Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
SES BİLGİSİ - Coggle Diagram
SES BİLGİSİ
Ünlülerle İlgili Ses Olayları
Ünlü Düşmesi
2. Yapım Eki Alırken:
Eğer soruda türerken ünlü kaybı derse, kelimenin köküne bakılır, kökte ünlü düşmesi vardır.
benziyor--- beniz
ilerliyor---ileri
3. Birleşik Kelime Oluştururken:
niçin--- ne için
böyle--- bu öyle
:warning: Eğer soruda ünlü aşınması derse buna bakılacak.
:warning: -idi, -imiş, -ise ek eylem ünlü düşmesidir. (sessiz idi--- sessizdi)
1. Çekim Eki Alırken:
şehir---> şehri
:warning: ayıbı-avucu- dışarıda-içeride--- Bu kelimelerde ünlü düşmesi olmaz. Olursa yazım hatası olur.
:warning: Bir sözcük ikileme oluşturduğunda ses düşmesi olmaz. (omuz omuza)
Ünlü Daralması
:warning: Eylemin kökü ünlü ile bitiyorsa daralma vardır, ünsüz ile bitiyorsa daralma yoktur.
:warning: Olumsuzluk eki varsa cevap direkt daralmadır.
bekle--- bekliyor
anla--- anlıyor
yaz--- yazmıyor
:star:
ne--- niye
demek--- diye--- diyecek
yemek--- yiyecek--- yiyen
Ünlü Değişimi
ben--- bana
sen--- sana
Ünlü Türemesi
az-- azıcık
dar-- daracık
bir-- biricik
Genç-- cecik
:warning: öpücük-gülücük
ünlü türemesi :red_cross:
ünsüz düşmesi :check:
Pekiştirmelerde ünlü türemesi görülebilir.
sap
a
sağlam
yap
a
yalnız
:red_flag: Pekiştirmelerde p,r,s,m'den sonra sonra ünlü varsa türeme var.
sır
ıl
sıklam
çır
ıl
çıplak
:star: hem ünlü türemesi hem ünsüz türemesi
Ulama
HazalAbacı
Ünsüzlerle İlgili Ses Olayları
Ünsüz Yumuşaması (Değişimi)
p,ç,t,k----> b,c,d,g,ğ
ağardı--- ak
ediyor--- et
gidiyor--- git
:red_cross: sosyoloğa
psikoloğa
diyaloğa ---> ünsüz yumuşaması yok
:warning: Sözcüğün sonundaki p,ç,t,k'lar sözcüğe ek gelse bile yumuşamazsa, yumuşamaya aykırılık vardır.
çöp-
süt-
göç-
güç-
tek-
çok-
Ünsüz Benzeşmesi ve Türemesi
:!!: F,S,T,K,Ç,Ş,H,P'tan
ikisi yan yana geldiğinde--->
benzeşme
aynı harfler yan yana geldiğinde--->
türeme
ama iki /t/ yan yana geldiğinde cevap direkt--->
benzeşme
hissi
affı
zannı
sırrı
hakkı---->
türeme
sessiz
ıssız
hissiz
hisse
dikkat
şiddet
millet
kuvvet---->
türeme yok
:red_flag: bitki-etki-atkı ---> ünsüz benzeşmesi