Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
Ünite - Biyoloj - Coggle Diagram
Hücre neden bölünür?
Hücreler canlının büyüyüp gelişmesi, rejenerasyonu ve dokularının yenilenmesi ya da üreme faaliyetlerinin gerçekleştirilmesi amacıyla bölünür.
Hücre; morfolojik olarak bir küp şeklinde düşünülecek olursa büyümesi sırasında hücrenin hacmi, hücrenin kenar uzunluğunun küpü (a3) oranında artarken hücrenin yüzeyi, hücre kenar uzunluğunun karesi (a2) şeklinde artar. Bu oran arttıkça zamanla hücre zarı sitoplazmanın ihtiyaçlarını karşılayamaz duruma gelir.
-
Terimler
-
Hücre çekirdeğinde bulunan kalıtım maddesi (DNA), hücre bölünme aşamasında değilken dağınık, ipliksi ve yumak şeklindedir. Bu yumak şeklindeki ipliksi yapıya kromatin ağı denir.
Kromozom, DNA eşlenmesinden dolayı birbirinin aynısı olan iki parçadan oluşur. Bu parçaların her birine kromatit denir.
-
Sentromerlerin üzerinde bulunan, genellikle protein yapılı olan özelleşmiş bölgelere kinetokor denir.
-
: 
Hücre Döngüsü
İki hücre bölünmesi arasındaki dönem hücre döngüsü olarak adlandırılır. Mitoz, hücre döngüsünün sadece bir kısmını kapsar. Hücre döngüsü; interfaz, çekirdek bölünmesi (karyokinez) ve sitoplazma bölünmesi (sitokinez) evrelerini kapsar.
G1 evresinde metabolik olaylar yoğun şekilde sürer. Madde alışverişi, sentez ve yıkım reaksiyonları, organel yapımı (mitokondri, endoplazmik retikulum gibi), RNA sentezi devam eder. Hücreler bu evrede hızlı bir şekilde büyür. S evresinde DNA kendini eşler ve böylece her genin bir kopyası oluşur. DNA miktarı iki katına çıkar. G2 evresinde protein, enzim ve RNA sentezi devam eder. Sitoplazmik organel sayısı artar.
Mitoz Bölünme
Mitoz sonucunda iki hücre oluşur. Bu hücrelerin organel çeşitleri aynıdır; ancak organel sayıları ve sitoplazma miktarları farklı olabilir. Oluşan hücrelerin kalıtsal özellikleri aynıdır. Çünkü DNA’larının nükleotit dizilmeleri aynıdır. Bununla birlikte, mutasyonlar kalıtsal farklılıklara neden olabilmektedir.
Profaz, mitoz hücre bölünmesinin karyokinez (çekirdek eşlenmesi) bölümünün ilk evresidir. Bir önceki evre olan interfazda eşlenen kromatin iplikler kısalıp kalınlaşarak kromozomları oluşturur. Kromozomlar ışık mikroskobunda görülebilir haldedir.
Metafaz evresinde kromozomlar sentromerleri ile iğ ipliklerine tutunarak hücrenin ekvator düzleminde tek sıra halinde dizilirler. Metafaz hücre bölünmesindeki ikinci evredir. Kromozomlar artık sentrozomlar arasında oluşan iğ ipliklerine, ekvator düzlemine yerleşir.
Anafaz, kardeş kromatitleri bir arada tutan sentromerlerin bölünmesi ile başlayan mitoz bölünme evresi. İğ ipliklerinin kısalması sonucu ayrılan kardeş kromatitlerden biri bir kutba, diğeri de diğer kutba gider. Böylece kromatitler iki kutup arasında ayrılmış olur.
-
-