spelend leren en ontdekken: handboek drama voor het basisonderwijs
click to edit
- drama in het basisonderwijs: spelend leren
1.1 onze visie op drama
Drama sluit aan bij spontane spel van kinderen
spontaan spel = spel waarin het kind spontaan leert over zichzelf en de wereld om hem heen.
geen regels
geen gerichte leerdoelen
voor drama in het onderwijs -> wel gerichte doelen
LK stuur leren aan door gerichte dramaopdrachten
Leren door doen
creatieve ontwikkeling van Kinderen gestimuleerd
drama sluit aan bij andere vakken
geeft ieder kind de kans om op eigen manier vorm te geven aan ideeën en denkbeelden
Technische spelvaardigheden spelen een rol maar accent ligt op het helpen ontdekekn van eigen mogelijkheden en het stimuleren van de creatieve ontwikkeling van leerlingen samen met een respect voor de medeleerlingen
drama bied je een context waarin leerlingen zich authentiek als mens kunnen ontwikkelen.
creatieve ontwikkeling belangrijk aspect dramales
anderzijds speels onderzoeken van problemen, dilemma's en conflicten adhv een onderwerp
enerzijds zelf ontdekken, creëren, en (zelf) evalueren centraal
drama = zowel een leer- als creatief proces
sluit aan bij de spelbehoefte, verbeeldingskracht en gehoefte on te ontdekken en te onderzoeken, te fantaseren, te creëren en vorm te geven, te ordenen en te leren beheersen.
sluit aan bij de brede ontwikkeling van kinderen
spel- en taalontwikkeling
sociaal- emotionele ontwikkeling
morele ontwikkeling
1.2 wat is drama?
handeling = essentieel begrip
je doet altijd iets als speler
drama gaat over een onderwerp in een spelwerkelijkheid met daarin een tegenstelling, conflict of dilemma
dramatiseren / doen alsof
in het spel is het echt, maar tegelijkertijd is het 'maar' gespeeld
speels onderzoeken van onderwerpt -> levert meestal aantal inzichten op
drama biedt een context waarbinnen kinderen zich leren verplaatsen in een ander en tegelijkertijd hu eigen plek leren ontdekkein in een steeds groter wordende wereld.
1.3 wat is dramatisch spel?
een spel met één of meer spelers die iemand spelen (verbeelden) die ze niet zelf zijn, op een andere plaats en tijd. het gaat over een dilemma dat om een oplossing vraagt. in dramatisch spel bouwen kinderen voort op de spelvaardigheden van spontaan spel die al tot hun beschikking staan.
reflectie op gespeelde situatie levert leermomenten op
1.4 wat is de betekenis van dramtisch spel?
logisch vervolg op spontaan spel
andere 'schoolse' manier van spelen -> LK brengt spelgegevens in.
verwijs niet alleen naar de indivudele leerling ook het groepsgebeuren wordt erin betrokken
zo komt collectief element in het spel
het SAMENSPEL
in dat proces van elkaar wederzijds leren kennen en begrijpen zijn in ieder geval twee zaken van belang
het verbeelden zelf
spanningsveld tussen het individu en de groep
de wereld van het verbeelden verwijst naar de wereld van beelden.
het beeld laat zich nooit exact in de kernraken -> lukt niet om het te vangen in woorden, om het te vertellen.
beelden hebben de eigenschap dat ze nooit feitelijk zijn -> verwijzen altijd naar een feitleijke wereld en naar een werkelijkheid die slechts bij benadering benoemd kan worden.
in de klas spelen beelden ook een rol
1.5 kerndoelen kunstzinnig oriëntatie en de inzet van drama
NVT ivm met nederlandse doelen
1.6. waarom drama in het basisonderwijs
kan ingezet worden als zelfstandig vak -> leren over en door drama
kan ter bevorering van het pedagogisch klimaat en het leren in samenhang, als didactisch middel worden ingezet
kenmerken voor drama in het onderwijs
leerling is in les fysiek, affectief en cognitief berokken bij het spel
op een of andere manier gaat het altijd om een nieuw, ander licht op bestaande zaken.
nieuwe verwijst vaak naar een vorm van creatieviteit
creatieviteit als basisvaardigheid van de 21e-eeuwse vaardigheden
21e eeuwse vaardigheden
onderwerp van discussie -> hoe ziet onderwijs er over 20 jaar uit. -> lln voorbereiden op hun toekomst.
vermogen om bestaande problemen en dilemma's op een creatieve manier opt te lossen krijgt een grote plaats in discussie
gaat om door andere brill kunnen kijken, andere mindset kiezen, andere manier van denken, (moreel) redeneren en oordelen, een andere basishouding -> = vanzefsprekende gedachtegang binnen drama
creativiteit
gaat niet alleen over creëren van (nieuwe) oplossingen.
in dramales ook belangrijk dat creativiteit ook in het contact tussen llnen een meerwaarde kan genereren.
ontmoeten elkaar -> veronderstelt een zekere ruimte
zoeken samen op open manier naar oplossing
ervan bewust zijn dat oplossing nog bij de een noch bij de andere ligt -> beide een deel hebben
elementen van drama die belangrijke rol spelen
het zoeken
het exploreren
het op elkaar afstemmen
vormen niet alleen de basis voor de 21e-eeuwse vaardigheden maar spelen ook grote rol bij iemands identiteitsontwikkeling.
1.7 drama in het basisonderwijs
activiteiten voor dramatich spel
= korte spelmomenten om tot dramatisch spel te komen
randvoorwaarden om een klimaat voor drama te scheppen
voorlezen, vertellen en spelen
wordt ingezet bij alle vakgebiden
spelen veel facetten een rol
manier waarop wordt voorgelzen
manier waarop gehoorde tekst wordt verwerkt
werken met themas onder begeleiding van de leerkracht
als leerkracht speel je mee om leermomenten te creëren, leerinhouden aan te bieden en deze inhouden expliciet te maken.
worden 'hoeken' ingericht voor betekenisvolle activiteiten
als leerkracht stuur je het spel van de llnen en neem je zelf ook vaak een rol aan.
zo wordt spontane spel en spelplezier in een leercontext geplaatst.
drama in samenhang met andere vakken
dramatische werkvorm kunnen gebruikt worden als introductie, verdieping of bij verwerking van bepaalde leerstof
kan gebruikt worden als middel om te werken aan de soiale cohesie binnen de groep
didactisch middel
pedagogisch middel
weekopeningen, weeksluitingen, vieringen
zie p32
voorstellingen op of buiten de school
professionele theatergezelschappen
gebeurt vaak in theater of in schouwburg
met ouders of schoolvoorstellingen
door zo'n bezoek wordt er kennis gemaakt met de wereld van theater -> leren drama als kunstvorm kennen
lespakketen ontwikkeld door educatieve docenten drama in dienst van theatergezelschap
drama binnen cultuureducatie en cultuuronderwijs
steeds meer aandacht voor
drama heeft een eigen authentieke plaats hierbinnen
drama komt ook aan bod in combinatie met ander leergeieden. bij zo'n samenhang zijn twee of meer leergebieden evenredig belang als bijdrage aan het leerproches van zijn leerlingen.
1.7.1 icc'ers een vakleerkrachten op een basisschool
Van toepassing? handelt over nederlands onderwijs zie p 33 en 34
1.8 drama en trends in het basisonderwijs
NVT handelt over nederlands onderwijs
- werken aan de dramabekwaamheden: het leerproces van de student
p 40 tem 52
- dramatheoretische inzichten: spelend leren