Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
หลักการและเทคนิคปฏิบัติ การให้ยาภายนอกและการช่วย ให้สารน้ำทางหลอดเลือดดำ…
หลักการและเทคนิคปฏิบัติ
การให้ยาภายนอกและการช่วย
ให้สารน้ำทางหลอดเลือดดำ
sc. = Subcutaneous ฉีดเข้าใต้ผิวหนัง
i.m.= intramuscular ฉีดเข้ากล้ามเนื้อ
i.a.= intraarticular ฉีดเข้าข้อ
SL.= Sublingual อมใต้ลิ้น
PO = Per oral ทางรับประทาน
PR or R = Per rectal ทางทวารหนัก
Vag. = Vaginal ทางช่องคลอด
a.c. = ante cibos = before meal = ก่อนอาหาร
p.c. = pos cibos = after meal = หลังอาหาร
a.m. = morning
p.m. = afternoon, eveing
b.i.d.,bd = bis in die = twice a day = วันละ 2 ครั้ง
t.i.d., td = three times a day = วันละ 3 ครั้ง
q.i.d., qd = four times a day = วันละ 4 ครั้ง
q.o.d = วันเว้นวัน
A.D. = วันเว้นวัน
O.D.= วันละครั้ง
Stat. = Immediately = ทันที
p.r.n.= ใช้ยาเมื่อจำเป็น (ทุก....ชม)
h.s. = ก่อนนอน
s.o.s = ใช้ยาเมื่อต้องการ
มาตราส่วนเทียบ
5ml = 1 ช้อนชา
15ml = 1 ช้อนโต๊ะ
240ml = 1 ถ้วย
ความปลอดภัย
ในการใช้ยา
10 R
Right Time and Frequency
ให้ถูกเวลา เพื่อป้องกันการให้ยาผิดเวลา
หรือผู้ป่วยได้ยามากเกินไป
Right Document
บันทึกข้อมูลให้ถูกต้องในใบ MAR
Right Route
ให้ถูกทาง ต้องทราบตัวย่อของ
วิถีทางต่างๆ ที่ให้ยาอย่างแม่นยำ
Right to Refuse
สิทธิ์ที่จะได้รับข้อมูลเกี่ยวกับยา
และสิทธิ์ในการปฏิเสธยา
Right Dose
ให้ขนาดถูกต้อง
Right History and Assessment
ตรวจสอบประวัติการแพ้ยาและทำการประเมินถูกต้อง
Right Patient
ให้ผู้ป่วย/ผู้รบริการถูกคน
Right Drug-Drug Interaction and Evaluation
การตรวจสอบปฏิกิริยาระหว่างกันของยา
และการประเมินถูกต้อง
Right Drug
ให้ยาถูกชนิด
Right to Education and Information
การให้ความรู้และข้อมูลถูกต้อง
การให้ยาทางปาก
Oral medication
ยาเม็ดเคี้ยวก่อนอาหาร เช่น ยาลดกรดและยาขับลม
ยาที่ห้ามเคี้ยว = ยาดังกล่าวเป็นรูปแบบที่ออกฤทธิ์เนิ่นนาน
ยาแคปซูล = ห้ามเคี้ยวให้กลืนลงไป / รับประทานง่าย
ยาผง ต้องผสมน้ำต้มสุกและทิ้งน้ำให้เย็นถึงจะผสม อายุยาได้ 7 วัน
ยาน้ำแขวนตะกอน ต้องเขย่าก่อนกิน ถ้าเขย่าแล้วยาไม่รวมตัวกันให้ทิ้งไป
ยาน้ำใส ต้องเขย่าขวดก่อนใช้ ถ้าเกิดผลิกขึ้น หรือเขย่าแล้วไม่ละลาย
ไม่ควรนำมารับประทาน
ยาน้ำแขวนละออง ต้องเขย่าเหมือนยาแขวนตะกอน
ยาก่อนอาหาร = กินยาก่อนรับประทานอาหารอย่างน้อย 15-30 นาที
หากลืม ให้ข้ามเมื่อนั้นไปก่อน หรือ ท้องว่าง 2 ชั่วโมงหลังรับประทานอาหาร
ยาหลังอาหาร = ควรรับประทานหลังอาหารไม่เกิน 15-30นาที
หากลืม ทันทีที่นึกได้และไม่เกิน 15-30นาที แต่ถ้านึกได้เกิน 30นาที
ให้กินยามื้อถัดไป
ยาก่อนนอน = ควรรับประทานก่อนนอน 15-30นาที
หากลืม ควรรอให้ถึงเวลาก่อนเข้านอนในคืนถัดไปค่อยรับประทานยา
ยาอมใต้ลิ้น
Sublingual Medication
ให้ผู้ป่วยอมใต้ลิ้นและจนยาละลายหมดใน 1-3 นาที
ระหว่างอม ห้าม กิน/ดื่มอะไร และควรนั่งไม่ควรยืน
ห้ามกลืนยาเด็ดขาด
ห้ามสูบบุหรี่ก่อนยาละลายหมด เพราะนิโคตินในบุหรี่จะทำ
ให้หลอดเลือดหดตัวทำให้ยาถูกดูดซึมช้า
การให้ยาทางผิวหนัง
ทำความสะอาดผิวหนังด้วยน่้ำและสบู่
ทายาครีม
ใบหน้า>>>ให้ถูออกด้านนอก
ลำตัว>>>เริมจากแนวกลางลำตัวตั้งแต่ใต้คาง ต้นคอ มาถึง
อวัยวะสืบพันธุ์ ไปสะโพกโดยทาออกด้านข้างลำตัว
ขา>>>ให้เริ่มจากขาหนีบไปปลายเท้า
ในกรณีที่เป็นโลชั่นจะต้องเขย่าขวดก่อนทา โดยใช้สำลีหรือ
ผ้าก๊อสชุบน้ำยา ถ้าเป็นผงยาให้ใช้วิธีการโรย
การให้ยาทางตา
ยาหยอดตาที่เปิดใช้แล้วมีอายุการใช้งานไม่เกิน 1 เดือน
หากผู้ป่วยได้รับยาหยอดตามากกว่า 1 ชนิดต้องรอ 5 นาทีถึงจะหยอดยาตัวต่อไป
ให้ผู้ป่วยนอนหงาย ให้ลืมตามองขึ้นด้านบน วางสำลีแห้งใต้
ตาล่างใช้นิ้วชี้กดทับสำลี ดึงหนังตาล่างลง
ใช้วิธีการกรอกตาไปมา แทนการกระพริบตาถี่
กรณีป้าย ตั้งแต่ 2 ชนิดขึ้นไป ให้ทำตามลำดับ ดังนี้
5.1 ควรหยอดยาที่ใส่ก่อน
5.2 ยาแขวนตะกอน
5.3 ยาป้ายใส
5.4 ยาป้ายครีมเหนียว
โดยหยอดหรือป้ายห่างกันอย่างน้อย 5-10นาที
การให้ยาทางหู
หยอดยาลงในหู โดยห่างจากช่องหู 1 ซม. กดบริเวณ
ติ่งหน้าหู เพื่อเพิ่มแรงกดดันให้ยาไหลลงไปลึกๆ และช้สำลีผิดช่องหูด้านนอกไว้ ระวังอย่าให้สำลีดูดซับยา ให้ผูป่วยนอนท่าเดิมต่ออีก 5-10นาที
ประเมินอาการภายหลังได้รับยา 30 นาที
การให้ยางทางจมูก
จัดให้ผู้ป่วยนั่งแหงนหน้า หมอนรองใต้ไหล่ เพื่อให้ศีรษะ
แหงนไปด้านหลัง
ถือหลอดยาเหนือจมูกประมาณ 1 ซม. บีบยาลงไปและให้ผู้ป่วยอยู่ท่าเดิมต่อไปอีก 5-10นาที เพื่อไม่ให้ยาไหลไหลออกมา
การให้ยา
ทางช่องคลอด
การใส่ยาชนิดเม็ด
ปิดม่าน ปิดตา จัดท่าผู้ป่วย
นอนหงายราบงอเข่า กางขาออก
สวมถุงมือปลอดเชื้อทั้ง 2 ข้าง
สอดยาเข้าช่องคลอด โดยใช้นิ้วดันเข้าไป
ลึกประมาณ 3.5-4นิ้ว
จัดให้ผู้ป่วยนอนท่าที่สุขสบาย
พักนาน 15 นาที
การใส่ยาชนิดครีม
ปฏิบัติเหมือการใส่ยาชนิดเม็ด
สอด applicator เข้าไปในช่องคลอด
ประมาณ 1.5-2นิ้ว แล้วกดก้านสูบให้ยาไหล
เข้าไปจนหมด
จัดให้ผู้ป่วยนอนท่าที่สุขสบายพักนาน 15นที
การใส่ยาทาง
ทวารหนัก
ใช้สารหล่อลื่น เช่น K.Y.
jelly หรือ วาสลีน
ปิดม่านปิดตา จัดท่านอนตะแคงซ้ายกึ่งคว่ำ
สวมถุงมือสะอาดทั้งสองข้าง ทาสารหล่อลื่น
ที่นิ้วมือข้างที่สะดวกจะสอดเม็ดยา และใช้มือ
อีกข้างแหวกก้นผู้ป่วย
บอกให้ผู้ป่วยหายใจทางปาก สอดเม้ดยาเข้า
ทางทวารหนัก โดยลึกประมาณ 3-4นิ้วในผู้ใหญ่
เช็ดทำความสะอาดบริเวรทวารหนักให้สะอาด
การคำนวณอัตราการหยดของสารน้ำ
