Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
ŞİİR ÜNİTESİ KAVRAM HARİTASİ, Ali Demir Ulucan, Beliz Orbeyi, Nehir…
ŞİİR ÜNİTESİ KAVRAM HARİTASİ
Şiir Türleri
Her şiir belirli bir üsluba sahip olup, belli bir konu içermektedir. Kimi şiirde aşk, kimi şiirde ise ayrılık konusu işlenir.
1. Lirik Şiir
2. Epik Şiir
3. Didaktik Şiir
4. Pastoral Şiir
5. Satirik Şiir
Lirik Şiir, şairin ruhunda ortaya çıkan ve yükselen heyecan duygularını, içli bir biçimde ifade eden, duygu yüklü olan şiirlere denir.
Bütün sevgileri atıp içimden Varlığımı yalnız ona verdim ben Elverir ki bir gün bana derinden Ta derinden bir gün bana ‘’ gel ‘’ desin (Ahmet Kutsi Tecer)
Epik Şiir, vatan sevgisi, yiğitlik, kahramanlık ve savaş ile alakalı konuları ifade eden şiir çeşidine epik şiir denmektedir.
Korkma, sönmez bu şafaklarda yüzen al sancak; Sönmeden yurdumun üstünde tüten en son ocak. O benim milletimin yıldızıdır, parlayacak; O benimdir, o benim milletimindir ancak. (Mehmet Akif Ersoy)
Didaktik şiir, belirli bir fikri kabul ettirmek ya da belirli bir konuda bilgi vermek, nasihat etmek, ahlaki olarak bir ders vermek için yazılan, öğretici olan şiirlerdir.
Dostum diye inanıp sır söyleme sakın Ne kadar olsa da güvenilir ve yakın Sırrın sende bile durup gizlenmezken Durur mu hiç dostunda, iyi düşün. ( Atabetü’l Hakayık )
Pastoral şiir, orman, dağ, köy, yayla gibi doğa güzelliklerini ve bu hayata dair duyulan özlem duygusunu ifade eden bir şiir türüdür.
Sonbahar geliyor serçe Yuvanı ne yapacaksın? Ayva çiçek açmadan önce. Meyvelerin içi geçecek Rüzgar başka çeşit esecek Yağmurlarla ıslanacaksın Halbuki ne kadar sıcaksın
( Cahit Külebi )
Satirik Şiir: Toplum yaşamındaki düzensizliklerin, aksayan tarafların, kişilerin türlü konulardaki beceriksizliğinin ve zayıf yönlerinin ifade edildiği yergi şiirlerine, satirik şiir denmektedir.
Söylersin de söz içinde şaşmazsın Helali haramı yersin seçmezsin Nasibin kesilir de sular içmezsin Akar çaylar senin olsa ne fayda ( Pir Sultan Abdal )
Şiirde Söz Sanatları
Tecahül-İ Arif:
Herkesçe bilinen bir gerçeği yazarın bilmiyormuş gibi aktarmasıdır.
Hüsn-İ Ta'lil:
Sebebi bilinen bir olayın meydana gelişini, gerçek sebebinin dışında başka bir nedene bağlamaktır.
Telmih
: Söz arasında herkesin bildiği bir olaya ya da kişiye işaret etme sanatı
Cinas:
Yazılışları aynı, anlamları farklı sözcüklerin bir arada kullanılmasıdır
Tekrir:
Anlatımı güçlendirmek için bir sözü sık sık tekrar etmektir
Kinaye:
Bir sözü hem gerçek hem de mecaz anlamda kullanmaktır
İstifham:
Anlatımı güçlendirmek için cevap alma amacı gütmeden soru sormaktır.
Kim bu cennet vatanın uğruna olmaz ki feda? (Mehmet Akif Ersoy)
Şakaklarıma kar mı yağdı ne var? Benim mi Allahım bu çizgili yüz?( Cahit Sıtkı Tarancı)
Bir an önce görülsün diye Akdeniz, Toroslarda ağaçlar hep çocuk kalır
Ne büyüksün ki kanın kurtarıyor teshidi, Bedrin aslanları ancak bu kadar şanlı idi. ( Mehmet Akif Ersoy/ Çanakkale Şehitlerine)
Göl kıyısındaki sazların arasından bir saz sesi geliyordu.
Ben güzele güzel demem, güzel benim olmayınca
Ateş düştüğü yeri yakar.
Şiir Geleneği: Şiir geleneği daha önce yaşamış şairlerin eserleriyle oluşur. Geleneği oluşturan şairler arasında sanat anlayışı bakımından bir ortaklık vardır. Dil, tema, yapı bakımından birbirleriyle benzer şiirler yazan şairler, bir geleneği başlatırlar.
ŞİİR NEDİR:Şiir en eski edebiyat türüdür. Değişik sanat anlayışlarına bağlı olarak çeşitli tanımları yapılmıştır, şiirin tanımlanamayacağı da öne sürülmüştür. Yine de genelde, şiirin ritime ve imgeye dayanan, kendine özgü dili ve söyleyiş özelliğiyle estetik etkilenmeler yaratıcı bir söz sanatı olduğu kabul edilmektedir.
NAZIM BİRİMİ:şiirde, belirli sayıda dizeden oluşan küme.
ŞİİRDE ÖLÇÜ:Şiirin dizelerindeki hecelerin sayısına, yapısına ve durağına bağlı denklikle sağlanan ahenk ile ritme ölçü
KAFŞYE ŞEMASI NEDİR:Uyak olarak değerlendirilen ses benzerliklerini çizgi ve harf yardımıyla göstermeye, uyak düzenini çıkarmaya, “kafiye örgüsü (kafiye şeması)
REDİF NEDİR:şiirde, genellikle kimi ikilikte ya da dörtlükte uyaktan sonra yer alan, yinelenen sözcük ya da ek.
İslamiyet Öncesi Nazım Biçimlerine örnekler:
Koşuk
Halk edebiyatında koşma olarak adlandırılır. Divan edebiyatında ise gazel olarak ele alınır 7 ya da 11’li hece ölçüsü kullanılıp yiğitlik, sevgi ve doğa gibi konuların işlendiği nazım türüdür.
Gazel
Aşk, ayrılın sevgi doğa gibi konuların şiirlerde yer aldığı nazım biçimine ise gazel denir.
Mesnevi
Bir kişiyi övmek ya da tam tersi mahcup etmek için yazılan nazım biçimidir. Özellikle Din ve devlet işleriyle uğraşan kişiler için yazılır.
Batı Kaynaklı Nazım Biçimleri örnekleri:
Sone
Kısa şiir veya türkü anlamına gelen sone ilk olarak İtalyan edebiyatında ortaya çıkmıştır. Toplam 14 dizeden oluşa batı kaynaklı nazım biçimi türüdür
Balad
Özellikle Fransız şiirlerinde daha çok görülen bu tür konusunu romantizm ve heyecan dolu öykülerden alarak oluşturulur
Ali Demir Ulucan
Beliz Orbeyi
Nehir Tanrıverdi
Elif Çuhalı