Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
โรคหัวใจร่วมกับการตั้งครรภ์ (Pregnancy with Heart Disease) - Coggle Diagram
โรคหัวใจร่วมกับการตั้งครรภ์ (Pregnancy with Heart Disease)
ความสำคัญและอุบัติการณ์
เป็นสาเหตุการตายของมารดาบ่อยที่สุด
พบได้บ่อย ร้อยละ 1-2 ของสตรีตั้งครรภ์
การตั้งครรภ์ เพิ่มภาระงานของหัวใจ
ส่วนใหญ่เป็นโรคหัวใจรูห์มาติค
การเปลี่ยนแปลงของหัวใจ
และหลอดเลือดในครรภ์ปกติ
ปริมาณเลือด
40-50% (~ 1500 มล.)
ครรภ์แฝดอาจเพิ่มถึง 70%
พลาสมาเพิ่มมากกว่าเม็ดเลือดแดง
ซึ่งเพิ่ม~ 30%
Cardiac Output (CO) เพิ่มขึ้นร้อยละ 30-40
หลังคลอดทันที
มดลูกไม่กด vena cava
CO เพิ่มขึ้นมาก
มดลูกเล็กลงและไม่เป็นแหล่งคั่งของเลือด
เพิ่ม venous return
แรงต้านทานในเส้นเลือดทั่วไปลดลงถึงต่่าสุดในไตรมาสที่สอง
หัวใจมี left axis deviation และ tricuspid regurgitation ได้เป็นปกติ
เลือดแข็งตัวได้ง่ายขึ้นเล็กน้อย
ผลของการตั้งครรภ์ต่อโรคหัวใจ
การวินิจฉัยยากขึ้น
โรคหัวใจรุนแรงขึ้น
ไข้รูห์มาติคมีแนวโน้มกลับเป็นซ้่าบ่อยขึ้นในขณะตั้งครรภ์
โรคลิ้นหัวใจมีโอกาสเกิด bacterial endocarditis ขณะคลอด
ท่าให้เกิด cardiomyopathy ในระยะหลังคลอด
ผลของโรคหัวใจต่อการตั้งครรภ์
เพิ่มอัตราการแท้งเอง และคลอดก่อนก่าหนด
เพิ่มการตายปริก่าเนิด
เพิ่มอัตราภาวะโตช้าในครรภ์
เพิ่มอัตราทารกหัวใจพิการโดยก่าเนิด
การท่าแท้งเพื่อการรักษา เพื่อป้องกันอันตรายในมารดาบางราย
การวินิจฉัยโรคหัวใจในสตรีตั้งครรภ์
อาการ
อาการหายใจล่าบากที่รุนแรง หรือเป็นช่วง ๆ ตอนกลางคืน
นอนราบไม่ได้
ไอเป็นเลือด
เหนื่อยง่าย เป็นลม
เจ็บอก เมื่อออกแรงหรืออารมณ์
อาการแสดง
เขียว
เส้นเลือดที่คอขอดหรือโป่ง
ฟังได้ systolic murmur grade III ขึ้นไป
persistent split second heart sound
left parasternal lift และ หัวใจโตชัดเจนจากภาพรังสี
arrhythmia รุนแรง
การตรวจพิเศษ
Echocardiography
EKG
การจำแนกความรุนแรงของโรคหัวใจ
Class I Uncompromised
ท่างานได้ตามปกติโดยไม่รู้สึกเหนื่อย
Class II Slightly compromised
สบายดีขณะพักแต่ถ้าท่างานตามปกติจะรู้สึกเหนื่อย
Class III Markedly compromised
สบายดีขณะพักแต่ถ้าท่างานเล็กน้อยก็จะรู้สึกเหนื่อย
Class IV Severely compromised
อาการของโรคหัวใจคือหอบเหนื่อยแม้ขณะพัก
แนวทางการดูแลรักษาโรคหัวใจระหว่างการตั้งครรภ์
ให้ค่าปรึกษาก่อนการตั้งครรภ์
ควรได้รับการประเมินจากแพทย์ว่าสามารถตั้งครรภ์ได้อย่างปลอดภัยหรือไม่?
การคุมก่าเนิดด้วยวิธีประสิทธิภาพสูงและปลอดภัย
การตั้งครรภ์ควรเป็นไปอย่างมีการวางแผน และได้รับการดูแลตลอดการตั้งครรภ์
ถ้าเป็น class I หรือ class II ที่ไม่เคยหัวใจล้มเหลวมาก่อนอนุญาตให้ตั้งครรภ์ได้ โดยอยู่ในความดูแลของแพทย์อย่างใกล้ชิด
ผู้ป่วย class III และ class IV เป็น class II ที่เคยมีประวัติหัวใจล้มเหลวมาก่อน ไม่ควรแนะน่าให้ตั้งครรภ์
การดูแลรักษาทั่วไป
ควรดูแลร่วมกันระหว่างสูติแพทย์ และแพทย์ทางโรคหัวใจ
รักษาจ่าเพาะตามชนิดของโรค
ลด stress ต่อหัวใจ
ลดการออกก่าลังหักโหม
ลดอาหารเค็ม
ควรงดดื่มสุราและงดสูบบุหรี่
พักผ่อนอย่างน้อยที่สุด 10 ชั่วโมงในตอนกลางคืน และนอนพักครึ่งชั่วโมงหลังอาหาร
มารับการฝากครรภ์ในหน่วยครรภ์เสี่ยงสูงบ่อยกว่าปกติ
ในระยะ 28 สัปดาห์แรก ให้มาตรวจทุก 2 สัปดาห์
ต่อไปตรวจทุก 1 สัปดาห์ ขึ้นกับความรุนแรงของโรค ค
Class I : ควรรับไว้ในโรงพยาบาลอย่างน้อย 1 สัปดาห์ก่อนครรภ์ครบก่าหนด
Class II ถ้าเป็นไปได้ควรนอนโรงพยาบาลตลอดไตรมาสสุดท้าย
Class III, IV หรือโรคชนิดรุนแรง ให้นอนในโรงพยาบาลตลอดการตั้งครรภ์
การท่าแท้งเพื่อการรักษา
มีประวัติหัวใจล้มเหลวมาก่อนซึ่งยังไม่ได้แก้ไขสาเหตุ
พยาธิสภาพรุนแรง
โรคหัวใจ class III และ IV
หัวใจอักเสบ
การควบคุมโรคด้วยยาต่าง ๆ
Digitalis
โรคหัวใจ class III และ class IV
ผู้ป่วยที่มีประวัติหัวใจล้มเหลว
หัวใจโต
Atrial fibrillation
ยาต้านการแข็งตัวของเลือด
ระวังภาวะหัวใจล้มเหลวตั้งแต่ระยะเริ่มต้น
ฟังได้เสียง persistent rales ที่ base ของปอด ร่วมกับอาการไอ หลังจากหายใจลึก ๆ 2-3 ครั้งแล้ว ยังคงฟังได้ยินเสียง rales อยู่
ท่างานบ้านได้น้อยลง
หอบเหนื่อยขณะออกก่าลัง
ไอเป็นเลือด
ภาวะบวมมากขึ้น
หัวใจเต้นเร็ว (tachycardia)
การดูแลระยะการคลอด
ควรรับไว้ในโรงพยาบาลก่อนคลอด และให้คลอดทางช่องคลอด
ให้ผู้ป่วยนอนในท่า semirecumbent
ให้ยาแก้ปวดในระยะคลอด การให้ยาชาแบบ continuous epidural block ผ่าตัดคลอดทางหน้าท้องใช้วิธีดม
ยาสลบ
ระวังหัวใจล้มเหลว
แนะน่าให้ยาปฏิชีวนะป้องกัน bacterial endocarditis (BE) ในรายที่มีการติดเชื้อ
ช่วยคลอดด้วยคีมหรือเครื่องดึงสูญญากาศ เพื่อร่นเวลาเจ็บครรภ์ของระยะนี้ โดยไม่ต้องให้มารดาออกแรงเบ่ง
คลอด
หลังคลอดยังเป็นช่วงวิกฤติ หัวใจล้มเหลวได้ง่าย ให้เฝ้าสังเกตผู้ป่วยอย่างใกล้ชิดระวังเรื่องการตกเลือดและการ
ติดเชื้อหลังคลอด ถ้าไม่มีภาวะแทรกซ้อนใด ๆ ให้เลี้ยงลูกด้วยนมมารดาได้
การคุมก่าเนิด
แนะน่าท่าหมันเมื่อระบบหัวใจและหลอดเลือดปกติดีแล้ว
หลีกเลี่ยงการใช้ยาเม็ดคุมก่าเนิดที่มีเอสโตรเจน
หลีกเลี่ยงการใส่ห่วงอนามัย
การพยากรณ์โรค
ความรุนแรงของโรคหรือความสามารถในการท่างานของหัวใจ จ่าแนกตาม NYHA
ภาวะแทรกซ้อนที่เพิ่มการท่างานของหัวใจในขณะตั้งครรภ์ หรือหลังคลอด
คุณภาพของการดูแลรักษาและความร่วมมือของผู้ป่วย
สภาวะจิตใจ สิ่งแวดล้อม เศรษฐานะ ของผู้ป่วยและครอบครัว ถ้าผู้ป่วยมีความกังวลใจ ฐานะไม่ดี ต้องท่างานหนัก ก็ท่าให้หัวใจต้องท่างานหนักขึ้น
ภาวะการไหลเวียนเลือดในปอด
ขนาดของหัวใจ
อายุ ถ้ามากกว่า 30 ปี พบหัวใจล้มเหลวเพิ่มขึ้นถึงร้อยละ 25 แต่ถ้าอายุน้อยกว่า 30 ปี พบเพียงร้อยละ 10เท่านั้น