GURTZA:Arte juduaz ari garenean, zertaz ari gara? Juduek egindako arteaz, judaismoari edo gai juduei buruz hitz egiten duen arteaz, herri eta lurralde juduetan sortu ziren adierazpen herrikoi edo folklorikoez, edo sinagogas erritualen, artefaktuen eta beste batzuen artean sortu zen estetikaz.Arrazoi sinbolikoak lehenetsi ziren, hala nola, mahatsondoak, granadak, datilak, lehoiak, Daviden izarrak, kerubinak, koroak edo sinagogas zaharren paretak edo zutabeak apaintzen dituzten zazpi besoko kandelabroak, arte sakratu judua deritzonaren oinarria osatzen dutenak eta jatorria bezain askotarikoa.