Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

CHƯƠNG I: KHÁI LUẬN VỀ TRIẾT HỌC VÀ TRIẾT HỌC MÁC - LENIN - Coggle Diagram

- - - - có 2 mặt, trả lời 2 câu hỏi lớn
        
        Mặt thứ nhất
        
        Giữa vật chất và ý thức cái nào có trước, cái nào có sau, cái nào quyết định cái nào?
        
        Mặt thứ hai
        
        Con người có khả năng nhận thức được thế giới hay không?
    - - Chủ nghĩa duy vật
        
        Định nghĩa
        
        Là chủ nghĩa mà mọi người cho rằng vật chất, giới tự nhiên là cái có trước và quyết định ý thức của con người
        
        Các hình thức thể hiện
        
        3 hình thức cơ bản
        
        Chủ nghĩa duy vật chất phác
        
        Chủ nghĩa duy vật siêu hình
        
        Chủ nghĩa duy vật biện chứng
      - Chủ nghĩa duy tâm
        
        Định nghĩa
        
        Là chủ nghĩa mà mọi người cho rằng ý thức, tinh thần, ý niệm, cảm giác là cái có trước giới tự nhiên
        
        Các hình thức thể hiện
        
        Chủ quan
        
        Khách quan
      - Nhất nguyên luận và nhị nguyên luận
        
        Nhất nguyên luận
        
        Chỉ thừa nhận 1 trong 2 thực thể là bản nguyên của thế giới
        
        Nhị nguyên luận
        
        Các nhà triết học giải thích thế giới bằng cả bản nguyên vật chất và tinh thần, xem vật chất và tinh thần là hai bản thân cùng quyết định nguồn gốc và sự vận động của thế giới
    - - Thuyết khả tri
        
        Khẳng định con người hiểu được bản chất của sự vật
      - Thuyết bất khả tri
        
        Khẳng định con người không thể hiểu được bản chất của đối tượng
  - - - Phương pháp siêu hình
        
        Nhận thức đối tượng ở trạng thái cô lập, tách rời đối tượng khỏi các quan hệ, coi các mặt đối lập với nhau có ranh giới tuyệt đối
      - Phương pháp biện chứng
        
        Nhận thức đối tượng trong các mối liên hệ phổ biến vốn có của nó. Đối tượng và các thành phần của đối tượng luôn trong sự lệ thuộc, ảnh hưởng, ràng buộc và quy định lẫn nhau
    - - Phép biện chứng duy tâm
      - Phép biện chứng duy vật
      - Phép biện chứng tự phát
  - - - Nguồn gốc nhận thức
        
        Nói đến sự hình thành, phát triển của tư duy trừu tượng, của năng lực khái quát trong nhận thức con người
        
        Khi kho tàng tri thức của loài người đã hình thành được một vốn hiểu biết nhất định, con người đã đát đến trình độ có thể rút ra những cái chung trong muôn vàn những cái riêng lẻ
      - Nguồn gốc xã hội
        
        ra đời khi nền sản xuất XH đã có sự phân công lao động và con người đã xuất hiện giai cấp, nhà nước ra đời
        
        tầng lớp trí thức xuất hiện, giáo dục và nhà trường hình thành và phát triển
        
        các nhà thông thái đủ năng lực tư duy để trừu tượng hóa, khái quát hóa, hệ thống hóa toàn bộ tri thức thời đại
    - - Hệ thống quan điểm lý luận chung nhất về thế giới và vị trí con người trong thế giới đó, là khoa học về những quy luật vận động, phát triển chung nhất của tự nhiên, xã hội và tư duy
    - - các quan hệ phổ biến và các quy luật chung nhất của toàn bộ tự nhiên, xã hội và tư duy
    - - Hạt nhân lý luận của thế giới quan
        
        Triết học là hạt nhân của thế giới quan vì
        
        Trong các thế giới quan như thế giới quan của các khoa học, của các dân tộc hay thời đại,... triết học là thành phần quan trọng, cốt lõi
        
        Với các loại thế giới quan kinh nghiệm hay tôn giáo,.. thế giới quan đóng vai trò ảnh hưởng và chi phối, dù không tự giác
        
        Bản thân triết học là thế giới quan
        
        Thế giới quan triết học sẽ quy định các thế giới quan và quan niệm khác như thế
        
        thế giới quan duy vật biện chứng là đỉnh cao của các loại thế giới quan vì
        
        đòi hỏi thế giới phải được xem xét dựa trên những nguyên lý về mối liên hệ phổ biến và nguyên lý về sự phát triển
        
        thế giới và con người được nhận thức toàn diện, lịch sử, cụ thể và phát triển
        
        Ý nghĩa của thế giới quan
        
        vấn đề mà triết học đặt ra và tìm tòi trước hết là những vấn đề thuộc thế giới quan
        
        thế giới quan đúng đắn là tiền đề quan trọng để xác lập phương thức tư duy hợp lí và nhân sự quan tích cực
      - Thế giới quan
        
        Khái niệm triết học chỉ hệ thống các tri thức, quan điểm, tình cảm, niềm tin, lý tưởng xác định về thế giới và về vị trí của con người (bao hàm cả cá nhân, xã hội và nhân loại) trong thế giới đó. Thế giới quan quy định các nguyên tắc, thái độ, giá trị trong định hướng nhận thức và hoạt động thực tiễn của con người
        
        Thành phần chủ yếu
        
        tri thức
        
        niềm tin
        
        lý tưởng
- - - - giáo trình
    - - tạo ra chủ nghĩa duy vật biện chứng
      - sáng tạo ra chủ nghĩa duy vật lịch sử
      - Bổ sung những đặc tính mới cho triết học, tạo ra triết học chân chính khoa học - triết học duy vật biện chứng
    - - Điều kiện kinh tế - xã hội
        
        Sự xuất hiện của giai cấp vô sản trên vũ đài lịch sử với tư cách là lực lượng chính trị - xã hội độc lập là nhân tố chính trị - xã hội quan trọng cho sự ra đời của triết học Mác
        
        giai cấp tư sản là giai cấp thống trị, giai cấp vô sản là giai cấp bị trị
        
        mâu thuẫn ngày càng phát triển, trở thành cuộc đấu tranh giai cấp
        
        Giai cấp vô sản là "kẻ phá hoại" chủ nghĩa tư bản và lực lượng tiên phong đấu tranh cho nền dân chủ và tiến bộ xã hội
        
        Thực tiễn cách mạng của giai cấp vô sản là cơ sở chủ yếu nhất cho sự ra đời triết học Mác
        
        thực tiễn xã hội và thực tiễn cách mạng vô sản cần phải được soi sáng bởi lý luận nói chung và triết học nói riêng
        
        sự xuất hiện giai cấp vô sản cách mạng đã tạo cơ sở xã hội cho sự hình thành lý luận tiến bộ và cách mạng mới
        
        Sự củng cố và phát triển của phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa trong điều kiện cách mạng công nghiệp
        
        Năm 40 của thế kỉ 20, cách mạng công nghiệp nổ ra
        
        lực lượng sản xuất phát triển mạnh
        
        quan hệ sản xuất được củng cố
        
        phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa phát triển mạnh
        
        Mâu thuẫn xã hội ngày càng gay gắt và rõ rệt
        
        những xung đột giữa vô sản và tư sản đã trở thành những đấu tranh giai cấp
      - Nguồn gốc lý luận và tiền đề khoa học tự nhiên
        
        Nguồn gốc lý luận
        
        Kinh tế chính trị học
        
        Chủ nghĩa xã hội không tưởng
        
        Triết học cổ điển Đức
        
        Tiền đề khoa học tự nhiên
        
        thuyết tế bào
        
        thuyết tiến hóa
        
        Định luật bảo toàn và chuyển hóa năng lượng
      - Nhân tố chủ quan khác
        
        lập trường giai cấp công nhân
        
        tình cảm đối với nhân dân lao động
        
        Hoạt động thực tiễn không mệt mỏi
        
        tình bạn vĩ đại giữa 2 nhà cách mạng
  - - - Giải quyết mối quan hệ giữa vật chất và ý thức trên lập trường duy vật biện chứng và nghiên cứu những quy luật vận động, phát triển chung nhất của tự nhiên, xã hội và tư duy
    - - Chức năng thế giới quan
        
        Triết học là hạt nhân lý luận của thế giới quan
        
        Triết học Mác - Lenin đem lại thế giới quan duy vật biện chứng, là hạt nhân thế giới quan cộng sản
        
        Thế giới quan là toàn bộ những quan điểm về thế giới và vị trí của con người trong thế giới đó
        
        Thế giới quan duy vật biện chứng
        
        Có vai trò đặc biệt quan trọng định hướng cho con người nhận thức đúng đắn thế giới hiện thực
        
        Giúp con người hình thành quan điểm khoa học định hướng mọi hoạt động -> xác định thái độ và cách thức hoạt động của mình
        
        Nâng cao vai trò tích cực, sáng tạo của con người
        
        Thế giới quan triết học là hạt nhân lý luận của thế giới quan, làm cho thế giới quan của con người phát triển như một quá trinhf tự giác
        
        Là cơ sở đấu tranh với các thế giới quan duy tâm, tôn giáo, phản khoa học
      - Chức năng phương pháp luận
        
        Phương pháp luận
        
        Là hệ thống những quan điểm, những nguyên tắc có vai trò chỉ đạo việc sử dụng các phương trong hoạt động nhận thức và thực tiễn nhằm đạt kết quả tối ưu
        
        Phương pháp luận duy vật biện chứng
        
        Là phương pháp chung của toàn bộ nhận thức khoa học
        
        Trang bị cho con người hệ thống những nguyên tắc phương pháp luận chung nhất cho hoạt động nhận thức và thực tiễn
        
        Trong thực tế
        
        Phải kết hợp tri thức triết học với tri thức khoa học cụ thể và kinh nghiệm thực tiễn
        
        Nếu xem thường phương pháp luận triết học
        
        mò mẫm, mất phương hướng, thiếu chủ động, sáng tạo
        
        Nếu tuyệt đối hóa phương pháp luận triết học
        
        sa vào chủ nghĩa giáo điều, dễ vấp váp, thất bại
    - - Giáo trình trang 95
  - - - Cuộc cách mạng khoa học và công nghệ hiện đại, xu thế toàn cầu hóa, xu thế khu vực hóa đang đặt những vấn đề mới cho con người
      - triết học Mác - Lenin giúp
        
        truyền bá tri thức khoa học hiện đại
        
        giúp phân tích xu hướng vận động, phát triển của xã hội hiện đại
        
        cung cấp lý luận khoa học và cách mạng soi đường cho con người trong việc thực hiện mục tiêu hòa bình, độc lập dân tộc, dân chủ và tiến bộ xã hội
    - - có vai trò quan đặc biệt trong việc đổi mới tư duy
      - Thế giới quan triết học Mác - Lenin giúp xác định con đường, bước đi
      - Phương pháp luận triết học Mác - Lenin giúp chúng ta giải quyết các vấn đề đặt ra trong thực tiễn xã hội
    - - Có giá trị định hướng cho con người trong nhận thức và hoạt động thực tiễn trong TẤT CẢ TRƯỜNG HỢP
      - Mỗi nguyên lí chung, phải được xem xét theo
        
        Gắn với những nguyên lý khác
        
        Gắn với kinh nghiệm cụ thể của lịch sử
        
        Quan điểm lịch sử
      - Để giải quyết hiệu quả các vấn đề cần
        
        tránh xem thường triết học
        
        tránh tuyệt đối hóa vai trò của triết học
        
        kết hợp chặt chẽ tri thức chung và tri thức thực tiễn