Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
PHÉP BIỆN CHỨNG
DUY VẬT - Coggle Diagram
PHÉP BIỆN CHỨNG
DUY VẬT
Nguyên nhân - Kết quả
Khái niệm
Nguyên nhân là sự tương tác giữa các mặt trong một SVHT hoặc giữa các SVHT với nhau gây nên những biến đổi nhất định
Kết quả là những biến đổi suất hiện do sự tác động lẫn nhau của các mặt trong một SVHT hoặc giữa các SVHT với nhau
Mối QH BC giữa NN và KQ
-
- Nguyên nhân sinh ra kết quả và quy định kết quả
- Kết quả tác động trở lại nguyên nhân
- Có thể thay đổi vị trí cho nhau
- Cần phân biệt quan hệ nhân quả & quan hệ kế tiếp nhau về thời gian
- Nguyên nhân sinh ra kết quả rất phức tạp, phụ thuộc vào nhiều điều kiện và hoàn cảnh khác nhau
- Kết quả có thể do nhiều nguyên nhân sinh ra
Ý/n pp luận
- Tìm nguyên nhân trong thế giới hiện thực trong bản thân sự vật hiện tượng tồn tại trong thế giới vật chất
- Muốn tìm nguyên nhân của một hiện tượng cần tìm những sự kiện những mối liên hệ xảy ra trước khi sự kiện đó xuất hiện
- Cần tạo điều kiện cho nguyên nhân có tác động tích cực và phát huy tác dụng.
Nội dung - Hình thức
Khái niệm
Nội dung tổng hợp tất cả những mặt, những yếu tố tạo nên sự vật, hiện tượng
Hình thức là phương thức tồn tại và phát triển của sự vật, hiện tượng, là hệ thống các mối liên hệ tương đối bền vững giữa các yếu tố của sự vật, hiện tượng và không chỉ là cái biểu hiện bên ngoài mà còn là cái biểu hiện cấu trúc bên trong của sự vật, hiện tượng.
-
Ý/n pp luận
- ND và HT gắn bó, ko được tách rời, tuyệt đối hoá ND hoặc HT
- Cần sử dụng nhiều hình thức khác nhau để đáp ứng yêu cầu thực tiễn
- Đối chiếu ND và HT, làm HT phù hợp với ND
Tất nhiên - Ngẫu nhiên
Khái niệm
Tất nhiên do mối liên hệ bản chất, những nguyên nhân cơ bản bên trong của sự vật, hiện tượng quy định và trong những điều kiện nhất định phải xảy ra đúng như thế chứ không thể khác
Ngẫu nhiên là cái do mối liên hệ không bản chất, do những nguyên nhân, hoàn cảnh bên ngoài quy định, có thể xuất hiện, có thể không xuất hiện, có thể xuất hiện thế này hoặc có thể xuất hiện thế khác
Mối QH BC giữa TN và NN
- Cả T.nhiên và Ngẫu nhiên đều tồn tại khách quan, độc lập với ý thức của con người và đều có vị trí nhất định đối với sự phát triển của sự vật
- Tất nhiên chi phối sự phát triển của SVHT
- Ngẫu nhiên có thể làm cho sự phát triển ấy diễn ra nhanh hoặc chậm
- T.nhiên vạch đường đi cho mình xuyên qua vô số cái ngẫu nhiên; còn Ngẫu nhiên là hình thức biểu hiện, là cái bổ sung cho cái TN.
- Có thể chuyển hoá cho nhau
Ý/n pp luận
- Trong hoạt động thực tiễn phải dựa vào cái TN
- Ngẫu nhiên ảnh hưởng đến sự phát triển của SV nên trong hoạt động thực tiễn, ngoài phương án chính, cần có phương án dự phòng để đáp ứng những sự ngẫu nhiên có thể xảy ra
- Muốn nhận thức tất nhiên thì phải thông qua, phân tích so sánh nhiều cái ngẫu nhiên.
- Có thể chuyển hóa cho nhau trong điều kiện nhất định
Cái chung - Cái riêng
Khái niệm
Cái chung là phạm trù dùng để chỉ những mặt những thuộc tính không những có ở một SVHT nhất định mà còn được lập lại trong nhiều SVHT
-
Cái đơn nhất là phạm trù dùng để chỉ những nét, những mặt, những thuộc tính chỉ có ở một SVHT
Mối QH BC giữa CC và CR
- Cái chung tồn tại trong cái riêng
- Cái riêng tồn tại trong mối liên hệ đưa đến cái chung
- Cái chung là một bộ phận của cái riêng, còn cái riêng không ra nhập hết vào cái chung
- Cái đơn nhất và cái chung có thể chuyển hoá cho nhau trong điều kiện nhất định
Ý/n pp luận
- Cái chung chỉ tồn tại và thông qua cái riêng => chỉ có thể tìm cái chung trong cái riêng, trong các SVHT cụ thể
- Nhận thức phải nhằm tìm ra cái chung và trong thực tiễn phải dựa vào cái chung để cải tạo cái riêng
- Cần tạo điều kiện thuận lợi để "cái đơn nhất" có lợi cho con người và trở thành "cái chung" và "cái chung" bất lợi trở thành "cái đơn nhất"
Bản chất - Hiện tượng
Khái niệm
Hiện tượng là sự biểu hiện của những mặt, những mối liên hệ tất nhiên tương đối ổn định ở bên ngoài, mặt dễ biến đổi hơn là hình thức biểu hiện bản chất của SVHT
Bản chất là tổng hợp tất cả những mặt, những mối liên hệ tất nhiên tương đối ổn định bên trong quy định sự vận động, phát triển của SVHT đó
Mối QH BC giữa BC và HT
- Cả bản chất và hiện tượng đều tồn tại khách quan là cái vốn có của sự vật
Mâu thuẫn giữa HT và BC
- Bản chất phản ánh cái chung, tất yếu, quyết định sự tồn tại và phát triển của SV. Bản chất là mặt bên trong ẩn giấu sâu xa của hiện thực khách quan.
- Hiện tượng phản ánh cái riêng, cái cá biệt. Hiện tượng là mặt bên ngoài hiện thực khách quan.
-
Ý/n pp luận
- Muốn nhận thức được bản chất của sự việc phải xuất phát từ sự vật hiện tượng quá trình thực tế
- Phải phân tích tổng hợp sự biến đổi của nhiều hiện tượng mới hiểu được rõ bản chất của sự vật
-
-
Khả năng - Hiện thực
Khái niệm
Khả năng là cái chưa có nhưng nhất định sẽ có, sẽ xảy ra khi có các điều kiện thích hợp tương ứng
Hiện thực là cái đang có, đang tồn tại thực sự bao gồm tất cả những SVHT vật chất đang tồn tại khách quan trong thực tế và những hiện tượng chủ quan đang tồn tại trong ý thức
Mối QH BC giữa KN và HT
- Khả năng và hiện thực quan hệ chặt chẽ với nhau, k tách rời, chuyển hoá lẫn nhau trong quá trình phát triển sự vật
- Trong điều kiện nhất định, cùng sự vật có thể tồn tại nhiều khả năng
- Để khả năng trở thành hiện thực, cần một tập hợp điều kiện
Ý/n pp luận
- Hiện thực là tồn tại thực sự; Khả năng là cái hiện chưa có
- Trong xã hội, cần phát huy nguồn lực con người, tính sáng tạo, năng động để biến khả năng thành hiện thực.
-
-
-