Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

ประวัติความเป็นมาและพัฒนาการของการพยาบาลยุคต่าง ๆ ทั้งต่างประเทศและในประเท…

- - - - สมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ ในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 5 ทรงตระหนักถึงความทุกข์ทรมานและการเสียชีวิตในการคลอดของสตรี
      - ในสมัยก่อนสำหรับผู้หญิงเรียกได้ว่าการคลอดลูกเหมือนการออกศึก ในยุคนั้นใช้หมอตำแยซึ่งไม่ค่อยมีความรู้ในการทำคลอด และพระองค์ก็ได้ทรงประสบกับพระองค์เองด้วย
    - - มีมิชชันนารีเข้ามามากแต่มักจะเป็นหมอสอนศาสนาที่มีแต่ผู้ชายทั้งหมด ซึ่งในสมัยก่อนสตรีรักนวลสงวนตัวมากโดยเฉพาะหญิงชาววัง ทำให้ไม่สามารถรักษากับหมอผู้ชายได้
      - พระองค์ท่านเล็งเห็นถึงความยากลำบากนี้จึงได้ก่อตั้ง “โรงเรียนแพทย์ผดุงครรภ์และหญิงพยาบาล” ขึ้นมา เพื่อให้สตรีเป็นแพทย์และพยาบาลผดุงครรภ์ที่มีความรู้ในการทำคลอดสตรีเกิดขึ้นเป็นครั้งแรก
    - - พระองค์ท่านไปศึกษาต่างประเทศ และกลับมาพัฒนาการแพทย์ให้เจริญรุ่งเรือง อีกทั้งพระองค์ยังมีสายพระเนตรยาวไกล หากการแพทย์เจริญเพียงอย่างเดียวการพยาบาลไม่เจริญก็ไม่ได้เพราะต้องทำงานควบคู่กันจึงได้พัฒนาการพยาบาลด้วย
      - พระองค์ทรงพัฒนาทั้งหลักสูตรทั้งสถานที่ โดยเฉพาะทุนร็อกกี้ เฟลเลอร์ พระองค์ท่านให้พยาบาลชาวอเมริกันมาปรับปรุงหลักสูตรการพยาบาลของไทยให้เป็นมาตรฐานเทียบเท่าสากล มีห้องแล็ปในการเรียนซึ่งถือเป็นการพัฒนาทั้งการพยาบาลและการผดุงครรภ์ควบคู่กันไป
    - - ในยุคแรกนั้นการแต่งกายของนักเรียนพยาบาลศิริราชจะนุ่งโจงกระเบน และเสื้อแขนยาวประมาณศอก สีขาว รองเท้าแตะ นักเรียนปี 2 จะมีเอี๊ยมสี
        
        ต่อมาในสมัยสงครามโลกครั้งที่ 2 โรงเรียนพยาบาลจำเป็นต้องส่งพยาบาลออกไปช่วยตามพื้นที่ต่างๆ แต่ชุดพยาบาลในสมัยนั้นไม่มีสัญลักษณ์บ่งบอกว่าเป็นพยาบาล สมเด็จกรมพระยาชัยนาทนเรนทร ซึ่งดำรงตำแหน่งผู้บัญชาการราชแพทยาลัย จึงได้ออกแบบเครื่องแบบพยาบาลชุดแรกเป็นชุดกระโปรงยาวประมาณคลุมเข่า สีขาวทั้งตัว มีหมวก เริ่มใช้ในปี พ.ศ.2460
        
        จากนั้นก็มีการพัฒนารูปแบบเครื่องแบบพยาบาลศิริราชเรื่อยมา แต่ก็ยังคงไว้ซึ่งชุดและหมวกสีขาวจนปัจจุบัน
  - - - เริ่มมีการแพทย์และอาจมีโรงพยาบาล
      - มีหลักฐานการชำแหละร่างกายมนุษย์ เรียนรู้กายวิภาค
      - การทำมัมมี่ทำให้มีการพัฒนาการรักษา
      - พระ มีบทบาทในการรักษา
    - - มีโรงพยาบาลมีการผ่าตัด เอาเด็กออกทางหน้าท้อง ผู้ทำการพยาบาลจะถูกคัดเลือกจากผู้ที่มีคุณสมบัติฉลาด เอาใจใส่ จิตใจดี
      - มีการปลูกฝีป้องกันฝีดาษ มีการใช้ยาชา ฝิ่น กัญชา
    - - มีการผ่าศพเพื่อดูระบบไหลเวียนเลือด
      - วินิจฉัยโรคจากการดู ฟัง ถาม และการสัมผัสชีพจร จำแนกชีพจรได้ถึง 200 ชนิด
      - ส่วนใหญ่เป็นทางการแพทย์จึงไม่พบหลักฐานเก่ียวกับการพยาบาล
      - ค้นคว้าพืชพันธุ์ไม้สำหรับทำยา
      - วิธีการรักษา : ไนจิง (Nei Ching)
        
        การรักษาทางจิตวิญญาณ
        
        การบำรุงร่างกาย
        
        การให้ยา
        
        การรักษาร่างกายแบบทั้งตัว(whole body)
        
        การฝังเข็ม
    - - การสุขาภิบาลก้าวหน้า มีระบบถ่ายเทสิ่งสกปรก มีสถานที่อาบน้ำสาธารณะ แต่การรักษาโรค ยังใช้พิธีทางไสยศาสตร์
      - โรงพยาบาลมีไว้สำหรับทาสและทหาร หลักฐานทางการพยาบาล ในโรงพยาบาลมีผู้หญิงและผู้ชาย สูงอายุที่จิตใจดี ใจบุญเป็นผู้ให้การดูแล
    - - Hippocrates แพทย์คนแรกของโลกที่นำแนวทางวิทยาศาสตร์มาใช้ ให้เหตุผลว่าการเจ็บป่วยไม่ใช่การกระทำของภูติ ผี ปีศาจ
      - การรักษา : การผสมผสานทั้งพิธีกรรมทางศาสนา วิธีการธรรมชาติและสิ่งเหนือธรรมชาติ :
      - ชำระร่างกาย การจำกัดอาหาร การบีบนวด สวดมนต์ ภาวนา สะกดจิต
      - เชื่อว่าเทพเจ้าเป็นทั้งผู้ทำให้เกิดโรคและรักษาโรค
    - - นำผู้ป่วยไปวางไว้ตามที่ชุมชน เช่น ตลาด เพื่อให้คนที่ผ่านไปมาแนะนำวิธีการรักษาตามประสบการณ์ที่มี
      - การรักษาส่วนใหญ่จึงยังคงใช้เวทมนตร์เพื่อขับไล่วิญญาณชั่วร้ายให้ออกจากร่างผู้ป่วยไปสิงที่ร่างของสัตว์แทนและฆ่าสัตว์นั้นทิ้ง เนื่องจากเชื่อว่าวิญญาณชั่วร้ายเป็นสาเหตุของโรคภัยไข้เจ็บ
      - ผสมผสานระหว่าง เวทมนตร์ ศาสนา และศาสตร์ความรู้
      - การพยาบาล -พูดถึงน้อย มีบันทึกเขียนถึง การกระทำหลาย ๆ ประการที่เป็นการปฏิบัติของพยาบาลในปัจจุบัน
      - ผู้ให้การพยาบาล: คนรับใช้ตามบ้าน หรือทาสทั้งหญิงและชาย และรวมถึงแม่นม หมอตำแยและคนเลี้ยงเด็ก
- - - - ไสยศาสตร์
      - เวทมนตร์
      - พิธีกรรม
      - ภูตผี เทพเจ้า ดิน น้ำ ลม ไฟ
    - - เริ่มต้นจากการสังเกตพฤติกรรมเยียวยาตัวเองของสัตว์ เช่น การกินใบไม้หรือพืชอื่นๆ ที่ช่วยให้อาเจียน
  - - - 3,000ปี ก่อนคริสตกาล
        
        อารยธรรมเมโสโปรเตเมีย-ค.ศ.500
        
        อียิปต์
        
        เคารพและศรัทธาต่อเทพเจ้าสูงเชื่อว่าเทพเจ้ามีบทบาทช่วยคุ้มครองและรักษาโรค
        
        วิธีการรักษาทั้งไสยศาตร์และพิธีกรรมทางศาสนา
        
        มีการทำมัมมี่โดยการห่อศพด้วยวิธีพิเศษ และเชื่อว่าร่างกายไม่เน่าเปื่อยวิญญานจะกลับเข้าร่างได้
        
        กลุ่มบาบิโลน(อิรัก)
        
        ใช้เรื่องของโหราศาสตร์เข้ามาใช้ในการรักษา
        
        การวินิจฉัยโรค
        
        ลางบอกเหตุ
        
        การดูลายนิ้วมือ
        
        การสื่อกับวิญญาณ
        
        อินเดีย
        
        มีการสร้างโรงพยาบาลขึ้นเป็นครั้งแรก
        
        มีการชำนาญเรื่องการผ่าตัดเข้ามา
        
        ผู้ให้การพยาบาล
        
        ฉลาด
        
        ใจดี
        
        มีเมตตา
        
        จีน
        
        ลัทธิเต๋า ขงจื้อและศาสนาพุทธมีอิทธิพล
        
        หยินและหยาง
        
        ความไม่สมดุลของหยินและหยางจะก่อให้เกิดความไม่สุขสบายและโรคภัยไข้เจ็บ
        
        การวินิจฉัยโรค
        
        ดู ฟัง ถาม
        
        สัมผัสโดยการจับชีพจรหรือ แมะ
        
        กรีซ
        
        Hippocrates บิดาแห่งการแพทย์
        
        การรักษา
        
        ผสมผสานทั้งพิธีกรรมทางศาสนา วิธีการธรรมชาติและสิ่งเหนือธรรมชาติ
        
        มีการหาสาเหตุการเจ็บป่วย ซักประวัติ
        
        สังเกตอาการ บันทึก เริ่มมีแนวคิด ให้การรักษาผู้ป่วย
        
        โรมัน
        
        ชาวโรมันในยุคต้นเชื่อถือในเทพเจ้าแห่งสุขภาพของกรีก
        
        ชาวโรมันมีเทพเจ้าหรือเทพธิดาประจำเกือบทุกหนาที่ในร่างกายมนุษย์
        
        การรักษา
        
        เดิม
        
        ผสมผสานของชนพื้นเมือง ไสยศาสตร์และพิธีกรรมทางศาสนา
        
        ใหม่
        
        ยุคโรมันรุ่งเรือนำวิทการต่างๆ จากกรีกมาใช้
        
        พัฒนาด้านสุขาภิบาล
        
        มีการปฐมพยาบาลในสนามรบ และคิดค้นบริการพยาบาลเคลื่อนที่
        
        มีการจัดตั้งโรงพยาบาลทหารขึ้นจำนวนหลายแห่ง
    - - ตอนต้น
        
        ยุคอาณาจักรโรมันเสื่อม มีการกดขี่ประชาชนระหว่างชนชั้นสูงกับชนชั้นต่ำ
        
        ศาสนาคริสต์เข้ามาเผยแพร่ คนพึ่งศาสนา
        
        พระเป็นผู้กำหนดการพยาบาล
        
        สตรีชนชั้นสูงมาให้การพยาบาล ไม่มีการอบรม เรียนรู้จากการปฏิบัติ
      - ตอนปลาย
        
        มีการปกครองแบบระบบศักดินา มีการเผยแพร่ศาสนาอิสลามเข้ามาในแหลมอารเบีย
        
        เกิดสงครมครูเสด เพื่อแย่งเยรูซาเล็ม
        
        สตรี(ภรรยา)และทหารที่ว่างจากสงครามเป็นผู้ให้การพยาบาล
        
        มีโรงพยาบาล
        
        การถ่ายทอดวัฒนธรรมบางอย่างของทหารการพยาบาล (วินัย อยู่เวร ฟอร์ม)
    - - นับตั้งแต่ ค.ศ.1600-1820
      - ไม่มีประวัติการพยาบาล ไม่มีกิจกรรมอะไรที่เรียกได้ว่าเป็นการพยาบาล
      - สตรีที่อยู่ในราชสกุลไม่ได้เข้ามามีส่วนร่วม
      - งานพยาบาลกลายเป็นงานของสตรีที่ไม่มีการศึกษา ไม่มีใจอยากช่ยเหลือ ทำเพื่อเงิน ละทิ้งผู้ป่วย ทะเลาะวิวาท
  - - - มิสฟลอเรนซ์ ไนติงเกล ( Florence Nughtingale )
        
        การปรับปรุงการพยาบาล
        
        เป็นการพยาบาลที่มีระบบมากขึ้น
        
        สถาปนาพยาบาลโดยมีการตั้งโรงเรียนพยาบาลไนติงเกลในปี ค.ศ. 1860 ต้นเเบบในยุโรปเเละอเมริกา
        
        เน้นการพยาบาลเเบบเหตผลเเละคุณธรรม
        
        ปรับปรุงการพยาบาล
    - - การพยาบาลสมัยฟืื้นฟูศิลปวิทยา
        
        ฮาร์วี เป็นบิดกากาารเเพทย์สมัยใหม่
        
        มีการพัฒนาความรู้
        
        ประดิษฐ์เครื่องมือเกี่ยวกับการผ่าตัด
        
        ด้านกายวิภาควิทยา
        
        ค้นพบ ระบบไหลเวียนโลหิต
        
        การห้ามเลือด
- - - - มีส่วนร่วมในการพัฒนาวิชาการให้แก่บุคลากรทางการพยาบาล
      - ให้ความรู้แก่ผู้ใช้บริการ รวมทั้งมีส่วนร่วมในการวิจัย
      - นำผลการวิจัยมาใช้ในการปรับปรุงคุณภาพการพยาบาล
    - - มีส่วนร่วมในการบริหารจัดการ การดูแลภายในหอผู้ป่วยหรือ หน่วยงานเพื่อประกันคุณภาพของการให้บริการ
    - - ใช้ความรู้และทักษะขั้นพื้นฐานในการให้การพยาบาล โดยตรงแก่ผู้ป่วยและครอบครัว โดยใช้กระบวนการพยาบาลเพื่อการวางแผนและให้การพยาบาลแบบองค์รวม
- - - - รัตนา ทองสวัสดิ์
        
        เป็นทิศทางของความก้าวหน้าในวิชาชีพพยาบาลที่เปลี่ยนแปลงตามกาลเวลา เป็นผลจากภาวะเศรษฐกิจและการเมืองของประเทศ ทำให้มีอิทธิพลต่อสภาพการณ์นมิติที่เป็นองค์ประกอบสำคัญของวิชาชีพพยาบาล ไม่ว่าจะเป็นตัวพยาบาล การศึกษา การปฏิบัติหรือองค์กรวิชาชีพการพยาบาล
      - ละออ หุตางกูร
        
        เป็นทิศทางของความก้าวหน้าเปลี่ยนแปลงของสภาวการณ์ที่เกี่ยวข้องกับการพยาบาลโดยรวม ซึ่งควบคุมโดยธรรมชาติ ระยะเวลาและสภาพการณ์ทั่วไปของสังคม
  - - - ประเด็นเกี่ยวกับองค์กรวิชาชีพ
      - ประเด็นเกี่ยวกับตัวบุคลากรในวิชาชีพ
      - ประเด็นเกี่ยวกับการปฏิบัติการพยาบาล
      - ประเด็นเกี่ยวกับการศึกษาพยาบาล
    - - รัตนา ทองสวัสดิ์
        
        ประเด็น : เป็นเรื่องหรือปัญหาที่ยังคลุมเครือ ไม่เป็นที่เข้าใจแน่ชัด หรือมีความรู้ในสภาวการณ์ของปัญหานั้นยังไม่ละเอียดพอที่จะให้คำตอบ
        
        ประเด็นภายในวงการวิชาชีพ(internal issue) : ประเด็นปัญหาที่ส่งผลกระทบเฉพาะกลุ่ม
        
        ประเด็นสังคม (External issue) : ประเด็นที่ขยายขอบกว้างออกไปเป็นปัญหาของสังคม
      - สรุป
        
        ข้อปัญหาหรือสภาวการณ์ที่เกี่ยวข้องโดยตรงกับการพยาบาลซึ่งเป็นวิชาชีพที่เฉพาะด้านที่อาจเป็นที่สนใจและถูกหยิบยกขึ้นมาอภิปรายหรือเสนอเพื่ออภิปรายในวงการวิชาชีพนี้เท่านั้น หรืออาจขยายขอบกว้างออกไปเป็นประเด็นของสังคม
        
        เพื่อทำความรู้จักกับสภาวะปัญหาหรือข้อมูลนั้นๆ ให้กระจ่างขึ้น
        
        เพื่อป้องกันปัญหาหรือช่วยสร้างสรรค์ให้เป็นไปในแนวทางที่ดีขึ้น
        
        เพื่อหาคำตอบเกี่ยวกับทางเลือก แนวทางการแก้ปัญหา การวางแผนดูแลรักษา
      - ละออ หุตางกูร
        
        ข้อปัญหาหรือจุดสำคัญของสภาวการณ์ที่อาจนำไปสู่ปัญหาที่เกี่ยวข้องโดยตรงกับการพยาบาล ซึ่งอาจจะเป็นเพียงประเด็นภายในวงการวิชาชีพ (internal issues) หรืออาจขยายขอบเขตกว้างออกไปเป็นประเด็นทางสังคม (social issues)
  - - - ทราบถึงแนวโน้มปัญหาต่างๆในอนาคต
      - สามารถนำปัญหาในปัจจุบันมาเป็นเครื่องชี้ทิศทางของสภาพปัญหาในอนาคต
      - ทำให้ทราบถึงแนวโน้มในอดีตที่อาจก่อให้เกิดปัญหาซึ่งเป็นประเด็นที่ถกเถียงกันอยู่ในปัจจุบัน
- - - - เกิดอหิวาตกโรคระบาดประชาชน ล้มตายเป็นจํานวนมาก ปี พ.ศ. 2430 พระองค์โปรดเกล้าให้สร้างโรงพยาบาลชั่วคราวและสร้างโรงพยาบาล ถาวร คือ โรงพยาบาลศิริราช
      - ได้เล็งเห็นถึงความยากลําบากจึงได้ก่อตั้ง “โรงเรียนหญิงแพทย์ผดุงครรภ์แลการพยาบาลไข้”
        ซึ่งต่อมาได้เปลี่ยนชื่อและวิวัฒนาการมาเป็น "คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล"
    - - มีหลักฐานว่าพยาบาลไทยคนแรกที่เรียนจบการพยาบาลและการผดุงครรภ์แผนปัจจุบันมาจาก ประเทศสหรัฐอเมริกา คือ นางรอด ประทีปะเสน
    - - คนไทยและคนจีนเชื่อถือโชคลางและไสยศาสตร์ มีมิชชั่นนารีเข้ามมาเผยแพร่ศาสนา เริ่มมีการรักษาและแจกยาแผนปัจจุบัน
    - - มีอหิวาตกโรคระบาดอีกครั้ง ใช้วิธีการรักษาเช่นเดียวกับสมัยรัชกาลท่ี 1
    - - ใช้การรักษาแบบสมัยอยุธยา
      - ปีพ.ศ. 2343 เกิดอหิวาตกโรค ได้ใช้พิธี “อาฎานาติยสูติ” เป็นการยิงปืนรอบพระนคร เพื่อบํารุงขวัญและให้ความเจ็บป่วยหายไป
    - - สมเด็จย่าของปวงชนชาวไทย คือองค์ผู้นําพยาบาลของประเทศไทย สมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี เพื่อเป็นการสดุดียกย่องให้เกียรติติ่คุณงามความดีของสมเด็จพระศรีน ครินทราบรมราชชนนี จึงกําหนดให้วันที่ 21 ตุลาคม ของทุกปี เป็นวันพยาบาลแห่งชาติ