Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
บทที่ 4 การพยาบาลผู้ที่มีพยาธิสภาพของต่อมไร้ท่อ ระยะเฉียบพลัน และเรื้อรัง…
บทที่ 4
การพยาบาลผู้ที่มีพยาธิสภาพของต่อมไร้ท่อ ระยะเฉียบพลัน และเรื้อรัง
หน้าที่ของต่อมไร้ท่อ
สร้างฮอร์โมน ที่ควบคุมอารมณ์ การเจริญเติบโต การเผาผลาญ การเจริญพันธุ์
ต่อมไร้ท่อจะทำหน้าที่ควบคุมการสร้างและการปล่อยฮอร์โมนออกมา
ต่อมไทรอยอจะส่งฮอร์โมนจะไปสู่เซลล์ตาง ๆ ของร่างกายพร้อม กับกระแสเลือด
เนื้อหา
ประกอบด้วย
การพยาบาลผูปวยเบาหวาน
การพยาบาลผู้ป่วยต่อมพาราไทรอยด์ และไทรอยด์ผิด ปกติ
การพยาบาลผู้ป่วยที่มีพยาธิสภาพของต่อมหมวกไต 4. การพยาบาล
ยาเม็ดรักษาเบาหวาน
ยาเม็ดลดระดับนํ้าตาลในเลือด มี2ประเภท เสริมการออกฤทธิ์ของอินซูลิน Agents Enhancing the Effectiveness of Insulin ยาในกลมนี้ไม่ทำให้เกิดภาวะ น้ําตาลในเลือดต่ำ ได้แก่
Metformin Troglitazone Acarbose
ยาเพิ่มการหลั่งของอินซูลิน
Agents Augmentating the supply of Insulin ยาในกล่มนี้เพิ่มการหลั่งของอินซูลิน ได้แก่ Sulfonylurea Repaglinide Insulin Sitagliptin
สำหรับผู้ป่วยโรคเบาหวานชนิดที่2แนะนำใช้ยาดังนี้
1.ผู้ป่วยทที่ไีม่มีข้อห้ามในการใช้ยา metformin แนะใหใ้ช้ยา ชนิดเดียวยาชนิดแรก
2.ปรับยาเพื่อ ให้ไ ด้ค่าน้ำาตาลเฉลี่ยได้ตามเป้าหมายใน 3-6 เดือน หากไม่ได้เป้าหมายและใช้ยาเต็มที่แล้วให้เพิ่มยาชนิดที่2
ยาชนิดที่2ที่ให้ใช้ คือ glucagon-like peptide-1 (GLP- 1) และยารับประทานเบาหวานชนิดอื่น
Insulin insulin แบ่งตามระยะเวลาการออกฤทธิ์เป็น5 ประเภท
1.ออกฤทธิ์เร็ว Rapid acting หรืออินซูลินนํ้าใส ได้แก่ Humalog( insulin lispro) novolog(insulin aspart) apidra ( insulin glulisine)
อินซุลินชนิดนี้เมื่อฉีดแล้วจะออกฤทธิ์ทันทีดังนั้นควรจะฉีดยาก่อนอาหารไม่เกิน 15 นาที
Short acting insulin ไดแก Regular insulin
-Actrapid -Humalin-R
เริ่มออกฤทธิ์ 30-45 นาทีหลังฉีด ออกฤทธิ์สูงสุด 2-4 ชั่วโมงหลังฉีด และอยู่ได้นาน 4-6 ชั่วโมงหลังฉีด
ออกฤทธิ์ปานกลาง Intermediate-Acting Insulin แบ่ง เป็น 2 ชนิด
3.1 NPH insulin : neutral protamine hagedorn insulin หรืออาจเรียก isophane insulin ใช้สาร protamine ทําให้อินซูลินออกฤทธิ์ยาวขึ้นได้แก่
Humalin-N เริ่มออกฤทธิ์ 1-4 ชม.หลังฉีด ออกฤทธิ์สูงสุด 4-10 ชม. และยาอยู่ได้นาน 12-20 ชม.
3.2 Lente insulin ใช้ zinc ทําให้ยาออกฤทธิ์นาน ขึ้นออกฤทธิ์ 2-4 ชม.หลังฉีดออกฤทธิ์สูงสุด 8-12 ชม. และยาอยู่ได้นาน 12-20 ชม.
ออกฤทธิ์ระยะยาว Long-Acting Insulin ได้แก่
insulin glargine
insulin detemir
ออกฤทธิ์นานสุด เริ่มออกฤทธิ์ 3-5 ชม.หลังฉีด ออกฤทธิ์สูงสุด 10-16 ชม.และยาอยู้ได้นาน 18-24 ช
5.อินซูลินผสม Insulin Mixtures เป็นการผสม อินซูลินออกฤทธิ์เร็วกับอินซูลินออกฤทธิ์ปานเลาง โดยมากผสมอัตราส่วน 30:70
Glycemic index เป็นการวัดการดูดซึมของอาหาเปรียบเทียบกับอาหารมาตรฐาน
ถ้า = 100 หมายความว่า ดูดซึมได้เท่ากับอาหารมาตรฐาน
ถ้า< 100 หมายความว่า ดูดซึมได้น้อยกว่าอาหารมาตรฐาน
ถ้า> 100 หมายความว่า ดูดซึมได้ดีกว่าอาหารมาตรฐาน
หมายเหตุ อาหารสำหรับผู้ป่วยเบาหวานควรจะมีค่าอินเด็กต่ำ
หลักการออกกำลังกาย
ตรวจรางกายก่อนการออกกําลังกาย จาก แพทย์
บอกแพทย์เกี่ยวกับชนิดของการออกกำลังกาย
ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ เป็นเวลาเดียวกันในแต่ละวัน เริ่มทีละน้อย ไปหามากขึ้น
4.หลีกเลี่ยงการฉีดยาในบริเวณที่ออกกำลังกาย
5.ควรทราบฤทธิ์ของยาว่าออกฤทธิ์สูงสุดเวลาใด
ข้อแนะนำการออกกำลังกายกับเบาหวานชนิดที่1
1.ไม่ควรออกกำลังกายถ้าน้ำตาลตอนเช้า มากกว่า 250 mg%
2.ให้กินน้ำตาลถ้าน้ำตาลในเลือดต่ำกว่า 100 mg%
3.ตรวจน้ำตาลก่อนและหลังออกกำลังกาย
4.ปรับน้ำตาลไว้ขณะออกกำลังกาย
ประโยชน์ของการออกกำลังกาย
ทำให้การควบคุมเบาหวานดีขึ้นเนื่องจากมีการเเพิ่มการตอบสนิงต่ออินซูลิน กลังการออกกำลังกาย 48 ชม ร่างกายยังไวต่อ inSulin
หากออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอจะทำให้ร่างกายตอบสนอง ต่อinsulin ดีขึ้นที่น้ำหนักไม่เปลี่ยนแปลง
การดูเท้า
Thyroid
การรักษา
การรักษา Graves’s disease
ใช้ยาต้านไทรอยด์ Methimazole 7.5-15 Mg/d ประมาณ 2ปี หายได้ 40% propyllthiouracil= PTU ยับยั้งการสังเคราะห์ ไทรอยด์ฮอร์โมน ผลข้างเคียงที่สำคัญคือ ทำให้เม็ดเลือดขาวต่ำ
จุดปรในการรักษา
เพื่อหยุดการเจริญเติบโตขิงต่อมไทรอยด์และทำให้ยุบลง
1.ถ้าโตจากการชดเชยเรื่องตากการจาดไอโอดีน เป็นผลทำให้การสร้าง thyroxine ลดลงจะให้ไทรอยด์ฮอร์โมน หรือ ไอโอดีน ทดแทนในรูปสารละลาย เช่น Lugol’s solution
SSKI= Saturated solution of potassium iodide
2.ผ่าตัด ได้ผลเร็วที่สุด ระวัง Hypoparathyroidism
3.เพื่อลดจำนวนเลือดไปเลี้ยงต่อมไทรอยด์ก่อนการผ่าตัด 10-14 วัน และเพื่อรักษา Thyroid storn
อาการและอาการแสดง
อุณร่างกายต่ำ
มีอาดทางระบบประสาท ซึม เพ้อ ซัก แบบFocal seizure
หมดสติ หัวใจเต้นช้า LCO หายใจช้าเบาตื้น ท้องผูก ลำไส้อืด กระเพาะปัสสาวะเป็นอัมพาต
การตรวจวินิจฉัย
T3 T4 ต่ำ ส่วน TSH สูง หรือไม่สูง ในรายที่ได้รับยา dopamine, corticosteroid
2.ระดับน้ำตาลในเลือดต่ำ Na ต่ำ เม็ดเลือดขาวต่ำ ออกซิเจนในเลือดต่ำ
คาร์บอนไดออกไซคั่ง โคเลสเตอรอลสูง
4.ซีดแบบเม็ดเลือดแดงใหญ่ Macrocytic anemia
5.หัวใจโต
การรัก
1.ให้ฮอร์โมนทดแทน
2.คุ้นหาปัจจัยกระตุ้น เช่น การติดเชื้อ
3.แก้ไขตามอาการ
