Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
Anadolu ve Mezopotamya Uygarlıkları, ASURLULAR - Coggle Diagram
Anadolu ve Mezopotamya Uygarlıkları
HİTİTLER
Aynı zamanda "Etiler" olarak da bilinmektedirler. M.Ö. 200'lü senelerde Anadolu'ya göç etmişlerdir. Merkezleri Boğazköy, Hattuşa yani şuanki adı ile Çorum'dur. Hititler'in "Pankus" adı verilen bir meclisleri vardır ancak son sözü her zaman kral söyler. Ayrıca kral hem başyargıç hem başrahip hem de başkomutandır. Bununla beraber bu medeniyette ilk medeni kanun görülmüştür. Bu kanunda erkeklere verilen haklar kadınlara da verilmiştir (Boşanma, evlenme, nikah, nişan vb.) Ayrıca kraliçenin önemi bu medeniyet için büyüktür. Tavannana diye adlandırdıkları bir kraliçeleri vardır. Orduyu yönetmek hariç kralın sahip olduğu tüm yetkilere de sahiptir. Bunun dışında Hititler yazıyı Asurlular'dan görmüşler ancak bunu kendilerine uyarlayarak kullanmışlardır ve de tarihte ilk yazılı antlaşmayı Mısırlılar ile beraber yapmışlardır. Bu antlaşma 16 yıl süren Kadeş Savaşı'ndan sonra imzalanan "Kadeş Antlaşması"dır. İnançlarına bakıcak olursak çok tanrılı bir yapı söz konusudur diyebiliriz. Herkesin, her milletin tanrısını benimsemişlerdir. Sadece meclislerinin duvarında 81 adet tanrı figürü bulunmaktadır ancak daha fazla tanrıya inanadıkları bilinmektedir.
URARTULAR
Urartular MÖ 900 yıllarında Tuşpa, şuanki adı ile Van Merkez'de kurulmuştur. Coğrafyasına baktığımızda bir Doğa Anadolu medeniyetidir. Kültürel etkileşimin de etkisi ile yazıyı kendilerine taşımışlardır. Urartular, yazıyı kendilerine göre değiştirip Urartuca'yı kullanmaya başlamışlardır. Van Kalesi, Urartular'dan günümüze kadar kalan tek yapıdır, bununla beraber bu kalenin yanına yapılmış olan su bentleri bu uygarlıkta tarım yapıldığının bir kanıtıdır. Mezarlar oda şeklindedir, insanlar değerli eşyaları ile beraber görülür ve bu ahiret hayatına inandıklarını gösterir. Bazı madenleri işlemişlerdir. Başka bir bilgi daha vermek gerekirse günümüzde hayatta olup Urartuca bilen 38, çivi yazısı yazabilen ise sadece bir kişi vardır.
LİDYALILAR
Lidya, Gediz ve Küçük Menderes arasında kalan bölgenin ilk çağdaki adıdır.Bu medeniyetin başkenti Sardes (Sart)'dır. Tüccar ve zengin bir toplumdur. Bu topluma yön vermiştir. Öncelikle bu toplumda şaşırtıcı bir şekilde ordu yoktur, maddi durumları olan insanlar hayatlarını, canlarını tehlikeye atmak istememektedirler. Bunun getirdiği bu olumsuz sonuç haricinde Lidyalılar hayatlarını kolaylaştırmak için birçok farklı yol izlemişlerdir. Bunun biri ilk kez parayı kullanan (Sikke, M.Ö. 700) medeniyetin Lidyalılar olmasıdır, altın para kullanmışlardır ve bu da onların zengin bir toplum olduklarının başka bir kanıtıdır. Ayrıca Lidyalılar Ninova'da başlayan ve Anadolu'yu boydan boya geçerek Efes'e ulaşan Kral Yolu'nu inşaa etmişlerdir. Yazı olarak ise Fenikelilerin kullandığı yazıyı kullanmayı tercih etmişlerdir.
FRİGLİLER
M.Ö. 750 senesinden sonra siyasal bir güç haline gelmişlerdir. Hitit medeniyetinin varlığına son vermişlerdir. Frig medeniyetinin kurucusu olan Gordios, devletin başkenti de kendi adını vermiştir. Bu millet tarıma diğerlerine kıyasla çok daha fazla önem vermiştir. Geçim kaynaklarının tarım olasından dolayı, tarım bu medeniyetin kanunlarına da yansımıştır. Buna örnek olarak sabın kırmanın ve öküz öldürmenin izinsiz olmasının sonucunun ölüm olmasını gösterebiliriz. Bunun sadece üretene, sahip olana değil tüm insanlığa zarar verdiğini düşündüklerinden dolayı cezalar bu kadar ağırdır. Tanrıları bereket tandırı olarak da bilinen "Kibele"dir. Frigyalılar ayrıca "Tapates" adı verilen dokuma kilimleri ile ünlüdürler.
İYONYAYILAR
Şehirleşme görülmüştür. Bu milletin Yunanistan'dan göç ettikleri bilinemketdir bu nedenle sadece anadolu uygarlığıdır denemez. Efes, Milet, Bergama ve Foça İyonyalıların şehir kurdukları en önemli yerler olduklarını belirtmek gerek. O dönemin şartlarında neredeyse her konuda gelişmişler diyebiliriz. İyonyalılar özgür düşünce ortamını benimsediklerinden dolayı diğer medeniyetlere kıyasla çok daha gelişmiş bir toplumdur diyebiliriz. O dönemin bir çok sanatçısı, bilim insanı, edebiyatçısının İyonyalılar arasından çıkma sebebi de budur.
SÜMERLİLER
Şehir devletler, halinde yaşamış bir toplumdur. Devletlerin başında ise "Patesi" adı verilen rahip krallar bulunmaktadır. Sümerliler tarihte ilk bilinen yazıyı yani çivi yazısını bulmuşlardır. Bu buluş tarihi çağların başlamasına sebep vermiştir. Okul, devlet binası, soğuk hava deposu, gözlemevi vb. işler için çok amaçlı Ziguratlar yapmışlardır. Bu ziguratlar sarmal bir yapıya sahiptir ancak sadece eğitim merkezinin de dışarıdan bir girişi vardır, herkese açıktır. Bu da eğitimin ücretsiz ve her yaşa olduğunu göstermektedir. Ay ve güneş tutulmasını hesaplamış ve gezegenleri tespit etmişlerdir. Ay yılı esasına göre de ilk takvimi yapmışlardır. Tarihte bilinen ilk yazılı kanunlara bu medeniyette denk gelinmiştir. Bu kanun hümanisttir. Hayal edilemeyecek kadar ağır bir suç işlemediğiniz sürece canınıza zarar vericek bir cezası asla bulunmaktadır, cezalar fidye esaslıdır ve aslında bu gelişmişliğin de bir göstergesidir. Yaratılış ve Gılgamış destanları ise günümüze kadar gelmiş en önemli eserleridir.
BABİLLER
Bu medeniyetin başkenti Babil'dir. Gelmiş geçmiş en önemli hükümdarları olan Hammurabi ceza, mülkiyet anlarında dönemin en iyi, en gelişmiş kanunlarını yapmıştır. (Cezalar kısasa kısas şeklinde verilmiştir.) Başlıca geçim kaynakları dönemin diğer medeniyetlerinin de olduğu gibi tarım ve ticarettir. Mimari açıdan da dönemin gelişmişidir. Buna örnek olarak Hammurabi'nin darısı için yaptırmış olduğu Babil'İn Asma Bahçeleri ve Babil Kuleleri verilebilir.
Başkentileri Ninova'dır. Anadolu'nun farklı yerlerinde koloniler halinde yaşamışlar ve bunun sayesinde yazıyı Anadolu Uygarlıkları'na yaymışlardır. Sonuçta ilk yazılı kaynaklar Asurlu tüccarların yazmış, bırakmış oldukları Kültepe tabletlerdir.
AKADLAR
Kralları Sargon'un yönetimde olduğu süreç içinde devlet haline gelmişlerdir. Kısa sürede tüm Mezopotamya'ya hakim olmuşlardır. Başkenti günümüzde Bağdat'ın güneyinde kalan o zamanki adı ile Agade şehridir. Tarihte bilinene ilk imparatorluk yasısına sahip devlet olmalarının yanında ilk düzenli orduyu da Akadlar meydana getirmiştir.
ELAMLAR
Elamların merkezi Sus şehridir. Elamlar bu bölgede taş devrinde yaşamışlardır. Bu medeniyet M.Ö. 3000 yıllarında bir krallık haline gelmiştir. Doğal olarak diğer uygarlıklardan çok daha önce kurulduklarından dolayı diğer uygarlıklar kıyasla çok daha sönük bir tarihe sahiptirler. Elamları tamamen tarihten silen medeniyet ise Asurlulardır.
ASURLULAR
