Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
Giza gorputzaren antolaketa - Coggle Diagram
Giza gorputzaren antolaketa
4.- Ehun maila
Ehunak funtzio bera betetzen duten zelula espezializatuen multzoak dira. 4 mota daude:
Epiteliala
Gorputzaren eta kanpoaldearen edo gorputz barruko inguruneen arteko hesi bat da. Bi talde daude:
Estaldura-epitelioa
Guruin-epitelioak
Gihar-ehunak
Ehun uzkurkorrak dira.
Hiru motatako gihar-ehunak daude:
Gihar-ehun ildaskatua
Bihotzeko gihar-ehuna
Gihar-ehun leuna
Nerbio-ehuna
Nerbio ehunek informazioa jaso eta bidaltzen dute organismoan zehar.
Bi zelula mota daude:
Zelula glialak
Neuronak
Konektiboa
Ehunak elkarren artean konektatzen dituztelako izena dute horrela. Beste ehun batzuk lotzea, eustea eta babestea da haien eginkizuna.
Gantz ehuna
Ehun konjuntiboa
Odol ehuna
Kartilago ehuna
Hezur ehuna
6.- Organismo maila
https://drive.google.com/file/d/1yEj6tjmusPUjKVLf34ncE8_dEp2pqjmc/view?usp=sharing
5.- Organo, Sistema eta Mailak
Giza gorputza hainbat organoz osatuta dago eta aparatuak eta sistemak osatzen dituzte. Aparatu eta sistemek elkarrekin lan egiten dutelako funtzionatzen du gure gorputzak. Organoen egitura eta morfologia ikertzen duen zientziak organografia du izena. Haien
funtzioak ikertzen dituen zientziak, aldiz, fisiologia du izena.
Organo bat funtzio jakin bat betetzeko modu koordinatuan funtzionatzen duten ehunen multzoa da.
Aparatu bat funtzio bat edo gehiago modu koordinatuan betetzen dituzten organoz osatuta dago.
Sistema bat antzeko egitura duten organoek osatutako multzoa da.
1.- Antolaketa mailak
Bizi funtzioak
Harremana
Ugalketa
Nutrizioa
Antolaketa mailak
Maila abiotikoak
Molekulak: bi elementu edo gehiago kimikoki lotzen direnean sortzen dira
Atomoak: materia osatzen duten elementu kimikoak dira
Organuluak: biomolekulak elkarrekin lotzen dira eta funtzio espezifiko bat betetzen duten zelula egiturak eratzen dituzte
Maila biotikoak
Organoak: elkartuta dauden eta funtzio espezifiko bat betetzen duten zenbait ehun motaz osatutako egiturak dira.
Ehunak: jatorri eta funtzio bereko zelula espezializatuz osatutako multzoa da.
Sistemak: bizi-funtzio bat betetzen duten antzeko organoen (sistema) edo organo desberdinen (aparatua) multzo da
Zelulak: organuluen multzoa da, bizia duen unitaterik txikiena.
Organismoa: aparatuz eta sistemaz osatuta dagoen izaki bizidun independentea da.
2.- Atomo eta molekula mailak
Atomoak materia osatzen duten elementu kimikoak dira, materia bizia osatzen badute bioelementu izena jasotzen dute. Bioelementuak elkartu egiten dira, eta biomolekulak sortzen dituzte. Bi motatazkoak daude
Materia inorganigkoa: Biomolekula inorganikoak materia bizian nahiz bizigabean daude.
Ura
Gatz mineralak
Materia organikoa:
Gluzidoak
Azukreak edo karbohidratoak ere esaten zaie. Haien funtzioa energia ematea da
Disakaridoak
Polisakaridoak
Monosakaridoak
Bitaminak
Bitaminak hainbat eta hainbat jatorri kimikoko biomolekula txikien talde bat dira.
Lipodisolbagarriak:
ezinbestekoak dira proteina askoren funtzionamendurako eta
kimikoki nukleotidoekin erlazionatuta daude.
Bitaminak eta haien funtzioak
4 more items...
Hidrodisolbagarriak:
ezinbestekoak dira proteina askoren funtzionamendurako eta
kimikoki nukleotidoekin erlazionatuta daude.
Bitaminak eta haien funtzioak
2 more items...
Lipidoak
Lipidoek 3
funtzio betetzen dituzte organismoan
egiturazkoa
erregulatzailea
energetikoa
Azido nukleikoak
Nukleotido izeneko biomolekula txikiz eratutako
makromolekulak dira. Azido nukleikoek
informazio genetikoa gordetzen, transmititzen eta
adierazten dute. Bi motatako azido nukleikoak daude:
RNA: azido oxirribonukleikoa
DNA: azido desoxirribonukleikoa
Proteinak
Aminoazidoak elkartuta eratzen diren kate linealez
eta ez adarkatuz osatuta dauden makromolekulak
dira.
Funtzioak
Eratzailea
Garraiatzailea
Immunologikoa
Nutrizioa
Erregulatzailea
Uzkurtzea
3.- Zelula maila
Izaki bizidun guzti-guztiok zelulaz osatuta gaude