Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

การพยาบาลเเบบองค์รวมในการเเก้ปัญหาสุขภาพ สำหรับบุคคลวัยผู้ใหญ่…

- - - - ปกติ จะนุ่ม
      - ถ้าเเข็ง บ่งบอกถึงภาวะความดันในลูกตาสูง
  - - - ถ้าพบเเสดงว่ามีปัญหา
        
        กล้ามเนื้อลูกตาเสีย
  - - - ปกติจะเป็นวงกลมสมาตรกันทั้ง 2 ข้าง
    - - ให้มองผ่านรูม่านตา
        
        ปกติจะเป็นสีดำเเละใส
        
        ถ้าขุ่นจะเป็นต้อกระจก
  - - - จะพบเปลือกตาบนไม่คลุมของตาดำ
      - ตาขาวลอยอยู่เหนือตาดำ
- - - - ต้อหินชนิดมุมปิด (angle - closure glacoma)
        
        มีการตีบเเคบของ trabecular meshwork ที่เป็นทางระบายน้ำเลี้ยงลูกตา
        
        ทำให้การระบายน้ำเลี้ยงในลูกตาลดลงทำให้มีเเรงกดภายในลูกตา
        
        โดยเฉพาะบริเวณขั้วประสาทตา (optic disc)
        
        มีการทำลายของประสาทตาอย่างรวดเร็ว
        
        จอประสาทตาขาดเลือด
        
        สูญเสียการมองเห็น
        
        ปวดตามาก
      - ต้อหินชนิดมุมเปิด (open - angle glacoma)
        
        เกิดความผิดปกติของทางเดินน้ำเลี้ยงลูกตา
        
        การตีบเเคบของท่อตะเเกรงที่เป็นทางระบายน้ำเลี้ยงภายในลูกตา
        
        ทำให้การระบายน้ำเลี้ยงภายในลูกตาลดลงในขณะที่การสร้างน้ำเลี้ยงภายในลูกตามีปริมาณเท่าเดิม
        
        ทำให้ความดันในลูกตาสูงขึ้นทีละน้อย
        
        เกิดการทำลายประสาทตา
        
        เกิดขึ้นช้าๆโดยเเทบไม่มีอาการปวดตา
        
        จึงสูญเสียลานสายตาทีละน้อย
        
        จนเสียความสามารถในการมองเห็น
      - มี 2 ระยะ
        
        ต้อหินระยะเฉียบพลัน
        
        อาการ
        
        ปวดศีรษะมาก
        
        ปวดตามากสู้เเสงไม่ได้
        
        ตามัวลงคล้ายหมอกมาบัง
        
        มองเห็นเเสงสีรุ้งรอบๆดวงไฟ
        
        เนื่องจากมีน้ำเข้าเเทรกอยู่ในกระจกตา
        
        การรักษา
        
        ต้องรีบรักษาเพื่อลดความดันในลูกตาให้ลงสู่ระดับปกติ
        
        มักให้ยาหยอดตา มีทั้งกินเเละฉีด
        
        ต้อหินระยะเรื้อรัง
        
        อาการ
        
        ความดันของลูกตาสูงขึ้นเล็กน้อย
        
        ผู้ป่วยอาจไม่รู้สึกอาการอะไรเลย
        
        บางคนรู้สึกมึนศีรษะ
        
        ตาพร่ามัว
        
        เพลียตา
        
        ไม่มีอาการปวด
        
        ไม่มีการเปลี่ยนเเปลงของลานสายตา
        
        ลานสายตาจะค่อยๆเเคบลง
        
        การรักษา
        
        ให้ยารับประทานเเละยาหยอดตา
        
        เพื่อเพิ่มการไหลออกหรือลดการผลิตน้ำเอเควียส
        
        ควบคุมความดันลูกตาให้อยู่ในระดับปกติ
        
        นัดตรวจเป็นระยะ
    - - เป็นต้อหินที่เกิดขึ้นเนื่องจากมีความผิดปกติภายในลูกตา
      - อาจเกิดจากมีโรคทางกายที่ทำให้การไหลของเอเควียสลดลง
    - - ต้อที่เกิดจากมี development anormalies
        
        อาจเป็นเเบบเฉียบพลัน หรือเรื้อรัง
  - - - เวลายิงจะไม่รู้สีกเจ็บภายใน 24 ชั่วโมงเเรก
      - หลังยิงเลเซอร์อาจมีอาการปวดศีรษะหรือตามัวลงเล็กน้อย
    - - ตาเเดง
      - น้ำตาไหล
      - ปวดตามาก
      - ตามัวลง
      - ตาสู้เเสงไม่ได้
- - - - ต้อกระจกที่ยังไม่สุก (immature cataract)
        
        ตาขุ่นไม่มาก
        
        โดยทั่วไปคิดว่าเป็นอาการที่ปกติของผู้สูงอายุ
      - ต้อกระจกที่สุกเเล้ว (mature cataract)
        
        ตาขุ่นทั้งหมด
        
        เเก้วตามีความเเข็งตัวในขนาดที่พอดี
        
        เห็นเพียงเเสงไฟเเละบอกทิศทางได้
        
        ระยะนี้เหมาะสมกับการผ่าตัดมากที่สุด
      - ต้อกระจกที่สุกเกินไป (hypermature cataract)
        
        ขนาดเลนส์เล็กลงเเละมีเปลือกหุ้มเลนส์ที่ย่น
        
        เลนส์เเข็งมากขึ้น
        
        ปล่อยทิ้งไว้จะตาบอด
        
        ทำการผ่าตัดยาก
        
        อาจเกิดภาวะเเมรกซ้อนได้
    - - ความผิดปกติในการเจริญเติบโตของลูกตาในเด็กทารกเเรกเกิด
      - ส่วนมากเป็นกรรมพันธุ์
    - - โดนกระทบกระเทือนอย่างเเรงที่ลูกตา
      - โดนของมีคมทิ่มเเทงทะลุตาเเละไปโดนเลนส์ตา
      - เป็นต้อหิน
      - โรคเบาหวาน
      - ต่อมไทรอยด์เป็นพิษ
      - พาราไทรอยด์
      - พิษสารเคมี
  - - - ตามัวในที่สว่าง
        
        รูม่านตาจะเล็กลง
      - มองชัดในที่มืด
        
        รูม่านตาขยาย
    - - เเก้วตาที่ขุ่นจะทำให้การหักเหของเเสงเปลี่ยนไป
    - - การหักเหของเเสงที่เปลี่ยนไปจึงทำให้มองเห็นได้ชัดในระยะที่ใกล้
  - - - Intracapsular cataract extraction (IICE)
      - Extracapsular cataract extraction (ECCE)
      - Phacoemulsification with Intraocular Lens (PE C IOL)
        
        ใช้คลื่นเสียงหรืออัลตราซาวด์ที่มีความถี่สูงเข้าไปสลายเนื้อ
        เเก้วตาเเล้วดูุดออกมาทิ้ง เเล้วจึงนำเเก้วตาเทียมใ่เข้าไปเเทน
        
        ข้อดี
        
        เเผลผ่าตัดเล็กกว่า
        
        เกิดสายตาเอียงหลังผ่าตัดน้อยลง
        
        ระยะพักฟื้นหลังการผ่าตัดสั้นกว่า
        
        ข้อเสีย
        
        ต้องอาศัยความชำนาญของเเพทย์
        
        ต้องใช้เครื่องมือราคาเเพง
        
        ต้องใช้สารหล่อลื่น
        
        ทำลายกระจกตาได้
  - - - จัดท่านอนให้ผู้ป่วยไม่นอนทับบริเวณที่ได้รับการผ่าตัด
      - หลีกเลี่ยงการไอจามเเรงๆการก้มศีรษะต่ำกว่าระดับเอว
      - การเคลื่อนย้ายผู้ป่วยทุกครั้งต้องระมัดระวังการ
        กระทบกระเทือนบริเวณดวงตาเเละศีรษะ
      - รับประทานอาหารอ่อน งดอาหารเเข็งเหนียวจนกว่าเเผลจะหายประมาณ 2 สัปดาห์
      - ห้ามเบ่งถ่ายอุจจาระ
    - - ระวังอย่าให้น้ำกระเด็นเข้าตา
      - ค่อยๆเเปรงฟันไม่สั่นศีรษะไปมา
      - หลีกเลี่ยงอาหารเเข็ง เหนียว ไม่ควรท้องผูก
      - หลีกเลี่ยงยกขแงหนักมากกว่า 5 kg
      - ไม่ควรใช้สายตานานเกิดน 1 hr
      - เน้นกลางคืนปิดฝาครอบตา กลางวันใส่เเว่นตาสีชาหรือสีดำ
- - - - ดูเเลให้ผู้ป่วย Absolute bed rest
      - เเนะนำผู้ป่วยหลีกเลี่ยงขยี้ตา ส่ายศีรษะเเละใบหน้าเเรง การอาเจียน
      - เเนะนำผู้ป่วยห้ามก้มหน้า
      - ให้ข้อมูลเกี่ยวกับโรค เเผนการรักษา การผ่าตัด ให้ผู้ป่วยทราบเพื่อลดความวิตกกังวล
    - - ดูเเลให้ได้รับการวัดความดันลูกตาจากเเพทย์หลังผ่าตัดประมาณ 4-6 ชั่วโมง
      - ประเมินอาการเริ่มต้นของภาวะความดันลูกตาสูง
        
        มีอาการปวดเเละรับประทานยาเเล้วไม่ทุเลาลง
      - ดูเเลให้นอนคว่ำหน้าหรือนั่งคว่ำหน้าให้ได้อย่างน้อยวันละ 16 ชั่วโมง
        
        เพื่อให้เเก๊สที่ใส่ไว้ในขณะผ่าตัดไปกดบริเวณจอประสาทตาที่ลอกหลุด
        
        จะช่วยให้จอประสาทตาติดกลับเข้าที่ได้
      - ให้กำลังใจเเละให้ข้อมูลเกี่ยวกับเเผนการรักษาเป็นระยะ ในผู้ป่วยที่ต้องมาฉีดหลายๆครั้ง
      - ดูเเลรับประทานอาหารอ่อน
        
        เพื่อป้องกันการกระทบกระเทือนจาก การออกเเรงเคี้ยวอาหาร
      - ประเมินอาการท้องผูก
    - - การทำความสะอาดใบหน้า
        
        ใช้ผ้าขนหนูชุบน้ำบิดหมาดๆ เช็ดหน้าเบาๆ เฉพาะข้างที่ไม่ได้ผ่าตัด
        
        ตาข้างที่ทำการผ่าตัดให้เช็ดวันละครั้งหลังตื่นนอน
      - หลังผ่าตัด 2 เดือน
        
        ควรหลีกเลี่ยงการออกกำลังกายที่หักโหม
        
        การกระโดด
        
        ไม่ควรยกของหนัก
- - - - สารด่าง
      - สารกรด
    - - ปวดเเสบปวดร้อน ระคายเคืองตามาก
      - การมองเห็นจะลดลงถ้าสารเคมีเข้าตาจำนวนมาก
      - สายตาสู้เเสงไม่ได้ ทำให้พยายามจะหลับตาตลอดเวลา
  - - - ล้างด้วยน้ำสะอาดปริมาณมากๆ อาจมากกว่า 5 ลิตร
    - - เพื่อให้สามารถล้างตาได้สะดวกขึ้น จนกระทั่งความเป็นกรดด่างในตาหมดไป
    - - อาจได้รับการป้ายยา terramycin ointment
      - ปิดตาเเน่น 24 ชั่วโมง เเละนัดมาประเมินซ้ำอีกครั้ง
    - - อาจให้ยาช่วยลดการอักเสบในตา
      - ยาป้องกันการติดเชื้อ
      - ยาที่ช่วยในการหายของเเผลเปิดที่กระจกตา
      - ยาลดความดันตา
    - - การขูดเซลล์กระจกตาที่ตายออก
      - อาจมีการปลูกถ่ายเยื่อหุ้มรกเพื่อปิดเเผล
      - การปะกระจกตาที่ทะลุ
      - การเปลี่ยนกระจกตา
  - - - ใช้ Normal saline หรือ sterile water
      - โดยใช้เวลาอย่างน้อย 30 นาที
    - - ถ้าปวดมากต้องดูเเลให้ผู้ป่วยได้รับยาครบตามเเผนการรักษา
- - - - มีเลือดออกน้อยกว่า 1/3 ของช่องหน้าม่านตา
    - - มีเลือดออก 1/3 ถึง 1/2 ของช่องหน้าม่านตา
    - - มีเลือดออก 1/2 ถึงเกือบเต็มช่องหน้าม่านตา
    - - มีเลือดออกเต็มช่องหน้าม่านตา
  - - - ทำให้มีการฉีกขาดของเส้นเลือดบริเวณม่านตา
  - - - การมีเลือดออกซ้ำ
    - - มีเเรงดันในลูกตาสูง
    - - มีหลอดเลือดเคลือบตรงกระจกตา
  - - - เพื่อป้องกันการเกิด blood stain
    - - เพื่อให้ได้พักผ่อน ลดโอกาสการเกิด rebleeding เเละให้เลือดได้ดูดซึมกลับ
    - - หากมี Blood stain cornea
        
        ต้องทำการผ่าตัด paracentesis (เจาะระบาย)
        
        ใช้ NSS เข้าไปล้างในช่องหน้าม่านตา
  - - - เพื่อให้เลือดตกไปรวมในช่วงหน้าม่านตาตอนล่างเป็นระดับประเมินได้ชัดเจน
- - - - อาจไม่มีอาการผิดปกติ
    - - ตามัว
  - - - เพื่อลดอัตราการเกิดความผิดปกติของจอประสาทตาจากโรคเบาหวาน
    - - ยาลดระดับน้ำตาลในเลือดอย่างสม่ำเสมอ
  - - - กรณีที่จุดรับภาพส่วนกลางบวม
      - ในผู้ที่มีเส้นเลือดผิดปกติงอกใหม่
    - - ยากลุ่ม steroid เเละยา กลุ่มAnti VEGF
      - เพื่อรักษาโรคจุดกลางรับภาพจอประสาทตาบวมจากเบาหวาน
      - ข้อดี
        
        การมองเห็นจะกลับคืนมาได้เกือบเท่าหรือเท่าปกติ
        
        ไม่มีผลทำลายจอประสาทตาบางส่วน
      - ข้อจำกัด
        
        ยามีฤทธิ์อยู่ได้ชั่วคราวเฉลี่ย 3-4 เดือน
        
        ต้องทำการฉีดด้วยเทคนิคปลอดเชื้อในห้องผ่าตัด
        
        อาจมีผลข้างเคียงของยา
    - - เพื่อยับยั้งโรคเเละป้องกันไม่ผู้ป่วยสูญเสียการมองเห็นอย่างถาวร
      - กรณีที่โรครุนเเรงจนมีเลือดออกในน้ำวุ้นตา
      - หรือกรณีมีพังผืดดึงรั้งจอประสาทตาหลุดลอก
- - - - ถูกใบข้าว หรือใบอ้อยทิ่มบริเวณกระจกตา
      - ถูกสารเคมีกระเด็นเข้าตา
    - - การใช้ยาหยอดตาที่มีส่วนผสมของสเตียรอยด์นานๆ
    - - โรคขาดวิตามิน A
      - การเเพ้ยา
    - - จากอัมพาตใบหน้าครึ่งซีก (facial palsy)
      - ทำให้ผิวของกระจกดำเเห้ง ติดเชื้อง่าย
    - - ภาวะหนังตาม้วนเข้า (Entropion)
      - ภาวะขนตาทิ่มเเทงตา (Trichiasis)
    - - โรครูมาตอยด์
      - ติดเชื้อ HIV
      - เบาหวาน
      - ผู้สูงอายุ
    - - การใส่ที่ไม่สะอาด
      - การใช้น้ำยาไม่ถูกต้องอาจจะทำให้เชื้อโรคเกาะติดกับเลนส์
      - มีโอกาสที่จะเข้าไปในกระจกตาโดยตรง
  - - - การขูดเนื้อเยื่อของเเผลไปย้อมเเละเพาะเชื้อ (scrape lesion)
    - - ภาวะตาปิดไม่สนิทขณะหลับ
      - ภาวะหนังตาม้วนเข้าตา
      - ภาวะขนตาทิ่มเเทงตา
    - - ให้รับประทานวิตามินซี รับประทานอาหารที่มีโปนตีนสูง
    - - paracettamol
      - Atropine eye drop (มีภาวะปวดตามากจากม่านตาเเละciliary spasm มีการหดเกร็ง)
      - ยาบรรเทาปวดกลุ่ม NSAID (ปวดมาก)
  - - - ให้ของใช้ เเละยาหยอดตาเป็นส่วนตัว
        
        เพื่อป้องกันการเเพร่กระจายเชื้อสู่ผู้อื่น
    - - โดยครอปเฉพาะพลาสติกครอบตา ไม่ต้องปิดผ้าปิดตา
    - - ช่วงเเรกอาจจะต้องหยอดทุก 30 นาที
    - - อย่าให้น้ำเข้าตา นอนตะเเคงข้างที่มีพยาธิสภาพเพื่อป้องกันการติดเชื้อสู่ตาข้างที่ไม่มีพยาธิสภาพ
    - - เพื่อป้องกันภาวะพรากความรู้สึก (sensory deprivation)