Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

ระบบทางเดินอาหาร - Coggle Diagram

- - - - Fecal occult blood test (FOBT)
      - Sigmoidoscope
      - Colonoscope
      - CT Scan /with double contrast barium enema: DCBE
      - Biopsy
      - Ultra sound / Chest X-ray
    - - การตรวจเลือดวัดระดับโปรตีน CEA (Carcinoembryonic antigen)
        
        ค่าปกติ 2.5-5 มg/L
        
        ถ้าตรวจพบมากกว่า 10 |9/L มีความเสี่ยง
  - - - การผ่าตัด (Surcery)
        
        การรักษาโดยการผ่าตัด Colorectal carcinoma
        
        Colectomy and anastomosis
        
        Rt. Half colectomy and anastomosis
        
        Sigmoidectomy
        
        Low anterior resection
        
        Abdominoperineal resection (APR)
        
        Colostomy
      - รังสีรักษา (Radic nerapy)
      - เคมีบำบัด (Chemotherapy)
      - การใช้ยาที่ออกฤทธิ์เฉพาะเจาะจงต่อเซลล์มะเร็ง (Target therapy)
      - การรักษาโดยการยับยั้งกระบวนการสร้างเส้นเลือดใหม่ (Agiogenesis inhibitor)
  - - - พันธุกรรม ทั้งชนิดพันธุกรรมที่ถ่ายทอดและพันธุกรรมที่ไม่ถ่ายทอด ซึ่งทำให้เกิดการอักเสบของลำไส้ใหญ่หรือเกิดเป็นก้อนเนื้อโพลิบ (Polyp) ของลำไส้ใหญ่
      - อาหาร บางการศึกษาวิจัยพบว่าการรับประทานอาหารไขมันสูงหรืออาหารที่ขาดใยอาหารทำให้มีปัจจัยเสี่ยงต่อมะเร็งลำไส้ใหญ่มากกว่า
      - บางการศึกษาพบว่าการขาดสารอาหารบางชนิดอาจเป็นปัจจัยให้เกิดมะเร็งในลำไส้ใหญ่ได้สูงกว่าผู้ป่วยได้รับสารอาหารครบถ้วน
      - การรับประทานผัก ผลไม้ ช่วยลดปัจจัยเสี่ยงของการเกิดมะเร็ง ลำไส้ใหญ่ เมื่อเทียบกับการรับประทานกลุ่มอื่น
      - การควบคุมน้ำหนักและการออกกำลังกายที่พอเหมาะ อาจลดปัจจัยเสี่ยงต่อการเกิด มะเร็งลำไส้ใหญ่ได้ระดับหนึ่ง
      - การดื่มสุราหรือเบียร์ อาจเป็นปัจจัยเสี่ยงมะเร็งลำไส้ใหญ่ได้
      - การสูบบุหรี่ ก็อาจเป็นปัจจัยเสี่ยงต่อการเกิดมะเร็งลำไส้ใหญ่ได้เช่นกัน
  - - - การพยาบาลผู้ป่วยที่ได้รับการผ่าตัด Colostomy
      - การทำความสะอาดลำไส้เปีดหน้าท้อง และผิวหนังรอบๆ
      - การใช้ผลิตภัณฑ์เคลือบผิว
      - การเปลี่ยนถุงรองรับอุจจาระ
      - 4.งดอาหารรสจัด หมักดอง
      - 5.หลีกเลี่ยงอาหารที่ทำให้ท้องผูก
      - 6.หลีกเลี่ยงอาหารที่ทำให้เกิดกลิ่น ก๊าซ
- - - - พบภาวะ Postprandial hypoglycemia
      - เนื่องจากอาหารที่มีคาร์โบไฮเดรตผ่านลำไส้เล็กอย่างรวดเร็วจะกระตุ้นการหลั่ง enteroglucagon จากลำไส้เล็กไปกระตุ้นให้ตับอ่อนหลั่งอินซูลินและ sensitive มากขึ้นทำให้เกิด Hypoglycemia
      - เกิด1-3ชั่วโมงหลังรับประทานอาหาร
    - - เกิดหลังรับประทานอาหาร 10-30นาที
      - อาหารเข้าสู่ลำไส้เล็กเร็วเกินไป
      - พบบ่อยใน Billroth II
      - อาการที่พบ คือท้องอืด N/V ปวดเกร็งท้อง เหงื่อออก มึนงง ตาพร่ามัว ใจสั่น หัวใจเต้นเร็ว
  - - - ประเมินการหายใจทุก1-2ชั่วโมง
      - กระตุ้นการหายใจ ไอเอาเสมหะออก
  - - - กระตุ้นให้ผู้ป่วยทำความสะอาดปากและฟันบ่อยๆ
      - งดน้ำงดอาหาร6-8ชั่วโมงก่อนการผ่าตัด
      - ชั่งน้ำหนักทุกวันเพื่อประเมินผลการให้สารอาหารแก่ผู้ป่วย
      - เปิดโอกาสให้ผู้ป่วยระบายความวิตกกังวล
      - ประเมินสารน้ำที่ได้รับและขับออกมา
- - - - การตรวจในห้องปฏิบัติการ – แพทย์อาจสั่งตรวจเลือดเพื่อตรวจหาร่องรอยของความผิดปกติของตับ เช่น บิลิรูบินในปริมาณสูง ตรวจเอ็นไซม์ตับชนิดต่าง ๆ ตรวจคัดกรองไวรัสตับอักเสบ ตรวจการแข็งตัวของเลือด ปริมาณโปรตีนไข่ขาวในเลือด เพื่อดูความสามารถในการสังเคราะห์โปรตีนของตับ ผลจากการตรวจเลือดจะช่วยให้แพทย์ระบุสาเหตุของโรคตับแข็งและความรุนแรงของอาการได้
      - การวินิจฉัยด้วยภาพทางการแพทย์ – ภาพทางการแพทย์ต่าง ๆ ได้แก่ อัลตร้าซาวด์ เอ๊กซเรย์คอมพิวเตอร์ (CT scan) การตรวจด้วยคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า (MRI) ซึ่งอาจรวมถึงการตรวจพังผืดตับจากเครื่อง MRI (MR Elastography; MRE) สามารถให้ข้อมูลรูปร่าง และความยืดหยุ่นของตับ เพื่อดูลักษณะของตับแข็งได้
      - การตรวจวัดปริมาณพังผืดในตับ (Transient elastography; Fibroscan) เป็นเครื่องมือสำหรับการตรวจวัดระดับความแข็งของตับซึ่งสะท้อนถึงปริมาณการสะสมของพังผืดในตับ สามารถตรวจหาภาวะตับแข็งได้ตั้งแต่ระยะแรก รวมทั้งยังสามารถวัดปริมาณของไขมันที่สะสมในตับได้อีกด้วย
      - การตรวจชิ้นเนื้อ – การตัดชิ้นเนื้อตับในปัจจุบันทำน้อยลงมาก เนื่องจากมีอุปกรณ์และการตรวจใหม่ ๆ เข้ามาทดแทน ทำให้สามารถวินิจฉัยโรคตับได้โดยไม่ต้องทำการเจาะชิ้นเนื้อตับไปตรวจ อย่างไรก็ตามในผู้ป่วยบางรายที่ไม่สามารถหาสาเหตุของโรคตับได้ก็อาจจำเป็นที่จะต้องทำการตัดชิ้นเนื้อตับไปตรวจ
  - - - การรักษาโรคพิษสุราเรื้อรัง – ผู้ที่เป็นโรคตับแข็งจากการบริโภคเครื่องดื่มแอลกอฮอล์มากเกินไป แนะนำให้หยุดดื่ม แพทย์อาจแนะนำเข้าร่วมโปรแกรมการรักษาโรคพิษสุราเรื้อรัง
      - การรักษาโรคไขมันคั่งตับที่ไม่ได้เกิดจากแอลกอฮอล์ – แนะนำให้คนไข้ลดน้ำหนักและรักษาระดับน้ำตาลรวมทั้งไขมันในเลือด
      - ใช้ยาเพื่อรักษาโรคไวรัสตับอักเสบ – ยาจะช่วยลดความเสียหายของตับเนื่องจากไวรัสตับอักเสบบีหรือซี
      - การใช้ยาเพื่อบรรเทาอาการอื่นๆ ของโรคตับแข็ง – ยาเหล่านี้อาจช่วยชะลอการเกิดโรคตับแข็งบางชนิดได้ ผู้ที่เป็นโรคตับแข็งจากท่อน้ำดีอักเสบหรือผู้ป่วยที่มีภาวะโรคตับจากภูมิคุ้มกันผิดปกติ ที่ได้รับการวินิจฉัยแต่เนิ่นๆ สามารถรักษาด้วยยาได้
      - สำหรับของเหลวส่วนเกินในร่างกายที่ทำให้เกิดภาวะบวมน้ำ – แนะนำให้ผู้ป่วยรับประทานอาหารโซเดียมต่ำและใช้ยาขับปัสสาวะเพื่อป้องกันการสะสมของเหลวส่วนเกินในร่างกาย และเพื่อควบคุมอาการบวม ในรายที่อาการรุนแรง อาจต้องเจาะระบายของเหลวในช่องท้องออก
      - ความดันโลหิตในหลอดเลือดพอร์ทัลสูง– ยาที่ช่วยควบคุมความดันโลหิตในเส้นเลือดพอร์ทัลช่วยป้องกันเลือดออกรุนแรงได้ แพทย์จะทำการส่องกล้องทางเดินอาหารส่วนบนเพื่อค้นหาเส้นเลือดโป่งพองในหลอดอาหารหรือในกระเพาะอาหาร
      - หากพบมีเส้นเลือดโป่งพองในหลอดอาหาร ผู้ป่วยจะต้องทานยาลดความดันในหลอดเลือดพอร์ทัลเพื่อลดความเสี่ยงในการตกเลือด ผู้ป่วยต้องเข้ารับการส่องกล้องและใช้ยางรัดเพื่อหยุดเลือดหรือป้องกันไม่ให้เลือดออกในอนาคต
        
        การติดเชื้อ – แพทย์อาจสั่งยาปฏิชีวนะหรือการรักษาอื่นๆ เพื่อรักษาการติดเชื้อ คุณอาจจำเป็นต้องฉีดวัคซีนป้องกันไข้หวัดใหญ่ ปอดบวม และไวรัสตับอักเสบชนิดเอและบี
        
        โรคตับแข็งจะเพิ่มความเสี่ยงในการเป็นมะเร็งตับ – แพทย์จะแนะนำให้ตรวจหาสารบ่งชี้มะเร็งตับและตรวจอัลตราซาวนด์ทุก 6 เดือน เพื่อค้นหามะเร็งตับตั้งแต่ระยะเริ่มต้น
        
        ภาวะซึมสับสนจากตับแข็งระยะท้าย – แพทย์อาจสั่งยาเพื่อช่วยบรรเทาการสะสมของสารพิษในเลือด
  - - - Chronic hepatitis B cirrhosis (การติดเชื้อไวรัสตับอักเสบ บี เรื้อรัง)
      - Chronic hepatitis C cirhosis (การติดเชื้อไวรัสตับอักเสบ ซี เรื้อรัง)
      - Alcoholic lever disease (การดื่มสุราเป็นเวลานาน)
      - Non- alcoholic fatty liver disease (ภาวะไขมันพอกตับที่ไม่ได้เกิดจากแอลกฮอล์)
      - Hemochromatosis (ภาวะเหล็กเกิน)
  - - - ป้องกันภาวะแทรกซ้อนจากโรคตับแข็ง
      - อธิบายปัจจัยเสี่ยงที่ทำให้เกิดโรคตับแข็ง เพื่อหลีกเลี่ยง เช่น การดื่มสุรา ลดอาหารหวานและไขมันสูง ควบคุมน้ำหนัก
      - แนะนำให้ได้รับการวินิจฉัยโรค มาตรวจตามนัดสม่ำเสมอ ส่องกล้างระบบทางเดินอาหาร
      - ประเมินภาวะท้องมานโดยชั่งน้ำหนักทุกวัน
      - แนะนำลดระดับโซเดียม เช่น งดเกลือ หลีกเลี่ยงอาหารที่มีเกลือสูง เครื่องปรุงรสต่างๆ
      - ดูแลผู้ป่วยที่ได้รับการเจาะท้องระบายสารน้ำ ไม่ให้ไหลออกเร็วเกินไป เพื่อป้องกันภาสวะช็อค
      - แนะนำอาหารประเภท branch chain amino acid เพื่อลดอาการผิดปกติทางสมอง ได้แก่ ไข่ขาว โปรตีนจากสัตว์ ผลิตภัณฑ์จากถั่วเหลือง
    - - ดูแลผู้ป่วยที่มีภาวะแทรกซ้อนจากโรคตับแข็ง
      - นอนราบไม่ได้เพราะน้ำดันปอด
      - 2.1 ภาวะเลือดออกจากระบบทางเดินอาหาร
      - สังเกต การอาเจียนเป็นเลือด ถ่ายเป็นเลือด หรืออุจจาระเป็นสีคล้ายเลือดเก่า (melena)
      - งดอาการที่มีสีดำหรือสีแดง เพื่อประเมินภาวะเลือดออก
      - 2.2 ภาวะท้องมาน
      - จำกัดโซเดียม ไม่เกิน 2000 มิลลิกรัม/วัน
      - จำกัดน้ำดื่ม
      - จัดท่านอนศีรษะสูง 15 องศา
      - ชั่งน้ำหนักทุกวัน
      - เฝ้าระวังระดับ electrolyte โดยเฉพาะ K, Na
    - - 2.3 ภาวะติดเชื้อในช่องท้อง
      - ยาปฏิชีวนะ
      - ร่างกายสิ่งแวดล้อมสะอาด
      - ติดตามอาการแสดงของการติดเชื้อในช่องท้อง เช่น ไข้ ปวดท้อง หน้าท้องแข็งเกร็ง
      - 2.4 อาการผิดปกติทางสมอง
      - ยา lactulose ลดการสร้างแอมโมเนียของแบคทีเรียในระบบทางเดินอาหาร สอบถาม
      - อาการขับถ่าย รับประทานอาหารที่มีกากใยสูง โยเกิร์ตและนมเปรี้ยว
      - อาหารที่มีแร่ธาตุสังกะสี ช่วยกำจัดยูเรีย เช่น ตับ งา จมูกข้าว ถั่วลิสง ช็อคโกแลต
    - - 2.5 ปัญหาด้านโภชนาการ
      - ดูแลให้ได้รับพลังงานจากอาหาร 35-45 กิโลแคลอรี่/กิโลกรัม/วัน การได้รับพลังงาน
      - อย่างเพียงพอจะช่วยลดการสร้างพลังงานโดยการสลายกล้ามเนื้อและไขมัน
      - ดูแลให้ได้รับอาหารมื้อละน้อย ๆ แต่บ่อยครั้ง อาจจัดตารางเป็น มื้อหลัก 3 มื้อ ในเวลา
      - 8.00 น. 12.00 น. 18.00 น. และเพิ่มอาหารว่างอีก 3 มื้อ คือ 10.00 น. 1400 น. และ 20.00 น.
      - โดยมื้อก่อนนอน ควรเป็นอาหารเสริมประเภทโปรตีน
- - - - Esophagogastrostomy ตัดหลอดอาหารส่วนที่เป็นมะเร็งออกเอาส่วนที่เหลือมาต่อกับกระเพาะอาหาร
      - Esophagoenterostomy ตัดหลอดอาหารส่วนที่เป็นมะเร็งออกเอาหลอดอาหารส่วนที่เหลือต่อกับลำไส้ใหญ่
      - Total esophagectomy หรือ subtotal esophagectomy ตัดหลอดอาหารทั้งหมด แล้วใช้ Dracon graft ไปในส่วนที่ตัดออก
  - - - อายุ ผู้ที่มีอายุระหว่าง 45-70 ปีมีความเสี่ยงสูงสุด
      - เพศชายมีโอกาสเป็นโรคนี้มากกว่าเพศหญิง 3 เท่า
      - การสูบบุหรี่ ความเสี่ยงจะเพิ่มมากขึ้นตามปริมาณและระยะเวลาที่สูบบุหรี่
      - การดื่มแอลกอฮอล์ เพิ่มความเสี่ยงของการเป็นโรคมะเร็งหลอดอาหารโดยเฉพาะชนิด squamous cell
      - ภาวะของหลอดอาหารที่เรียกว่า Barrett’s esophagus ซึ่งเป็นภาวะที่เกิดในผู้ที่มีการอักเสบของหลอดอาหารจากกรดในกระเพาะอาหารทำลายเซลล์บุผนังหลอดอาหาร ทำให้เกิดมะเร็งชนิด adenocarcinoma ได้
      - การรับประทานอาหารที่มีผัก ผลไม้ และแร่ธาตุต่ำ
      - ภาวะอ้วน
- - - - การตรวจระบบทางเดินอาหารส่วนต้น (Upper GI Series) เป็นการเอกซเรย์โดยการกลืนแป้งแบเรียม เพื่อตรวจหาเนื้อร้ายและความผิดปกติอื่น ๆ ในช่องท้อง
      - การส่องกล้องตรวจกระเพาะอาหาร (Endoscopy) โดยส่องกล้องเข้าทางปากเพื่อมองภาพของกระเพาะอาหาร หากพบความผิดปกติแพทย์จะทำการตัดชิ้นเนื้อ (Biopsy) เพื่อไปตรวจ วิธีนี้เป็นวิธีที่ดีที่สุดในการวินิจฉัยโรคมะเร็ง
      - การตรวจเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ (CT Scan) จะทำหลังการวินิจฉัยมะเร็งกระเพาะอาหาร เพื่อประเมินและกำหนดระยะของมะเร็ง
      - การทดสอบอื่น ๆ เพื่อตรวจสอบความรุนแรงของมะเร็ง เช่น การสแกนกระดูก การตรวจความเปลี่ยนแปลงทางชีวเคมี (PET Scan) เป็นต้น
  - - - ดููแลให้อาหารและน้ำทางสายยาง งดอาหารและเครื่องดื่มที่ทำให้เกิดแก๊สในกระเพาะอาหาร เช่น น้ำอัดลม
      - ดูแลจัดสายยางให้อาหารไม่ให้ดึงรั้ง หักพับ และดูแลท่อระบายให้เป็นไปอย่างสะดวก
      - กระตุ้นให้หายใจลึกๆทุก1-2ชั่วโมง ให้ปอดขยายตัวดี สอนวีธีการไอให้ถูกวีธี โดยให้สูดลมหายใจเข้าลึกๆใช้มือประคองบาดแผล กลั้นหายใจแล้วจึงไอออกมา
      - ดูแลด้านจิตใจสร้างสัมพันธ์ภาพที่ดีกับผู้ป่วย
      - ดูแลทำความสะอาดแผลผ่าตัดตามหลักปราศจากเชื้อ สังเกตอาการเปลี่ยนแปลง เช่น ปวดแผล แผลมีเลือดซึม เพื่อลดการติดเชื้อ
      - ดูแลทำความสะอาดร่างกายทั่วไป เพื่อลดการหมักหมมของเชื้อโรค
      - กระตุ้นให้ผู้ป่วยพลิกตะแคงตัว ทุก2ชั่วโมง ช่วยให้การไหลเวียนของเลือดดีขึ้น แก๊สระบายออกได้ดี
      - จัดให้นอนศีรษะสูง ให้กระบังลมหย่อนตัว ปอดขยายตัวได้ดีขึ้น ช่วยให้ท่อระบายของเสียจากแผลได้สะดวกขึ้น ตรวจสอบบริเวณบาดแผล ปลาสเตอร์ว่าตึงเกินไปหรือไม่ ถ้าไม่ดีขึ้นพิจารณาให้ยาแก้ปวดตามแผนการรักษา
  - - - การติดเชื้อแบคทีเรียเฮลิโคแบคเตอร์ ไพโลไร (Helicobacter Pylori) เป็นสาเหตุที่ทำให้เกิดการอักเสบ เป็นแผลในกระเพาะอาหาร และอาจเกิดเป็นแผลในกระเพาะอาหารเรื้อรัง (Chronic Atrophic Gastritis)
      - การสูบบุหรี่
      - การรับประทานอาหารประเภทรมควัน ของหมักดอง หรือปลาเค็ม
      - รับประทานอาหารที่มีไนไตร์ทหรือไนเตรทเข้าไป สารทั้งสองจะไปทำปฏิกิริยากับกรดอะมีน จะกลายเป็นไนโตรซามีน
      - รับประทานอาหารประเภทคาร์โบไฮเดรตมากตลอดเวลา ไม่ชอบรับประทานผักผลไม้
      - การมี Polyps ที่ผนังของกระเพาะอาหาร
        
        Hyperlpastic polyp
        
        Adenomatous polyp
      - ผู้ที่มีสมาชิกในครอบครัวเป็นโรคมะเร็งกระเพาะอาหาร
      - ผู้ที่มีภาวะโลหิตจางจากการขาดวิตามินบี 12
      - ผู้ที่เคยเข้ารับการผ่าตัดซ่อมแซมแผลในกระเพาะอาหาร ผ่าตัดกระเพาะอาหารออกบางส่วน หรือผ่าตัดเส้นประสาทวากัส (Vagus Nerve)
  - - - Antrectomy ตัดส่วน antrum ออกทั้งหมดเอากระเพาะอาหารส่วนที่เหลือไปต่อกับ duodenum
      - Antrectomy ร่วมกับ vagotomy ผ่าตัดกระเพาะอาหารส่วน antrum ออกและตัดเส้นประสาท vagus
      - Subtotal gastrectomy ตัดกระเพาะออกบางส่วนเอาเนื้อร้ายออก
        
        Billroth II (gastrojejunostomy) ผ่าตัดกระเพาะอาหารส่วนปลายและ antrumออก เอากระเพาะอาหารส่วนที่เหลือไปต่อกับส่วนต้นของ jejunum
        
        Billroth I (gastroduodenostomy) ผ่าตัดส่วนปลายกระเพาะอาหาร และantrum ออก เอากระเพาะอาหารไปต่อกับ duodenum
      - Total gastrectomy
        
        ตัดกระเพาะอาหารออกทั้งหมดแล้วเอาหลอดอาหารไปต่อกับ duodenum เรียก esophagoduodenostomy
        
        ตัดกระเพาะอาหารออกทั้งหมดแล้วเอาหลอดอาหารไปต่อกับ jejunum เรียก esophagojejunostomy
    - - การทำเคมีบำบัด โดยใช้ยาเพื่อยับยั้งการเจริญเติบโตของเซลล์มะเร็ง อาจทำก่อนการผ่าตัดเพื่อลดจำนวนของเซลล์มะเร็งหรือหลังการผ่าตัดเพื่อกำจัดเซลล์มะเร็งที่ยังเหลืออยู่ และป้องกันการกลับมาของเซลล์มะเร็ง อาจทำให้เกิดผลข้างเคียงจากการใช้ยาได้ เช่น อ่อนแรง คลื่นไส้ อาเจียน ผมร่วง ท้องเสีย โลหิตจาง น้ำหลักลด รู้สึกเหมือนมีเข็มจิ้มที่ฝ่ามือหรือฝ่าเท้า เป็นต้น ผลข้างเคียงจะขึ้นอยู่กับประเภทของยาที่ใช้ในการทำเคมีบำบัดและมักจะมีอาการดีขึ้นหลังจบการรักษา
      - การฉายรังสี โดยใช้แสงที่มีพลังงานสูงในการกำจัดเซลล์มะเร็ง แต่ไม่นิยมทำการรักษาด้วยวิธีนี้ เพราะอาจทำให้เกิดผลกระทบกับอวัยวะที่อยู่ใกล้กับกระเพาะอาหารได้ มักใช้ในผู้ป่วยที่มีอาการปวดรุนแรง หรือมีเลือดออก อาจทำให้เกิดผลข้างเคียงได้ เช่น เหนื่อย คลื่นไส้ ท้องเสีย ระคายเคืองผิว ผลข้างเคียงจะมีอาการดีขึ้นหลังจบการรักษาไปแล้วประมาณ 2-3 สัปดาห์
      - อาจมีการพิจารณาใช้ยาทราสทูซูแมบ ที่ใช้ในการรักษามะเร็งเต้านมและอาจใช้ได้ในผู้ป่วยมะเร็งกระเพาะอาหารบางราย มีหน้าที่ยับยั้งการเจริญเติบโตของเซลล์มะเร็งและเพิ่มโอกาสของการมีชีวิตรอด อาจใช้ร่วมกับการทำเคมีบำบัด การใช้ยาอาจทำให้เกิดผลข้างเคียงได้ เช่น ผลข้างเคียงต่อหัวใจ แพ้ยา คลื่นไส้ หนาวสั่น มีไข้ ท้องเสีย อ่อนแรง รู้สึกเจ็บหรือปวด เป็นต้น
- - - - 1.ปอดแฟบหลังผ่าตัด (Post-operative atelectasis)
      - 2.เกิดภาวะปอดอักเสบหรือปอดอักเสบบริเวณท่อลม (Pneumonia or bronchopneumonia)
      - 3.การเกิดหลอดเลือดดำอุดตัน (Deep vein thrombosis)
      - 4.การเกิดลิ่มเลือดอุดที่ปอด (Pulmonary embolus)
      - 5.การเกิดภาวะน้ำในช่องเยื่อหุ้มปอด (pleural effusion)
      - 6.กล้ามเนื้ออ่อนแรงทั่วๆ ไป (general muscle weakness)
      - 7.การติดเชื้อที่แผล (wound infection)
    - - พบภาวะ Postprandial hypoglycemia
      - เนื่องจากอาหารที่มีคาร์โบไฮเดรตผ่านลำไส้เล็กอย่างรวดเร็วจะกระตุ้นการหลั่ง enteroglucagon จากลำไส้เล็กไปกระตุ้นให้ตับอ่อนหลั่งอินซูลินและ sensitive มากขึ้นทำให้เกิด Hypoglycemia
      - เกิด1-3ชั่วโมงหลังรับประทานอาหาร
    - - เกิดหลังรับประทานอาหาร 10-30นาที
      - อาหารเข้าสู่ลำไส้เล็กเร็วเกินไป
      - พบบ่อยใน Billroth II
      - อาการที่พบ คือท้องอืด N/V ปวดเกร็งท้อง เหงื่อออก มึนงง ตาพร่ามัว ใจสั่น หัวใจเต้นเร็ว
  - - - การฝึกการหายใจโดยเน้นขยายของทรวงอกส่วนล่าง *โดยนำมือมาจับที่ชายโครงทั้งสองข้าง หายใจเข้าชายโครงบานออก หายใจออกชายโครงยุบ
      - การฝึกหายใจโดยใช้กระบังลม โดยนำมือทั้งสองข้างวางไว้ที่หน้าท้อง หายใจเข้าทางจมูกท้องป่องออก หายใจออกเป่าลมออกทางปากยาว ๆ
      - การฝึกการไอและ huffing เพื่อระบายเสมหะ *โดยการนั่งกอดหมอนไว้ที่ท้อง ขณะไอให้กอดหมอนและโน้มตัวไปข้างหน้า
- - - - การรักษาด้วยยา
        
        ㆍยากลุ่ม Proton pump inhibitors: PPls
      - Esophageal variceal ภาวะหลอดเลือดโป่งขอดที่หลอดอาหาร
        
        Esophageal variceal band ligation (EVL) หมายถึง การรักษาโดยการใช้ยางรัดหรือ rubber band ไปผูกหลอดเลือดขอดในหลอดอาหาร
        
        Sengstaken-Blakemore tube (สายบอลลูนห้ามเลือด) ท่อยางที่ใช้กดเบียด หลอดเลือดที่หลอดอาหารและกระเพาะอาหารส่วนต้น ใช้ในการรักษาหลอด เลือดดำที่หลอดอาหารโป่งพองและแตกออกเฉียบพลัน
  - - - แผลในกระเพาะอาหาร
      - เป็นสาเหตุหลักของ GI Bleeding โดยแผลที่เกิดขึ้นบริเวณเยื่อบุกระเพาะอาหารและลำไส้เล็กส่วนต้นมักมีสาเหตุมาจากเชื้อแบคทีเรียเอชไพโลไร (H. Pylori) กรดในกระเพาะอาหาร หรือการใช้ยาแก้อักเสบในกลุ่มเอ็นเสด
      - การฉีกขาดของเยื่อบุหลอดอาหาร
      - เยื่อบุหลอดอาหารที่ฉีดขาดอาจส่งผลให้ผู้ป่วยมีเลือดออกในปริมาณมาก โดยมักพบได้ในผู้ที่ดื่มแอลกอฮอล์มากเกินไป
      - เส้นเลือดขอดในหลอดอาหาร
      - ส่วนใหญ่จะพบได้ในผู้ป่วยโรคตับที่รุนแรง โดยเส้นเลือดขอดในหลอดอาหารอาจส่งผลให้มีเลือดออกในทางเดินอาหารได้เช่นกัน
      - หลอดอาหารอักเสบ
      - มักเป็นผลมาจากภาวะกรดไหลย้อนซึ่งเป็นภาวะที่กล้ามเนื้อหูรูดบริเวณส่วนปลายของหลอดอาหารทำงานผิดปกติ กรดในกระเพาะอาหารจึงไหลย้อนขึ้นมาทำลายหลอดอาหาร อาจทำให้เกิดแผลและเลือดออกในบริเวณดังกล่าว
  - - - ประเมินอาการและอาการแสดงของภาวะช็อก /0 ค่า Hct. Hb.
      - เตรียมการให้เลือดตามแผนการรักษา
      - ดูแลช่วยเหลือการห้ามเลือด การใส่สาย Blakenore tube การบันทึกสารน้ำเข้า
      - ออกจาก gastric lavage สังเกตสี
      - ดูแลช่วยเหลือการตรวจ Gastroscopy / colonoscopy กwข. คนไy Schok
      - ให้ยาตามแผนการรักษา
      - -ให้เลือดเลง แพกแลต
      - เตรียมผู้ป่วยผ่าตัดตามข้อบ่งชี้
      - ป้องกันการตกเลือด การใช้ยา ภาวะเครียด สุรา
- - - - การซักประวัติ ตรวจร่างกาย จะพบว่า ปวดท้องรุนแรง
      - การตรวจทางห้องปฏิบัติการ พบ Amy lase ในเลือดและปัสสาวะ หรือน้ำในช่องท้อง โดย Amylase จะขึ้นสูงภายใน 2-3 ชม. และลดลง 2 วันต่อมาจะขับออกทางปัสสาวะ - บางรายอาจมี hyperglycemia และ glycosuria
      - ตรวจ CT และ U/S
  - - - การให้สารอาหาร ปัจจุบันไม่ต้องงดน้ำ อาหาร ให้รับประทานอาหารไขมันต่ำ
      - ยาแก้ปวด
      - ยาปฏิชีวนะ กลุ่ม cabapenam, quinolone, metronidazole
      - Calcium กรณี Ca ต่ำ
      - ยาอื่นๆ เช่น ยาลดการหลั่งน้ำอยของตับอ่อน เช่น glucagon, anticholinergic, calcitonin
      - Peritoneal lavage มักทำในรายที่เป็นรุนแรง ล้างสารพิษออกจากช่องท้อง
      - การผ่าตัด
  - - - นิ่วในถุงน้ำดี หรือท่อน้ำดี ไปอุดตันทำให้น้ำดีไหลย้อนเข้าไปในตับอ่อน
      - สุรา หรือเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ ทำลายเนื้อตับอ่อน มีการตกตะกอนโปรตีนในท่อตับอ่อน
      - การติดเชื้อไวรัส เช่น mumps, coxsackie, DHF, leptospirosis
      - ความผิดปกติทาง metabolic เช่น hypercalcemia
      - การบาดเจ็บในช่องท้อง เช่น ถูกกระแทก จนทำให้เนื้อตับอ่อนฉีกขาด
      - การอุดตันของตับอ่อน เช่น มะเร็งตับอ่อน
      - ภาวะแทรกซ้อนจากการทำ ERCP หรือ fine needle aspiration
      - Collagen disease ทำให้เกิด Vasculitis เช่น SLE, thrombocytopenic purpura
      - ยาบางชนิด เช่น Thiazide, furosemide, tetacyclin, sulfonamide, corticosteroid, ACEI, methydopa, estrogen
  - - - จัดท่าในท่าที่สบาย เช่น นอนตะแคง นอนท่าเข่าชิดอก (Knee chest position) โดยใช้หมอนประคองบริเวณท้อง หรือนั่งงอตัวบนเตียง
      - ถ้าปวดมากให้ยาแก้ปวด เพื่อให้ผู้ป่วยทรมานน้อยลง และลดการกระตุ้นการหลั่งของน้ำย่อยจากตับอ่อนลด Reflux vasoconstriction ต่อตับอ่อน และกล้ามเนื้อหัวใจด้วย ไม่ควรใช้มอร์ฟีน หรืออนุพันธ์ของสารตัวนี้ เพราะฤทธิ์ของยามีผลต่อการเพิ่มการหดตัวของหูรูด ออดิ (sphincter of Oddi) มีผู้แนะนำให้ใช้เพนตาโซซีน หรือโซซีกอน เพื่อระงับปวด ซึ่งทำให้หูรูดออดิบีบตัวน้อยและไม่เป็นยาเสพติด แต่หลังฉีดควรให้ผู้ป่วยนอนราบเพราะอาจมีความดันตํ่าได้ ติดตามอาการข้างเคียงหลังใช้ยา ผลของการใช้ยา จำนวนครั้งของการใช้ยา ความบ่อย
    - - ติดตามอาการของผู้ป่วยเกี่ยวกับการเปลี่ยนแปลงสารนํ้า ความดันของน้ำส่วนกลาง (Central venous pressure) และอาการอื่นๆ ที่เกิดขึ้น
      - สวนคาสายสวนปัสสาวะ บันทึกและติดตามจำนวนปัสสาวะทุก 2 ชั่วโมง และคงไว้ให้ปัสสาวะออกไม่น้อยกว่า 30 ลูกบาศก์มิลลิลิตร/ ชั่วโมง ป้องกันภาวะไตวายเฉียบพลัน
      - ให้เลือดหรือพลาสม่า เมื่อผู้ป่วยมีปัญหาการเสียเลือด เช่น ผลของ ฮีมาโตคริท ลดลง
      - ประเมินภาวะนํ้าตาลในเลือดและในปัสสาวะสูง ให้อินซูลิน เพื่อควบคุมการหลั่งของกลูคากอน (Glucagon) ที่มากเกินไปชั่วคราว
      - สังเกตและบันทึก และรายงานอาการของแคลเซี่ยมในเลือดตํ่า (Hypocalcemia) เนื่องจากแคลเซี่ยมรวมตัวกับกรดไขมัน ถูกขับ ออกมากับอุจจาระทำให้ผู้ป่วยมีอาการชักกระตุก (Tetany) ให้แคล- เซี่ยมกลูโคเนท และให้แมกนีเซี่ยมเพื่อช่วยขบวนการเผาผลาญของแคลเซี่ยมให้ดียิ่งขึ้น