Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

LURRAREN BARNE DINAMIKA - Coggle Diagram

- - - - Bolkanismoa: Sumendiak urtutako harriak isurtu eta gas kopuru handia aireatu
      - Oso harri beroak: Lurrazal azpian tenperatu altuak hartzen dituzten harriak daude, eta lurraren barneko beroaren erakusgarri dira. Ur termalen edo geiserren bitartez azaltzen da beroa batzuetan.
      - Lurrikarak: Lurraren gainazalaren mugimendu bortitzak eta laburrak dira. Metatutako tentsioa askatzean gertatzen
      - Kontinenteen higidura: Lurraren mantuko konbekzio higidurek eragin
      - Mendien sorrera: bi modura sortzen dira. 1.Lurraren gainazaleko materialak tolestean. 2. Sumendien eraginaren ondorioz.
- - - - kanpoko geruza harritsua , finena, zurruna eta hotza.
        
        Lurrazak kontinentala: Kontinenteak sortzen eta granitos osatuta. Harri metamorfiko edo sedimentarioz.
        
        Lurrazal ozeanikoa: Ozeanoren ondoan sortu. Basaltoz osatuta eta harri bolkanikoz.
    - - peridotita arrokaz osatuta eta lurrazalaren azpian dago. Konpozisio homogeneoa
    - - %80 burdinez eta %10 nikelaz osatuta
        
        Kanpo nukleoa: tenperatura altuen ondorioz, likido-egoera
        
        Barne nukleoa: sakonera dagoen ondorioz, solido-egoeran
  - - - Litosfera kontinentala: Kontinenteak erazten ditu eta azal kontinentalaekin lotuta. Litosfera ozeanikoa baino hotzahoa eta zurrunagoa da. Kontinentearen azpian.
      - Litosfera ozeanikoa: Azal ozeanikoa osatu. Litosfera kontinentala baino meheagoa eta malguagoa. Azpiko mantuan sortu.
- - - - kontinenteak 5 aldiz zatikatu eta elkartu dira. Azkena duela 200milioi urte zatitzen hasi zen.
    - - pangea eta panthalassa
  - - - Bi plaken talka egin eta bata beztearen azpian hondoratu. Lurrikara-arrisku handiako guneak izan. Hondoratzen den plaka ozeanikoa manturaino iritsi, eta bolkaniskoa eragin gainazalean.
        
        Subdukziozkoa: plaka kontinenta eta ozeanikoaren artean gertatu. Azpian geratzen dena, ozeanikoa bada, mantuan hondoratzen. Fosak ozeanikoak sortzen.
        
        Talkazkoa (abdukzioa): Talka egindako plaka kontienentala bada, tolestu eta materiak goratu, mendikateak sortuz.
        
        Bi plaka ozeanikoak: Talka egitean, dentsitate handienekoa bestearen azpian sartzen. Fosa ozeanikoak eta uharte arkuak sortzen dira sortzen (jatorri bolkaniko uhartea)
    - - Bi plaka urruntzen, plaka horien artean zegoen mantuko materiala urtzean litosfera ozeanikoa bihurtzen. Dortsal ozeanikoa sortzen, itsaspeko mendikateak. Bi plaken artean sortzen den arraildurari rift esaten zaio.
    - - Plakak horizontalean higitzen, bata bestearen kontra irristatuz, eta faila erdatzaile bat sortzen da.
- - - - Harriak era urtzea edo harrien zatiak urtzea eta mantuetan gertatu. Ondorioz magma sortu.
    - - Erupzio ikuskin izugarria da. Mantuaren bearoak urtutako harriak eta solido-egoeran dauden harri-txiki jaurtitzen ditu gainazalera.
    - - Likidoak galdutako gasa. Laba desgasifikazio-prozesua jasaten duen magma da.
  - - - GASAK
        
        Ugarienak karbono dioxidoa eta lur-lurruna dira. Sufrea, nitrogenoa, kloroa eta karbono monoxidoa konposatzen dituen beste gas batzuk dira.
      - LIKIDOAK
        
        tenperatura gora egin eta laba bigundu egiten da. 1000º baino gehiago askar mugitzen eta 800º baino gutxiago oso likatsu eta mantso mugitzen.
      - SOLIDOAK
        
        Piroklasto eta airea jaurtitako harri zatiak dira. Batzuek likido-egoeran irteten dira sumenditik eta airean doazela solidotzean.
        
        Bonba bolkanikoak: handiak izaten dira
        
        Lapilliak: legarraren neurria izaten dute
        
        Errautz bolkanikoa: hondar lodiaren neurria izaten dute.
  - - - errautz eta gas ugariz osatutako erupzio-zutabe bat konposatu. Kraterrean domo bat izan dezaketen geruza-sumendiak sortzen. Domoa solidotutako labaz egindako kupula. Erupzo zutabe gertatu eta hodei-suharrak sortu.
    - - laba bigunezko koladakirteten es du piroklastorik jaurtitzen. Jarduera ezku-sumendiak sortu. Arrisku nagusiak laba-koladak, solidotu aurretik asko hedatzen. 1000ºC-tik gora egoten.
    - - laba likatsua irteten eta laba- kolada geldoak eta piroklasto asko eratzen. Piroklasto eta laba-geruzek osatutako geruza sumendiak sortzen ditu jarduera horrek
    - - jarduera mota horrek muturreko leherkortasuna eta arriskugarritasuna ditu. Ondorioz gas eta piroklasto asko jaurtitzen.
- - - - P. uhinak: Primarioak zuzen eta lehenengo iristen da.
      - S.uhinak: zeharkako uhinak dira, bigarren iristen baitira. Sekundarioak dira.
      - Azaleko uhinak: epizentroan sortzen dira. Uhin horiek lurrean gainazalean hedatzen dira, eta kalte gehien eragiten dituzte