Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
บทที่ 2 การอนามัยสิ่งแวดล้อม - Coggle Diagram
บทที่ 2 การอนามัยสิ่งแวดล้อม
แนวคิดและหลักการ
อนามัยสิ่งแวดล้อม
อนามัยสิ่งแวดล้อม
ตามความหมายขององค์การอนามัยโลก
หมายถึง องค์ประกอบด้านต่างๆ และคุณภาพชีวิตของมนุษย์ที่ถูกกำหนดโดยปัจจัยด้าน สิงแวดล้อมทางกายภาพ เคมี ชีวภาพ สังคม และจิตวิทยารวมถึงหลักการและ วิธีปฏิบัติในการประเมิน แก้ไข ควบคุม ป้องกันปัจจัยด้านสิ่งแวดล้อมที่ส่งผล กระทบด้านลบต่อสุขภาพ ทั้งของคนรุ่นปัจจุบันและรุ่นลูกหลานในอนาคต
งานอนามัยสิ่งแวดล้อม
มีความเชื่อมโยงกับงานอาชีวอนามัย ซึ่งคำนึงถึงสุขภาพอนามัยของมนุษย์ที่เกิดจากผลกระทบของสารเคมี ชีวภาพและสิ่งคุกคามด้านกายภาพที่ปนเปื้อนในอากาศ น้ำ ดิน และ อาหาร โดยสิ่งแวดล้อมที่มีความเสี่ยงอาจเป็นที่บ้าน โรงเรียน ชุมชน และที่ทำงาน
บทบาทพยาบาล
อนามัยชุมชน
ในการให้การพยาบาล
อนามัยสิ่งแวดล้อม
เป็นผู้ให้ความรู้และคำแนะนำ (Educator)
เป็นผู้ให้คำแนะนำ (Counselor)
เป็นผู้ประสานงาน (Coordinator)
เป็นผู้บริหารจัดการ (Manager)
เป็นผู้ดำเนินการวิจัย (Researcher)
เป็นผู้ให้เกิดการเปลี่ยนแปลง (Leader or change agent)
ปัญหาอนามัยสิ่งแวดล้อมที่สำคัญ
แนวทางการป้องกันและแก้ไขปัญหา
ปัญหาอนามัยสิ่งแวดล้อมปัญหา
สิ่งแวดล้อมที่สำคัญและ
ผลกระทบต่อสุขภาพ
ภูมิต้านทานโรคต่ำลง อันเนื่องมาจากสารพิษและสิ่งแวดล้อมที่ เสื่อมโทรม
เกิดความเดือดร้อนรำคาญและไม่สะดวกสบายจากการได้รับ การรบกวนจากมลพิษ เช่น เสียงดัง กลิ่นเหม็น อากาศมีหมอกควัน
ได้รับโรคหรือสารพิษที่ก่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงทางกรรมพันธุ์
โรคต่าง ๆที่มีอยู่แล้วในพื้นที่ เกิดการระบาดขึ้นและ แพร่กระจายไปอย่างรวดเร็วและทวีความรุนแรงยิ่งขึ้น
ได้รับเชื้อโรคหรือสิ่งที่ทำให้เกิดโรคภัยไข้เจ็บ เช่น เชื้อโรค สารพิษ ที่อาจก่อให้เกิดโรคร้ายแรงได้ทั้งในระยะเฉียบพลันและระยะเรื้อรัง
เกิดผลเสียต่อสุขภาพจิต จากการอยู่อาศัยในสิ่งแวดล้อมที่ เสื่อมโทรม เป็นมลภาวะ
แนวทางการป้องกันและ
แก้ไขปัญหาอนามัยสิ่งแวดล้อม
จัดกิจกรรมรณรงค์ เรื่องการป้องกันโรค การดูแลสิ่งแวดล้อม เพื่อกระตุ้นให้ ประชาชนเกิดความตระหนักและใส่ใจปฏิบัติ
เป็นผู้ประสานความร่วมมือ โดยอาศัยความร่วมมือจากทุกภาคส่วน
การให้ความรู้ในเรื่องการกำจัดขยะที่ถูกวิธี การป้องกันโรคที่เกิดจากสิ่งแวดล้อม และการสุขาภิบาลที่ไม่ถูกต้อง
เป็นผู้ให้คำปรึกษาและข้อมูลด้านวิชาการที่ถูกต้อง แหล่งประโยชน์ต่างๆที่สำคัญ
สนับสนุนให้ชุมชน/ประชาชน มีขวัญและกำลังใจที่ช่วยกันแก้ไขปัญหา
ปฏิบัติงานร่วมกับประชาชน/ชุมชน เพื่อให้เกิดความมั่นใจในการทำงาน และเป็น แบบอย่างของการแก้ไขปัญหา
เป็นผู้บังคับใช้กฎหมายในกรณีจำเป็น
พรบ.ส่งเสริมรักษาคุณภาพสิ่งแวดล้อมแห่งชาติ พ.ศ. 2535
พรบ. รักษาความสะอาดและความเป็นระเบียบเรียบร้อยของบ้านเมือง พ.ศ. 2535
พรบ. การสาธารณสุข พ.ศ. 2535
เป็นผู้พิทักษ์สิทธิประชาชน/ชุมชน
ขอบเขตของ
อนามัยสิ่งแวดล้อม
14. งานอนามัยสิ่งแวดล้อมด้านการคมนาคม
หมายถึง การควบคุมดูแลให้สิ่ง ต่างๆที่ใช้ในการคมนาคมทั้งทาง บก ทางน้ำและทางอากาศ ให้มีสุขอนามัย ปลอดภัย เหมาะสมในการใช้งาน ป้องกันมิให้เป็นแหล่งแพร่เชื่อโรคโดยการ คมนาคมเหล่านั้น
7. การควบคุมมลพิษของดิน
มลพิษของดินเกิดจากการทิ้งสิ่งสกปรกต่างๆลงสู่พื้นดิน จะทําให้ดินสกปรก มีสารพิษตกค้าง เกิดผลกระทบต่อการดำรงชีวิตของมนุษย์เกิด โรคภัยไข้เจ็บ จึงต้องมีการควบคุมการทิ้งสิ่งต่างๆเหล่านี้ เพื่อป้องกันการเกิดโรค หรืออันตรายที่อาจเกิดขึ้นได้
16. การดาเนินงานสุขาภิบาล
เมื่อเกิดโรคระบาด เหตุฉุกเฉิน ภัยพิบัติ และการอพยพย้ายถิ่นของประชาชน การควบคุมการระบาดของโรคมี ความสําคัญและจําเป็นในสถานการณ์ดังกล่าว เพื่อจํากัดผลกระทบมิให้ กระจายไปในวงกว้าง
8. การควบคุมมลพิษทางอากาศ
เป็นการป้องกันและควบคุมไม่ให้สิ่งแปลกปลอมเข้าสู่อากาศมากจนก่อให้เกิดผลกระทบต่อมนุษย์และ สิ่งมีชีวิตอื่นๆ อันได้แก่ ไฟป่า ภูเขาไฟ ระเบิด หรือ ฝุ่นละออง ควัน เขม่า แก๊สจากโรงงานอุตสาหกรรม
6. การสุขาภิบาลอาหาร
เนื่องจากเชื้อโรคและสารพิษสามารถเข้าสู่ร่างกายมนุษย์ได้ โดยการบริโภคอาหารที่ปนเปื้อน การดูแลควบคุมอาหารให้ถูกสุขลักษณะ ปลอดภัยสําหรับการบริโภคจึงเป็นสิ่งจำเป็น การสุขาภิบาลอาหารต้องดูแล ควบคุมในเรื่อง วัตถุดิบและเครื่องปรุงที่จะใช้ในการประกอบอาหาร ขั้นตอน กรรมวิธีในการปรุงอาหาร การเก็บรักษา ผู้สัมผัสอาหาร ฯลฯ และการให้ความรู้ แก่ผู้บริโภค เพื่อความปลอดภัยของผู้บริโภค และป้องกันการเกิดโรคจากอาหาร
9. การควบคุมมลพิษทางเสียง
เป็นการควบคุมไม่ให้มีเสียงดังจนก่อให้เกิด ความเดือดร้อน รำคาญ หรือเกิดเป็นผลเสียต่อสุขภาพอนามัยของมนุษย์ เช่น โรงงาน สถานบันเทิงควบคุมไม่ให้เสียงดังเกินมาตรฐานเป็นระยะ นานเกินไป จนส่งผลเสียต่อสุขภาพอนามัย
5. ที่อยู่อาศัยและสิ่งแวดล้อมใกล้เคียง
เป็นการจัดให้ถูกสุขลักษณะเพื่อการมีสุขภาพกายและสุขภาพจิต
เพื่อไม่ให้ผู้อยู่อาศัยได้รับผลกระทบต่อสุขภาพกายและจิต
10. อาชีวอนามัย
เป็นการควบคุมสิ่งแวดล้อมและและความปลอดภัยในการ ทํางาน ตลอดจนการสร้างเสริมสุขภาพ การป้องกันและการรักษาสุขภาพ อนามัยของผู้ประกอบอาชีพ
4. การควบคุมสัตว์อาร์โทรปอดและสัตว์ฟันแทะ
ซึ่งเป็นพาหะนำโรค เพื่อป้องกันการเกิดโรคที่มีสัตว์เหล่านี้เป็นตัวนำ (สัตว์อาร์โทรปอด ได้แก่ ยุง แมลงวัน แมลงสาบ เห็บ หมัด ไร สัตว์ฟันแทะได้แก่ หนู)
11. การป้องกันอันตรายจากรังสี
ที่อาจเกิดจากการใช้รังสีในการเกษตรกรรม อุตสาหกรรม และการแพทย์ ถ้าไม่มีการป้องกันและควบคุมการใช้อย่าง รัดกุมแล้วจะทำให้เกิดอันตรายต่อสุขภาพอนามัยของมนุษย์
3. การควบคุมมลพิษทางน้ำ
หมายถึงการควบคุมป้องกันรักษาแหล่งน้ำ ต่างๆตลอดจนน้ำใต้ดิน
ไม่ให้คุณภาพเสื่อมโทรมลงจนเกิดเป็นมลพิษ และเกิดผลเสียต่อสุขภาพอนามัยของมนุษย์
12. การป้องกันอุบัติเหตุ
อุบัติภัยต่างๆ เป็นการดำเนินการเพื่อป้องกันการเกิด อุบัติเหตุอุบัติภัย เพื่อลดอัตราการเกิดความพิการและการเสียชีวิต ทั้งจาก การจราจร การประกอบอาชีพ และภัยธรรมชาติ
2. การกำจัดขยะมูลฝอยและของเสียที่มีลักษณะเป็นของแข็ง
ได้แก่ การรวบรวม หรือจัดเก็บ การขนส่ง และการกำจัดที่ถูกหลักสุขาภิบาล เพื่อป้องกันแหล่งเพาะพันธุ์ของแมลงและเชื้อโรค และป้องกันการเกิดเหตุรำคาญที่มาจากกลิ่นเหม็นและความสกปรก
13. การวางผังเมือง
เป็นการกําหนดแนวทางการพัฒนาเมืองในอนาคต โดยการ วางแผนการใช้ประโยชน์พื้นที่ของเมืองให้เป็นสัดส่วนตามลักษณะกิจกรรม เพื่อความสะดวกสบายในการบริหารจัดการทางด้านสาธารณูปโภค สุขาภิบาล การจราจร เพื่อความเป็นระเบียบสวยงามและเพื่อสวัสดิภาพความปลอดภัย ของพลเมืองที่อยู่อาศัย
1. การจัดหาน้ำสะอาด ในการอุปโภค บริโภค
น้ำเป็นสิ่งจำเป็นสำหรับการ ดำรงชีวิตของมนุษย์ ดังนั้นจึงมีความจำเป็นที่จะต้องจัดหาน้ำสะอาดไว้ให้ เพียงพอต่อการอุปโภค บริโภค และมีคุณภาพที่เหมาะสม โดยเฉพาะน้ำดื่ม ต้องมีคุณภาพได้มาตรฐานและปลอดภัย เมื่อดื่มแล้วไม่ก่อให้เกิดโรคภัยไข้เจ็บ
15. การสุขาภิบาลของสถานที่พักผ่อนหย่อนใจ
จะต้องมีลักษณะและคุณภาพที่จะ ส่งเสริมให้สุขภาพอนามัยดี มีความปลอดภัย ไม่เป็นแหล่งแพร่กระจายเชื้อโรค จึงต้องมีการควบคุมคุณภาพ เช่น สระว่ายน้ำ สวนสาธารณะ
งานอนามัยสิ่งแวดล้อม
ที่เกี่ยวข้องโดยตรง
กับบทบาทของพยาบาลชุมชน
การสุขาภิบาลอาหาร
การบำบัดน้ำเสียหรือน้ำโสโครก
การกำาจัดขยะมูลฝอย (refuse disposal)
การกำจัดอุจจาระ (sewage disposal)
การจัดหาน้าสะอาด (water supply)
การควบคุมยุง แมลงวัน สัตว์กัดแทะ
การสุขาภิบาลที่อยู่อาศัย ( housing sanitation)