Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

ระบบทางเดินปัสสาวะและความไม่สมดุลของสารน้ำและเกลือแร่ - Coggle Diagram

- - - - สาเหตุ
        
        เป็นการอักเสบต่อเนื่องจากกระเพาะปัสสาวะอักเสบ จาการติดเชื้อของกระดูกหรือผิวหนังหรือเนื้อเยื่อต่างๆ แล้วเชื้อได้แพร่กระจายทางกระแสโลหิต(เลือด)มายังกรวยไต
      - อาการ
        
        มีไข้สูง หนาวสั่น ปวดท้องน้อย ปัสสาวะขัดบ่อย กะปริบกะปรอย บางรายมีเลือดปน ปัสสาวะขุ่น มีกลิ่นแรงผิดปกติ อาจพบปัสสาวะเป็นหนอง
        
        ปวดหลัง/เอว
        
        ในรายที่มีอาการรุนแรง เช่น มีไข้สูง คลื่นไส้ อาเจียน อาจต้องรับไว้ในโรงพยาบาลเพื่อเฝ้าระวังอาการแทรกซ้อน ให้ยาปฏิชีวนะและสารน้ำทาง
        หลอดเลือดดํา
      - การดูแลและการให้คำแนะนำ
        
        ป้องกันการทําลายและส่งเสริมหน่วยไตให้ทํางานได้ปกติเร็วที่สุด โดยขจัดการติดเชื้อ การควบคุมเชื้อ
        
        ดูแลสมดุลของสารน้ำและเกลือแร่
        
        การป้องกันการกลับเป็นซ้ำ
        
        ประเมินสัญญาณชีพทุก 4 ชม.
        
        ดูแลให้ยาปฏิชีวนะตามแผนการรักษา และต่อเนื่องจนครบ
        
        กระตุ้นให้ดื่มน้ําวันละ 2,000-3,000 ซี.ซี. ถ้าไม่ขัดต่อการรักษาโรคอื่นๆ ให้สารน้ําตามแผนการรักษา
        
        ประเมินปริมาณปัสสาวะ ลักษณะ และอาการผิดปกติเมื่อปัสสาวะ
        
        ทําการเก็บปัสสาวะส่งตรวจประเมินทั่วไป (urine examination) และเพาะเชื้อ (urine culture)อย่างถูกเทคนิคทั้งก่อนและหลังได้รับยาปฏิชีวนะ และติดตามผลการตรวจ
  - - - สาเหตุ
        
        พฤติกรรมการกลั้นปัสสาวะนานๆ
        
        เพศหญิงมีท่อปัสสาวะสั้นและรูเปิดอยู่ใกล้กับช่องคลอดและทวารหนัก
        
        ในหญิงที่มีการเช็ดทําความสะอาดที่ไม่เหมาะสม
        
        ในชายมีต่อมลูกมากขนาดใหญ่ หรือภาวะต่อมลูกหมากโต (Benign Prostate Hyperplasia-BPH)
        
        เป็นนิ่วบริเวรกรวยไต หรือการอุตกลั้นทางเดินปัสสาวะ
      - สาเหตุ(ในผู้สูงอายุ)
        
        ผู้สูงอายุที่ไม่สามารถเคลื่อนไหวร่างกายได้จะมีปัญหาในการถ่ายปัสสาวะมักเกิดการคั่งค้างของปัสสาวะ แบคทีเรียในปัสสาวะจึงเจริญเติบโตได้ดี
        
        ผู้สูงอายุที่มีภาวะที่กลั้นปัสสาวะไม่อยู่ หรือ ปัสสาวะแต่ละครั้งไม่หมด จึงมีปัสสาวะค้างในกระเพาะปัสสาวะเสมอ แบคทีเรียในปัสสาวะจึงเจริญเติบโตได้ดี
        
        ความอ่อนแอของตัวผู้สูงอายุ เช่น ภาวะขาดสารอาหาร เบาหวาน
      - อาการแสดง
        
        ปัสสาวะบ่อย ครั้งละน้อยๆ ปวดขัดหรือปวดแสบเวลาถ่ายปัสสาวะ
        
        ปวดหัวเหน่า ปวดท้องน้อย
        
        ปัสสาวะลักษณะขุ่น มีกลิ่นเหม็น อาจมีลักษณะเป็นเลือด
        
        อาจมีไข้หรือไม่มีไข้
        
        โรคกระเพาะปัสสาวะอักเสบเป็นโรคที่ไม่มีภาวะแทรกซ้อนร้ายแรง หากยังมีการกลั้นปัสสาวะ นานๆอีกจะเป็นๆหายๆเรื้อรัง หากไม่รีบรักษาจะกลายเป็น Pyelonephritis ไตเสียหน้าที่การตรวจทางห้องปฏิบัติการ
        
        UA พบ เม็ดเลือดขาว ส่งเพาะเชื้อพบเชื้อมากกว่า 105 CFU/ml อาจต้องทํา Plain KUB
      - การดูแลและการให้คำแนะนำ
        
        ดูแลให้ Antibiotics: Ciprofloxacin etc. รับประทานให้ครบตามแผนการรักษา
        
        ดื่มน้ำมากๆ ให้ดื่มน้ำวันละ 2,000 - 3,000 ซี.ซี. เพื่อช่วยขับเชื้อแบคทีเรียหากไม่ขัดต่อโรค เช่น โรคไต โรคหัวใจ
        
        เปลี่ยนผ้าอ้อมทุกครั้งเมื่อมีการขับถ่าย ให้ทำความสะอาดเช็ดจากหน้าไปหลัง
        
        อย่ากลั้นปัสสาวะ/หลีกเลี่ยงการกลั้นปัสสาวะ
        
        ดูแลรักษาบริเวณอวัยวะสืบพันธ์
- - - - ต้องเบ่ง (straining)
      - ปัสสาวะลําเล็กลงและไม่พุ่ง (poor stream)
      - ต้องรอกว่าปัสสาวะจะออก (hesitancy)
      - ใช้เวลาในการถ่ายปัสสาวะนาน (prolonged voiding time)
      - ปัสสาวะเป็นช่วงๆ (interrupted stream)
      - รู้สึกว่าถ่ายปัสสาวะไม่หมด (sense of residual urine)
      - ป่สสาวะไม่ออก (retention)
- - - - ระยะของโรคไตเรื้อรัง
        
        ระยะที่ 1 ไตเริ่มเสื่อม เริ่มมีโปรตีนรั่วในปัสสาวะสังเกตจากสีขุ่นเป็นฟองตรวจพบเลือดจางมีอาการปวดเอวบ้างอ่อนแรงผิวแห้งคันตามตัว
        
        ระยะที่ 2 แต่เรื่องถูกทำลายอัตราการกรองของเสียลดลง เท้าและข้อเท้าบวมตาบวมน้ำโดยเฉพาะในตอนเช้าปัสสาวะบ่อยโดยเฉพาะตอนกลางคืนปัสสาวะขุ่นมีกลิ่นเป็นฟอง
        
        ระยะที่ 3 อัตราการกรองของเสียลดลงปานกลาง มีอาการคันร่วมการบวมเริ่มไม่ยุบปัสสาวะขัดเป็นฟอง
        
        ระยะที่ 4 แต่เรื่องวายอัตราการกรองของเสียลดลงมากมีอาการเหนื่อยไม่อยากทานอาหารอาการแบบในระยะ 3 แต่รุนแรงขึ้นกว่าเดิม
        
        ระยะที่ 5 ไตวายระยะสุดท้าย เหนื่อยคันน้ำท่วมปอดได้ง่ายบวมต่อเนื่องอาการรุนแรงมากขึ้นหมอจะแนะนำให้ฟอกไต
- - - - การได้รับสารน้ำไม่เพียงพอ ผู้ป่วยอัมพาต pno ระยะเวลานาน
        การขับสารน้ำทิ้งมากเกินไป ทางไตได้รับยาขับปัสสาวะภาวะเบาจืด ทางระบบทางเดินอาหารอาเจียนมากท้องเสียรุนแรง ทางผิวหนังเสียเหงื่อมากคนไข้แผลไฟไหม้
    - - ระบบหัวใจและหลอดเลือด หัวใจเต้นเร็วขึ้นชีพจรเบาความดันโลหิตต่ำลงเส้นเลือดที่คอและที่มือแฟบ
      - ระบบหายใจ อัตราการหายใจเร็วขึ้น
      - ระบบประสาท ปวดศีรษะความรู้สึกตัวเปลี่ยนสับสนไข้ต่ำ
      - ไต ความถ่วงจำนวนเฉพาะของปัสสาวะสูง ปัสสาวะมีสีเหลืองเข้ม
      - ผิวหนัง เยื่อบุปากลิ้นแห้งและแตก ความยืดหยุ่นลดลง
    - - ประเมินภาวะขาดน้ำและระดับความรุนแรงผิวหนังแห้งปัสสาวะน้อยซึมเป็นต้น
      - ค้นหาสาเหตุเพื่อให้การรักษาตามสาเหตุ
      - ดูแลให้ได้รับสารน้ำ ทางปากสายยางให้อาหารทางเส้นเลือดตามระดับการขาดน้ำ
      - ประเมินสัญญาณชีพทุก 4 ชั่วโมง
      - บันทึกปริมาณสารน้ำเข้าออก ปริมาณและลักษณะของน้ำปัสสาวะ
      - ดูแลให้ช่องปากชุ่มชื้นเพื่อลดการเกิดแผล
      - พลิกตัวผู้ป่วยยังน้อยทุก 2 ชั่วโมงเพื่อป้องกันการเกิดแผลกดทับ
      - ติดตามผลการตรวจ
  - - - ได้รับมากเกินหรือขับออกน้อย
      - การได้รับสารน้ำมากเกินไป
      - การดื่มน้ำผิดปกติซึ่งมีสาเหตุทางจิตเวช
      - การสวนน้ำเข้าทางทวารหนักจำนวนมากๆ
      - ไตวาย
      - หัวใจล้มเหลว
    - - สังเกตลักษณะบวม ชั่งน้ำหนักทุกวันและติดตามค่าน้ำหนักที่เป็นแปลง
      - ประเมินสัญญาณชีพประเมินลักษณะการหายใจ
      - ดูแลจำกัดน้ำดื่มและการให้สารน้ำตามแผนการรักษา
      - จำกัดอาหารรสเค็ม
      - ประเมินปริมาณน้ำเข้าออกและปริมาณปัสสาวะ
      - ดูแลให้ยาขับปัสสาวะตามแผนการรักษา
      - ติดตามผล chest x-ray
      - พริกตะแคงตัวอย่างน้อยทุก 2 ชั่วโมงเพื่อป้องกันการเกิดแผลกดทับ
    - - ระบบหัวใจและหลอดเลือด ชีพจรเร็วขึ้นทำชีพจรได้แรง ความดันโลหิตสูงขึ้น เส้นเลือดที่คอโป่ง น้ำหนักเพิ่ม
      - ระบบหายใจ อัตราการหายใจเร็วขึ้น หายใจลำบากโดยเฉพาะเวลานอนราบ
      - ระบบประสาท ระดับความรู้สึกตัวเปลี่ยนแปลงปวดศีรษะ
      - ผิวหนัง บวมกดบุ๋ม
- - - - งดน้ำงดอาหารทางปากเป็นเวลานาน
      - รับประทานอาหารไม่เพียงพอมีภาวะขาดสารอาหาร
      - เสียเหงื่อมากได้รับยาขับปัสสาวะ
      - สูญเสียระบบทางเดินอาหาร
      - สารขัดหลังจากแผล
      - โซเดียมต่ำจากน้ำเกิน
    - - ซึมเฉยชา
        
        อ่อนเพลียกล้ามเนื้ออ่อนแรง
        
        ปวดศีรษะ คลื่นไส้ อาเจียน
        
        ความดันโลหิตต่ำเมื่อเปลี่ยนท่า ชีพจรเบาเร็ว
    - - ประเมินระดับความรู้สึก
      - ประเมินสัญญาณชีพประเมิน io
      - กรณีที่มี na ในเลือดต่ำจริง
      - ดูแลให้ได้รับ na ทดแทนทั้งทางปากและทางหลอดเลือดดำ
      - กรณีที่มี na ต่ำจากภาวะน้ำเกิน
      - ให้จำกัดน้ำดื่มและดูแลให้ได้รับยาขับปัสสาวะ
  - - - ความรู้สึกตัวเปลี่ยนแปลง สับสน ชัก
      - กระหายน้ำ
      - กล้ามเนื้อกระตุกอ่อนแรง
    - - ประเมินสัญญาณชีพทุก 4 ชั่วโมงและระดับความรู้สึกชักสับสน
      - กรณีมีเลือดกล้องโซเดียมสูงจริง ให้จำกัดการบริโภคเกลือดูแลให้ขับถ่ายรับยาขับปัสสาวะ
      - กรณีโซเดียมสูงจากขาดน้ำ ดูแลให้สารน้ำทดแทนทางปากหรือทางหลอดเลือดดำ
      - ประเมินสมดุลของสารน้ำทุกเวร
- - - - รับประทานไม่เพียงพอ
      - การดูดซึมผิดปกติ
    - - ยาขับปัสสาวะ (Diuretics)
      - คลืbนไส้ อาเจียน ท้องเสีย
      - สูญเสียทางสารคัดหลั่งจากแผล
    - - ชีพจรเร็ว หัวใจเต้นผิดจังหวะ BP ต่ำ
      - กล้ามเนื้อหายใจอ่อนแรง หายใจเร็วหายใจแบบ air hunger หรือหยุดหายใจ
      - ลำไส้เคลื่อนไหวลดลง
      - กล้อมเนื้ออ่อนแรง ตะคริง
      - เฉื่อยชา ซึม ง่วงนอน
    - - ประเมินอาการของ hypokalemia
      - ประเมินสัญญาณชีพ 2-4 ชั่วโมง HR,RR,O2SAT
      - จัดอาหารที่มีเขตสูงให้รับประทาน
      - ประเมินปริมาณน้ำเข้าออก
      - ติดตามผลเลือด ekg
  - - - รับประทานอาหารที่มีKมาก
        ได้รับเลือดจำนวนมาก (PRC)
        ได้รับยาที่มีส่วนประกอบ K มากเกินไป/เร็วเกินไป
    - - ไตวาย
    - - ชีพจรเต้นช้าหัวใจเต้นผิดจังหวะ BP ต่ำ
        ลำไส้เคลื่อนไหวเพิ่มขึ้น คลื่นไส้ อาเจียน ท้องเสีย
        ช่วงแรกกล้ามเนื้อกระตุ้นต่อมากล้ามเนื้ออ่อนแรงหรือเป็นอัมพาต
        อาจไม่รู้สึกตัว สับสน ไม่รู้สติ
    - - บันทึกสัญญาณชีพทุก 2-4 ชั่วโมง ประเมินลักษณะ ekg
      - บันทึกปริมาณน้ำเข้าออก (i/o)
      - ประเมินอาการแสดงทีPอาจบ่งถึงภาวะ Hyperkalemia
      - ปัสสาวะน้อยอาจพบ hyperkalemia
      - หลีกเลี่ยงอาหารที่มี K สูง
      - การดูแลส่งเสริมรถ k ในเลือด
      - โดยส่งเสริมให้มีปัสสาวะมากขึ้นดูแลให้ยาขับถ่ายปัสสาวะ