Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

โรคระบบเลือด, สาเหตุ - Coggle Diagram

- - - - การขาดสารอาหาร เป็นผลมาจากการรับประทานอาหารที่ได้รับสารอาหารไม่ครบถ้วน โดยเฉพาะธาตุเหล็ก วิตามินบี 12 หรือกรดโฟลิก ซึ่งเป็นองค์ประกอบที่จําเป็นต่อการสร้างเม็ดเลือดแดง การขาดธาตุเหล็กเป็นสาเหตุที่พบได้บ่อยทั่วไปในภาวะโลหิตจาง
        
        ภาวะโรคเรื้อรัง โรคเรื้อรังหรือการรักษาโรคเรื้อรังบางโรคจะส่งผลกระทบต่อการสร้างเม็ดเลือดแดง โดยการทำลายไขกระดูก เช่น โรคมะเร็งบางชนิด การติดเชื้อ HIV โรคไตวายเรื้อรัง หรือโรคข้ออักเสบรูมาตอยด์
      - ฮอร์โมน ภายในเลือดจะมีฮอร์โมนที่ชื่อว่า อิริโธรโพอิติน (Erythropoietin) ที่ผลิตได้จากไต มีหน้าที่ในการกระตุ้นไขกระดูกในการสร้างเม็ดเลือดแดง แต่เมื่อร่างกายมีฮอร์โมนชนิดนี้ต่ำกว่าปกติจะส่งผลให้เกิดภาวะเลือดจางได้
        
        การตั้งครรภ์ ภาวะโลหิตจางสามารถเกิดขึ้นได้กับหญิงตั้งครรภ์ โดยเฉพาะในช่วงอายุครรภ์ 6 เดือนแรก เนื่องจากการขาดสารอาหารประเภทธาตุเหล็กและกรดโฟลิก รวมไปถึงการเปลี่ยนแปลงต่าง ๆ ในเลือด
      - โรคเกี่ยวกับไขกระดูก ผู้ที่มีปัญหาเกี่ยวกับโรคที่เกี่ยวข้องกับไขกระดูก เช่น ไขกระดูกฝ่อ มะเร็งในไขกระดูก หรือการติดเชื้อในไขกระดูก จะส่งผลต่อการสร้างเม็ดเลือดแดงเช่นกัน เนื่องจากไขกระดูกมีหน้าที่ในการสร้างเม็ดเลือดแดง เกร็ดเลือด และเม็ดเลือดขาว เมื่อไขกระดูกไม่สามารถสร้างเซลล์เม็ดเลือดได้ จึงทำให้ปริมาณเม็ดเลือดแดงในเลือดลดน้อยลง
    - - เป็นสาเหตุที่พบได้บ่อยในภาวะโลหิตจาง จากการเสียเลือดออกจากร่างกายทางใดทางหนึ่ง ไม่ว่าจะเป็นการเสียเลือดแบบฉับพลัน เช่น อุบัติเหตุ การผ่าตัด การคลอดบุตรและการแท้งบุตร การตกเลือด ฯลฯ หรือเป็นการเสียเลือดทีละน้อยที่เรียกว่า เสียเลือดแบบเรื้อรังจากหลายสาเหตุ เช่น เสียเลือดจากการมีประจำเดือน เป็นโรคเรื้อรังที่ก่อให้เกิดการเสียเลือดอย่างโรคริดสีดวงทวารหรือโรคพยาธิปากขอ เป็นต้น ซึ่งการสูญเสียเลือดแบบเรื้อรังนี้ยังก่อให้เกิดอาการขาดธาตุเหล็ก (Iron Deficiency Anemia) ตามมาภายหลังได้
  - - - รับประทานยาปฏิชีวนะในการรักษาอาการติดเชื้อ
    - - ปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการรับประทานอาหารและวิตามินเสริม เนื่องจากภาวะโลหิตจางบางประเภทเกิดจากการรับประทานอาหารที่มีสารอาหารไม่เพียงพอ หรือภาวะบางอย่างจากโรค ซึ่งแพทย์จะแนะนำให้รับประทานอาหารที่มีธาตุเหล็กสูงและวิตามินต่าง ๆ โดยเฉพาะอย่างยิ่ง วิตามินบี 12 กรดโฟลิก รวมถึงวิตามินซี ที่มีส่วนช่วยในการดูดซึมธาตุเหล็ก เช่น เนื้อสัตว์ประเภทเนื้อแดง เครื่องใน อาหารทะเล ผักใบเขียวเข้ม ผลไม้ที่มีรสเปรี้ยว ไข่ นม เป็นต้น
  - - - เป็นการนับปริมาณเม็ดเลือดแดงว่าอยู่ในเกณฑ์ปกติหรือไม่ โดยวัดจากปริมาณฮีโมโกลบินของเม็ดเลือดแดง ซึ่งเป็นค่ามาตรฐานที่ใช้กันอยู่ในปัจจุบัน รวมไปถึงการตรวจดูลักษณะเม็ดเลือดว่ามีรูปร่าง ขนาด หรือสีที่ปกติหรือไม่ เพื่อจำแนกประเภทของภาวะโลหิตจางได้ ค่าปกติของฮีโมโกลบินตามเกณฑ์ที่องค์การอนามัยโลก (The World Health Organization: WHO) ได้กำหนดไว้สำหรับเด็กอายุ 6 เดือน-6 ปีจะพบประมาณ 11 กรัมต่อเดซิลิตร และเด็กอายุ 6-14 ปี จะพบประมาณ 12 กรัมต่อเดซิลิตร ส่วนผู้ใหญ่จะพบประมาณ 12.5 กรัมต่อเดซิลิตรในเพศหญิง และ 13.5 กรัมต่อเดซิลิตรในเพศชาย ในกรณีวัดด้วยค่าความเข้มข้นของเม็ดเลือดแดงอัดแน่นหรือค่าฮีมาโตคริต (Hematocrit: Hct) ค่าฮีมาโตคริตปกติสำหรับผู้ใหญ่ในผู้ชายอยู่ระหว่างร้อยละ 40-52 และในผู้หญิงอยู่ระหว่างร้อยละ 35-47 ทั้งนี้เกณฑ์การวินิจฉัยภาวะซีดด้วยการตรวจความสมบูรณ์ของเม็ดเลือดจะมีความแตกต่างกันไปตามแต่ละสถาบัน
    - - เป็นการตรวจดูชนิดของฮีโมโกลบินในเลือด ซึ่งมีประโยชน์ในการช่วยวิเคราะห์ประเภทของภาวะโลหิตจางที่เกิดขึ้นกับผู้ป่วยได้
    - - เป็นการตรวจวัดปริมาณธาตุเหล็กที่พบในร่างกาย เพื่อดูว่าผู้ป่วยมีภาวะขาดธาตุเหล็กเกิดขึ้นหรือไม่
    - - เป็นการนับจำนวนเม็ดเลือดแดงตัวอ่อนที่พบอยู่ในเลือด เพื่อตรวจดูการสร้างเม็ดเลือดแดงตัวอ่อนจากไขกระดูกว่าอยู่ในเกณฑ์ปกติ
    - - หากตรวจเลือดแล้วพบว่าเกล็ดเลือดเซลล์เม็ดเลือดแดง หรือเม็ดเลือดขาวของผู้ป่วยอยู่ในระดับที่ต่ำหรือสูงเกินไป แพทย์อาจต้องทำการตรวจไขกระดูกเพื่อหาสาเหตุของความผิดปกติที่เกิดขึ้น
- - - - โรคดาวซินโดรม
    - - การสัมผัสกับสารเคมีในสิ่งแวดล้อม เช่น สารเคมีในกลุ่มพวกเบนซีน และยาฆ่าแมลงบางชนิด
  - - - อาจพบฮีโมโกลบินต่ำ เกล็ดเลือดต่ำ จำนวนเม็ดเลือดขาวสูงหรือต่ำกว่าปกติก็ได้ และอาจพบเม็ดเลือดขาวตัวอ่อนได้ แพทย์จะตรวจยืนยันการวินิจฉัย โดยการตรวจไขกระดูก เพื่อนับจำนวนเซลล์ตัวอ่อน ส่งตรวจพิเศษเพื่อแยกชนิดของเซลล์ myeloid และ lymphoid รวมถึงส่งตรวจโครโมโซมเพื่อการพยากรณ์โรค
      - การเจาะไขกระดูกเป็นการตรวจที่จำเป็นในการวินิจฉัยมะเร็งเม็ดเลือดขาว
        
        โดยแพทย์จะใช้เข็มดูดและตัดชิ้นเนื้อบริเวณหลังกระดูกสะโพกหรือหลังกระดูกเชิงกราน (ไม่ใช่การเจาะน้ำไขสันหลัง) ระยะเวลาในการเจาะประมาณ 10-15 นาที และไม่ต้องนอนโรงพยาบาล
  - - - การรักษาแบบจำเพาะเจาะจงต่อเซลล์มะเร็ง (Targeted therapy)
        
        เคมีบำบัด (Chemotherapy)
        
        เป็นการรักษาหลักสำหรับมะเร็งเม็ดเลือดขาวชนิดเฉียบพลัน โดยยาจะไปทำลายเซลล์มะเร็งที่แบ่งตัวอย่างรวดเร็ว เพื่อให้ไขกระดูกสามารถสร้างเม็ดเลือดปกติขึ้นมาใหม่ เคมีบำบัดมีทั้งชนิดกิน ฉีดเข้าหลอดเลือดดำและฉีดเข้าน้ำไขสันหลัง ผู้ป่วยมะเร็งเม็ดเลือดขาวชนิดเฉียบพลันมักต้องใช้เคมีบำบัดร่วมกันหลายชนิด โดยแพทย์จะพิจารณาตามชนิดและความรุนแรงของโรค รวมถึงความแข็งแรงของผู้ป่วยด้วย เพราะเคมีบำบัดจะมีผลข้างเคียงต่อเซลล์อื่นๆ ของร่างกาย โดยเฉพาะเซลล์ที่แบ่งตัวอย่างรวดเร็ว เช่น เยื่อบุทางเดินอาหาร เซลล์ในไขกระดูก ทำให้ผู้ป่วยมีอาการเจ็บปาก ถ่ายเหลว โลหิตจาง เม็ดเลือดขาวต่ำหรือเกล็ดเลือดต่ำ ดังนั้นในระหว่างการรักษา ผู้ป่วยอาจต้องได้เลือดและเกล็ดเลือด รวมถึงยารักษาตามอาการเพื่อลดผลข้างเคียง เช่น ยาแก้อาเจียน ยากระตุ้นเม็ดเลือดขาว เป็นต้น
        
        เป็นยาที่ออกฤทธิ์เฉพาะเจาะจงต่อเซลล์มะเร็ง โดยไม่ทำลายเซลล์ปกติ เช่น ยาที่ออกฤทธิ์ยับยั้งเอนไซม์ไทโรซีนไคเนส (Tyrosine kinase inhibitor) ที่ใช้รักษาผู้ป่วยมะเร็งเม็ดเลือดขาวเรื้อรังชนิดมัยอีลอยด์ (Chronic myeloid leukemia)
      - แพทย์จะนำเซลล์ต้นกำเนิดจากเลือดหรือไขกระดูกของตัวผู้ป่วยเอง (Autologous transplantation) ญาติพี่น้องหรือผู้บริจาค (Allogeneic transplantation) ที่เข้ากันได้ มาปลูกถ่ายให้ผู้ป่วยหลังจากได้รักษาจนโรคอยู่ในระยะสงบเพื่อลดโอกาสกลับเป็นซ้ำ
    - - การบำบัดด้วยภูมิคุ้มกัน
        
        ทางเลือกการรักษานี้ กระตุ้นระบบภูมิคุ้มกันของผู้ป่วยเพื่อต่อสู้กับโรคมะเร็งโดยจะรบกวนกระบวนการผลิตโปรตีนที่เซลล์มะเร็งใช้ในการป้องกันไม่ให้ระบบภูมิคุ้มกันโจมตีเซลล์มะเร็ง
      - การรักษาเฉพาะทางที่เรียกว่าการบำบัดด้วยไคเมอริก แอนติเจน รีเซพเตอร์ (CAR)-T เซลล์ วิธีนี้จะนำ T-cell ของระบบภูมิคุ้มกันผู้ป่วยออกมาเปลี่ยนคุณสมบัติให้ต่อสู้กับมะเร็งได้ และหลังจากนั้นจะฉีดกลับเข้าร่างกายของคนไข้เพื่อลดปริมาณเซลล์มะเร็งลง
  - - - ให้ผู้ป่ววยดื่มน้ำเยอะๆ รับปะทานอาหารที่มีประโยชน์ต่อร่างกาย
        
        การให้ญาติรักษาความสัมพันธ์ที่ใกล้ชิดกับเพื่อนและครอบครัว ความสัมพันธ์นี้จะช่วยให้ผูป่วยจัดการกับโรคได้
        
        การดูแลสารน้ำเข้าทางหลอดเลือดดำ ประเมินสารน้ำเข้า-ออก( IO)
    - - การพยาบาลยึดหลักการปลอดเชื้อ
        
        ดูแลและแนะนำให้รับประทานอาหารอ่อนย่อยง่าย โปรตีนสูง มีสารอาหารที่ครบ 5 หมู่
        
        ระวังเรื่องการพลัดตกหกล้ม เพราะผู้ป่วยมีภาวะซีด อ่อนเพลีย
        
        แนะนำให้ความรู็การป้องกันการติดเชื้อโดยการทำความสะอาดช่องปาก ร่างกายและ ช่องปาก ล้างมือบ่อยๆ มีการแยกผู้ป่วยจากผู็ป่วยโรคติดต่อ
        
        การวัดสัญญาณชีพจร วัดไข้ คนไข้เพื่อสังเกตอาหารผิดปกติของคนไข้อย่างสม่ำเสมอ
- - - - ผู้ป่วย HIV พบอุบัติการณ์ของมะเร็งต่อมน้ำเหลืองเพิ่มขึ้น
    - - ผู้ป่วย SLE พบอุบัติการณ์ของมะเร็งต่อมน้ำเหลืองเพิ่มขึ้น
    - - ยาฆ่าแมลงจะเพิ่มความเสี่ยงในการเกิดมะเร็งต่อมน้ำเหลือง
    - - อุบัติการณ์ของมะเร้งต่อมน้ำเหลืองเพิ่มขึ้น เมื่ออายุมากขึ้นโดยอุบัติการณืสูงสุดอยู่ที่ช่วงอายุ 60-70 ปี
  - - - การเฝ้าติดตามโรคมักใช้ในมะเร็งต่อมน้ำเหลืองชนิดค่อยเป็นค่อยไป (Indolent) หรือในรายที่ผู้ป่วยมีอาการจากตัวโรคไม่มาก ระหว่างการเฝ้าติดตามโรค จะมีการตรวจเลือด หรือตรวจทางรังสีเป็นระยะๆ
    - - ยาเคมีบำบัดจะทำลายเซลล์มะเร็ง โดยไปรบกวนกรแบ่งตัวของเซลล์มะเร็งการเลือกชนิดของยาเคมีบำบัดนั้นจะขึ้นอยู่กับชริดของมะเร็งต่อมน้ำเหลือง โดยทั่วไปการรักษามะเร็งต่อมน้ำเหลืองมักจะได้ยาเคมีบำบัดหลายขนานรวมกัน หรืออาจให้ร่วมกับการรักาด้วยแอนติบอดี (Monoclonal Antibodies)
      - การรักษาด้วยการปลูกถ่ายเซลล์ต้นกำเนิด (Tranplantation)
        
        การปลูกถ่ายเซลล์ต้นกำเนิด
        
        การปลูกถ่ายเซลล์ต้นกำเนิด
        
        โดยอาศัยเซลล์ของผู้ป่วยเอง (Autologous transplantation)
        
        โดยอาศัยเซลล์ของผู้บริจาค (Allogeneic transplantation)
        
        หลักการของการรักษาด้วยการปลูกถ่ายเซลล์ต้นกำเนิด คือ การทำลายเซลล์มะเร็งให้หมดไป แล้วแทนที่ด้วยเซลล์ที่ปกติ การปลูกถ่ายเซลล์ต้นกำเนิด แบ่งออกเป็น 2 ชนิด ได้แก่
    - - การรักษาด้วยการฉายรังสี (Radiation Therapy)
        
        คือการรักษาด้วยการใช้รังสีปริมาณสูง เพื่อทำลายเซลล์มะเร็ง
      - ยาโมโนโคลแอนติบอดี คือ สารสังเคราะห์ที่จะไปจับกับโปรตีนบนผิวของเซวล์มะเร็งหลังจากนั้นจะมีการกระตุ้นระบบภูมิคุ้มกันของร่างกาย เพื่อมากำจัดเซลล์มะเร็งนั้น
  - - - สามารถออกกำลังกายเท่าที่ทนได้ ไม่ควรหักโหม อาจทำไม่ได้เท่าเดิม แต่ภายหลังการรักษาร่างการจะฟื้นตัวขึ้นได้สำหรับผู้ป่วยที่ไม่เคยออกกำลังกาย ไม่ควรอยู่แต่ภายในห้องนอนควรลุกเดินเล่นไปบ้าง เพื่อให้ปอดขยายตัวได้เต็มที่ ซึ่งการออกกำลังกายจะทำให้ผู้ป่วยฟื้นตัวได้เร็วขึ้น
    - - ควรเลือกรับประทานอาหารที่สะอาด และทำสุกใหม่ๆ
      - ● ไม่ควรรับประทานอาหารที่เก็บไว้นานโดยไม่ได้อุ่นให้เดือดใหม่หรืออาหารแห้ง ที่ไม่แน่ใจว่าทำเสร็จใหม่ เช่น ขนมตามร้านค้า
      - ● ควรเลือกรับประทานผลไม้ที่มีเปลือกหนา เช่น ส้ม กล้วย โดยต้องล้างทำความสะอาดก่อนทุกครั้ง
      - ● ไม่ควรรับประทานผลไม้ที่มีเปลือกบาง เช่น ฝรั่ง องุ่น หรือผลไม้ที่ไม่สามารถทำความสะอาดได้ เช่น สับปะรด
      - ● ควรล้างมือให้สะอาดก่อนรับประทานอาหารทุกครั้ง
      - ● ควรงดการบริโภคเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์
    - - ● ควรอาบน้ำอย่างน้อยวันละ 2 ครั้ง
      - ● ใช้โลชั่นที่ไม่มีน้ำหอมทาผิวเพื่อป้องกันผิวแห้ง
      - ● แปรงฟันเบาๆ ด้วยแปรงที่มีขนแปลงอ่อนนุ่ม อย่างน้อย วันละ2 ครั้ง
      - ● ควรล้างทำความสะอาดบริเวณทวารหนักหลังถ่ายเสร็จทุกครั้งและใช้กระดาษชำระซับเบาๆให้แห้ง
- - - - ขนาดและสีของเซลล์เม็ดเลือดแดง เนื่องจากผู้ที่มีภาวะโลหิตจางจากการขาดธาตุเหล็กมักมีเซลล์เม็ดเลือดแดงที่เล็กหรือจางกว่าคนปกติทั่วไป
      - ค่าฮีมาโตคริต (Hematocrit) หรือปริมาณเซลล์เม็ดเลือดแดงในเลือดทั่วร่างกาย โดยผู้ที่มีภาวะโลหิตจางจะมีค่าฮีมาโตคริตต่ำกว่า 39 เปอร์เซ็นต์สำหรับผู้ชาย และต่ำกว่า 36 เปอร์เซ็นต์สำหรับผู้หญิง
      - ค่าฮีโมโกลบิน โดยผู้ที่มีภาวะโลหิตจางจะมีค่าฮีโมโกลบินต่ำกว่า 13 กรัม/เดซิลิตรในผู้ชาย หรือต่ำกว่า 12 กรัม/เดซิลิตรในผู้หญิง
      - ค่าเฟอร์ริติน (Ferritin) หรือโปรตีนที่ช่วยกักเก็บธาตุเหล็กในร่างกาย หากร่างกายมีระดับธาตุเหล็กต่ำก็อาจส่งผลให้ค่า Ferritin ต่ำไปด้วย
    - - หากผู้ป่วยมีประจำเดือนมามากกว่าปกติ แพทย์อาจทำการอัลตราซาวด์บริเวณกระดูกเชิงกรานเพื่อหาสาเหตุของภาวะดังกล่าว อย่างเนื้องอกบริเวณมดลูก
    - - ดยการใช้กล้องขนาดเล็กสอดเข้าไปในร่างกายผ่านทางลำคอ หรือช่องทวารหนัก เพื่อตรวจหาจุดที่อาจมีเลือดออก เช่น บริเวณหลอดอาหาร กระเพาะอาหาร ลำไส้ใหญ่ หรือลำไส้ตรง เป็นต้น
  - - - ให้คนที่ไม่มีอาการหรือมีอาการเล็กน้อย ที่มีระบบทางเดินอาหารและการดูดซึมสารอาหารปกติ การให้ธาตุเหล็กทดแทนประมาณ 200 มิลลิกรัมต่อวัน รับประทานวันละ 3 ครั้ง แนะนำรับประทานธาตุเหล็กในช่วงท้องว่าง หรือ รับประทานร่วมกับวิตามินซี เพื่อเพิ่มการดูดซึมธาตุเหล็กได้ดีขึ้น
    - - แนะนำให้รับประทานอาหารที่มีคุณค่าให้ครบ 5 หมู่ และรับประทานอาหารที่มีเหล็กและกรดโฟลิค ได้แก่ เนื้อสัตว์โดยเฉพาะเนื้อแดว ตับ เครื่องใน เลือด ถั่วเมล็ดแห้ง ไข่ นม ตับ ผักใบเขียวเช่น คะน้า ผักโขม ตำลึง หน่อไม้ฝรั่ง บร็อคโคลี ผักบุ้ง ผลไม้
    - - ข้อบ่งชี้ในการให้เลือดแดง คือผู้ป่วยมีอาการรุนแรง หัวใจล้มเหลว ของการขาดธาตุเหล็ก คือ ภาวะเสียเลือดเฉียบพลันในปริมาณมาก และต้องการการทำหัตถการในการหยุดเลือด
    - - ใช้ในผู้ป่วยที่ไม่สามารถรับประทานธาตุเหล็กได้ หรือผู้ป่วยที่เป็นปัญหาทางเดินอาหารการดูดซึมธาตุเหล็กในผู้ป่วยอย่างรวดเร็ว
  - - - ให้อาหารที่มีธาตุเหล็กสูงและอาหารที่ย่อยง่าย
        
        ให้ได้รับยาตามแผนการรักษา ( เหล็ก วิตามินซี ซึ่งจะมีผลข้างเคียง อาจจะมีอาการคลื่นไส้ อาเจียน ปวดท้อง ท้องผูก ถ่ายเหลว
        
        ผู้ป่วยที่ตั้งครรภ์
        
        ครรภ์เดี่ยวปกติควรได้รับธาตุเหล็ก 30 ไมโครกรัม/วัน
        
        ครรภ์แผดปกติคสรได้รับธาตุเหล็ก 60*-100 ไมโครกรัม/วัน แต่หากมีภาวะซีดต้องได้รับ 200 ไมโครกรัม/วัน (จะทำให้Hct สูงขึ้น 0.3-1/week )หรือให้หากเลือดซีดมาก
        
        ควรได้รับธาตุเหล็กเสริม ferate sulfate 300 ไมโครกรัม/วัน (ควรรับประทานพร้อมมื้ออาหาร หากมีคลื่นไส้ อาเจียน)
      - ติดตามผลทางห้องปฏิบัติการ สังเกตอาการผิดปกติ
- - - - โรคภูมิต้านทานตนเอง หรือโรคออโตอิมมูน (Autoimmune Diseases) เกิดจากการที่ระบบภูมิคุ้มกันที่ปกติจะต้องกำจัดสิ่งแปลกปลอมที่เข้ามาในร่างกาย แต่เกิดความผิดพลาดไปทำลายเซลล์ เนื้อเยื่อในร่างกาย รวมถึงเกล็ดเลือด จะทำให้เกิดภาวะต่าง ๆ ตามมา เช่น
      - ภาวะ Immune Thrombocytopenia: ITP
      - โรคลูปัส (Lupus) หรือโรคเอสแอลอี (SLE) หรือที่รู้จักกันในชื่อโรคพุ่มพวง
      - โรคข้ออักเสบรูมาตอยด์ (Rheumatoid Arthritis)
      - การใช้ยาบางชนิด การตอบสนองต่อยาอาจสร้างความสับสนให้กับร่างกายและเกิดการทำลายเกล็ดเลือดได้ เช่น
        
        ยาควินิน เป็นยาปฏิชีวนะที่ใช้รักษาโรคมาลาเรีย
        
        ยาแวนโคมัยซิน เป็นยาที่ใช้รักษาภาวะติดเชื้อแบคทีเรียในทางเดินอาหารและอาการลำไส้อักเสบ
        
        ยาไรแฟมพิน เป็นยาที่ใช้รักษาวัณโรค
        
        ยาเฮปพาริน เป็นยาที่ใช้รักษาและป้องกันภาวะลื่มเลือดอุดตัน จะไปทำปฏิกิริยากับระบบภูมิคุ้มกัน ทำให้เกิดภาวะเกล็ดเลือดต่ำจากยาเฮปพาริน แต่ค่อนข้างพบได้น้อย
        
        ยาโคลพิโดเกรล เป็นยาที่ใช้ป้องกันการอุดตันของหลอดเลือด
    - - โรคโลหิตจางจากไขกระดูกฝ่อ (Aplastic Anemia) เป็นโรคเลือดผิดปกติที่พบค่อนข้างน้อยและร้ายแรง ทำให้ไขกระดูกไม่สามารถผลิตเกล็ดเลือดใหม่ออกมาได้เพียงพอ
        
        โรคมะเร็งเม็ดเลือดขาว มะเร็งต่อมน้ำเหลือง จะไปทำลายไขกระดูกและเซลล์ต้นกำเนิดหรือสเต็มเซลล์ (Stem Cell)
        
        การรักษาบางชนิด เช่น การฉายรังสี หรือการทำเคมีบำบัด ซึ่งเป็นการรักษาโรคมะเร็ง
        
        การสัมผัสสารเคมีบางชนิด เช่น สารกำจัดศัตรูพืช สารหนู หรือเบนซีน (Benzene) จะเข้าไปชะลอการผลิตเกล็ดเลือดในร่างกาย
        
        การใช้ยาบางชนิด เช่น ยาขับปัสสาวะ ยาคลอแรมเฟนิคอล (Chloramphenicol) ซึ่งเป็นยาปฏิชีวนะที่ใช้รักษาการติดเชื้อจากแบคทีเรีย จะส่งผลต่อการสร้างเกล็ดเลือด และยาแอสไพริน (Aspirin) หรือยาไอบูโปรเฟน (Ibuprofen) จะส่งผลต่อการทำงานของเกล็ดเลือด
        
        การขาดแร่ธาตุและวิตามิน เช่น วิตามินบี 12 โฟเลท ธาตุเหล็ก
        
        1 more item...
  - - - เช่น การตรวจ Prothrombin time: PT หรือการตรวจ Partial Thromboplastin Time: PTT เพื่อตรวจการแข็งตัวของเลือด หรือแพทย์อาจตรวจอัลตร้าซาวด์ (Ultrasound) เพื่อดูว่าม้ามมีการขยายตัวใหญ่ขึ้นหรือไม่
    - - เนื่องจากไขกระดูกเป็นอวัยวะที่ใช้ในการสร้างเกล็ดเลือด เพื่อหาสาเหตุว่าทำไมไขกระดูกจึงสร้างเกล็ดเลือดได้ไม่เพียงพอ ตรวจได้ 2 วิธีคือ การเจาะไขกระดูก (Aspiration) แล้วนำไปส่องกล้องเพื่อหาความผิดพลาดของเซลล์ หรือการตัดชิ้นเนื้อ (Biopsy) ซึ่งจะทำหลังการเจาะไขกระดูก ส่วนมากมักตรวจที่ไขกระดูกสะโพก เพื่อตรวจสอบจำนวนและชนิดของเซลล์
    - - เพื่อนับจำนวนของเซลล์เม็ดเลือดแดง เซลล์เม็ดเลือดขาว และเกล็ดเลือด ในผู้ที่มีภาวะเกล็ดเลือดต่ำ จะมีจำนวนของเกล็ดเลือดต่ำกว่า 150,000 เกล็ดต่อไมโครลิตร ซึ่งการตรวจเลือดทำได้หลายวิธี เช่น การตรวจความสมบูรณ์ของเม็ดเลือด (Complete Blood Count) การตรวจสเมียร์เลือด (Blood Smear) ดูรูปร่างลักษณะของเกล็ดเลือด รวมถึงการตรวจหาจำนวนของสารภูมิต้านทาน หรือแอนติบอดี้ (Amtibody) เป็นโปรตีนที่ร่างกายผลิตออกมาเพื่อทำลายเกล็ดเลือด
    - - พื่อหาร่องรอยของอาการเลือดออก เช่น รอยช้ำหรือจุดแดงใต้ผิวหนัง ตรวจที่หน้าท้องว่ามีอาการของม้ามโตหรือไม่ หรือมีไข้ ซึ่งเป็นอาการของการติดเชื้อหรือไม่
    - - ถึงสาเหตุที่อาจส่งผลให้เกิดภาวะเกล็ดเลือดต่ำได้ เช่น ประวัติการใช้ยา พฤติกรรมการรับประทานอาหาร โดยเฉพาะปริมาณการดื่มแอลกอฮอล์ ความเสี่ยงต่อการเกิดโรคเอดส์ การให้เลือด ประวัติการมีเพศสัมพันธ์ การใช้ยาที่ฉีดเข้าร่างกาย การสัมผัสเลือดที่ติดเชื้อ หรือสารคัดหลั่งอื่น ๆ รวมถึงประวัติการเกิดภาวะเกล็ดเลือดต่ำของสมาชิกในครอบครัว เป็นต้น
  - - - ยาในกลุ่มคอร์ติโคสเตียรอยด์ (Corticosteroids) ในรูปแบบยารับประทานหรือยาฉีด เพื่อชะลอการทำลายเกล็ดเลือด เช่น เพรดนิโซน (Prednisone)
      - อิมมิวโนโกลบูลิน (Immunoglobulins) หรือ ริทูซิแมบ (Rituximab) เป็นยาชนิดฉีดเข้าเส้นเลือด เพื่อยับยั้งระบบภูมิคุ้มกัน
      - ยา Eltrombopag หรือยา Romiplostim เป็นยาชนิดฉีดเข้าที่ใต้ผิวหนัง เพื่อช่วยกระตุ้นให้ร่างกายสร้างเกล็ดเลือด
    - - การผ่าตัดม้าม
        
        แพทย์จะผ่าตัดหากรักษาด้วยวิธีการใช้ยาแล้วไม่เป็นผล มักผ่าตัดให้ผู้ป่วยวัยผู้ใหญ่ที่มีภาวะ Immune Thrombocytopenia: ITP ในผู้ป่วยที่ผ่าตัดม้ามออกแล้ว จะทำให้ป่วยและติดเชื้อได้ง่าย หากมีไข้ หรือพบอาการอื่น ๆ ของการติดเชื้อ ควรไปพบแพทย์ทันที รวมถึงอาจต้องฉีดวัคซีนเพื่อป้องกันการติดเชื้อที่อาจเกิดขึ้นต่อไป
    - - ใช้แปรงสีฟันที่มีขนแปรงอ่อนนุ่ม เพื่อหลีกเลี่ยงเลือดออกที่เหงือกในขณะแปรงฟัน
        
        สวมใส่อุปกรณ์เพื่อเพิ่มความปลอดภัยและป้องกันการบาดเจ็บในขณะทำกิจกรรมต่าง ๆ เช่น คาดเข็มขัดนิรภัยในขณะขับขี่รถยนต์ ใส่ถุงมือหรือแว่นตาในขณะที่ใช้อุปกรณ์ไฟฟ้า เป็นต้น
      - หลีกเลี่ยงการใช้ยาที่มีผลต่อการทำงานของเกล็ดเลือด เช่น แอสไพริน (Aspirin) หรือไอบูโปรเฟน (Ibuprofen)
    - - ในรายการพยาบาลทุกอย่างควรทำอย่างนุ่มนวล เพื่อป้องกันการบาดเจ็บ
        
        หลีกเลี่ยงการเจาะเลือดบ่อย ควรมีการวางแผนให้ดีก่อนเจาะ เจาะวันละครั้ง ใช้เข็มเบอร์เล็ก ห้ามเจาะเลือดบริเวณขาหนีบ เพราะทำให้เลือดออกมาก
        
        งดฉีดยาเข้ากล้ามเนื้อ โดยเฉพาะในรายที่เกล็ดเลือดต่ำ
        
        จำกัดกิจกรรมทางกาย งดเล่นกีฬาที่โลดโผน หรือเสี่ยงต่อการเกิดอุบัติเหตุ
        
        ดูแลให้รับประทานอาหารอ่อน งดอาหารที่ต้องเคี้ยวแทะ หรือฉีกติดเหงือกในรายที่มีเลือดออกตามไรฟัน
        
        อธิบายให้ผู้ป่วยและครอบครัวเข้าใจเกี่ยวกับโรคเกล็ดเลือดต่ำ แนะนำวิธีการดูแลตนเองและการปฏิบัติต่อผู้ป่วย โดยเฉพาะหลีกเลี่ยงการเกิดอุบัติเหตุที่ทำให้เกิดการเลือดออก
        
        ผู้ป่วยมักเลือดตามไรฟัน จึงเน้นการให้การดูแลทำความสะอาดช่องปากบ่อยๆ เพราะมีโอกาสกระจายของเชื้อโรคง่าย
- - - - ผู้ที่รับประทานอาหารมังสวิรัติหรือไม่รับประทานเนื้อ
        
        ผู้ที่บริจาคเลือดอยู่บ่อย ๆ เนื่องจากธาตุเหล็กจะออกไปกับเลือดที่เสียไปด้วย