Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

บทที่ 11 การให้ออกซิเจนและการดูแลผู้ได้รับออกซิเจน, นางสาวกนิษฐา แก้วพวง …

- - - - แหล่งออกซิเจนที่ใช้ในโรงพยาบาลมี 2 ลักษณะ ได้แก่ ออกซิเจนที่บรรจุถัง (Tank or Cylinder) และออกซิเจนระบบท่อ (Pipe or Oxygen wall)
    - - เป็นอุปกรณ์ที่ช่วยกาหนดอัตราการไหลของออกซิเจนจากระบบให้มีค่าคงที่
    - - ออกซิเจนที่ได้จาก tank หรือ pipeline เป็นออกซิเจนที่แห้ง ไม่มี ความชื้น จะทาให้เกิดการระคายต่อหลอดลม ทาให้เยื่อบุ (Mucosa) ทางเดินหายใจแห้ง การหลั่งสาร (Mucous) และการทางานของซีเลีย (Cilia) เสียไป ทาให้เกิดการระคายเคือง ติดเชื้อได้ง่าย
      - ขวดใส่น้ากลั่นปลอดเชื้อ ซึ่งเป็นอุปกรณ์ควบคุมความชื้น (Humudifier) โดยเติมน้ากลั่น (Sterile water)
    - - -อุปกรณ์การให้ออกซิเจนอัตราการไหลต่ำ
        (Low-flow oxygen devices)
        
        1.Simple nasal cannula
        
        • อัตราการไหลผ่านทาง simple nasal cannula ที่ 1 ถึง 6 ลิตรต่อนาที •ไดร้ะดับความเข้มข้นของออกซิเจนในอากาศที่หายใจเข้าประมาณร้อยละ24ถึง44 • การหายใจครั้งแรก อากาศ 50 cc ส่วนที่เหลือจะเป็น Mixed (air+O2)
        
        • โพรงจมูก ทำหน้าที่เป็น anatomic reservoir
        
        • Fio2 สูงสุดไม่เกิน 0.4
        
        • เครื่องทาความชื้น ควรเป็น humidifier
        
        ข้อดี
        
        สะดวก ใช้งานง่าย ผู้ป่วยรู้สึกสบาย
        
        สามารถพูดคุยหรือรับประทานอาหารทางปากได้ตามปกติ
        
        เปิด Flow ต่าๆ เพียงใดก็ได้ (เนื่องจากไม่มี reservoir )
        
        ข้อเสีย
        
        ระดับความเข้มข้นของออกซิเจนในอากาศที่ผู้ป่วยได้รับนั้นจะไม่คงที่
        
        ไม่เหมาะกับผู้ป่วยที่ต้องการ Fio2 ระดับสูง
        
        Maximum effective ประมาณ 6 LPM หากเปิดมากเกินไปจะระคายเคืองต่อเยื่อจมูก
        
        2.Face mask
        
        ข้อดี
        
        ให้Fio2ได้สูงกว่าcannula
        
        ระคายเคืองต่อจมูกน้อยกว่าcannula
        
        ข้อเสีย
        
        ผู้ป่วยอาจรู้สึกอึดอัด และรบกวนการทากิจวัตรประจาวัน ทาให้ต้องถอดออกเป็น คร้ังคราว
        
        3.Simple mask (Mask without bag)
        
        ข้อควรระวัง
        
        1.โดยทั่วไปจะใช้ O2 Flow rate 6-12 ลิตร/นาที
        
        2.ไม่ควรจ่ายอัตราการไหลของออกซิเจนน้อยกว่า 5 ลิตรต่อนาที เนื่องจากมีโอกาสเกิด
        ภาวะคาร์บอนไดออกไซด์ค่ังภายในหน้ากาก
        
        3.สามารถใช้ร่วมกับ humidifier หรือ nebulizer
        
        4.Oxygen mask with reservoir bag
        
        เปิดอัตราการไหลของออกซิเจนได้ตั้งแต่ 8 ถึง 15 ลิตรต่อนาที
        
        มี 2 ชนิด
        
        Partial-rebreathing mask
        
        • มีรูระบายอากาศที่เชื่อมต่อกับภายนอกบริเวณด้านข้างของหน้ากากทั้ง 2 ด้าน
        
        • เวลาหายใจออกอากาศประมาณ 1 ใน 3 จะเข้าไปผสมอยู่ใน reservoir bag เนื่องจาก
        ไม่มีวาล์วกั้นระหว่างหน้ากากกับ reservoir bag
        
        • ไม่ควรต่ากว่า 6 LPM ถุงต้องโป่งตลอดเวลา ทั้งเวลาหายใจเข้า-ออก
        
        • ควรต่อกับ humidifier
        
        • ถุงมีความจุ 600-800 CC
        
        • ในช่วงหายใจเข้า ผู้ป่วยจะได้ O2 จาก Mask และถุง Fio2 อาจถึง 0.65 เมื่อเปิด O2 ไหลเต็มที่
        
        • ระดับความเข้มข้นของออกซิเจนประมาณร้อยละ 40 ถึง 70
        
        Non-rebreathing mask
        
        • มีวาล์วอยู่ที่บริเวณด้านข้างของหน้ากากเพื่อป้องกันไม่ให้อากาศจากการ หายใจออกเข้าไปยัง reservoir bag
        
        • มีลิ้นทางเดียว (one way valve)
        
        • ระดับความเข้มข้นของออกซิเจนที่ผู้ป่วยได้รับประมาณร้อยละ 60 ถึง 90
        
        • ปากถุงต่อกับ mask ลมหายใจออกจะย้อนกลับเข้าถุงไม่ได้
      - -อุปกรณ์การให้ออกซิเจนอัตราการไหลสูง
        (High-flow oxygen devices)
        
        High flow oxygen system
        
        คือ เครื่องมือที่ให้ออกซิเจน มี reservoir สามารถให้ได้ทั้งความ
        เข้มข้นของออกซิเจนในระดับต่า และระดับสูง
        
        ได้แก่ Venturi Mask, T-piece with nebulizer, Oxygen blender,
        Oxygen Tent, High-flow nasal oxygen cannula
        
        ambu bag
        
        • ใช้ในนกรณีท่ีผู้ป่วยเกิดภาวะ respiratory failure หรือcardiopulmonary resuscitation
        
        • ช่วยหายใจโดยการครอบ face mask ให้แนบกับใบหน้าผู้ป่วยและใช้มือบีบที่ reservoir bag
        
        • ทิศทางการไหลของอากาศเพื่อไล่อากาศดีให้เข้าไปในปอดของผู้ป่วยและปล่อย อากาศจากลมหายใจออกของผู้ป่วยออกไปสู่ภายนอก ไม่วนกลับมาใช้อีก
        
        Venturi mask
        
        • คล้าย simple oxygen face mask แต่มีท่อ พลาสติกขนาดใหญ่ขดเป็นงวงยาวปลายต่อจากหน้ากาก ปลายท่ออีกข้างหนึ่งต่อกับตัวปรับ (Jet adaptor) พลาสติกซึ่งต่อกับท่อนา O2 ขนาดเล็ก มีช่องเปิดด้านข้าง ให้อากาศภายนอกไหลผสมกับ O2 ที่ผู้ป่วยหายใจเข้า
        
        • อาศัยกลไกการทางานขณะ O2 พุ่งผ่านท่อแคบๆ แรงดันจะสูง ส่วนแรงดันผิวท่อขณะนั้นจะต่า ทาให้อากาศ โดยรอบไหลเข้ารูผิวท่อได้มาก
        
        Collar Mask
        
        ใช้ในผู้ป่วยเจาะคอ ประกอบด้วย หน้ากากเล็ก ๆ ที่สวมอยู่รอบ Tracheostomy tube
        
        นิยมใช้ เครื่องทาความชื้น humidifier โดยมีการติดเชื้อน้อยกว่า nebulizer
        
        ลดการกระตุ้นการไอจากฝอยละอองน้ำ
        
        T- Piece ( T- Tube)
        
        1.O2 ผ่านทาง ET หรือ TT จะไม่ได้รับความชื้นจากโพรงจมูก เครื่องทาความชื้น ที่เหมาะสมคือ nebulizer
        
        2.โดยปลายอีกข้างหนึ่งต่อกับ Corrugate tube ซึ่งนา O2
        
        3.Fio2 ค่อนข้างสูง
        
        4.อัตราการไหลของ O2 ไม่ต่า 5-6 ลิตร/นาที
        
        Oxygen tent
        
        การให้ Oxygen tent ความเข้มข้นและความชื้นสูง สามารถปรับอุณหภูมิ ได้ ผู้ป่วยได้รับความสุขสบายมากที่สุด ( ส่วนใหญ่ใช้ในผู้ป่วยเด็ก)
        
        การให้ออกซิเจน ตั้งแต่ 8-10 ลิตร/นาที ได้ Fio2 60%
        
        ข้อเสีย
        
        ไม่สามารถสังเกตลักษณะของผู้ป่วยได้เต็มที่
        
        ไม่สะดวกในการให้การพยาบาล เปิด Tent บ่อย ๆ ทาให้ความเข้มข้นของ ออกซิเจน ลดลง
        
        ไม่ใช้เครื่องใช้ไฟฟ้าใดๆในTent
        
        ข้อดี
        
        สามารถควบคุมความเข้มข้นของออกซิเจน ( FiO2) ได้รับไม่เปลี่ยนแปลง ตามลักษณะการหายใจของผู้ป่วย
        
        สามารถควบคุมปริมาณความชื้นและอุณหภูมิของแก๊สได้คงที่