Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
ผู้สูงอายุ เพศหญิง อายุ 66 ปี - Coggle Diagram
ผู้สูงอายุ เพศหญิง อายุ 66 ปี
6.1 กรณีศึกษาเป็นผู้สูงอายุลักษณะใด
พิจารณาความเป็นผู้สูงอายุจากอายุจริง ที่ปรากฏ (Chronological aging) หรือ อายุตามวันเกิดจากปฏิทิน
ผู้สูงอายุ อายุ 66 ปีตามวันที่เกิด คือ วันที่ 1 เดือนสิงหาคม ปี 2499
พิจารณาตามลักษณะเปราะบางของผู้สูงอายุ
มีความสัมพันธ์กับความเสื่อมถอยตามอายุ (age-related decline) ลักษณะของภาวะเปราะบาง
เดินช้า
4.ความเหนื่อยล้า
1.กล้ามเนื้ออ่อนแรง
น้ำหนักลดลงโดยไม่ตั้งใจร่วมกับภาวะอ่อนแอ ทั้งกาย จิต สังคม
2.กิจกรรมทางกายต่ำลง
ข้อวินิจฉัยการพยาบาลข้อที่ 6 บกพร่องกิจวัตรประจำวันเนื่องจากลุกเดินไม่ได้
ข้อมูลสนับสนุน
S = ผู้สูงอายุบอกว่า “กิจวัตรประจำวันต้องให้ตาช่วยทำให้” O = ผู้สูงอายุล้มลุกเดินไม่ได้ ประเมิน ADL เท่ากับ 4 คะแนน
กิจกรรมการพยาบาล
ประเมินสภาพผู้ป่วย โดยใช้การประเมิน ADL 2. สอนให้ญาติและผู้สูงอายุทำความสะอาดปากและฟัน 3. สอนให้ญาติและผู้สูงอายุดูแลอาบน้ำบนเตียง เตรียมอาหารให้ครบสามมื้อ ตรงเวลา เสื้อผ้าให้ผู้สูงอายุให้สะอาด ไม่อับชื้น รักษาความสะอาดเตียง อุปกรณ์เครื่องใช้
แบบประเมินภาวะเปราะบาง (Frailty prototype scale
มีภาวะเปราะบาง ตอบ ใช่ ตั้งแต่ 3 ข้อขึ้นไป/ Frailty aging
ผู้สูงอายุ Case กรณีศึกษามีความสอดคล้องกับจากการประเมินพบว่า
1.ไม่สามารถเดินได้โดยลำพัง ต้องมีคนพยุง 2.ไม่สามรถเดินเป็นเส้นตรงระยะทาง 4.5 เมตรได้3. ผู้สูงอายุมีความอ่อนแรงของกำลังมือ แขน ขา ชัดเจน
ข้อวินิจฉัยทางการพยาบาลข้อที่ 1 เสี่ยงต่อการพลัดตกหกล้ม เนื่องจากกำลังกล้ามเนื้อของผู้สูงอายุลดลง
ข้อมูลสนับสนุน
S : ผู้สูงอายุบอกว่า “ลุกไม่ไหวหรอก ขาไม่มีแรง”
O : ผู้สูงอายุ 65 ปี น้ำหนัก 78 กิโลกรัม ส่วนสูง 153 เซนติเมตร BMI 32.09 อยู่ในระดับอ้วนระดับ 2
จากการประเมินข้อเข่าเสื่อม จากคำถาม 5 ข้อ พบว่า ข้อที่ 3 กดเจ็บที่กระดูกข้อเข่า
กิจกรรมการพยาบาล
1.ประเมินประสิทธิภาพในการมองเห็นของผู้สูงอายุ
2.ประเมินความสามารถในการทำกิจวัตรประจำวันด้วยตนเองของผู้สูงอายุ
3.ให้คำแนะนำการปฏิบัติตัวในการป้องกันการหกล้ม ดังนี้3.1 ให้คำแนะนำเกี่ยวกับการสวมถุงเท้าแบบที่มีพื้นกันลื่น หรือรองเท้าแตะกันลื่น เพื่อเพิ่มแรงเสียดทานทำให้ยึดเกาะกับพื้นมากขึ้น 3.2 เวลาเดินให้เดินช้า ๆ และใช้ไม้เท้าในการช่วยพยุง4.ให้คำแนะนำแก่ผู้ดูแล และเกี่ยวกับการจัดสิ่งแวดล้อมที่เหมาะสมสำหรับผู้สูงอายุ
ข้อวินิจฉัยทางการพยาบาลข้อที่ 2 เสี่ยงเกิดภาวะกล้ามเนื้อลีบ เนื่องจากภาวะกล้ามเนื้อขาอ่อนแรง ไม่สามารถยกขยับขาได้เอง
ข้อมูลสนับสนุน
S : ผู้ป่วยสูงอายุบอกว่า “ยกขาไม่ขึ้น ไม่มีแรง”
O : ผู้สูงอายุส่วนใหญ่จะนอน ไม่ได้ลุกนั่ง หรือทำกิจกรรมต่างๆ จากการสอบถามผู้สูงอายุไม่ยอมบอกจำนวนการออกกำลังตามนักกายภาพบอกครั้งที่แล้ว จากการสังเกตขาทั้ง 2 ขา กล้ามเนื้อมีขนาดเล็กลง และไม่มีแรง Motor power grade 4
กิจกรรมการพยาบาล
1.สร้างสัมพันธภาพด้วยท่าทีที่เป็นกันเอง เพื่อให้เกิดความไว้วางใจ และพูดคุยสอบถามอาการ การออกกำลังกายขาในแต่ละวัน 2.ประเมินสภาพผู้ป่วยโดยประเมิน motor power ขาทั้ง 2 ข้าง 3.แนะนำและสอนวิธีการออกกำลังสำหรับผู้ป่วยที่เหมาะสม 4.กระตุ้นให้ผู้สูงอายุลุกขึ้นมานั่งให้บ่อยมากขึ้นในแต่ละวัน และทำกิจกรรมที่สามารถทำได้ 5. ให้กำลังใจ และสร้างแรงเสริมในการออกกำลังกายให้ผู้สูงอายุ
ก่อนเปราะบาง ตอบ ใช่ ตั้งแต่ 1-2 ข้อ/ pre-Frail aging
ไม่เปราะบาง ตอบ ไม่ใช่ ทุกข้อ/ Healthy aging
พิจารณาตามลักษณะการแบ่งช่วงอายุ (ตอนต้น/ ตอนกลาง/ตอนปลาย)
กลุ่มผู้สูงอายุตอนกลาง อายุ 70-79 ปี
กลุ่มผู้สูงอายุตอนปลาย อายุ 80 ปี ขึ้นไป
กลุ่มผู้สูงอายุตอนต้น อายุ 60-69 ปี
ผู้สูงอายุกรณีศึกษาอายุ 66 ปี ช่วงผู้สูงอายุวัยตอนตอนต้น (อายุ 60-69 ปี)
6.2 ทฤษฎีการสูงอายุเชิงชีวภาพที่ไม่เกี่ยวข้องกับพันธุกรรม
ทฤษฎีเกี่ยวข้องกับระบบประสาทและต่อมไร้ท่อ (Neuroendocrine theory)
อายุมากขึ้นสมองของผู้สูงอายุจะมีน้ำหนักลดลงประมาณร้อยละ 10 ปริมาณเลือดที่ไปเลี้ยงสมองลดลงการทำงานของระบบประสาทจะลดลง Reflex ต่างๆ จะเชื่องช้า
ส่งผลให้ผู้สูงอายุความจำเสื่อมลงการเคลื่อนไหวแขนขา และการทรงตัวไม่ดีเพราะการสั่งการของสมองช้าลง
ผู้สูงอายุจากการสอบถามและการประเมินสมรรถภาพสมองมีอาการหลงลืมบ้าง เช่น อายุตนเอง ผู้สูงอายุไม่สามารถทรงตัวละเดินได้
เปลี่ยนแปลงของฮอร์โมนในร่างกาย เช่น ตับอ่อนผลิตอินซูลินลดลง ในขณะที่น้ำตาลในเลือดสูงจึงมีแนวโน้มให้เกิดโรคเบาหวานมากขึ้น
ทฤษฎีเกี่ยวกับความเครียดและการปรับตัว(Stress and adaptation theory)
ความเครียดมีผลทำให้ Cell ตาย บุคคลเมื่อเผชิญกับความเครียดบ่อย ๆ จะ
ทำให้เข้าสู่วัยชราได้เร็วขึ้น
ผู้สูงอายุมีความเครียดจากการเจ็บป่วยซึ่งส่งผลให้ผู้สูงอายุทำกิจวัตรประจำวันไม่ได้เหมือนเมื่อก่อนไม่สามารถออกไปไหนได้ต้องพึ่งพาผู้อื่นและรู้สึกว่าตนเองเป็นภาระ
ข้อวินิจฉัยทางการพยาบาลที่ 5 ผู้สูงอายุวิตกกังวลเนื่องจากกลัวการเป็นภาระแก่ผู้อื่น
ข้อมูลสนับสนุน
O : - ทำแบบประเมินคัดกรองภาวะซึมเศร้า 2Q ได้ 2 ข้อ - ทำแบบประเมินคัดกรองภาวะซึมเศร้า 9Q ได้ 12 คะแนน แปลผลได้ มีภาวะซึมเศร้าระดับน้อย - จากการสังเกตสีหน้าผู้สูงอายุ มีสีหน้าเศร้าเวลาคุยเรื่องอาการเจ็บป่วย
S : ผู้สูงอายุบ่นอยากเดินได้ ไม่อยากเป็นภาระของสามีที่ต้องมาดูแล
กิจกรรมการพยาบาล
1.สร้างสัมพันธภาพที่ดีต่อผู้ป่วย เพื่อให้ ผู้ป่วยเกิดความไว้วางใจและมีการประเมินสภาพผู้ป่วย 2. ประเมินคัดกรองภาวะซึมเศร้า 2Q และ 9Q ของผู้สูงอายุ 3.ประเมินความรู้สึกของผู้สูงอายุ 4.อธิบายวัตถุประสงค์และขั้นตอนใน การรักษาพยาบาลต่างๆ 5. วางแผนการพยาบาลเพื่อประคับประคองผู้สูงอายุ 6.แนะนำคุณตากระตุ้นให้ผู้สูงอายุช่วยเหลือตนเองให้มากที่สุด
กระตุ้นให้หลั่ง Adreno Corticotropic Hormone ไปกระตุ้น Adrenal Cortex และ Adrenal
Medulla ให้หลั่งสาร Cortisol Aldosterone และ Epinephine ซึ่งจะทำให้ระดับน้ำตาลในเลือดสูงขึ้น
ทฤษฎีความเสื่อมโทรม (Wear and tear theory)
เปรียบเทียบสิ่งมีชีวิตคล้ายกับเครื่องจักร เมื่อใช้งานนาน ๆ ย่อมมีความสึกหรอ เช่น เซลล์ของ ผิวหนัง เซลล์เยื่อบุทางเดินอาหาร เม็ดเลือดแดง เม็ดเลือดขาว เป็นต้น
ผู้สูงอายุ อายุ 66 ปี เมื่ออายุมากขึ้นทำให้กระดูกอ่อนผิวข้อมี Proteoglycan ลดจำนวนลง และขนาดสั้นลงhyaluronic acid มีจำนวนมากขึ้นแต่ความยาว
ข้อวินิจฉัยการพยาบาลข้อที่ 3 ผู้สูงมีแผลกดทับที่หลังเนื่องจากนอนเป็นเวลานาน
ข้อมูลสนับสนุน
S : ผู้ป่วยบอกว่า “มีแผลที่หลังแต่หายแล้ว”
O : ผู้ป่วยมีแผลกดทับ เกรด 2 ทีหลัง ขนาน 2x2 cms.
กิจกรรมการพยาบาล
1.เยี่ยมบ้านเพื่อประเมินความเสี่ยงต่อการเกิดแผลกดทับร่วมกับสหสาขาวิชาชีพ 2.แนะนำการปรับเปลี่ยนท่านอนหรืออริยาบถในชีวิตประจำวัน 3.แนะนำการรักษาความสะอาดของร่างกาย ผิวหนัง 4.แนะนำผู้สูงอายุและผู้ดูแลให้พลิกตะแคงตัว
ข้อวินิจฉัยการพยาบาลข้อที่ 8 สภาพแวดล้อมไม่เหมาะสมเนื่องจากมีกลิ่นมูลสัตว์
กิจกรรมการพยาบาล
1.แนะนำให้ผู้สูงอายุและญาติ เปิดหน้าต่างเพื่อระบายอากาศภายใน 2. แนะนำให้ผู้สูงอายุและญาติ ทำความสะอาดบริเวณที่ขับถ่ายอุจาระ 3.นำนวัตกรรมตะกร้าดับกลิ่นโดยสมุนไพรมีรสหอมเย็น 4.แนะนำให้ผู้สูงอายุและญาติทำความสะอาดสัตว์เลี้ยง ด้วยการอาบน้ำ
ข้อมูลสนับสนุน
O: จากการสังเกต พบว่า ภายในบ้านของผู้สูงอายุมีสัตว์เลี้ยงหลายตัว และ มีการขับถ่ายอุจจาระของสัตว์เลี้ยงภายในบ้านบริเวณห้องใต้บันได และมีกลิ่นไม่พึงประสงค์จากการขับถ่ายของสัตว์เลี้ยง
มนุษย์สามารถที่จะซ่อมแซม ตัวเองเมื่ออายุมากขึ้นเซลล์ก็จะเสื่อมลงและตาย อวัยวะจะไม่สามารถทำงานได้และมีการเสื่อมถอย
ผู้สูงอายุนอนติดเตียงทำให้ความสามารถในการซ่อมแซมบริเวณรอยต่อกระดูกอ่อนผิวข้อและกระดูกลดลงมี BMI 33.32 kg/m2 จัดอยู่ในเกณฑ์อ้วนระดับ 3
เพิ่มแรงกระทำต่อหัวเข่าทำให้ต้องรับน้ำหนักมากขึ้น ส่งผลให้ข้อเข่าเสื่อมไวขึ้น
ข้อวินิจฉัยการพยาบาลข้อที่ 4 มีภาวะอ้วนเนื่องจากมีพฤติกรรมการบริโภคอาหารไม่เหมาะสม
ข้อมูลสนับสนุน
O: ผู้สูงอายุเพศหญิง อายุ 66 ปี ส่วนสูง 153 cms น้ำหนัก 78 kgs BMI 33.32 kg/m2 แปลผล อยู่ในเกณ์อ้วน
กิจกรรมการพยาบาล
1 .ประเมินภาวะอ้วน โดยการคำนวณหาค่าดัชนีมวลกาย Body mass index (BMI) 2.แนะนำการรับประทานอาหาร 4.เมื่อรับประทานอาหารเสร็จแล้วไม่ควรนอนทันที 5. กระตุ้นพฤติกรรมโดยการเสริมแรงทางบวกให้กับผู้สูงอายุ
6.3 ทฤษฎีความสูงอายุเชิงจิตสังคม (Psychosocial theories of aging)
ทฤษฎีอีริกสัน (Erikson, s Epigenetic theory)
ขั้นที่ 8 ระยะวัยสูงอายุ (aging period) อายุประมาณ 60 ปี ขึ้นไป
ขั้นความมั่นคงทางจิตใจกับความสิ้นหวัง(integrity vs Despair)
บุคคลจะยอมรับความเป็นจริงของชีวิต ระลึกถึงความทรงจำในอดีต มีความมั่นคงทางทางจิตใจ ภูมิใจต่อการบอกเล่า เกี่ยวกับประสบการณ์ชีวิตให้ บุตรหลานฟัง
ผู้สูงอายุยอมรับว่าตนเองเจ็บป่วย และมีโรคประจำตัวคือ โรควิตกกังวล พูดถึงบุตรคนโตที่เป็นผู้อำนวยการด้วยความภาคภูมิใจ
ตรงกันข้าม หากบุคคลต้องประสบกับความ ล้มเหลว และความผิดหวังในอดีต จะเกิดความรู้สึกท้อแท้สินหวัง รู้สึกคับข้องใจ และไม่สามารถดำเนินชีวิตได้อย่างมีความสุข
ทฤษฎีของเพค (Peck, s theory)
เป็นสองกลุ่ม คือ 1) ผู้สูงอายุวัยต้น อยู่ในช่วงอายุ 55-75 ปี 2) ผู้สูงอายุวัยปลายอยู่ในช่วง 75 ปีขึ้นไป
ผู้สูงอายุ 66 ปี อยู่ในช่วง ผู้สูงอายุวัยต้น
ทฤษฎีนี้มีความเชื่อว่าผู้สูงอายุมีการพัฒนาการ 3 ประการ
2) ผู้สูงอายุยอมรับว่าเมื่ออายุมากขึ้น สมรรถภาพของร่างกายเปลี่ยนแปลงไปตามธรรมชาติ ร่างกายมีความแข็งแรงลดลง
ข้อวินิจฉัยการพยาบาลข้อที่ 7 ส่งเสริมการปฏิบัติตัวเนื่องจากผู้สูงอายุพร่องความรู้
S: ผู้สูงอายุให้ข้อมูลว่า “หิวก็กิน ไม่ได้ออกกำลังกายตามที่หมอสั่ง”
O: ผู้สูงอายุรับประทานอาหารตามใจตนเอง น้ำหนัก 78 kg BMI 33.32 kg/m2 แปลผล อยู่ในเกณฑ์อ้วน
กิจกรรมการพยาบาล
1.สร้างสัมพันธภาพ 2.อธิบายให้ผู้สูงอายุเข้าใจถึงการปฏิบัติตัวที่ถูกต้อง เสริมสร้างแรงจูงใจ 3. แนะนำ ส่งเสริมให้ผู้สูงอายุรับประทานอาหารให้ครบ 5 หมู่ หลีกเลี่ยงอาหารรสจัด ของหวาน 4.แนะนำการรับประทานยาที่ถูกต้องให้ตรงเวลา 5.แนะนำการออกกำลังตรงตามแผนการรักษา 6. แนะนำการไปรับนัดแพทย์ทุกครั้ง
1) ความรู้สึกของผู้สูงอายขึ้นอยู่กับงานที่มีทำอยู่ผู้สูงอายุจะรู้สึกภาคภูมิใจ และเห็นว่าตนเองมีคุณค่า แต่เมื่อเกษียณอายุแล้ว ความรู้สึกนี้จะลดลง จะนั้นบางคนจะสร้างความพึงพอใจต่อ
3) ผู้สูงอายุยอมรับว่าร่างกายต้องเปลี่ยนแปลงไปตามธรรมชาติ ยอมรับเรื่องความตายโดยไม่รู้สึกกลัว
ผู้สูงอายุยอมรับในการเปลี่ยนแปลงของร่างกาย นอนติดเตียงจากความเจ็บป่วย มีความแข็งแรงลดลง ไม่สามารถเดินได้
ทฤษฎีการถดถอยจากสังคม (Disengagement theory)
เชื่อว่าบุคคลเมื่อถึงวัยสูงอายุจะสามารถยอมรับในบทบาท และหน้าที่ของตนที่ลดลง ทำให้ผู้สูงอายุส่วนใหญ่มีลักษณะแยกตัวออกจากสังคมทีละน้อย
เนื่องจากสัมพันธภาพของผู้สูงอายุ และบุคคลรอบข้างมีน้อยลง ซึ่งระยะแรกอาจมีความวิตกกังวลอยู่บ้างในบทบาทที่เปลี่ยนแปลงไปและค่อย ๆ ยอมรับการไม่เกี่ยวข้องกับสังคมต่อไปได้
จากการสอบถามเมื่อยังสุขภาพแข็งแรงจะไปบ้านแม่ที่อำเภอลาดยาวทุกสัปดาห์ เมื่อผู้สูงอายุเริ่มเจ็บป่วย นอนติดเตียงทำให้ไม่สามารถออกไปไหนได้เหมือนเมื่อก่อน