Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
ทฤษฏีในการสร้างเสริมสุขภาพ, A6480102 นางสาวนลินทิพย์ จุไธสง - Coggle…
ทฤษฏีในการสร้างเสริมสุขภาพ
แบบแผนความเชื่อด้านสุขภาพ (Health Belief Model : HBM)
แนวคิด
กรารับรู้ของบุคคลเป็นตัวบ่งชี้พฤติกรรมโดยบุคคลจะกระทําหรือเข้าใกล้กับสิ่งที่ตนพอใจ และคิดว่าสิ่งนั้นจะก่อให้เกิดผลดีแก่ตนและจะหนีห่างจากสิ่งที่ตนไม่ปรารถนา
กราที่บุคคลใดจะมีพฤติกรรมหลีกเลี่ยง จํากกํารเป็นโรค บุคคลนั้นจะต้องมีควํามเชื่อว่า เขามีโอกาสเสี่ยงต่อกราเป็นโรค โรคมีความรุนแรงต่อชีวิตของเขําพอสมควร และกํารปฏิบัติในกราหลีกเลี่ยงจากการเป็นโรค
ปัจจัยร่วม (Modifying Factors)
ปัจจัยด้านสังคมจิตวิทยา : เช่น บุคลิกภาพ กลุ่มเพื่อน มีความเกี่ยวข้องกับบรรทัดฐานทางสังคม
ค่านิยมวัฒนธรรม
ปัจจัยโครงสร้างพื้นฐาน : ระบบบริการสุขภาพ
ปัจจัยด้านประชากร : เพศ อายุ เชื้อชาติ ศาสนา
องค์ประกอบของแบบจำลองความเชื่อด้านสุขภาพ
การรับรู้ประโยชน์ที่จะได้รับและค่าใช้จ่าย
บุคคลจะต้องมีความเชื่อว่าค่าใช้จ่ายซึ่งเป็นข้อเสีย
การที่บุคคลแสวงหาวิธีการปฏิบัติให้หายจากโรคหรือป้องกันไม่ให้เกิดโรค
แรงจูงใจด้านสุขภาพ
ระดับความสนใจและความห่วงใยเกี่ยวกับสุขภาพ
เกิดจากการกระตุ้นของความเชื่อต่อโอกาสเสี่ยงของการเป็นโรค
การรับรู้ความรุนแรงของโรค
ความเชื่อที่บุคคลเป็นผู้ประเมินเองในด้านความรุนแรงของโรคที่มีต่อร่างกาย การก่อให้เกิดพิการ เสียชีวิต
ปัจจัยร่วม
การปฏิบัติตามคําแนะนําในการรักษาโรค เช่น เพศ อายุ เชื้อชาติ
การรับรู้ต่อโอกาสเสี่ยงของการเป็นโรค
ความเชื่อหรือการคาดคะเนว่า ตนมีโอกาสเสี่ยงต่อการเป็นโรคหรือปัญหาสุขภาพนั้นมากน้อยเพียงใด
การรับรู้ของผู้ป่วย หมายถึงความเชื่อต่อความถูกต้องของการวินิจฉัยโรคของแพทย์
แบบจำลองการส่งเสริมสุขภาพ (Health Promotion Model : HPM)
ข้อตกลงเบื้องต้นของแบบจำลอง
บุคคลแสวงหาการควบคุมพฤติกรรมของตนเอง
บุคคลซึ่งประกอบด้วยกาย จิต สังคม มีปฏิสัมพันธ์กับสิ่งแวดล้อม
รวมทั้งมีการเปลี่ยนแปลง สิ่งแวดล้อมและความเป็นอยู่อย่างต่อเนื่อง
บุคคลให้คุณค่าแก่การเจริญเติบโตในทิศทางบวกและพยายามที่จะบรรลุความสําเร็จในการยอมรับ ความสมดุลระหว่างการเปลี่ยนแปลงกับการมั่นคง
บุคคลมีความสามารถในการสะท้อนการตระหนักรู้ในตนเองรวมทั้งความสามารถในการประเมินสมรรถนะตนเอง
บุคคลแสวงหาภาวการณ์ของชีวิตที่สร้างสรรค์โดยการแสดงความสามารถด้านสุขภาพที่มี เอกลักษณเ์ฉพาะตน
บุคลากรด้านสุขภาพเป็นส่วนหนึ่งของสิ่งแวดล้อมระหว่างบุคคลที่มีอิทธิพลต่อบุคคลตลอดช่วงชีวิต
การริเริ่มด้วยตนเองในการสร้างแบบแผนความสัมพันธ์ระหว่างบุคคลกับสิ่งแวดล้อมเป็นสิ่งจําเป็นในการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรม
มโนทัศน์หลักของแบบจำลอง
ความคิคและอารมณ์ต่อพฤติกรรม
การรับรู้อุปสรรคในการปฏิบัติพฤติกรรม
การรับรู้ความสามารถของตนเอง
ความรู้สึกที่มีต่อพฤติกรรม
อิทธิพลระหว่างบุคคล
อิทธิพลจากสถานการณ์
การรับรู้ประโยชน์ของการปฏิบัติพฤติกรรม
พฤติกรรมผลลัพธ์ (Behavioral Outcome)
ความจำเป็นอื่นและทางเลือกอื่นที่เกิดขึ้น
พฤติกรรมส่งเสริมสุขภาพ
ความมุ่งมั่นที่จะปฏิบัติพฤติกรรม
ลักษณะเฉพาะและประสบการณ์ของบุคคล(IndividualCharacteristicsandExperiences)
พฤติกรรมที่เกี่ยวข้อง
ปัจจัยส่วนบุคคล
ปัจจัยด้านจิตวิทยา
ปัจจัยด้านสังคมวัฒนธรรม
ปัจจัยด้านชีววิทยา
PRECEDE-PROCEED Model
ขั้นตอนที่ 5 การวิเคราะห์ทางการบริหาร (Phase 5 : Administrative and Policy Assessment)
นโยบายของการจัดการโครงการส่งเสริมสุขภาพ เพี่ออธิบายถึงแหล่งทรัพยากรขององค์กรที่ต้องการสร้างแผนงานและดําเนินงานตามแผนงาน
ขั้นตอนที่ 6 การปฏิบัติการ (Phase 6 : Implementation)
ดําเนินงานตามกลวิธี วิธีการและกิจกรรม โดยผู้รับผิดชอบในแต่ละเรื่องและประเด็น ที่กําหนด ไว้ตามตารางการปฏิบัติกิจกรรม
ขั้นตอนที่ 4 การวิเคราะห์ทางการศึกษา (Phase 4 : Educational Assessment)
ปัจจัยเอื้อ (Enabling Factors)
ปัจจัยเสริม (Reinforcing Factors)
ปัจจัยนำ (Predisposing Factors)
ขั้นตอนท่ี 7 การประเมินกระบวนการ (Phase 7 : Process Evaluation)
เพื่อประเมินถึงปัจจัยด้านการบริหารจัดการ ที่จะมีผลต่อการดําเนินโครงการท่ีได้วางแผนไว
ขั้นตอนที่ 3 การวิเคราะห์ด้านพฤติกรรม (Phase 3 : Behavioral Assessment)
สภาวะเศรษฐกิจ
สาเหตุจากพันธุกรรม
ขั้นตอนที่ 8 การประเมินผลกระทบ (Phase 8 : Impact Evaluation)
การประเมินผลลัพธ์ที่เกิดจากการดำเนินโครงการในระยะสั้น
ขั้นตอนที่ 2 การวิเคราะห์ทางระบาดวิทยา (Phase 2 : Epidemiological Assessment)
ภาวะสุขภาพ
ข้อมูลทางระบาดวิทยาจะชี้ให้เห็นถึงการเจ็บป่วยการเกิดโรค
ขั้นตอนที่ 9 การประเมินผลลัพธ์ (Phase 9 : Outcome Evaluation)
การประเมินผลรวบยอดของวัตถุประสงค์ท่ีมีการเปลี่ยนแปลงเกิดขึ้นและประโยชน์ที่ได้รับด้านสุขภาพหรือคุณภาพชีวิต
ขั้นตอนที่ 1 การวิเคราะห์ทางสังคม (Phase1 : Social Assessment)
ประเมินปัญหาด้านสังคมที่ส่งผลกระทบต่อคุณภาพชีวิต
การพิจารณา และวิเคราะห์คุณภาพชีวิต
ทฤษฎีแรงสนับสนุนทางสังคม (Social Support Theory)
ทฤษฎีแรงสนับสนุนทางสังคม
กลุ่มผู้ป่วยเบาหวาน
กลุ่มผู้สูงอายุ
กลุ่มผู้ติดเชื้อเอดส์
กลุ่มส่งเสริมสุขภาพ เช่น กลุ่มแอร์โรบิค กลุ่มวิ่ง
การสร้างเครือข่ายเพื่อการส่งเสริมสุขภาพ และการดูแลรักษาโรคเรื้อรัง
แหล่งท่ีมาของการสนับสนุนทางสังคม
ระบบสนับสนุนด้านศาสนาหรือแหล่งอุปถัมภ์ต่างๆ
ระบบการสนับสนุนจากกลุ่มวิชาชีพด้านสุขภาพ
ระบบสนับสนุนจากกลุ่มเพื่อน
ระบบการสนับสนุนจากกลุ่มวิชาชีพอื่นๆ : เป็นกํารสนับสนุนจากกลุ่มบริการอาสาสมัคร
ระบบการสนับสนุนตามธรรมชาติ
ประเภทของการสนับสนุนทางสังคม
การสนับสนุนด้านการประเมิน (Appraisal support)
การได้รับข้อมูลย้อนกลับ
การได้ รับคํารับรองซึ่งจะทําให้ผู้รับเกิดความพอใจ
การสนับสนุนด้านข้อมูลข่าวสาร (Information support)
การได้รับคําแนะนํา
คําเตือนคําปรึกษาที่สามารถนาไปแก้ไขปัญหาท่ีกาลังเผชิญอยู่ได้
การสนับสนุนด้านอารมณ์ (Emotional support)
พฤติกรรมซึ่งแสดงออกด้วยการรับฟังอย่างสนใจ
แสดงความยกย่อง
การสนับสนุนด้านการเงิน แรงงานและส่ิงของ (Instrumental support)
การสร้างเสริมพลังอำนาจ (Empowerment)
กระบวนการเสริมสร้างพลังอำนาจทำให้บุคคลเปลี่ยนแปลง
มีความคิดทางบวกและความสามารถที่จะเปลี่ยนแปลง
มีความสามารถในการคิดเชิงรุกเพื่อประกอบในการตัดสินใจ
มีทางเลือกอย่างกว้างขวาง
เข้าถึงข้อมูลและแหล่งข้อมูลที่เอื้อในการตัดสินใจได้อย่างเหมาะสม
สามารถตัดสินใจได้ด้วยตนเอง
ประเภทของการสร้างเสริมพลังอานาจ
การสร้างเสริมพลังอำนาจเชิงจิตใจ (Psychological Empowerment)
การสร้างเสริมพลังอำนาจเชิงโครงสร้าง (Structural Empowerment)
ลักษณะของการสร้างเสริมพลังอานาจ
การสร้างเสริมพลังอํานาจระดับบุคคลและระดับกลุ่ม การให้อํานาจคนแต่ละคน ให้สามารถควบคุมชีวิตของตน เพื่อเลือกสิ่งต่างๆเองได้
การสร้างเสริมพลังอํานาจภายในและภายนอก เป็นการเพิ่มศักยภาพจากภายในกลุ่มหรือชุมชน
ขั้นตอนของการสร้างเสริมพลังอานาจ
critical reflection : การพิจารณาไตร่ตรอง
Taking charge : ดําเนินการตัดสินใจเลือกวิธีการปฏิบัติที่เหมาะสม
discovering reality : การค้นพบความจริง
holding : มั่นใจที่จะควบคุมสถานการณ์ได้
ทฤษฎีขั้นตอนการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรม
Trans theoretical Model Stage of Change : TTM
ทฤษฎีขั้นตอนการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรม
ขั้นเตรียมพร้อมที่จะปฏิบัติ (Preparation stage / Determination)
ขั้นปฏิบัติ (Action stage)
ขั้นชั่งใจ (Contemplation stage)
ขั้นคงไว้ซึ่งพฤติกรรมที่ต้องการ (Maintenance)
ขั้นก่อนชั่งใจ (Pre-contemplation stage)
ขั้นยุติพฤติกรรมเดิมอย่างถาวร (Termination)
หลักกระบวนกํารช่วยเปลี่ยนแปลง Process of Change
การปลดปล่อยตนเอง (self liberation)
ถ้าจะเลิกบุหรี่ ก็ให้เลือกได้สามทาง จะเลิกแบบ หักดิบก็ได้ แบบกินนิโคตินทดแทนก็ได้ หรือ เลิกแบบค่อยๆลดลงก็ได้
การปลดปล่อยสังคม (social liberation)
โครงการส่งเสริมสุขภาพชนกลุ่มน้อย
การใคร่ครวญผลต่อตนเอง (self reevaluation)
จินตนาการว่าถ้าเอาแต่นอนโซฟาดูทีวี ภาพของตนเองต่อไปจะเป็นอย่างไร
ให้เรียนรู้สิ่งตรงกันข้าม (counterconditioning)
ให้เรียนรู้การสนองตอบแบบผ่อนคลายเพื่อแก้ปัญหาเครียด
การใคร่ครวญผลต่อสังคมรอบข้าง (social reevaluation)
นึกต่อไปว่า ถ้าตนเองดื่มแอลกอฮอล์จัดอยู่ ต่อไปลูกๆจะเป็นอย่างไร
บังคับให้ทาสิ่งที่ดีกว่าทางอ้อม (stimulus control)
สร้างที่จอดรถให้ห่าง ที่ทํางาน เพื่อบังคับให้ต้องเดิน
การระบายความรู้สึก (Dramatic relief)
การให้ลองเล่นเป็นคนอื่นดู
จงใจใช้แผนกระตุ้น (contingency management)
การตกรางวัลถ้าทําสิ่งที่ดีกว่าการชื่นชมผลงาน
การปลุกจิตสานึก(consciousness raising)
การให้การศึกษา อธิบาย ตีความหมายให้ฟัง
กัลยาณมิตร (helping relationship)
การเป็นที่ปรึกษาทางโทรศัพท์ให้การมีบัดดี้คอยสนับสนุน
A6480102 นางสาวนลินทิพย์ จุไธสง