แสดงถึงความเชื่อที่ว่าจีนเป็นศูนย์กลางอำนาจและอารยธรรมโลก ดินแดนอื่นๆที่มีวัฒนธรรมด้อยกว่าจะต้องเข้ามาสวามิภักดิ์ตามความเชื่อของลัทธิขงจื้อ

ประเทศที่เข้ามาสวามิภักดิ์ต้องยอมรับความเป็นเจ้าประเทศราชของจีนและส่งเครื่องราชบรรณาการให้กับจีน

สิทธิพิเศษทางเศรษฐกิจจากจีน

เพื่อป้องกันไม่ให้จีนเข้าแทรกแซงช่วยเหลือสุโขทัยระหว่างที่อยุทธยาขัดแย้งกับสุโขทัย

กำไรที่ได้จากการค้ากับจีน

ของตอบแทน2เท่าที่ได้จากการถวายเครื่องราชบรรณาการ

อยุทธยาติดต่อกับจีนเพื่อผลประโยชน์ทางการค้าเป็นส่วนใหญ่

ขุนนางจีนได้แทรกแซงข้อบังคับทางการค้าของอยุทธยา

เป็นเมืองท่าสำหรับการทางทะเลด้านทะเลอันดามันสำหรับพ่อค้าจากอาหรับ อินเดีย และลังกา

ซามูไรที่อาศัยอยู่ในอยุทธยาได้ก่อตั้งกองทหารอาสาญี่ปุ่นเพื่อช่วยรบโดยมีผู้นำคือออกญาเสนาพิมุขหรือ ยามาดา นางามาซะ

ชาวญี่ปุ่นบางคนได้เข้ามามีอำนาจในราชสำนักอยุทธยา ทำให้พระเจ้าปราสาททองทรงปราบปรามอย่างหนักในปีพ.ศ.๒๑๗๒

เริ่มเข้ามาในช่วยปลายรัชสมัยของสมเด็จพระเนรศวรมหาราช

จากเมืองประเทศราชมาเป็นส่วนหนึ่งของอยุธยา

หลังจากเป็นเมืองขึ้นของอยุธยาอีกครั้งในสมัยสมเด็จพระนารายณ์อาณาจักรล้านนาเเยกตัวเป็นอิสระบ้าง หรือตกเป็นของพม่าบ้าง

เมื่อพ.ศ.2018 ล้านนาเเละอยุธยาได้ทำสัญญาเป็นไมตรีต่อกัน

เสียกองกำลังหรือไพร่พลจากการทำสงครามหลายครั้งกับล้านนา เเละ ในการทำสงครามกับพม่าเพื่อเเย่งชิงล้านนา

เป็นความสัมพันธ์เเบบผู้สัญญาไมตรีต่อกัน

เมื่ออยุธยาเริ่มอ่อนเเอลงหัวเมืองมลายูก็ตั้งตนเป็นอิสระ

ในช่วงเเรกที่อยุธยายึดหัวเมืองมลายู มีความสัมพันธ์ทางการค้าขาย

2310 พม่าตีอยุธยาได้สำเร็จ ศูนย์กลางอณาจักรย้ายมาธนบุรี

เมื่อใดที่อุธยาเข้มแข็งกว่า เขมรจะยอมนอบน้อมอยู่ในอำนาจอยุธยา

แต่เมื่อใดที่อยุธยาอ่อนแอหรือติดสู้รบกับพม่าจะแยกตัวเป็นอิสระแล้วซุ่มโจมตีอยุธยา

วัฒนธรรมการแต่งกาย อาทิ เสื้อครุยของกษัตริย์และขุนนาง ฉลองพระบาทเชิงงอน

ชาวเปอร์ได้เข้ามารับราชการในราชสำนัก หลายคนได้รับตำแหน่งที่สูง

การเผยแพร่ศาสนาอิสลามนิกายชีอะฮ์หรือนิกายเจ้าเซ็น

เข้ามาค้าขายกับจีนแต่ไม่สำเร็จจึงค้าขายกับญี่ปุ่น

สินค้าป่า เช่น หนังกวาง ไม้ฝาง ไม้กฤษณา ดินประสิว หมาก ตะกั่ว กระวาน ขี้ผึ้ง

สินค้าประเภท ทองแดง เงิน เหล็ก กระสุน อาวุธ ผ้าชนิดต่างๆ เครื่องแก้ว มาแลกเปลี่นกับไทย

พระเจ้ามอรีสมอบปืนใหญ่และอาวุธให้ไปถวายพระเอกาทศรถ

ฮอลันดาบีบบังคับไทยโดยการปิดอ่าวเมืองตะนาวศรี

ฮอลลันดาส่งเรือรบมาปิดอ่าวไทยไม้ให้ไทยค้าขายกับต่างประเทศ

พระนารายณ์เห็นว่าไม่สามารถได้จึงยอมยกผลประโยชน์ตามที่ฮอลลันดาเรียกร้อง

ไทยกับฮอลลันดาเกิดข้อพิพาทกันอีกการค้าระหว่างไทยกับฮอลันดาค่อยๆลดน้อยลง จนสิ้นสมัยอยุธยา

อังกฤษส่งคณะทูตมาเจริญสัมพันธไมตรีกับอยุธยา

พระเจ้าทรงธรรมพระราชทานบ้านหลังหนึ่งให้เป็นสถานีการค้า

อณุญาติให้พ่อค้าชาวอังกฤษอยู่ใกล้หมู่บ้านชาวฮอลลันดา

โดยการพระราชทานสิทธิพิเศษทางการค้าดีบุกและพริกไทย

เสนอยกเมืองปัตตานีให้อังกฤษปกครองเพื่อสร้าป้อมปราการไว้ป้องกันการรุกรานจากฮอลันดา

ไทยส่งทูตไปเจริญสัมพันธไมตรีกับฝรั่งเศษแต่ทูตไทยได้แวะไปเจริญสัมพันธไมตรีกับอังกฤษ

เนื่องจากปัญหาเกี่ยวกับลักลอบค้าและระบบการค้าของอยุธยา

เกิดข้อพิพาทอย่งรุนแรงกันที่เมื่องมะริดถึงขั้นสู้รบ

พ่อค้าอังกฤษได้เข้ามาค้าขายกับไทยจนสิ้นสุดสมัยอยุธยา

ส่งเสริมมิชชันนารีมาเผยแพร่ศาสนาคริสต์ในเอเชีย

ชาวโปรตุเกสช่วยส่งเสริมกำลังทหาร สอนวิชาการทหารและอาวุธปืน ช่วนไทยรบกับพม่า

ไทยได้รับความรู้การทำขนมต่างๆ ที่มีไข่เป็นส่วนผสม

อนุญาตให้พ่อค้าชาวโปรตุเกสตั้งสถานีการค้าที่อยุธยาและเมืองท่าอื่นๆได้

อนุญาตให้มิชชันนารีสร้างโบสถ์ เผยแพร่ศาสนาคริสต์นิการโรมันคาทอลิกในอยุธยาได้

มีการส่งคณะธูตเจริญสัมพันธไมตรี ทำให้ความสัมพันธ์ระห่างไมยกับโปรตุเกสดีขึ้น

อนุญาตให้พ่อค้าฝรั่งเศสตั้งสถานีการค้าในไทย และอนุญาตให้คณะบาทหลวงสอบ คริสต์ศาสนาและสร้างโบสถ์ตามที่ต้องการ

เดินทางกลับประเทศไทยพร้อมกับคณะทูตฝรั่งเศส ซึ่งมีเชอวาเลีย เดอ โชมองต์ เป็นราชทูต

ได้รับสิทธิสอนศาสนาและค้าขายได้ทั่วราชอาณาจักร โดยไม่ต้องเสียภาษี

สมเด็จพระนารายณ์จึงให้ไปประจำที่เมืองบางกอกและเมืองมะริด

ออกพระเพทราชาจึงกำจัดออกญาวิไชเยนทร์และส่งกองทหาร ขับไล่ทหารฝรั่งเศสที่ป้อมเมืองบางกอก

ความสัมพันธ์ระหว่างไทยกับฝรั่งเศสจึงห่างเหินกันไปจนสิ้นสมัยอยุธยา

ตรงกับรัชสมัยของพระเจ้าทรงธรรม

เดนมาร์กได้ขายอาวุธให้แก่อยุธยาและได้นำช้างกลับไป