Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

การพยาบาลแบบองค์รวมในการแก้ปัญหาสุขภาพสำหรับบุคคลวัยผู้ใหญ่…

- - - - เปลือกลูกตา (Sclera)
        
        ทำหน้าที่ห่อหุ้มลูกตาเพื่อรักษาทรงของลูกตา ป้องกันอันตรายให้แก่เนื้อเยื่อชั้นในผนังลูกตาชั้นนี้จะทึบแสง
      - กระจกตา (Cornea)
        
        มีลักษณะโปร่งแสงทำหน้าที่หักเหแสงร่วมกับ เลนส์ตา และช่วยในการโฟกัสภาพ
    - - ม่านตา (Iris)
        
        เป็นแผ่นบาง ๆ ทำหน้าที่ควบคุมปริมาณแสงเข้าสู่ตา
      - Ciliary body
        
        เป็นส่วนหน้าสุดของ choroid ทำหน้าที่สร้างของเหลวที่ เรียกว่า aqueous humor ทำหน้าที่ให้อาหารแก่เลนส์และกระจกตา
      - Choroid
        
        เป็นเยื่อบางๆอยู่ระหว่างscleraกับจอตาเป็นชั้นที่มีหลอดเลือดจeนวนมากและมีเซลล์เม็ดสีจำนวนมาก
    - - จอประสาทตา (Retina)
        
        มีหน้าที่รับภาพจากแก้วตาซึ่งส่งมาเป็นพลังงานแสงแล้วแปลงเป็นพลังงานไฟฟ้า ส่งต่อไปยังประสาทตาเพื่อส่งต่อไปยังสมองเพื่อแปลงพลังงานไฟฟ้ากลับเป็นภาพให้เราเห็น
      - แก้วตา (Lens)
        
        ทำหน้าที่ช่วยกระจกตาทำหน้าที่ในการหักเหของแสงให้มาโฟกัสที่จอตาทำให้เกิดการมองเห็น
      - วุ้นตา (Vitreous)
        
        เป็นแหล่งอาหารแก้วตา เนื้อเยื่อ Ciliary body และ จอตา
- - - - การกระจายของขนคิ้ว อักเสบหรือไม่
    - - ตำแหน่ง ความนูน ความปกติตอนลืมตา
  - - - คลำประเมินความนุ่ม แข็ง
- - - - มีแรงดันลูกตาเพิ่มมากขึ้นจะทำให้ประสาทตาถูกทำลายส่งผลให้เกิดการสูญเสียประสิทธิภาพของลานสายตา และสมรรถภาพของการมองเห็น
    - - มีการคั่งของน้ำเอเควียสจากมีโครงสร้างตาผิดปกติ
      - ความผิดปกติของ trabecular meshwork ตั้งแต่กำเนิด
      - มีความเสื่อมของเนื้อเยื่อภายในลูกตา
    - - ต้อหินปฐมภูมิ
        
        มุมปิด
        
        มีการตีบแคบของ trabecular meshwork ที่เป็นทางระบายน้ำเลี้ยงลูกตาทำให้การระบายน้ำเลี้ยงในลูกตาลดลงทำให้มีแรงกดภายในลูกตา โดยเฉพาะบริเวณขั้วประสาทตา (optic disc) มีการทำลายของประสาทตาอย่างรวดเร็ว
        
        มุมเปิด
        
        เกิดความผิดปกติของทางเดินน้ำเลี้ยงภายในลูกตาทำ ให้การระบายน้ำเลี้ยงภายในลูกตาลดลง ในขณะที่การสร้างน้ำเลี้ยงภายในลูกตามีปริมาณเท่าเดิม ทำให้ความดันในลูกตาสูงขึ้นทีละน้อย เกิดการทำลายประสาทตาเกิดขึ้นช้า ๆ
        
        อาการ
        
        ต้อหินระยะเฉียบพลัน
        
        ปวดศีรษะมาก
        
        ปวดตามากสู้แสงไม่ได้
        
        มองเห็นแสงสีรุ้งรอบ ๆ ดวงไฟ
        
        ตามัวลงคล้ายหมอกมาบัง
        
        การรักษา
        
        มักให้ยาหยอดตาและยารับประทานทางปากหรือยาฉีดจนความดันลดลงสู่อาการปกติ การเห็นดีขึ้นจึงนัดผ่าตัดตามมา
        
        ต้อหินระยะเรื้อรัง
        
        มึนศีรษะ
        
        ตาพร่ามัว
        
        ไม่มีอาการปวด
        
        ไม่มีการเปลี่ยนแปลงของลานสายตา ลานสายตาจะค่อยๆแคบลง
        
        การรักษา
        
        แพทย์จะให้รักษาเพื่อมิให้ยาหยอดตาและยารับประทาน เพื่อเพิ่มการไหลออกหรือลดการผลิตน้ำเอเควียส ควบคุมความดันลูกตาให้อยู่ในระดับปกติพร้อมนัดมาตรวจเป็นระยะ ๆ
      - ต้อหินทุติยภูมิ
        
        เกิดเนื่องจากความผิกปกติภายในลูกตาหรืออาจเกิดจากมีโรคทางกายที่ทำให้การไหลของเอเควียสลดลง
      - ต้อหินแต่กำเนิด
        
        เช่น ต้อที่เดิดจากมี development anormalies โดยชนิดการเกิดต้อนั้น อาจเป็นแบบ เฉียบพลันหรือเรื้อรัง
    - - อธิบายให้เข้าใจเกี่ยวกับโรคและการรักษา
      - การเตรียมตัวก่อนการยิงเลเซอร์ เวลายิงจะไม่รู้สึกเจ็บภายใน 24 ชั่วโมงแรก หลังยิงเลเซอร์อาจมีอาการปวดศีรษะหรือตามัวลงเล็กน้อย
      - หากมีอาการ ตาแดง น้ำตาไหล ปวดตามาก ตามัวลง หรือตาสู้แสง ไม่ได้ให้มาตรวจก่อนวันนัด
      - สอนวิธีการหยอดตาอย่างมีประสิทธิภาพ
      - แนะนำให้ใส่แว่น หลีกเลี่ยงการขยี้ตา หลังทำเลเซอร์
  - - - เป็นภาวะแก้วตา (Lens) ขุ่น เป็นผลการเปลี่ยนแปลงโปรตีนภายในแก้วตา จากที่มีลักษณะโปร่งใสเหมือนกระจกในภาวะปกติเป็นทึบแสง ไม่ยอมให้แสงผ่าน ทำให้เกิดอาการตามัว มองเห็นภาพไม่ชัดเจน
    - - การเสื่อมตามวัย (Senile cataract) วัยชรา
        
        ต้อกระจกที่ยังไม่สุก (immature cataratc)
        
        เป็นระยะที่ตาขุ่นไม่มากการขุ่นของแก้วตาเริ่มที่เปลือกหุ้มแก้วตา (cortex) แต่บริเวณกลางแก้วตา (nucleus) ยังคงใส
        
        ต้อกระจกที่สุกแล้ว (mature cataratc)
        
        เป็นระยะที่ตาขุ่นทั้งหมด แก้วตามีความแข็งตัวในขนาดที่พอดี ความขุ่นของแก้วตากระจายไปทั่วลูก
        
        ระยะนี้เหมาะสม กับการผ่าตัดมากที่สุด
        
        ต้อกระจกที่สุกเกินไป (hypermature cataract)
        
        เป็นต้อกระจกที่สุกมากจนขนาดเลนส์เล็กลงและมีเปลือกหุ้มเลนส์ที่ย่น
        
        เลนส์แข็งมากขึ้น หากปล่อยทิ้งไว้ตาจะบอดได้ ระยะนี้ทำผ่าตัดค่อนข้างยากเพราะอาจเกิดภาวะแทรกซ้อนได้
      - ความผิดปกติโดยกำเนิด (Congenital cataract)
      - เกิดจากสาเหตุอื่น ๆ (Secondary cataract)
        
        โดนของมีคมทิ่มแทงทะลุตาและไปโดยเลนส์ตา
        
        โดนกระทบกระเทือนอย่างแรงที่ลูกตา
    - - ตามัว
      - มองเห็นภาพซ้อน
      - สายตาสั้นลง
    - - Intracapsular cataract extraction (IICE)
        
        การผ่าตัดนำแก้วตาที่ขุ่นพร้อมทั้งเปลือกหุ้มเข้าตาทั้งหมดในเวลาเดียวกัน
      - Extracapsular cataract extraction (ECCE)
        
        การผ่าตัดเอาแก้วตาที่ขุ่นออกพร้อมทั้งเปลือกหุ้มเข้าตาด้านหน้า โดยเหลือเปลือกหุ้มแก้วตาด้านหลัง
      - Phacoemulsification with Intraocular Lens (PECIOL)
        
        เป็นการผ่าตัดต้อกระจกโดยใช้คลื่นเสียงหรืออัลตราซาวด์ที่มีความถี่สูงเข้าไปสลายเนื้อแก้วตาแล้วดูดออกมาทิ้ง และจึงนำแก้วตาเทียมใส่เข้าไปแทน
    - - อยู่ที่โรงพยาบาล
        
        หลีกเลี่ยงการไอจามแรงๆ การก้มศีรษะต่ำกว่าระดับเอว
        
        รับประทานอาหารอ่อนงดอาหารแข็งเหนียวที่ต้องออกแรงเคี้ยวจนกว่า แผลจะหายประมาณ 2 สัปดาห์
        
        จัดท่านอนให้ผู้ป่วยไม่นอนทับบริเวณตาที่ได้รับการผ่าตัด
      - เมื่อกลับบ้าน
        
        ระวังอย่าให้น้ำกระเด็นเข้าตา
        
        หลีกเลี่ยงยกของหนักมากกว่า 5 kg
        
        เน้นกลางคืนปิดฝาครอบตา กลางวันใส่แว่นตาสีชาหรือสีดำ
  - - - ภาวะที่เกิดการแยกหรือลอกตัวของชั้นจอประสาทตาด้านใน (neurosensory retina) ออกจากชั้นของจอประสาทตาด้านนอก (retinal pigment epithelium)
    - - มีการเสื่อมของจอประสาทหรือน้ำวุ้นตา (vitreous)
      - การผ่าตัดเอาแก้วตาออกชนิด intracapsular cataract extractionได้ถึงร้อยละ 10-20
      - การได้รับอุบัติเหตุถูกกระทบกระเทือนบริเวณที่ตา
    - - ชนิดที่เกิดจากรูหรือรอยฉีกขาดที่จอประสาทตา (Rhegmatogenous retinal detachment)
      - ชนิดที่เกิดจากการดึงรั้ง (Tractional retinal detachment)
      - ชนิดไม่มีรูขาดที่จอประสาทตา (Non- rhegmatogenous retinal detachment or exudative retinal detachment)
    - - มีอาการมองเห็นแสงจุดดำหรือเส้นลอยไปลอยมา (floater) มองเห็นแสงวูบวาบคล้ายฟ้าแลบ (flashes of light)
    - - Cryocoagulation (การจี้ด้วยความเย็น)
        
        ชนิดนี้จะทำเมื่อจอประสาทตาฉีกขาดเป็นรู
      - การฉีดก๊าซเข้าไปในตา (Pneumatic retinopexy)
        
        เป็นวิธีการฉีดก๊าซเข้าไปในช่องน้าวุ้นลูกตาเพื่อดันให้จอประสาทตาที่หลุดลอกกลับเข้าไปติดที่เดิม
      - การผ่าตัดหนุนจอประสาทตา (Scleral buckling)
        
        เป็นการใช้วัสดุหรือยางเพื่อหนุนตาขาวให้เข้าไปติดจอประสาทตาที่หลุดลอก
      - การผ่าตัดน้าวุ้นลูกตา (Pars plana vitrectomy)
        
        เป็นการตัดน้าวุ้นลูกตาที่ดึงรั้งจอประสาทตาให้ฉีกขาดออก
    - - ก่อนผ่าตัด
        
        ดูแลให้ผู้ป่วย Absolute bed rest
        
        แนะนาผู้ป่วยหลีกเลี่ยงขยี้ตา ส่ายศีรษะและใบหน้าแรง การอาเจียน
        
        แนะนาผู้ป่วยห้ามก้มหน้า
        
        ให้ข้อมูลเกี่ยวกับโรค แผนการรักษา การผ่าตัด ให้ผู้ป่วยทราบเพื่อลดความวิตกกังวล
      - หลังผ่าตัด
        
        ดูแลให้ได้รับการวัดความดันลูกตาจากแพทย์หลังผ่าตัดประมาณ 4-6 ชั่วโมง
        
        ประเมินอาการเริ่มต้นของภาวะความดันลูกตาสูง
        
        ดูแลให้นอนคว่าหน้าหรือนั่งคว่าหน้าให้ได้อย่างน้อยวันละ 16 ชั่วโมง
        
        ดูแลให้รับประทานอาหารอ่อนเพื่อป้องกันการกระทบกระเทือนจากการออกแรงเคี้ยวอาหาร
        
        ประเมินอาการท้องผูก
      - เมื่อกลับบ้าน
        
        ควรทาความสะอาดใบหน้าโดยใช้ผ้าขนหนูชุบน้าบิดหมาด ๆ เช็ดหน้าเบา ๆ เฉพาะข้างที่ไม่ได้ผ่าตัด
- - - - ปวดแสบปวดร้อนระคายเคืองตามาก
      - สายตาสู้แสงไม่ได้ ทาให้ผู้ป่วยพยายามจะหลับตาตลอดเวลา (blepharospasm)
    - - การล้างตาโดยเร็วที่สุดด้วยน้าสะอาดปริมาณมากอาจมากกว่า 5 ลิตร
      - เมื่อมาถึงโรงพยาบาลจะได้รับการล้างตาให้โดยทันทีโดยอาจต้องมีการถ่างขยายเปลือกตาแล้วหยอดยาชาก่อนเพื่อให้สามารถล้างตาได้สะดวกขึ้นจนกระทั่งความเป็นกรดด่างในตาหมดไป
      - หากเกิดภาวะ corneal abrasion อาจได้รับการป้ายยา terramycin ointment และปิดตาแน่น (pressure patch) ไว้ 24 ชั่วโมงและนัดมาประเมินซ้าอีกครั้ง
      - แพทย์อาจให้ยาช่วยลดการอักเสบในตา ยาป้องกันการติดเชื้อ และยาที่ช่วยในการหายของแผลเปิดที่กระจกตา ยาลดความดันตา
      - การรักษาด้วยการผ่าตัด
    - - ล้างตาให้ผู้ป่วยโดยเร็วที่สุด โดยใช้ Normal saline หรือ sterile water โดยใช้เวลาอย่างน้อย 30 นาที
      - ดูแลบรรเทาอาการปวดกรณีที่ผู้ป่วยมีอาการปวดตามาก และดูแลให้ผู้ป่วยได้รับยาครบตามแผนการรักษา
  - - - เกิดจากการได้รับบาดเจ็บจากวัตถุไม่มีคมบริเวณตา ทำให้มีการฉีกขาดของเส้นเลือดบริเวณม่านตา ทำให้มีเลือดออกในช่องหน้าม่านตา (anterior chamber)
    - - ปิดตาทั้งสองข้างเพื่อให้ได้พักผ่อน
      - Absolute bed rest โดยให้นอนศีรษะสูงประมาณ 30-45 องศา
      - ดูแลให้ได้รับยาแก้ปวด paracetamol และ diazepam เพื่อให้ได้พักผ่อนและประเมินอาการปวดตา
    - - แนะนาให้ผู้ป่วยนอนนิ่งๆ ไม่ควรลุกจากเตียงประมาณ 3 – 5 วัน
      - ปิดตาทั้ง 2 ข้างที่มีเลือดออกด้วยผ้าปิดตา (eye pad) และที่ครอบตา (eye shield) ไขหัวเตียงสูง 30-45 องศา
      - ถ้าผู้ป่วยปวดตาต้องติดตามประเมินอาการปวดตาของผู้ป่วยภายหลังรับประทานยาแก้ปวดแล้ว 30 นาที
  - - - การควบคุมระดับน้ำตาล
      - ความยาวนานของการเป็นโรคเบาหวาน
      - โรคไขมันในเลือดสูง
    - - ระยะแรก (Non-Proliferation diabetic retinopathy=NPDR)
      - ระยะรุนแรง (Proliferation diabetic retinopathy=PDR)
    - - การรักษาด้วยการยิงเลเซอร์ (Panretinal photocoagulation=PRP)
      - การฉีดยาเข้าในน้้ำวุ้นตา (Intravitreal pharmacologic injection)
      - การผ่าตัดน้ำวุ้นตา (Vitrectomy)
    - - แนะนำให้ผู้ป่วยควบคุมระดับน้าตาลให้คงที่ เพื่อลดอัตราการเกิดความผิดปรกติของจอประสาทตาจากโรคเบาหวาน
      - ออกกาลังกาย รับประทานยาหรือฉีดยาลดระดับน้าตาลในเลือดอย่างสม่าเสมอ
  - - - อุบัติเหตุ
      - กระจกตามีภูมิต้านทานต่อเชื้อโรคต่ำ
      - มีความผิดปกติของกระจกตา
      - ตาปิดไม่สนิทขณะหลับ
      - ความผิดปกติบริเวณหนังตา
      - โรคทางกายที่ทำให้ภูมิคุ้มกันทางร่างกายบกพร่องลง
      - การใส่เลนส์สัมผัส
    - - ปวดตา
      - เคืองตา
      - กลัวแสง
      - น้ำตาไหล
      - ตาแดง
      - ตาพร่ามัว
      - กระจกตาขุ่น
    - - หาเชื้อโรคที่ทาให้เกิดการติดเชื้อ
      - กาจัดสาเหตุที่ทาให้เกิดแผลบริเวณกระจกตาที่เป็นสาเหตุอื่น
      - ส่งเสริมให้เกิดการแข็งแรงของร่างกาย
      - บรรเทาอาการปวดโดยให้รับประทานยาแก้ปวด paracetamol
    - - แยกเตียง ของใช้ และยาหยอดตาของผู้ป่วยใช้เป็นส่วนตัว เพื่อป้องกันการแพร่กระจายเชื้อสู้ผู้อื่น
      - เช็ดตาวันละ 1-2 ครั้ง โดยครอบเฉพาะพลาสติกครอบตา ไม่ต้องปิดผ้าปิดตา
      - หยอดตาตามแผนการรักษาอย่างเคร่งครัด
      - แนะนาผู้ป่วยห้ามขยี้ตา อย่าให้น้าเข้าตา
      - ให้ผู้ป่วยได้พักผ่อนและได้รับอาหารที่เพียงพอ
      - ตรวจเยี่ยมผู้ป่วยสม่าเสมอ เพื่อป้องกันภาวะพรากความรู้สึก