Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

BÀI 7: NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ LỊCH SỬ NGHỆ THUẬT QUÂN SỰ VIỆT NAM - Coggle…

- - - - Nhà nước Văn Lang trước kia, nhà nước Việt Nam ngày nay có vị trí chiến lược quan trọng ở khu vực Đông Nam Á và biển Đông, có hệ thống giao thông đường bộ, đường biển, đường sông, đường không, bảo đảm giao lưu trong khu vực châu Á và thế giới thuận lợi. Đã từ lâu, nhiều kẻ thù luôn dòm ngó, đe doạ và tiến công xâm lược. Để bảo vệ đất nước, bảo vệ sự trường tồn của dân tộc, ông cha ta đã đoàn kết và phát huy tối đa ưu thế của địa hình để lập thế trận đánh giặc.
    - - Kinh tế nước ta là tự cung tự cấp, sản xuất nông nghiệp là chính, trong đó trồng trọt, chăn nuôi là chủ yếu, trình độ canh tác thấp. Trong quá trình phát triển, ông cha ta đã kết hợp chặt chẽ tư tưởng dựng nước phải đi đôi với giữ nước, thực hiện nhiều kế sách như "phú quốc, binh cường", "ngụ binh ư nông"... Tích cực phát triển sản xuất, chăn nuôi để ổn định, nâng cao đời sống của nhân dân, đồngthời, phát huy tính sáng tạo trong lao động, tự tạo ra vũ khí để chống giặc ngoại xâm, bảo vệ Tổ quốc
    - - Nước Việt Nam có 54 dân tộc anh em cùng chung sống hoà thuận, đoàn kết. Trong quá trình dựng nước và giữ nước, dân tộc ta đã sớm xây dựng được nhà nước, xác định chủ quyền lãnh thổ, tổ chức ra quân đội để cùng toàn dân đánh giặc, xây dựng được nền văn hoá mang bản sắc Việt Nam. Đất nước bao gồm làng,xã, thôn, bản và có nhiều dân tộc cùng chung sống. Mỗi dân tộc, làng, xã có phong tục, tập quán riêng, tạo nên nét đặc sắc văn hoá dân tộc Việt Nam. Trong quá trình đó, dân tộc ta đã xây dựng được nền văn hoá truyền thống: đoàn kết, yêu nước, thương nòi, sống hoà thuận, thuỷ chung; lao động cần cù sáng tạo, đấu tranh anh dũng kiên cường bất khuất.
  - - - Cuộc kháng chiến chống quân Tần ( năm 214 trước Công nguyên). Nhân dân ta dưới sự lãnh đạo của vua Hùng và sau đó là Thục Phán đứng lên kháng chiến.
      - Cuộc kháng chiến chống quân Triệu Đà ( năm 184 đến 179 trước Công nguyên). Nhân dân Âu Lạc do An Dương Vương lãnh đạo đứng lên kháng chiến
    - - Mùa xuân năm 40: cuộc khởi nghĩa của Hai Bà Trưng
      - Năm 248: Triệu Thị Trinh phất cờ khởi nghĩa
      - Mùa xuân năm 542: Lý Bôn lãnh đạo nghĩa quân lật đổ chính quyền nhà Lương
      - Năm 687: khởi nghĩa của Lý Tự Tiên và Đinh Kiến
      - Năm 722: khởi nghĩa của Mai Thúc Loan (Mai Hắc Đế)
      - Năm 766 đến năm 791: khởi nghĩa của Phùng Hưng (Bố Cái Đại Vương)
      - Năm 983: Ngô Quyền cùng quân và dân ta đã nhấn chìm toàn bộ đoàn thuyền của quân Nam Hán trên sông Bạch Đằng
    - - Năm 981: kháng chiến chống quân Tống lần thứ nhất năm của nhà Tiền Lê.
      - Năm 1075 - 1077: kháng chiến chống Tống lần thứ 2 của nhà Lý
      - Tháng 3/1077: trận phản công Như Nguyệt, quân và dân Đại Việt đã quét sạch quân xâm lược Tống ra khỏi biên cương của Tổ Quốc.
      - Ba lần kháng chiến chống quân Nguyên - Mông của nhà Trần ở thế kỉ XIII
        
        Cuộc kháng chiến lần thứ nhất vào năm 1258, quân và dân ta đã đánh thắng 3 vạn quân Nguyên - Mông.
        
        Cuộc kháng chiến lần thứ hai vào năm 1285, quân và dân ta đã đánh thắng 60 vạn quân Nguyên - Mông.
        
        Cuộc kháng chiến lần thứ ba vào năm 1287 - 1288, quân và dân ta đã đánh thắng 50 vạn quân Nguyên - Mông.
      - Cuộc kháng chiến chống Minh do Hồ Quý Ly lãnh đạo
      - Khởi nghĩa Lam Sơn và chiến tranh giải phóng dân tộc do Lê Lợi, Nguyễn Trãi lãnh đạo
      - Khởi nghĩa Tây Sơn và các cuộc kháng chiến chống quân Xiêm 1784 - 1785, kháng chiến chống quân xâm lược Mãn Thanh 1788 – 1789
  - - - Giải phóng dân tộc, bảo vệ đất nước là nhiệm vụ quan trọng, là mục tiêu cao nhất. Do đó luôn nắm vững tư tưởng tiến công, coi đó như một quy luật để giành thắng lợi trong suốt quá trình chiến tranh.
    - - Trong chống giặc ngoại xâm để bảo vệ đất nước, ông cha ta đã kết hợp chặt chẽ giữa quân triều đình, quân địa phương và dân binh, thổ binh các làng xã cùng đánh địch, làm cho lực lượng địch luôn bị phân tán, không thực hiện được hợp quân tại Thăng Long.
      - Để bảo vệ Thăng Long, Lý Thường Kiệt đã xây dựng tuyến phòng ngự sông Cầu để hặn giặc, khi quân nhà Tống tiến công vượt sông không thành công phải chuyển vào phòng ngự, ông đã dùng quân địa phương và dân binh liên tục quấy rối, làm cho địch mệt mỏi, căng thẳng, tạo thời cơ cho quân đội nhà Lý chuyển sang phản công giành thắng lợi hoàn toàn
      - Kế sách đánh giặc của ông cha ta không những sáng tạo, mà còn hết sức mềm dẻo, khôn khéo đó là "biết tiến, biết thoái, biết công, biết thủ". Biết kết hợp chặt chẽ giữa tiến công quân sự với binh vận, ngoại giao, tạo thế mạnh cho ta, biết phá thế mạnh của giặc, trong đó tiến công quân sự luôn giữ vai trò quyết định
      - Ông cha ta đã phát triển mưu, kế đánh giặc, biến cả nước thành một chiến trường, tạo ra một "thiên la, địa võng" để diệt địch. Làm cho "địch đông mà hoá ít, địch mạnh mà hoá yếu", đi đến đâu cũng bị đánh, luôn bị tập kích, phục kích, lực lượng bị tiêu hao, tiêu diệt, rơi vào trạng thái "tiến thoái lưỡng nan"
    - - Thực hiện toàn dân đánh giặc là một trong những nét độc đáo trong nghệ thuật quân sự của ông cha ta, được thể hiện cả trong khởi nghĩa và chiến tranh giải phóng
      - Cả nước là một chiến trường, tạo ra thế trận chiến tranh nhân dân liên hoàn, vững chắc làm cho địch đông mà hoá ít, mạnh mà hoá yếu, rơi vào trạng thái bị động, lúng túng và bị sa lầy". Trong đánh giặc, ông cha ta đã tận dụng địa hình, xây dựng thế trận làng, nước vững chắc, vận dụng sáng tạo cách đánh của nhiều lực lượng, nhiều thứ quân. Vận dụng rộng rãi, sáng tạo nhiều
    - - Đây là nét đặc sắc và tất yếu trong nghệ thuật quân sự của ông cha ta, khi dân tộc ta luôn phải chống lại các đội quân xâm lược có quân số, vũ khí, trang bị lớn hơn nhiều lần. Nghệ thuật lấy nhỏ đánh lớn, lấy ít địch nhiều, lấy yếu chống mạnh chính là sản phẩm của lấy "thế" thắng "lực".Quy luật của chiến tranh là mạnh được, yếu thua, nhưng từ trong thực tiễn chống giặc ngoại xâm, cha ông ta đã sớm xác định đúng về sức mạnh trong chiến tranh, đó là: sức mạnh tổng hợp của nhiều yếu tố
      - Để chống lại 30 vạn quân xâm lược Tống (1077),Lý Thường Kiệt đã tận dụng được ưu thế địa hình và các yếu tố khác để tạo ra sức mạnh hơn địch và đánh thắng địch
      - Thời nhà Trần có khoảng 15 vạn quân, chống lại giặc Nguyên - Mông
      - Cuộc khởi nghĩa của Lam Sơn
      - Cuộc kháng chiến chống quân Mãn Thanh xâm lược
    - - Chiến tranh là sự thử thách toàn diện đối với mỗi Quốc gia trong tham chiến. Trong chống giặc ngoại xâm, ông cha ta đã biết kết hợp chặt chẽ các mặt trận nhằm tạo ra sức mạnh tổng hợp để đánh thắng kẻ thù. Mỗi mặt trận có vị trí, tác dụng khác nhau, nhưng cùng thống nhất ở mục đích tạo ra sức mạnh để giành thắng lợi trong chiến tranh.
      - Mặt trận quân sự là mặt trận quyết liệt nhất, thực hiện tiêu diệt sinh lực, phá huỷ phương tiện chiến tranh của địch, quyết định thắng lợi trực tiếp của chiến tranh, tạo đà, tạo thế cho các mặt trận khác phát triển.
      - Mặt trận ngoại giao có vị trí rất quan trọng, đề cao tính chính nghĩa của nhân dân ta, phân hoá, cô lập kẻ thù, tạo thế có lợi cho cuộc chiến
      - Mặt trận ngoại giao có vị trí rất quan trọng, đề cao tính chính nghĩa của nhân dân ta, phân hoá, cô lập kẻ thù, tạo thế có lợi cho cuộc chiến mặt trận ngoại giao kết hợp với mặt
        trận quân sự, chính trị tạo ra thế có lợi để kết thúc chiến tranh càng sớm càng tốt.
      - Mặt trận binh vận để vận động làm tan rã hàng ngũ của giặc, góp phần quan trọng để hạn chế thấp nhất tổn thất của nhân dân ta trong chiến tranh.
    - - Trong các triều đại phong kiến, ông cha ta đã tổ chức và tiến hành các trận đánh quyết định để giải phóng đất nước, kết thúc chiến tranh. Thời nhà Lý có phòng ngự sông Cầu (Như
        Nguyệt), đây là một điển hình về kết hợp chặt chẽ hai hình thức tác chiến phòng ngự và phản công trên cả quy mô chiến lược, chiến thuật.
      - Thời nhà Trần, chống giặc Nguyên - Mông lần thứ hai, Trần Quốc Tuấn đã tổ chức một cuộc rút lui chiến lược, làm thất bại kế hoạch hợp vây của địch.
      - Quân Nguyên - Mông đã sa vào tình trạng muốn
        đánh mà không đánh được, "lực càng yếu, thế càng suy", điều đó đã tạo ra thời cơ phản công cho quân ta
      - Thời hậu Lê, sau 10 năm bền bỉ, gian khổ, ngoan cường, cuộc khởi nghĩa Lam Sơn do Lê Lợi lãnh đạo đã hoàn thành nhiệm vụ vẻ vang giải phóng dân tộc, giải phóng Thăng Long. Thắng lợi đó là kết quả của nhiều yếu tố, trong đó nghệ thuật tổ chức và tiến hành các trận đánh quyết định giữ một vai trò rất quan trọng, đặc biệt ở giai đoạn cuối của chiến tranh.
      - Nghệ thuật quân sự của Nguyễn Huệ và quân Tây Sơn được biểu hiện tập trung nhất, rực rỡ nhất trong việc tổ chức và thực hành các trận quyết chiến chiến lược, đặc biệt là giải phóng
        Thăng Long trong mùa xuân Kỷ Dậu 1789.
      - Trong thực hành tác chiến, Nguyễn Huệ đã thiết lập một hệ thống tổ chức hành quân đạt hiệu quả tối đa, khiến quân địch hoàn toàn bị động. Trong cách đánh, Nguyễn Huệ rất chú trọng hợp vây chiến dịch, chiến thuật và tiến công địch bằng các đòn thọc sâu, hiểm hóc. Đây vừa là nghệ thuật kết hợp tiến công chính diện với bên sườn, vừa là tiến hành nhiều trận đánh diễn ra đồng thời, liên tiếp, nhanh mạnh, bất ngờ, khiến địch không thể ứng cứu được cho nhau và nhanh chóng thất bại
- - - - Trải qua mấy nghìn năm chống giặc ngoại xâm.Đó là cơ sở để toàn Đảng,toàn dân,
        toàn quân ta kế thừa, vận dụng, phát triển trong cuộc kháng chiến.
    - - Đảng Cộng sản Việt Nam lấy chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh .Được
        đúc kết qua các cuộc chiến tranh do C.Mác,Ph. Ăngghen, V.I.Lênin tổng kết.Đảng ta vận dụng, định ra đường lối quân sự trong khởi nghĩa vũ trang, chiến
        tranh giải phóng ở Việt Nam.
    - - Là sự tiếp thu, kế thừa truyền thống đánh giặc của tổ tiên,vận dụng lý luận Mác -
        Lênin về quân sự, kinh nghiệm của các nước trên thế giới vào thực tiễn cách mạngViệt Nam, là cơ sở cho sự hình thành và phát triển nghệ thuật quân sự Việt Nam.
  - - - Là tổng thể phương châm, chính sách và mưu lược được hoạch định.
      - Trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp, chống Mĩ, chiến lược quân sự Việt Nam
        đã thể hiện các nội dung chủ yếu sau:
        
        Xác định đúng kẻ thù, đúng đối tượng tác chiến: Thực tiễn ở nước ta sau Cách mạng Tháng Tám năm 1945,lúc đó xuất hiện nhiều kẻ thù: quân đội Anh, Tưởng, Ấn Độ, Nhật và quân Pháp. Tất cả kẻ thù trên đều cùng chung một mục đích là tiêu diệt nhà nước Việt Nam dân chủ cộng hòa non trẻ.
        
        Đánh giá đúng kẻ thù: Đảng ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh đã phân tích, đánh giá
        đúng mạnh, yếu của kẻ thù. Pháp: "Lực lượng của Pháp như mặt trời lúc hoàng hôn, hống hách lắm nhưng đã
        gần tắt nghỉ"còn "lực lượng của ta ngày càng thêm mạnh, như suối mới chảy, như lửa mới
        nhen, chỉ có tiến...". Đối với đế quốc Mĩ Đảng ta đã đánh giá đúng kẻ thù, đưa ra nhận định "Mĩ giàu nhưng không mạnh"
        
        Mở đầu và kết thúc chiến tranh đúng lúc:Là 1 vấn đề mang tính nghệ thuật cao,nhằm dành thắng lợi , hạn chế tổn thất ở mức
        thấp nhất.
        
        Phương châm tiến hành chiến tranh: thực hiện toàn dân đánh giặc, đánh giặc toàn diện trên trên tất cả các mặt trận quân sự, chính trị, kinh tế, văn hoá,ngoại
        giao…Mặt trận quân sự giữ vai trò quyết định nhất.Với tinh thần "tự lực cánh sinh, đánh lâu dài, dựa vào sức mình là chính"lựa chọn thời điểm để kết thúc chiến tranh càng
        sớm càng tốt.
        
        Phương thức tiến hành chiến tranh:là chiến tranh nhân dân kết hợp giữa địa phương với các binh đoàn chủ lực, kết hợp chặt chẽ tiến công địch bằng hai lực lượng chính trị, quân sự; bằng ba mũi giáp công quân sự, chính trị,binh vận; trên
        cả ba vùng chiến lược: rừng núi, nông thôn đồng bằng và đô thị.
      - b) Nghệ thuật chiến dịch
        
        Lý luận và thực tiễn chuẩn bị, thực hành chiến dịch và các hoạt động tác chiến tương đương; bộ phận hợp thành của nghệ thuật quân sự, khâu nối liền giữa chiến lược quân sự và chiến thuật .
        
        Loại hình chiến dịch
        
        Có 4 loại hình chiến dịch:Chiến dịch tiến công,Chiến dịch phòng ngự,Chiến dịch phòng không,Chiến dịch tiến công tổng hợp
        
        Quy mô chiến dịch
        
        Được phát triển vè số lượng và chất lượng.
        
        Nghệ thuật chiến dịch là cách đánh chiến dịch.
        
        Có bước phát triển vượt bật
        
        Xác định đúng phương châm
        
        Thay đổi phương châm tác chiến từ "đánh nhanh, thắng nhanh" sang "đánh chắc,
        tiến chắc".
        
        Đặc biệt, trong cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa xuân năm 1975, nghệ thuật
        chiến dịch đã có bước phát triển nhảy vọt, được thể hiện ở các nội dung sau:
        
        Nghệ thuật tạo ưu thế lực lượng, đảm bảo đánh địch trên thế mạnh, hình thành sức mạnh
        áp đảo địch trong chiến dịch.
        
        Nghệ thuật vận dụng sáng tạo cách đánh chiến dịch
        
        Nghệ thuật phát huy sức mạnh của các binh chủng, quân chủng trong tác chiến
        hiệp đồng quy mô lớn.
        
        Nghệ thuật kết hợp tiến công với nổi dậy, phối hợp tác chiến ba thứ quân.
        
        Nghệ thuật chỉ đạo vận dụng chiến thuật sáng tạo để thực hiện thắng lợi nhiệm
        vụ chiến dịch. Nghệ thuật khuếch trương kết quả của trận then chốt trước với
        trận then chốt sau trong chiến dịch tiến công.
      - c) Chiến thuật
        
        "Chiến thuật là lý luận và thực tiễn về tổ chức và thực hành chiến đấu của phân
        đội, binh đội, binh đoàn lực lượng vũ trang, bộ phận hợp thành của nghệ thuật
        quân sự Việt Nam"
        
        Vận dụng các hình thức chiến thuật vào các trận chiến đấu
        
        Giai đoạn đầu của hai cuộc kháng chiến chống Pháp, chống Mĩ, lực lượng, vũ khí,
        trang bị của ta còn hạn chế. Chủ yếu diễn ra ở quy mô trung đội, đại đội, tiểu
        đoàn, lấy đánh địch ngoài công sự là phổ biến.
        Các giai đoạn sau của hai cuộc kháng chiến, bộ đội ta đã trưởng thành.
        Giai đoạn cuối của hai cuộc kháng chiến do yêu cầu của chiến lược,chiến dịch,
        phải đánh bại cuộc hành quân lấn chiếm của địch để giữ vững vùng giải
        phóng,chiến thuật phòng ngự
        
        Quy mô lực lượng tham gia trong các trận chiến đấu
        
        Giai đoạn đầu,lực lượng tham gia các trận chiến đấu chủ yếutrong biên chế và
        được tăng cường một số hoả lực như súng cối 82mm, ĐKZ...
        Các giai đoạn sau,quy mô lực lượng tham gia các trận chiến đấu ngày càng lớn, đã
        có nhiều trận đánh hiệp đồng binh chủng giữa bộ binh, xe tăng, pháo binh, phòng không...
        
        Cách đánh
        
        Nội dung cách đánh trong từng hình thức chiến thuật phát triển từ cách đánh của
        lực lượng bộ binh là chủ yếu đến cách đánh hiệp đồng binh chủng. Cách đánh của
        ta thể hiện tính tích cực, chủ động tiến công, bám thắt lưng địch, chia địch ra mà đánh, trói địch lại mà diệt.