Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

เนื้อหารายวิชาการพยาบาลมารดาและทารก, เอกสารอ้างอิง เพ็ชรัตน์ เตชาทวีวรรณ…

- - - - ทารกที่ได้รับการกอดสัมผัสจะเริ่มต้นดูดนมแม่ได้เร็วกว่าและมีระยะเวลาในการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่นานกว่าและมีอัตราการดูดนมแม่ประสบความสำเร็จในช่วง 3 เดือนแรกสูงกว่าทารกที่ไม่ได้รับการกอดสัมผัส
      - มารดาและทารกสงบ ช่วยให้อัตราการเต้นของหัวใจและการหายใจของทารกสม่ำเสมอ
      - ช่วยรักษาความอบอุ่นของร่างกายทารกด้วยไออุ่นจากมารดา
      - ช่วยให้การเผาผลาญในร่างกายและระดับน้ำตาลในเลือดคงที่
      - ช่วยป้องกันการติดเชื้อ การสัมผัสแบบเน้ื้อแนบเนื้อทำให้ทารกได้สัมผัสกับเชื้อ
        แบคทีเรียที่มีประโยชน์ของมารดาคือ เชื้อนอร์มอลฟลอร่า (normal flora)
      - ลดการร้องของทารก พบว่าทารกที่ได้รับการสัมผัสจากมารดาจะร้องน้อยกว่าทารกที่
        ถูกแยกจากมารดา
      - ช่วยส่งเสริมการสร้างสัมพันธภาพระหวา่างมารดาและทารกเกิดความรักใคร่ผูกพันกัน
        มากขึ้น ส่งผลให้การทิ้งบุตรลดลง
      - กระตุ้นการหลั่งฮอร์โมนออกซิโตซิน (oxytocin) ของมารดาจะทำให้มดลูกหดรัด
        ตัวป้องกันการตกเลือดหลังคลอด กระตุ้นการหลั่งน้ำนมทำให้มารดารู้สึกผ่อนคลาย สงบ และ
        กระตุ้นสัญชาตญาณความเป็นแม่
    - - ช่วยให้ทารกได้รับความอบอุ่นจากมารดา นำไปสู่การสร้างความรักใคร่ผูกพันระหว่างมารดาและทารก
      - ช่วยให้ทารกได้รับหัวน้ำนม (colostrum) ที่มีประโยชน์มากมาย เช่น เป็นภูมิคุ้มกันแรกที่ช่วยลดความเสี่ยงจากติดเชื้อและภาวะตัวเหลืองในทารกแรกเกิด
      - ช่วยกระตุ้นให้มารดามีการสร้างและหลั่งน้ำนมเร็วขึ้น เนื่องจากการดูดนมแม่จะช่วยกระตุ้นฮอร์โมนโปรแลคติน (prolactin)
- - - - Obs. v/s ทุก 15 นาที ในชั่วโมงแรก และทุก 30 นาทีในชั่วโมงที่ 2
      - แก้ไข้ภาวะอ่อนเพลียหลังคลอด โดยการเช็ดตัว ทำความสะอากร่างกาย ดูแลให้อาหารอ่อน น้ำ หรือน้ำหวาน และให้มารดาได้รับการพักผ่อนอย่างเพียงพอ
  - - - ดูแลให้ได้รับการพักผ่อนที่เพียงพอ ก่อนให้นมทารก
      - ให้ยาแก้ปวดก่อนให้นมมทารก
      - อธิบายสาเหตุการปวดมดลูกให้มารดาเข้าใจ
      - เปิดโอกาสให้สามีคอยช่วยเหลืออยู่เป็นเพื่อน ขณะมารดาให้นม
  - - - การประเมินแผลฝีเย็บใช้หลัก REEDA
        
        R (redness): อาการแดงบริเวณขอบแผล
        
        E (edema): อาการบวมที่บริเวณแผล
        
        E (ecchymosis): อาการห้อเลือด
        
        D (discharge): สิ่งคัดหลั่งที่ไหลออกจากแผล
        
        A (approximation): ลักษณะการชิดกันของบาดแผล
      - ประเมิน pain score
      - ดูแลและแนะนำการทำความสะอาดอวัยวะสืบพันธุ์ ทุกครั้งหลังถ่ายปัสสาวะและอุจจาระ โดยการเช็ดทำความสะอาดจากด้านหน้าไปด้านหลังไม่เช็ดย้อนไปมา เพราะจะทำให้นำเชื้อจากทวารหนักเข้าสู่ช่องคลอดและแผลฝีเย็บทำให้เกิดการติดเชื้อได้
      - แนะนำให้เปลี่ยนผ้าอนามัยทุกครั้งที่น้ำคาวปลาเปียกชุ่ม หรือทุก 3 ชั่วโมง อย่าปล่อยให้น้ำคาวปลาหมักหมมจะเป็นแหล่งเพาะเชื้อ ก่อให้เกิดการติดเชื้อได้
      - จัดหาและแนะนำให้รับประทานอาหารที่มีโปรตีนสูง เช่น เนื้อสัตว์ ไข่ นม ถั่ว ผักและผลไม้เพราะอาหารที่มีโปรตีนและวิตามินซีจะช่วยในการซ่อมแซมเนื้อเยื่อช่วยให้แผลหายเร็วขึ้น
      - ธิบายถึงสาเหตุของการเจ็บปวด ถ้ามีอาการปวดมาก ให้ยา Paracetamol (500 mgs) ทุก 4 – 6 ชั่วโมงตามแผนการรักษาของแพทย์
      - เปิดโอกาสและกระตุ้นผู้ป่วยได้พูดคุยถึงข้อสงสัยไม่แน่ใจเกี่ยวกับข้อคำถามของผู้ป่วยให้ สอดคล้องกับแนวทางการรักษาของแพทย์
  - - - รับประทานอาหารที่ไฟเบอร์สูง
        
        เช่น ผักใบเขียวคะน้า กะหล่ำปลี ชะอม
        
        ผลไม้ เช่น อะโวคาโด
        ลูกพรุน ฝรั่ง
        
        ธัญพืชเต็มเมล็ดอย่างข้าวกล้อง ข้าวโอ๊ด
        
        เพื่อช่วยให้อุจจาระอ่อนนุ่มและสามารถขับถ่ายออกจากร่างกายได้ง่ายขึ้น
      - ดื่มน้ำเยอะๆ เนื่องจากน้ำจะช่วยลำเลียงสารอาหารไปยังอวัยวะต่างๆ ของร่างกายและช่วยในการขับถ่าย ลดอาการท้องผูก ผู้หญิงที่ให้นมบุตรควรดื่มอย่างน้อยวันละ 8 แก้ว เพื่อชดเชยน้ำที่ร่างกายเสียไปในการผลิตน้ำนม
      - หลีกเลี่ยงการนั่งอยู่กับที่นานเกินไป เพราะอาจเพิ่มความดันให้กับหลอดเลือดบริเวณทวารหนัก อาจเปลี่ยนท่าทางเป็นนอนตะแคงเมื่อถึงเวลาให้นม
  - - - การพยาบาล
        
        ดื่มน้ำให้มากๆ โดยควรเป็นน้ำเปล่าที่มีอุณหภูมิปกติ หรือน้ำอุ่น
        
        ไม่ควรกลั้นปัสสาวะ หากปัสสาวะค้างในกระเพาะปัสสาวะหรือท่อปัสสาวะมากเกินไปอาจทำให้แบคทีเรียสะสมมากขึ้น เกิดความเสี่ยงติดเชื้อและเกิดการอักเสบ ดังนั้น เมื่อปวดปัสสาวะควรรีบเข้าห้องน้ำ
        
        รักษาความสะอาดของช่องคลอด และไม่ควรทาแป้งบริเวณช่องคลอดโดยตรงเพราะเสี่ยงต่อการหมักหมมที่อาจก่อให้เกิดการติดเชื้อต่างๆ
        
        หลีกเลี่ยงการยกของหนักเกิน 5 กิโลกรัม เพราะอาจกดทับกระเพาะปัสสาวะ หรือทำให้แผลผ่าคลอดหรือแผลเย็บคลอดปริได้
- - - - สวมเสื้อฉันในในขนาดที่เหมาะสม ไม่สวมหลวมหรือแน่นเกินไป
      - ตรวจสอบและแก้ไขความผิดปกติของหัวนมและลานนมก่อนคลอดภายใต้การดูแลของแพทย์หรือพยาบาลผู้เชี่ยวชาญ
  - - - หัวนมสั้นขนาด <0.6 ซม
      - หัวนมยาวขนาด> 1.0 ซม
      - หัวนมใหญ่วัดที่เส้นผ่าศูนย์ที่กว้างที่สุด -2 ชม
        
        หัวนมบอด (Inverted nipples)
        หัวนมบอดเป็นหัวนมที่ไม่ยื่นออกนอกลานนม แบ่งตามระดับความรุนแรงเป็น 3 ระดับ:
        
        ➡️หัวนมบอดระดับ 3 เป็นหัวนมลงไปยึดติดกับลานนมไม่สามารถมือดึงออกมาได้ ต้องใช้วิธีพิเศษหรือใช้อุปกรณ์แก้ไข
        
        ➡️หัวนมบอดระดับ 2 หัวนมยุบตัวเข้าไป แม้พอจะดึงออกมาได้แต่ก็ยาก หรือบางรายแม้จะดึงหัวนมออกมาได้ แต่ไม่นานหัวนมจะยุบกลับเข้าไปอีก
        
        ➡️หัวนมบอดระดับ 1 หัวนมมีความเรียบหรือยุบตัวเข้าไปบางส่วน แต่เมื่อถูกกระตุ้น หรือใช้มือดึงหัวนมจะยื่นออกมาได้
        
        การแก้ไขกรณีหัวนมมีปัญหาต่างๆ
        
        การใช้ nipple puller โดยใช้นิ้วชี้และนิ้วหัวแม่มือบีบที่กระเปาะยางแล้วนำไปครอบให้หัวนมอยู่ตรงกลางปากกรวยแนบกับลานนมแล้วค่อยๆคลายมือบนกระเปาะยาง การใช้ syringe pullerหรือกระบอกฉีดยาดัดแปลงโดยนำส่วนปลายกรวยวางตรงศูนย์กลางของลานนมอย่างแนบสนิทดันลึกเข้าหาลานนมขณะดิ่งลูกสูบของกระบอกฉีดยาเพื่อให้เกิดแรงดูดบนหัวนม
        
        Hoffman technique วางนิ้วหัวแม่มือทั้ง 2 ข้างที่ริมขอบของฐานห้วนมกดนิ้วให้ลึกอย่างเต็มที่แล้วค่อยๆเคลื่อนนวที่กดออกไปด้านนอกจนถึงขอบลานนมแล้วค่อยๆดันเนื้อเยื่อใต้ลานนมให้ยกขึ้นแล่วดันนิ้วกลับมาที่โคนหัวนมทำซ้ำหลายรอบ
        
        การใช้ปทุมแก้ว (Breast shells หรือ Breast cup) โดยจะใส่ไว้ได้ยกทรงในไตรมาสสุดท้ายของ การตั้งครรภ์เริ่มต้นด้วยใส่วันละ 2-3 ชั่วโมง เมื่อคุ้นเคยแล้วให้ใส่เฉพาะกลางวันเมื่อคลอดลูกแล้วให้ใส่ก่อนให้นมบุตร 30 นาทีก่อนให้ลูกดูด
    - - วางนิ้วชี้และนิ้วหัวแม่มีอที่โคนของหัวนมชิดกับลานนม ค่อยๆกดเบา ๆ แต่มันคงลึกห่างจากด้านหลังหัวนมประมาณ 1 นิ้วได้หัวนมขนาดและลักษณะต่างๆ
  - - - สารอาหารครบถ้วนพอเหมาะทำให้ลูกเจริญเติบโตสมบูรณ์
        
        ให้ภูมิต้านทานโรคทำให้ไม่มีปัญหาโรคภูมแพ้
        
        ให้ฮอร์โมนที่จำเป็นต่อการเจริญเติบโตของลูก
        
        ทำให้สมองดีมีสติปัญญาเฉลียวฉลาดและมีพัฒนาการที่สมบูรณ์
        
        ทำให้ท้องไม่ผูกและไม่ปวดท้อง ลูกถ่ายสะดวกเพราะนมแม่ย่อยง่าย
        
        สร้างสายสัมพันธ์แม่ – ลูก
      - ประโยชน์สำหรับแม่
        
        ลดความเสี่ยงต่อการเป็นมะเร็งเต้านมและรังไข่
        
        ทำให้แม่รูปร่างดีเพราะไขมันที่สะสมไว้ระหว่างการตั้งครรภ์ถูกนำมาใช้ผลิตน้ำนม
        
        มดลูกหดรั้งตัวดี
        
        มดลูกเข้าอู่เร็วขึ้น
        
        ลดการตกเลือดหลังคลอด
- - - - ช่วยมารดาเริ่มให้ลูกดูดนมภายใน 1 ชั่วโมงแรกหลังคลอด
        
        สังเกตและเข้าใจการแสดงออกของทารกว่าพร้อมในการดูดนม และให้การช่วยเหลือเมื่อจำเป็น
  - - - ไปเยี่ยมและประเมินการดูแลการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ ศึกษาถึง สัมพันธภาพมารดาและทารก ศึกษาถึง ปฏิกิริยาของทารก การดูด การกลืน อารมณ์ลักษณะทารกหลังดูดนมมารดา ท่าทางการให้นมบุตร การพูดคุยกับทารก
        
        นำผลจากการเยี่ยมดูแลพูดคุยนั้น มาให้คำแนะนำ ให้การดูแลช่วยเหลือ ซึ่งผู้ที่จะเป็นผู้ให้คำปรึกษานั้น ต้องมีทักษะของการฟัง ทักษะการเรียนรู้ นอกจากนั้นต้องคำนึงถึงสถานะที่แตกต่างของมารดาแต่ละคนด้วย เช่น หลังผ่าตัด หรือมารดาที่มีปัญหาหัวนมบอด หัวนมสั้น เจ็บหัวนม หรือเต้านมคัดตึงเป็นต้น เพื่อให้คำแนะนำที่เหมาะสมเป็นรายกรณี
  - - - 48 ชั่วโมง หลังคลอดให้การดูแลแนะนำช่วยเหลือแม่ ที่ประสบปัญหาต่างๆขณะให้นมลูก เช่น ปัญหาเรื่องการเจ็บหัวนม เต้านมคัดตึง
        
        2 สัปดาห์ หลังคลอด ดูแลและคำแนะนำมารดาหลังคลอดที่ให้ ส่วนใหญ่คือ ความเครียด ความ อ่อนล้าจากการอดนอน
        
        1เดือน การสังเกตอาการต่างๆของทารกเช่น การร้อง การสังเกตลักษณะอุจจาระ
        
        2เดือน-6เดือน ความวิตกกังวลของแม่ว่าน้ำนมให้ลูกไม่พอ ความต้องการของมีที่จะให้อาหารเสริมอื่น นอกเหนือจากนมแม่
  - - - ช่วยทารกให้ได้รับหัวน้ำนม (colostrum)
        
        ทำให้ลูกได้รับความอบอุ่นจากแม่นำไปสู่การสร้างความรักใคร่ผูกพันระหว่างแม่และลูก
        
        เป็นเรื่องของกระบวนการส่งเสริมพัฒนาการ และ การเจริญเติบโตของเด็กอย่างมีคุณภาพ
        
        สัญชาตญาณความเป็นแม่ที่เพิ่มขึ้น
        
        กระบวนการโอบอุ้ม และ โต้ตอบ ระหว่างแม่และลูก ขณะลูกดูดนมจากอกแม่ ที่จะปูพื้นฐานสำคัญของกระบวนการเรียนรู้และตอบสนองต่อสิ่งเร้าอย่างเหมาะสม ในเด็ก
  - - - คือ การวางทารกแรกเกิดทุกคนบนหน้าท้องหรือบนหน้าอกของมารดา เมื่อทารกได้กลิ่นของเต้านมและหัวนม มองเห็นลานนมและหัวนม ทารกจะเคลื่อนไหวร่างกายไปหาหัวนม
    - - 2.1การตื่นตัวต่อสิ่งแวดล้อม ยกศีรษะ มองไปรอบๆ
        
        2.2การใส่มือในปาก การดูดหรือการ ได้ยินเสียงดูด
        
        2.3การสัมผัสหัวนม/เต้านมด้วยมือ
        
        2.4การจ้องมองหัวนมและลานนม
        
        2.5การค้นหาหัวนม และอ้าปากกว้างเพื่องับและอมหัวนม
  - - - กระตุ้นพัฒนาการของสมองและประสาท
        
        วางรากฐานให้ลูกมีวุฒิอารมณ์ (E.Q.), วุฒิคุณธรรม (M.Q.) และวุฒิความอดทน อดกลั้น (A.Q.)
  - - - การดูดที่อกแม่จะช่วยกระตุ้นให้เกิดพัฒนาการของฟันและอวัยวะในการออกเสียงอย่างเหมาะสม
        
        น้ำนมแม่ยังมีอุณหภูมิที่เหมาะสมและมีพร้อมให้ทารกกินได้ทันที