Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
บทที่ 4 การพยาบาลผู้ที่มีพยาธิสภาพของต่อมไร้ท่อ ระยะเฉียบพลัน และเรื้อรัง…
บทที่ 4
การพยาบาลผู้ที่มีพยาธิสภาพของต่อมไร้ท่อ ระยะเฉียบพลัน และเรื้อรัง
หน้าที่ของต่อมไร้ท่อ
สร้างฮอร์โมน ที่ควบคุมอารมณ์ การเจริญเติบโต การเผาผลาญ การเจริญพันธุ์
ต่อมไร้ท่อจะทำหน้าที่ควบคุมการสร้างและการปล่อยฮอร์โมนออกมา 3. ต่อมไร้ท่อจะส่งฮอร์โมนจะไปสู่เซลล์ต่างร่างกายพร้อมกับกระแสเลือด
Diabetes mellitus
ยาเม็ดรักษาโรคเบาหวาน
ยาเม็ดลดระดับน้ำตาลในเลือดมี 2 ประเภท เสริมการออกฤทธิ์ของอินซูลิน Agents Enhancing the Effectiveness of Insulin ยาในกลุ่มนี้ไม่ทำให้เกิดภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำ ได้แก่ Metformin Troglitazone Acarbose
ยาเพิ่มการหลั่งของอินซูลินAgents Augmentating the supply of Insulin ยาในกลุ่มนี้เพิ่มการหลั่งของอินซูลิน ได้แก่ Sulfonylurea Repaglinide Insulin Sitagliptin
สำหรับผู้ป่วยโรคเบาหวานชนิดที่ 2 แนะนำการใช้ยาดังนี้
1.ผู้ป่วยที่ไม่มีข้อห้ามในการใช้ยา metformin แนะให้ใช้ยาชนิดนี้เป็นยาชนิดแรก2.ปรับยาเพื่อให้ได้ค่าน้ำตาลเฉลี่ยได้ตามเป้าหมายใน 3-6 เดือน3. ยาชนิดที่ 2 ที่ให้ใช้คือ glucagon-like peptide-1 (GLP- 1) และยารับประทานเบาหวานชนิดอื่นหากผู้ป่วยที่เป็นใหม่ และมีน้ำตาลสูงและมีอาการมากแนะนำให้ใช้อินซูลินในการรักษาเบื้องต้น
insulin
แบ่งตามระยะเวลาการออกฤทธิ์เป็น 5 ประเภท
1.ออกฤทธิ์เร็ว Rapid acting หรืออินซูลินน้ำใส ได้แก่Humalog( insulin lispro)novolog(insulin aspart) apidra ( insulin glulisine) อินซุลินชนิดนี้เมื่อฉีดแล้วจะออกฤทธิ์ทันทีดังนั้นควรจะฉีดยาก่อนอาหารไม่เกิน 15 นาที
Short acting insulin ได้แก่ Regular insulin -Actrapid
-Humalin-R เริ่มออกฤทธิ์ 30-45 นาทีหลังฉีด ออกฤทธิ์สูงสุด 2-4 ชั่วโมงหลังฉีด และอยู่ได้นาน 4-6 ชั่วโมงหลังฉีด
ออกฤทธิ์ปานกลาง Intermediate-Acting Insulin แบ่งเป็น 2 ชนิด 3.1 NPH insulin : neutral protamine hagedorn insulin3.2 Lente
ออกฤทธิ์ระยะยาว Long-Acting Insulin ได้แก่ insulin glargine insulin detemirออกฤทธิ์นานสุด เริ่มออกฤทธิ์ 3-5 ชม.หลังฉีด
ออกฤทธิ์สูงสุด 10-16 ชม.และยาอยู่ได้นาน 18-24 ชม.
5.อินซูลินผสม Insulin Mixtures เป็นการผสม
อินซูลินออกฤทธิ์เร็วกับอินซูลินออกฤทธิ์ปานกลางโดยมากผสมอัตราส่วน 30:70
หลักการออกกำลังกางกาย
ตรวจร่างกายก่อนการออกกำลังกายจากแพทย์ 2. บอกแพทย์เกี่ยวกับชนิดของการออกกำลังกาย3. ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ เป็นเวลาเดียวกันในแต่ละวันเริ่มทีละน้อย ไปหามากขึ้น 4.หลีกเลี่ยงการฉีดยาในบริเวณที่ออกกำลังกาย5. ควรทราบฤทธิ์ของยาว่าออกฤทธิ์สูงสุดเวลาใด6. งดออกกำลังกายเมื่อ ระดับน้ำตาล > 250 mg/dl7.ไม่ออกกำลังกายตอนท้องว่าง
ข้อแนะนำการออกกำลังกายกับเบาหวานชนิดที่หนึ่ง
ไม่ควรออกกำลังกายถ้าน้ำตาลตอนเช้ามากกว่า 250 mg% 2. ให้กินน้ำตาลถ้าน้ำตาลในเลือดต่ำกว่า100 mg%3. ตรวจน้ำตาลก่อนและหลังออกกำลังกาย4. เตรียมน้ำตาลไว้ขณะออกกำลังกาย 5. ปรับการฉีด insulin และอาหารเพื่อป้องกันภาวะน้ำตาลต่ำ
Thyroid
Hypothyroidism
Critinism
Myxenema
Hyperthyroidism
Thyroid crisis
Goiter
-Grave’s disease
Ca thyroid
การรักษา Graves’s disease
ใช้ยาต้านไทรอยด์
Methimazole 7.5-15 mg/dประมาณ 2 ปี หายได้ 40%Propylthiouracil = PTU ยับยั้งการสังเคราะห์ ไทรอยด์ฮอร์โมน ผลข้างเคียงที่สำคัญ คือ ทำให้เม็ดเลือดขาวต่ำ 2. ผ่าตัด ได้ผลเร็วที่สุด ระวัง Hypoparathyroidism
3.131I(17,18,19) เพื่อลดจำนวนเลือดไปเลี้ยงต่อมไทรอยด์ก่อนการผ่าตัด 10-14 วัน และเพื่อรักษา thyroid storm
hypothyroidism
อาการและอการแสดง
อุณหภูมิร่างกายต่ำมีอาการทางระบบประสาท ซึม เพ้อ ชักแบบ Focal seizureหมดสติ
หัวใจเต้นช้า LCO
หายใจช้าเบาตื้น ,
ท้องผูก ลำไส้อืด
กระเพาะปัสสาวะเป็นอัมพาต
ส่งผลให้การทำงานของอวัยวะในระบบต่างๆของร่างกายล้มเหลว คือ
การเผาผลาญลดลง มีการคั่งของสารMucopolysacharide ทำให้เกิดการบวมของเนื้อเยื่อ บวมแบบ non pitting โดยเฉพาะ รอบตา มือ เท้า ลิ้นโตคับปาก2. การตอบสนองของการควบคุมการหายใจลดลง3. ระบบหัวใจและหลอดเลือด หัวใจเต้นช้า LOC, BP ต่ำลงอาจถึง shock ได้4. การทำงานของไตลดลง มีการหลั่งเพิ่มของ ADH ทำให้น้ำคั่ง เกิด Hyponatremia ซึ่งส่งผลต่อระบบประสาทส่วนกลางมีอาการซึม ไม่รู้สึกตัว
การตรวจวินิจฉัย
T3,T4 ต่ำ ส่วน TSH สูง หรือไม่สูง ในรายที่ได้รับยา dopamine , corticosteroid2. ระดับน้ำตาลในเลือดต่ำ, Na ต่ำ , เม็ดเลือดขาวต่ำ ออกซิเจนในเลือดต่ำ
3.คาร์บอนไดออกไซด์คั่ง โคเลสเตอรอลสูง4. ซีดแบบเม็ดเลือดแดงใหญ่ Macrocytic anemia
5.หัวใจโต
การรักษา
1.ให้ฮอร์โมนทดแทน
ค้นหาปัจจัยกระตุ้น เช่นการติดเชื้อ
แก้ไขตามอาการ
Pituitary
Anterior
Growth hormone GH = กระดูกและกล้ามเนื้อ
adrenocorticotropic hormone ACTH =ต่อมหมวกไต
Thyroid stimulating hormone THS=ต่อมไทรอยด์
FHS,LH=รังไข่และอัณฑะ
Prolactin=เต้านม
Posterior
Antidiuretic hormone ADH= ไต
Oxytoxin=มดลูก
