Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

ข้อมูลทั่วไป - Coggle Diagram

- - - - ออกฤทธิ์ ยับยั้งเอนไซม์ตัวหนึ่งในร่างกาย ทำให้เอนไซม์ไม่ทำงาน ซึ่งเอนไซม์ดังกล่าวเกี่ยวกับการสร้างคอเลสเตอรอล ทำให้ปริมาณคอเลสเตอรอลลดลง ทั้งยังช่วยขับไขมันชนิดไม่ดี (LDL) ออกจากร่างกาย
        
        ผลข้างเคียง อาจทำให้เกิดอาการวิงเวียน คลื่นไส้ อาเจียน ปวดศีรษะ มวนท้อง แต่จะไม่รุนแรงและอาการจะดีขึ้นหลังใช้ไปประมาณ 1-2 เดือน
  - - - ออกฤทธิ์ยับยั้งปฏิกิริยาการเปลี่ยน Angiotensin I เป็น Angiotensin II เป็นการกดการทำงานของ Renin-angiotensin aldosterone system มีผลให้ความดันโลหิตต่ำ
        
        ผลข้างเคียง ความดันโลหิตต่ำ มีผื่นขึ้นตามตัว ไอแห้งๆ การสร้างเม็ดเลือดผิดปกติ สูญเสียการได้ยิน
  - - - ออกฤทธิ์ยับยั้งการไหลเข้าของแคลเซียมไอออนสู่กล้ามเนื้อหัวใจและกล้ามเนื้อเรียบของหลอดเลือดหัวใจ ทำให้หลอดเลือดเกิดการขยายตัว ยาแอมโลดิพีนยังสามารถลดแรงต้านของหลอดเลือดและลดความดันโลหิตโดยทำให้เกิดการขยายตัวของหลอดเลือดแดง
        
        ผลขข้างเคียง เหนื่อยล้า ง่วงซึม วิงเวียนศีรษะคลื่นไส้ ปวดท้อง
  - - - ออกฤทธิ์ยับยั้งสารที่ทำให้เกิดการอักเสบ ชื่อว่า Cyclooxygenase (COX) ทำให้อาการอักเสบ และไข้ลดลง
        
        ผลข้างเคียง คลื่นไส้ อาเจียน ปวดมวนท้อง ระคายเคืองกระเพาะอาหาร แผลในทางเดินอาหาร หลอดลมตีบ โรคหืดกำเริบ
  - - - ออกฤทธิ์ ลดการสร้างกลูโคสจากตับ ยับยั้งกระบวนการสร้างกลูโคสใหม่ และกระบวนการสลายกลูโคส ชะลอการดูดซึมของกลูโคสบริเวณลำไส้ และเพิ่มการตอบสนองต่ออินซูลิน (insulin) โดยเพิ่มการดูดกลูโคส และการใช้กลูโคสของร่างกาย
        
        ผลข้างเคียง ไม่อยากอาหาร คลื่นไส้ อาเจียน
        ท้องเสีย ปวดท้อง การรับรู้รสเปลี่ยน
- - - - S: ผู้สูงอายุบอกว่า “ขับถ่ายอุจจาระ 2-3 วัน/ครั้ง ออกแรงเบ่งถ่าย”
        S: “มีลักษณะแข็ง บางทีแข็งมาก”
        S: “ดื่มยาคูลท์วันละขวด”
        S: “ฟันมีน้อย เคี้ยวข้าวไม่ค่อยละเอียด”
        O: ฟัง Bowel sound 3/min.
    - - เพื่อบรรเทาอาการท้องผูก
    - - ผู้สูงอายุขับถ่ายอุจจาระ
        1-2 วัน/ครั้ง หรือขับถ่ายทุกวัน
      - การเคลื่อนไหวของลำไส้อยู่ในช่วง 6-12 ครั้ง/นาที
    - - ประเมินอาการท้องผูก เช่น ปวดท้อง อึดอัดแน่นท้อง เพื่อติดตามอาการเปลี่ยนแปลงและประเมินผล
      - แนะนำผู้สูงอายุเรื่องการรับประทานอาหารรับประทานอาหารในปริมาณเพียงพอกับความต้องการของร่างกายให้ครบ 3 มื้อ/วัน และควรรับประทานอาหารที่มีเส้นใย (dietary fiber) ในปริมาณอย่างน้อย 10 กรัมต่อวัน ในรายที่มีภาวะท้องผูกเรื้อรังต้องรับประทานอาหารที่มีเส้นใยในปริมาณ 20-30 กรัมต่อวัน หรือกินผักต้มให้ได้ 3-5 ทัพพีต่อวัน จึงสามารถกระตุ้นการขับถ่ายอุจจาระได้ ลักษณะอาหารที่มีเส้นใยสูงเช่น อาหารประเภทธัญพืช (bran cereal) ข้าวซ้อมมือ ผักสด ผลไม้สด เป็นต้น เพื่อกระตุ้นระบบขับถ่าย
      - แนะนำให้ผู้สูงอายุดื่มน้ำอย่างน้อยวันละ 2,500-3,000 ซีซี หรือขวดน้ำขนาดกลาง 3-4 ขวด ควรแบ่งการดื่มน้ำในช่วงเช้าประมาณ 1,500 2,000 ซีซี โดยเฉพาะหลังตื่นนอนตอนเช้าควรดื่มน้ำ 1 แก้ว (250 ซีซี) เพื่อช่วยระบบขับถ่ายและป้องกันการขาดน้ำ ช่วงเย็น-ก่อนนอน ดื่มน้ำประมาณ 500-1,000 ซีซี หรืออาจเสริมด้วยรูปแบบน้ำผลไม้เช่น น้ำส้ม น้ำมะขาม น้ำสับปะรด น้ำลูกพรุนหรือนมเปรี้ยว หลีกเลี่ยงเครื่องดื่มที่สารประเภทแทนนินและคาเฟอีน ซึ่งมีมากในชา กาแฟ เพราะสารประเภทนี้ทำให้ขับน้ำในระบบ อาหารปัสสาวะออกมากร่วมกับทำให้การเคลื่อนไหวของลำไส้ลดลง
      - แนะนำให้ผู้สูงอายุควรบดเคี้ยวอาหารให้ละเอียดหรือทานอาหารอ่อนย่อยง่าย ผู้สูงอายุที่ใช้ฟันปลอมควรใส่ให้กระชับขณะรับประทาน
      - แนะนำให้ผู้สูงอายุออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมออย่างน้อยสัปดาห์ละ 3 ครั้งครั้งละประมาณ 30 นาที เช่น การเต้นแอโรบิค ไลน์แดนซ์ที่ผู้ป่วยชอบ
      - แนะนำให้ผู้สูงอายุฝึกการออกกำลังอวัยวะที่ช่วยในการขับถ่ายให้แข็งแรงอวัยวะที่เกี่ยวข้องคือกล้ามเนื้อหน้าท้องและกล้ามเนื้ออุ้งเชิงกรานสิ่งที่ควรปฏิบัติเป็นประจำคือการสูดลมหายใจเข้าลึก ๆ และเกร็งกล้ามเนื้อหน้าท้อง ทั้งนี้เพื่อให้กล้ามเนื้อมีการความตึงตัวและหดรัดตัวได้ดีร่วมกับเกร็งกล้ามเนื้อสะโพก และขมิบบริเวณฝีเย็บ เพื่อสร้างความตึงตัวของกล้ามเนื้อ ทำให้มีกำลังในการขับถ่ายร่วมกับเอามือกดนวดคลึงหน้าท้องบริเวณลำไส้ใหญ่ ไล่ตั้งแต่ส่วนต้นไปยังส่วนปลายก็จะช่วยให้ถ่ายสะดวกและรวดเร็วขึ้น
      - แนะนำให้ผู้สูงอายุฝึกการขับถ่ายอุจจาระให้เป็นเวลาเดียวกันทุกวัน โดยให้คำนึงถึงเดิมเคยถ่ายอุจจาระเป็นเวลาตอนไหน ถ้าผู้สูงอายุจำเป็นต้องให้ผู้อื่นช่วยควรคำนึงด้วยว่าเวลาไหนจะสะดวกสำหรับผู้ช่วยเหลือ
      - แนะนำให้ผู้สูงอายุไม่ควรกลั้นอุจจาระเมื่อปวดถ่ายอุจจาระควรรีบเข้าห้องน้ำทันที
      - แนะนำให้ผู้สูงอายุจัดสภาพห้องน้ำให้เหมาะสมลักษณะส้วมควรเป็นลักษณะโถส้วม ซึ่งจะช่วยให้ผู้สูงอายุนั่งถ่ายได้สะดวกเนื่องจากผู้สูงอายุมักจะพบปัญหาข้อเข่าการนั่งยอง ๆ จะเกิดความลำบากในการขับถ่ายและในห้องน้ำควรมีราวสำหรับยึดเกาะ
  - - - S : ผู้ป่วยบอกว่า “ลูกหลานไม่ได้กลับมาเยี่ยมเลย ตอนนี้มีหลานชายคือลูกของลูกชายมานอนด้วยอาทิตย์ละครั้ง S: “ช่วงนี้นอนตื่นสายกว่าปกติ ตื่นประมาณ 7 โมงเช้า ไม่อยากลุกจากเตียง อยากนอนต่อ” O: เมื่อพูดถึงเรื่องลูก ผู้ป่วยมีสีหน้าเศร้า น้ำเสียงสั่นเครือ และน้ำตาคลอ O: มีอาการของภาวะซึมเศร้าคือ เบื่ออาหาร ท้องผูก O: 2Q คำตอบ “มี” ข้อ 9Q ได้ 4 คะแนน TGDS 5 คะแนน
        
        O: 2Q คำตอบ “มี” ข้อ
        
        9Q ได้ 4 คะแนน
        
        TGDS 5 คะแนน
    - - เพื่อไม่ให้เกิดภาวะซึมเศร้าในผู้สูงอายุ
    - - 1.ผู้สูงอายุไม่มีอาการและอาการแสดงที่บ่งบอกถึงภาวะซึมเศร้า
        
        ประเมิน 2Q “ไม่มี” 2 ข้อ
    - - สร้างสัมพันธภาพกับผู้ป่วย เพื่อสร้างความไว้วางใจ
      - ประเมินอาการและอาการแสดงที่แสดงถึงภาวะซึมเศร้า โดยใช้แบบประเมินการประเมินเพื่อคัดกรองภาวะซึมเศร้าใช้แบบคัดกรองซึมเศร้า 2 คำถาม (2Q) ถ้าตอบ “มี” ข้อใดข้อหนึ่งหรือทั้งสองข้อแสดงว่า มีความเสื่อมหรือมีแนวโน้มที่จะเป็นโรคซึมเศร้าให้ทำการประเมินโรคซึมเศร้า 9 คำถาม (9Q)
      - ใช้เทคนิคที่ช่วยกระตุ้นให้ผู้ป่วยระบายความคิดและความรู้สึก เช่น sharing ovservation บอกสิ่งที่เห็น เช่น “วันนี้คุณยายดูหน้าตาไม่ค่อยสดชื่นนะคะ” และ using silence การใช้ความเงียบ ที่มีความหมายและถูกจังหวะจะช่วยกระตุ้นผู้ป่วยให้พูดระบายความคิดและความรู้สึกของผู้สูงอายุต่อไป ความเงียบที่ถูกจังหวะจะช่วยให้ผู้ป่วยคิดไตร่ตรอง และรวบรวมความคิดใหม่ความเงียบที่ใช้อย่างถูกต้องจะมีประโยชน์กว่าการใช้คำพูดปลอบใจที่ไร้ความหมาย
      - ส่งเสริมด้านจิตสังคม มีอิสระ เชื่อมั่นในความสามารถของตนเอง เน้นการส่งเสริมผู้สูงอายุให้ผู้สูงอายุได้เข้าร่วมกิจกรรมกลุ่มต่าง ๆ ที่ผู้สูงอายุสนใจ และได้แสดงออกอย่างสร้างสรรค์ จะช่วยส่งเสริมความรู้สึกมีคุณค่าในตนเอง เช่น การปลูกต้นไม้ที่ผู้สูงอายุชอบ
      - 5.ดูแลภาวะโภชนาการ ดูแลให้ผู้สูงอายุมีภาวะโภชนาการที่ดีจะช่วยส่งเสริมสุขภาพจิตและช่วยให้มีการรับรู้ (cognitive function) ดีขึ้น
  - - - S: ผู้ป่วยบอกว่า “รู้สึกเบื่ออาหาร กินบ้างไม่กินบ้าง”
      - S: “มีฟันบน 2 ซี่เป็นซี่ตรงกลาง มีฟันล่าง 4 ซี่ อยู่ตรงกลางเช่นกัน”
      - S: “ใส่ฟันปลอม ทำมาจากหนองโดน”
      - S: “เคี้ยวแล้วไม่ละเอียด”
      - O: มีฟันบน 2 ซี่ ฟันล่าง 4 ซี่
      - O: คะแนนภาวะทุพโภชนาการ 11 คะแนน
    - - เพื่อให้ผู้สูงอายุรับประทานได้มากขึ้น ไม่ทุพโภชนาการ
    - - 1.ประเมินภาวะทุพโภชนาการ อยู่ในช่วง 12-14 คะแนน
        
        ผู้ป่วยมีความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับการรับประทานอาหาร
    - - อธิบายผู้สูงอายุ ถึงภาวะโภชนาการไม่ดีอาจเกิดจากการได้รับสารอาหารไม่เพียงพอ หรือไม่ได้รับสัดส่วนที่เหมาะสม ทำให้เกิดความผิดปกติของระบบและอวัยวะต่างๆ ในร่างกาย ทำให้เกิดโรคต่างๆ ในผู้สูงอายุได้ เช่น มึนศีรษะ ปวดศีรษะ นอนไม่หลับ ท้องอืดท้องเฟ้อ ปวดเมื่อย ปวดข้อ ตะคริว น้ำหนักลด เป็นต้น
      - แนะนำให้รับประทานอาหารที่มีคุณประโยชน์สูง เช่น ผักหรือผลไม้ ข้าว ขนมปัง เนื้อสัตว์ไม่ติดมัน เนื้อปลา ไข่ ถั่ว รวมทั้งรับประทานอาหารที่มีไขมัน น้ำตาล และเกลือในปริมาณที่เหมาะสม
      - แนะนำให้รับประทานรสเปรี้ยวก่อนมื้ออาหารเพื่อกระตุ้นความอยากอาหาร
      - เมื่อรู้สึกอิ่มเร็วหลังจากรับประทานอาหารเข้าไปได้ไม่นาน อาจเลือกอาหารว่างที่มีประโยชน์ต่อสุขภาพ เช่น ขนมปังอบกรอบ ขนมปัง เพื่อให้ร่างกายได้รับสารอาหารและพลังงานที่เพียงพอในแต่ละวัน
      - รับประทานยาให้ตรงตามแพทย์สั่ง โดยผู้สูงอายุรายนี้ได้รับยา Vit B complex 1 เม็ด หลังอาหารเช้า และสังเกตอาการข้างเคียงของการรับประทานยา เช่น ปวดท้อง ท้องเสีย รู้สึกวูบวาบได้เล็กน้อย
      - เข้าร่วมกิจกรรมทางสังคมในรูปแบบต่าง ๆ เช่น การออกกำลังกาย และการรับประทานอาหารกับเพื่อนหรือครอบครัว เป็นต้น
  - - - เพื่อให้ผู้สูงอายุนอนหลับพักผ่อนอย่างเพียงพอ
    - - ผู้สูงอายุไม่ตื่นมาปัสสาวะตอนกลางคืน
      - ผู้สูงอายุสามารถนอนหลับได้ยาวนานขึ้น 8-9 ชั่วโมง
      - ผู้สูงอายุไม่มีอาการอ่อนเพลียและผู้สูงอายุมีสีหน้าสดชื่น
    - - S: “หลับๆตื่นๆ 2-3 ครั้งต่อคืน”
      - S: “หลับได้คืนละ 6-7 ชั่วโมง”
      - S: :มีหลับตอนกลางวัน 1-2 ชั่วโมง เนื่องจากรู้สึกอ่อนเพลีย”
      - S : ผู้ป่วยบอกว่า “ปัสสาวะในช่วงกลางดึกทุกวัน 1-2 ครั้ง/คืน”
    - - ประเมินอาการอ่อนเพลีย เช่น อาการง่วง หาวตลอดทั้งวัน เชื่องช้า ไม่กระตือรือร้น
      - แนะนำให้ผู้สูงอายุมีกิจกรรมในเวลากลางวัน เช่น การสนทนากับเพื่อนบ้าน ปลูกต้นไม้
      - แนะนำให้ผู้สูงอายุ ให้มีการออกกำลังกาย แต่หลีกเลี่ยงการออกกำลังกาย ก่อนนอน 3 ชั่วโมง เพราะ การออกกำลังกาย จะกระตุ้นระบบประสาทอัตโนมัติอาจมีผลทำให้หลับยาก
      - แนะนำให้ผู้สูงอายุดื่มเครื่องดื่มอุ่นๆ เช่น นม โอวัลติน เพราะมีสารแอลทริบโตแฟน (L-tryptophan) ที่จะเปลี่ยนไปเป็นสารสื่อประสาท Serotonin ทำให้นอนหลับ แต่ไม่ควรดื่มช่วง 1-2 ชั่วโมง ก่อนนอน
      - แนะนำให้หลีกเลี่ยงการดื่มเครื่องดื่มที่มีส่วนผสมของคาเฟอีน เช่น กาแฟ รวมถึง แอลกอฮอล์ และบุหรี่
      - แนะนำให้ผู้สูงอายุไม่ควรนอนหลับช่วงกลางวัน
      - แนะนำให้ผู้สูงอายุลดความเครียด โดย 1 ชั่วโมงก่อนนอนไม่ดูหนัง ละคร หรืออ่านหนังสือที่ตื่นเต้นน่ากลัว
      - หลีกเลี่ยงการรับประทานอาหารปริมาณมาก ๆ ไม่ควรรับประทานอาหารย่อยยาก ก่อนนอน
      - แนะนำให้ผู้สูงอายุเกี่ยวกับการปฏิบัติตัวด้านจิตใจ และอารมณ์ ได้แก่ ทำกิจกรรมผ่อนคลายสวดมนต์ ทำสมาธิ เป็นตน
      - แนะนำให้ผู้สูงอายุดูแลจัดสิ่งแวดล้อม เครื่องนอนให้สะอาด จำกัดสิ่งรบกวน เช่น แสง เสียง กลิ่น แมลง เป็นต้น
      - แนะนำให้ปัสสาวะก่อนเข้านอน
- - - - ทฤษฎีความเสื่อมโทรม
        ( Wear and Tear Theory)
        สารเคลือบฟันซึ่งมีส่วนประกอบของ Calcium phosphate และ calcium carbonate ลดลงจึงถูกกัดกร่อนเข้ามาถึงเนื้อฟัน ประกอบกับเซลล์ที่สร้างเนื้อฟันมีจำนวนลดลงทั้งปริมาณและ คุณภาพ ทำให้ฟันถูกทำลายและผุกร่อน ประกอบกับการยึดเกาะ ของรากฟันลดลง
  - - - ทฤษฎีความเสื่อมโทรม ( Wear and Tear Theory)การเคลื่อนไหวของลำไส้ลดลง รวมทั้งกำลังการหดรัดตัวของกล้ามเนื้อหน้าท้องลดลง ปฏิกิริยาตอบสนองของลำไส้ต่อการขับถ่ายอุจจาระลดลง โดยเกี่ยวข้องกับหูรูด External anal spincter ซึ่งจะตอบสนองต่อการขับถ่ายลดลง