
หมวกไต (adrenaline-related compounds)
1.ระยะเริ่มรักษา ควบคุมความดันโลหิตและ อัตราการเต้นของหัวใจให้อยู่ในเกณฑ์ปกติ - ลดความเสี่ยงต่อการเกิด
ภาวะแทรกซ้อน
2.ระยะก่อนผ่าตัด - ควบคุมความดันโลหิตและอัตราการเต้นของหัวใจให้อยู่ในเกณฑ์ปกติ- ปรับระดับสารน้ำใน
ร่างกายให้อยู่ในเกณฑ์ปกติ
3.ระยะระหว่างผ่าตัด ป้องกันการเกิดภาวะcatecholamine ในกระแสเลือดสูงผิดปกติ
4.ระยะหลังผ่าตัด - ป้องกันการเกิดความ
ดันโลหิตต่ำ - ป้องกันการเกิด
น้ำตาลในเลือดต่ำ
