Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
ภาวะโลหิตจางร่วมกับการตั้งครรภ์ (Pregnancy with Anemia) - Coggle Diagram
ภาวะโลหิตจางร่วมกับการตั้งครรภ์
(Pregnancy with Anemia)
ความหมาย
Hb ลดลงต่่ากว่า 10 กรัม/ดล.
Physiologic anemia
ภาวะ hemodilution ของการตั้งครรภ์ไม่ใช่ภาวะโลหิตจางที่แท้จริง เกิดจากการเพิ่มพลาสมาระหว่างการตั้งครรภ์มากกว่าการเพิ่มของเม็ดเลือดแดง
Hb มักไม่ต่่ากว่า 10 กรัม/ดล.
สาเหตุของโลหิตจางที่พบบ่อยในสตรีตั้งครรภ์
สาเหตุจากการสร้างไม่พอ
พบบ่อย
การขาดธาตุเหล็ก
การเสียเลือดจากพยาธิปากขอ
พบไม่บ่อย
การขาดโฟเลต
พบน้อย
Aplastic anemia
สาเหตุจากการทำลายเม็ดเลือดมาก
พบบ่อย
Hb H disease
พบไม่บ่อย
autoimmune hemolytic anemia
beta-thal / Hb E disease
พบน้อย
sickle cell anemia
การตกเลือดก่อนคลอดด้วยสาเหตุต่าง ๆ
ผลกระทบของโลหิตจางต่อสตรีตั้งครรภ์
เพิ่มอัตราการตายปริก่าเนิด
ความเสี่ยงของการคลอดก่อนก่าหนด
ทารกโตช้าในครรภ์
ออกซิเจนต่่าในทารก
เพิ่มการท่างานของหัวใจ
ท่าให้หัวใจล้มเหลวได้ง่ายขึ้น
ต่อมารดาโดยตรงเมื่อมีการเสียเลือดจากการคลอดหรือการตั้งครรภ์
ท่าให้ช็อค
ไตล้มเหลวได้ง่าย
ปัญหาจากสาเหตุของโลหิตจาง
ธาลัสซีเมียมีผลเพิ่มความเสี่ยงต่อการถ่ายทอดไปยังบุตร
SLE มีความ
เสี่ยงต่อการเกิด PIH
แนวทางการวินิจฉัย
ซักประวัติและตรวจร่างกาย
การตรวจทางห้องปฏิบัติการเบื้องต้นเพื่อค้นหาโรคที่พบบ่อย
โรคที่พบบ่อย
ธาลัสซีเมีย
โลหิตจางจากการขาดเหล็ก
การตรวจ
peripheral blood smear
MCV
MCH
TIBC
serum iron
stool exam for hookworm
Hbtyping
เมื่อการตรวจเบื้องต้นไม่ได้ค่าตอบ ให้ปรึกษาอายุรแพทย์เพื่อตรวจขั้นลึก
สืบค้นตามหลักฐานบ่งชี้ถึงสาเหตุ
แนวทางการดูแลรักษา
รักษาไปตามสาเหตุของเฉพาะโรค
ฝากครรภ์ในคลินิกครรภ์เสี่ยงสูง
เฝ้าระวังการเจริญเติบโตของทารก
ควรรักษาระดับ Hb ให้มากกว่า 7 กรัม/ดล.
ตรวจสุขภาพมารดาถึงผลกระทบของภาวะซีด
พิจารณาให้เลือดเฉพาะเมื่อจ่าเป็นจริง ๆ
ความต้องการธาตุเหล็กขณะตั้งครรภ์
การตั้งครรภ์เพิ่มปริมาณเลือดราว 45% เม็ดเลือดแดงเพิ่มขึ้น 33%
ต้องการเหล็กส่าหรับการสร้างรกและทารก
เตรียมไว้ส่าหรับการเสียเลือดขณะคลอด
โลหิตจางจากการขาดธาตุเหล็ก
แบ่งเป็น 3 ระยะ
ระยะที่ขาดเหล็กสะสม (depletion of iron stores)
เหล็กในไขกระดูกลดลง
ระดับ ferritin ในพลาสมา
จะต่่าลง คือต่่ากว่า 20 นก./มล.
ระยะที่มีการบกพร่องของ erythropoiesis แต่ระดับ Hb ปกติอยู่
TIBC สูงขึ้น
SI ต่่า
ระดับ transferrin ที่จับกับเหล็กต่่าลง
ถ้าระดับ serum iron ต่่ากว่า 60 กรัม/ดล.
และ transferrin saturation ต่่ากว่า16% ถือว่าเป็นภาวะโลหิตจางจากการขาดเหล็ก
ระยะที่มีโลหิตจางชัดเจน
microcytic และ hypochromic เม็ดเลือดแดงมีขนาดเล็กและกลมขึ้นจ่านวนมาก
MCV, MCH และ MCHC มีค่าต่่ากว่าปกติ
การป้องกันภาวะโลหิตจางจากการขาดเหล็ก
รับเหล็กเสริมวันละประมาณ 30 มก.
ส่าหรับครรภ์แฝดควรรับประทานธาตุเหล็กวันละ 60-100 มก.
การรักษาภาวะโลหิตจางจากการขาดเหล็ก
ให้รับประทานเกลือเหล็ก โดยได้ธาตุเหล็ก (elemental iron) วันละ 200 มก. ต่อวัน
ให้เหล็กทางเส้นเลือด
การให้เลือด ให้เฉพาะกรณีที่ต้องการเพิ่ม Hb อย่างเร่งด่วน
โลหิตจางจากการขาดโฟเลต
พยาธิสรีรวิทยา
มี hypersegmentation ของ neutrophils ในไขกระดูกเป็นอาการแสดงแรกสุด คือพบ
ได้เมื่อสัปดาห์ที่ 5 ของการขาด
ปริมาณของโฟเลตในเม็ดเลือดแดงจะลดลงเมื่อสัปดาห์ที่ 17 สัปดาห์ที่ 18
ไขกระดูกจะมี
ลักษณะเป็น megaloblastic
การตรวจปัสสาวะภายหลังให้กิน histidine จะ
พบ formiminoglutamic acid (FIGLU) สูงกว่าปกติมาก
การวินิจฉัยภาวะขาดโฟเลต
การตรวจ peripheral blood หรือไขกระดูก พบลักษณะ megaloblastic
Serum THFA ต่่ากว่าระดับปกติ
ระดับโฟเลตในเลือด หรือในเม็ดเลือดแดงต่่า
การขับของ FIGLU ในปัสสาวะหลังกิน histidine เป็นการวัดระดับโฟเลตสะสม
การรักษา
รับประทานหรือฉีดโฟเลตประมาณ 1 มก.ต่อวัน
การป้องกัน
ขณะตั้งครรภ์ควรได้รับกรดโฟลิคเสริมวันละ 400 ไมโครกรัม
ในรายที่เคยมีประวัติลูกเป็น NTD มาก่อน แนะน่าให้
รับประทานวันละ 4 มก. ตั้งแต่ 3 เดือนก่อนการตั้งครรภ์
ธาลัสซีเมีย
ประเภท
Beta-Thalassemia
พยาธิ
การสร้าง b-globin
ลดลง ท่าให้เกิดเป็น b-thalassemia มิวเตชั่นของยีนมีหลากหลายรูปแบบ
แบ่ง b-thalassemia ออกเป็น 2 ชนิดตามระดับความรุนแรง
b-thal major (cooley's anemia)
สร้าง b-chain ได้น้อยมาก
แต่ขณะที่ผู้ป่วยเป็น ทารกอยู่ในครรภ์จะไม่มี
ปัญหาเพราะมี Hb F
แต่ภายหลังคลอดออกมาแล้ว 3-4 เดือน
จะเริ่มมีปัญหาการเจริญเติบโต ซีดมาก ตับม้ามโตขึ้น
b-thal minor
มีอาการซีดเล็กน้อยถึงปานกลาง
hypochromic microcytic พบปริมาณ
Hb A2 และ Hb F เพิ่มขึ้นกว่าปกต
มักมีค่า Hb ประมาณ 8-10 กรัม/ดล.
Alpha-Thalassemia
ลักษณะต่าง ๆ ทาง genotype
++/ + + : ปกติ
-+/ + + : thal-2 trait ไม่ซีด ลักษณะแสดงออกปกติ
--/ + + :thal-1 trait ไม่ซีด อาจซีดได้ในภาวะร่างกายอ่อนแอ
--/ - + :สร้าง a-globin chain ได้ในปริมาณน้อย
--/ - - :สร้าง a-globin chains ไม่ได้เลย
พยาธิ
มีการสร้าง globin chain ลดลงหรือไม่สร้างเลย
ถ่ายทอดแบบ autosomal recessive
อาจจะมีความรุนแรงมากจนท่าให้ผู้ป่วยเสียชีวิตตั้งแต่อยู่ในครรภ์
การป้องกันธาลัสซีเมียชนิดรุนแรงด้วยยุทธวิธีก่อนคลอด
ให้การศึกษาความรู้เกี่ยวกับธาลัสซีเมียในชุมชน
คัดกรองหาผู้เป็นพาหะของยีนธาลัสซีเมีย
Retrospective screening
Prospective screening
ให้ค่าปรึกษาด้านพันธุศาสตร์แก่รายที่มีความเสี่ยงต่อการมีบุตรเป็นธาลัสซีเมีย
วินิจฉัยก่อนคลอด และให้ทางเลือกในการยุติการตั้งครรภ์ในรายที่ลูกเป็นโรคชนิดรุนแรง
เก็บตัวอย่างเซลล์ทารก ที่กระท่ากันคือเจาะน้่าคร่่าตรวจเซลล์ fibroblast หรือตัดชิ้นเนื้อรก
ตรวจเซลล์ trophoblast ซึ่งจะท่าการวิเคราะห์ DNA เพื่อวินิจฉัย genotyp
เก็บตัวอย่างเลือดจากสายสะดือทารกมาตรวจ
ตรวจอัลตราซาวด์ว่าเป็นทารกบวมน้่าหรือไม่
ติดตามผู้ป่วยและประเมิน