Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
ERRUSIAR IRAULTZA (Tsarismoaren erorialdia errusian (1905ko Iraultza…
ERRUSIAR IRAULTZA (Tsarismoaren erorialdia errusian (1905ko Iraultza-1917ko otsaila))
1917ko Otsaileko Iraultza
1914an I,Mundu Gerran sartu zen Errusia, ez zegoen ondo prestatuta ez ekonomikoki ez eta militarki. Gizartean azaldu ziren greba eta manifestazioei aurre erabili zuten errepresioaren aurrean tsarraren kontra zeudenak elkartu egin ziren.
1917ko otsailean San Petersburgon manifestazio handia egon zen, greba orokorra eta altxamenduak gertatu. Horren ondoren Behin-behineko gobernua eratu zuten.
Kerenskyren gobernuak (moderatua) politika-sistema liberala ezarri nahi zuenez, tsarra abdikatzera behartu zuen.
Langileek, nekazariek eta soldaduek sobietak eta milizia armatuak (Guardia Gorria) sortu. Sobietak Boltxebikeen alde jarri ziren (erradikalak).
Eskatzen zutena
Bizi baldintza hobeak izatea
Lurrak nekazarien artean banatzea
Gerra uztea
Gerra zibila eta "gerrako komunismoa"
Gizartea bitan banatu zen
Tsarismoaren aldekoak eta sistema liberalaren defendatzaileak (iraultzaren kontrakoak). Armada zuria sortu.
Boltxebikeak (erradikalak). Armada Gorria sortu.
Tsarismoaren aldekoak potentziaren laguntza zuten. 1918-1921 arteam gerra zibila garatu zen Errusian eta boltxebikeek irabazi zuten.
Gerra garaian gobernuaren politika sistema gerrako komunismoa izan zen, frontea eta hiriak hornitzeko
Landa kolektibizatu zuten
Nekazariei alea konfiskatu zieten (armadari jaten emateko)
Industria nazionalizatu zuten
Neurri hauek estatu berriaren oinarriak izango ziren
Estatu liberal-burgesaren eredua baztertu eta proletariotzaren diktadura inposatu zuten
Gainerako alderdi guztiak debekatu ziren
Erabaki guztiak Alderdi Komunistako (boltxebikeak) goi-organoak hartuko zituen
Neurri hauek eragin zituzten protestak indarkeria handiz zapaldu zituzten
1917ko Urriko Iraultza
Behin-behineko gobernuak ezin izan zuen ezegonkortasuna eragotzi (gelditu). Leninek, boltxebikeen burua, jarraitu beharreko programa ezarri zuen
Lurrak banatu nekazarien artean
Langile-batzordeek fabrikak kontrolatzea eta bizitza baldintzak hobetzea
I.Mundu Gerra utzi
Sobietei boterea ematea. Gobernuaren esku.
Urriaren 24-25ean Neguko Jauregia erasotu eta behin-behineko gobernuarekin amaitu zuten. Gobernu iraultzaileak (boltxebikeak) eman zituen pausuak
Aberatsei kendutako lurrak nekazari pobreen artean banatu zituzten
Gutxiengo nazionalak onartu zituzten
I.Mundu Gerratik ateratzeko negoziatu zuten (Brest-Litovskeko ituna)
Tsarismoaren amaiera (Errusiar Iraultzaren aurrekariak)
XX. hasieran Errusian eregimen zaharra zegoen, monarkia absolutua. Tsarrak ( Nikolas II.) botere osoa zuen. Nobleziaren eliza ortodoxoaren (kristau eliza, Jesus Nazaretekoa eta 12 apostolekoa) eta armadaren babesa zuen gobernatzeko. Parlamentua zegoen (Duma) botere mugatua. Tsarrak Duma egin eta desegin ahal zuten nahi zutenean. Askatasun politikorik ez eta pertsonek ez zuten askatasunik. Ekonomia, nekazaritzan oinarrirzen zen eta industrializazioa industria astunarekin hasi ziren garatzen: trenbidea eraikitzen (Transiberianoa), langileria sortu.
XIX amaieratik tsarismoaren aurkako alderdi politikoak agertu, gizarte talde eta ideologia ezberdinekin
Nekazariak (Kerenskyren aginpean)
Langileak bi taldetan banatzen ziren
Mentxebikeak (moderatuak)
Boltxebikeak (erradikalak) Lenin buru
Burgesia
1905ko Iraultza (Alderdi politikoak Tsarismaoren aurka)
Iraultzaren arrazoiak, 1905an tropa japoniarrek tsarraren armada garaitu izana zen. Errusiako ekonomia-krisiari gehituta, gizartean istiluak sortu ziren. San Petersburgoko (Petrogado) Neguko Jauregian (Tsarraren bizitokia) erreforma politikoak eskatzeko egindako protestak oso gogor isilarazi zituen gobernuak
Igande odoltsua: manifestariak tsarraren Patersburgoko etxera joan protesta egitera bizi-baldintzak hobetzeko eta erreforma politikoaren aldaketa bultzatzeko. Agintariak errepresioz erantzun eta hildako eta zauritu asko egon ziren.
Protestak hilabetetan luzatu eta bitartean nakazariak eta langileak sobietetan antolatu (herri-biltzarrak). Tsarrak azkenean Duma aukeratzeko, gizonezko sufragio unibertsalaren bidez aukeratzea onartu zuen, baina gobernatzen hastean ez zuen agindutakoa bete eta Duma ez zuen aintzat hartu.