Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
PHƯƠNG PHÁP LUẬN NGHIÊN CỨU KHOA HỌC - Coggle Diagram
PHƯƠNG PHÁP LUẬN NGHIÊN CỨU KHOA HỌC
I .Đại cương về nghiên cứu khoa học
Khái niệm
Nghiên cứu khoa học
Là phát hiện bản chất sự vật, phát triển nhận thức, sáng tạo phương pháp
Là tìm kiếm những điều KH chưa biết
Giả thuyết khoa học
Là nhận định sơ bộ về kết quả cuối cùng
Phán đoán bản chất về đối tượng nghiên cứu
Luận điểm khoa học
Là giả thuyết khoa học được chứng minh
Phân loại
Theo chức năng
Nghiên cứu giải pháp
Nghiên cứu mô tả
Nghiên cứu giải thích
Nghiên cứu dự báo
Theo giai đoạn
Nghiên cứu cơ bản
Nghiên cứu ứng dụng
Triển khai
Các sản phẩm
Đặc điểm
Là thông tin
Là luận điểm được chứng minh hoặc bác bỏ
Là các luận cứ
Vật mang thông tin
Vật mang xã hội
Vật mang vật lý
Vật mang công nghệ
Sản phảm đặc biết
Phát minh
Phát hiện
Sáng chế
II. Lý thuyết khoa học
Khái niệm
Là hệ thống luận điểm khoa học về đối tượng nghiên cứu
Cung cấp kiến thức về bản chất sự vật và mối liên hệ với thế giới thực
Các bộ phận
Hệ thống khái niệm
Nội hàm
Là thuộc tính bản chất của sự kiện
Ngoại diên
Là các cá thể có thuộc tính trong nội hàm
Hệ thống phạm trù
Là tập hợp những sự vật có cùng bản chất
Hệ thống quy luật
Liên hệ hữu hình
Liên hệ nối tiếp
Liên hệ song song
Liên hệ cây
Đa chiều
Hỗn hợp
Liên hệ vô hình
Liên hệ tâm lý
Liên hệ chức năng
Liên hệ tình cảm
Liên hệ huyết thống
Sự phát triển
Bộ môn khoa học
Phương hướng khoa học
Trường phái khoa học
Nghành khoa học
Phần 3:
Đối tượng, Khách thể, Phạm vi nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của để tài
Đối tượng nghiên cứu
Mục tiêu nghiên cứu
Cáy mục tiêu nghiên cứu của đề tìa
Nhiệm vụ nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu
Mục tiêu nghiên cứu
Nội dung nghiên cứu
Đặt tên đề tài
Gỉa thuyết khoa học
Mục tiêu nghiên cứu
Mục tiêu nghiên cứu = Giải pháp
Giải pháp + Phương tiện
Giải Phap + Môi Trường
Giải pháp + Phương tiện +Môi trường
Lựa chọn đề tài
Lựa chọn sự kiện khoa học
Xác định nhiệm vụ nghiên cứu
Chủ trương phát triển kinh tế xã hội của quốc giá
Nhiệm vụ được giao từ cấp trên
Nhiệm vụ được nhận từ hợp đồng với các đối tác
Nhiệm vụ do người nghiên cứu tự đặt cho mình
Phần 4:
Vấn đề khoa học
Khái niêm
Phân lớp vấn đề khoa học
Vấn đề về bản chất sự vật
Vấn đề về phương pháp nghiên cứu
Các tình huống của vấn đề khoa học
Có vấn đề về nghiên cứu
Không có vấn đề
Giả vấn đề
Phương pháp phát hiện vấn đề khoa học
Nhân dạng những bất đồng trong tranh luận khoa hoc
Nghĩ ngược lại quan niệm thông thường
Nhận dạng vướng mắc trong hoạt đông thực tế
Lắng nghê lời phàn nàn của những người không am hiểu
Phát hiện mặt mạnh, yếu của nghiên cứu đông nghiệp
Giả thuyết khoa hoc
LIên hệ giả thuyết với vấn đề khoa học
Vấn đề khoa học
Ý tưởng khoa học
Giả thuyết khoa học
Thuộc tính cơ ản của giả thuyết khoa học
Tính giả thuyết
TÍnh đa phương án
TÍnh dị biến
Tiêu chí xem xết một giả thuyết khoa hoc
Giả thuyết phải dựa trên cơ sở quan sát
Giả thuyết không được trái với lý thuyết
Giả thuyết phải có kiểm chứng
Phân loại giả thuyết khoa hoc
Giả thuyết mô tả
Giả thuyết giải thích
Gỉa thuyết giải pháp
Giả thuyết dự báo
Bản chất logic của giả thuyết khoa học
Giả thuyết là phán đoán đơn
Phán đoán khẳng đình
Phán đoán xác xuất
Phán đoán tất nhiên
Phán đoán chung
Phán đoán riêng
Phán đoán đơn nhất
Giả thuyết là phán đoán phức
Phán đoán phân liết
Phán đoán liên kết
Phán đoán giả định
Thao tác logic để đưa ra một giả thuyết khoa hoc
Suy luận diễn dịch
Suy luận quy nạp
Loại suy
Phần 6:
VI. Thuyết trình khoa học
Thuyết trình phải luôn đảm bảo những điều kiện khắt khe
Ràng buộc thời gian
Phải dừng đúng khi kết thúc một nội dung cần thuyết trình
Cấu trúc của một thuyết trình khoa học
Vấn đề thuyết trình: Đưa ra luận điểm gì?
Luận điểm của bản thuyêt trình: Chứng minh luận điểm nào?
Luận cứ để chứng minh luận điểm: Chứng minh bằng cái gì?
Phương pháp thuyết trình: Chứng minh bằng cách nào? (Có 3 phương pháp thuyết trình: Diễn dịch, quy nạp, suy ra)
VII. Cách thức trình bày một chứng minh khoa học
Nội quan: Phán đoán chủ quan của người nghiên cứu
Ngoại quan: Đưa các cứ liệu khách quan để kiểm tra phán đoán chủ quan
Nội quan: Kết luận của người nghiên cứu
X. Chỉ dẫn đề mục và chỉ dẫn tác giả
VIII. Ngôn ngữ khoa học
Ngôn ngữ khoa học
Sơ đồ
Hình vẽ
Văn phong khoa học
Ảnh
IX. Trích dẫn khoa học
Công dụng của trích dẫn
Nguyên tắc trích dẫn
Ý nghĩa của trích dẫn
Ý nghĩa khoa học:
Ý nghĩa trách nhiệm
Ý nghĩa pháp lý
Ý nghĩa đạo đức
Nơi ghi trích dẫn
Mẫu ghi trích dẫn
Vài điểm lưu ý khi trích dẫn
Sử dụng một cách đánh số trích dẫn thống nhất. Phân biệt cách ghi các loại sách, sách nhiều tập, tạp chí, báo hằng ngày.
Cách ghi số chỉ dẫn tài liệu tham khảo có thể như sau:
Khi ở cuối chương hoặc cuối sách
Khi trích dẫn nhiều lần một tài liệu
Khi ở cuối trang
I.Bài báo cáo khoa học
Cấu trúc logic của các loại bài báo khoa học
Nội dung
Môđun 1: mở đầu
Lý do nghiên cứu
Ý nghĩa
Môđun 2: Lịch sử nghiên cứu (Ai đã làm gì?)
Môđun 3: Mục tiêu nghiên cứu (Tôi sẽ làm gì?)
Môđun 4: Vấn đề nghiên cứu và luận điểm của tác giả (Luận điểm của tôi là gi?)
Môđun 5: Phương pháp và luận cứ chứng minh luận điểm
Môđun 6: Phân tích kết quả
Môđun 7:: Kết luận và khuyến nghị
II. Thông báo và tổng luận khoa học
Thông báo khoa học
Mục đích: Cung cấp thông tin tóm tắt về hoạt động và thành tựu
Không bao gồm luận cứu và phương pháp
Có thể đưa ra:
Mục tiêu nghiên cứu
Sự kiện khoa học
khách thể nghiên cứu
Đối tượng khảo sát
Phạm vị nghiên cứu
Vấn đề khoa học
Tổng luận khoa học
Mục đích: là bẩn mô tả khái quát thành tựu, vấn đề tồn tại
III. Công trình khoa học
Chuyên khảo khoa học
Gồm các bài viết định hướng theo một vấn đề, chủ đề nhất định
Các bài viết trong chuyên khảo không nhất thiết phải thành một hệ thống lý thuyết
Tác phẩm khoa học
Là sự tổng kết toàn bộ phương hướng nghiên cứu
Đặc điểm
Tính hệ thống
Tính hoàn thiện về mặt lý thuyết
Tính mới
Sách giáo khoa
Tính hệ thống: Bao quát toàn bộ kiến thức cần thiết
Tính hiện đại: cập nhật những thành tựu mới nhất
Tính sư phạm: Dẫn người học từ không biết đến biết các kiến thức
IV. Báo cáo kết quả nghiên cứu khoa học
Bố cục chung của báo cáo
Phần khai tập
Phần bìa
Thủ tục
Hưỡng dẫn đọc
Phần bài chính
Dẫn nhập
Mô tả nghiên cứu
Kết luận
Tài liệu tham khảo
Phần phụ đính
Phục lục
Chỉ dẫn
Đánh số chương
Quyển
Tập
Phần
Chương
Mục lớn
Mục và tiền mục
1 more item...
Viết tóm tắt báo cáo
Thường chỉ nêu nên:
Luận điểm
Luận cứ
Phương pháp
Kết luận chủ yếu
Bố cục
Phần mở đầu
Phần tóm tắt nội dung
Phần kết luận
V. Luận văn khoa học
Là chuyên khảo khoa học nhằm:
Rèn luyện về phương pháp và kỹ năng nghiên cứu
Thể nghiệm kết quả của một giai đoạn học tập
Bảo vệ trước hội đồng chấm luận văn
Các thể loại
Tiểu luận
Khóa luận
Đồ án môn học
Đồ án tốt nghiệp
Luận văn cử nhân
Luận văn thạc sĩ
Luận văn tiến sĩ
Yêu cầu về chất lượng
Phương pháp là yêu cầu cao nhất (hệ số 3 - hệ số chấm điểm)
Luận điểm và vấn đề: yêu cầu cao sau phương pháp (hệ số 2)
Luận cứ
Luận cứ lý thuyết yêu cầu ngang với chất lượng luận điểm (Hệ số 2)
Luận cứ thực tiễn có thể châm chước về chất lượng (hệ số 1)
Trình tự chuẩn bị
Lựa chọn đề tài
Được chỉ định
Tự chọn
Xây dựng đề cương nghiên cứu
1: tư tưởng nghiên cứu
2: Dàn bài luận văn
Thu thập, xử lý thông tin và viết
Viết luận văn : kết quả của toàn bộ nghiên cứu
một số phần chính cần trình bày:
Bìa
Mục lục
Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu
Nội dung nghiên cứu và kết quả
Tài liệu tham khảo
Viết tóm tắt luận văn
Trang bìa
Tóm tắt nội dung
Phần 5: Chứng minh luận điểm khoa học
Đại cương
Cấu trúc logic của
phép chứng minh
Luận điểm
Luận cứ
Phương pháp
Luận cứ
Luận cứ lý thuyết
Luận cứ thực tiễn
Phương pháp hình thành
và sử dụng luận cứ
Lựa chọn phương pháp tiếp cận để thu thập thông tin
Thu thập thông tin
Sắp xếp thông tin để chứng minh giả thuyết khoa học
Thông tin và phương pháp
thu thập thông tin
Nghiên cứu tài liệu hoặc phỏng vấn
Trực tiếp quan sát
Tiến hành các hoạt động thực nghiệm
Thực hiện các trắc nghiệm
Chọn mẫu khảo sát
Khái niệm: mẫu, tức đối tượng khảo sát,
được lựa chọn từ khách thể
Các phương pháp
chọn mẫu
Lấy mẫu ngẫu nhiên
Lấy mẫu hệ thống
Lấy mẫu ngẫu nhiên phân tầng
Lấy mẫu hệ thống phân tầng
Lấy mẫu từng cụm
Đặt giả thiết nghiên cứu
Khái niệm: là điều kiện
giả định của nghiên cứu
Quan hệ giữa giả thuyết và
giả thiết trong nghiên cứu
Giả thuyết là nhận định sơ bộ,
là kết luận giả định
Giả thiết là điều kiện giả định
Đặt giả thiết nghiên cứu: hình thành bằng cách
lược bỏ một số điều kiện
Biện luận kết quả nghiên cứu
Kết quả thữ nghiệm hoàn toàn
lý tưởng như trong giả thiết
Kết quả sẽ sai lệch như thế nào nếu có sự tham gia của các biến đã giả định là không có trong nghiên cứu
Chọn cách tiếp cận
Khái niệm: chọn chỗ đứng để quan sát, là bước khởi đầu của nghiên cứu khoa học
Phân loại
Tiếp cận nội quan và ngoại quan
Tiếp cận quan sát hoặc thực nghiệm
Tiếp cận cá biệt và so sánh
Tiếp cận lịch sử và logic
Tiếp cận phân tích và tổng hợp
Tiếp cận định tính và định lượng
Tiếp cận hệ thống và cấu trúc
Phương pháp nghiên cứu tài liệu
Mục đích: tìm hiểu những luận cứ từ trong lịch sử nghiên cứu mà đồng nghiệp đi trước đã làm
Phân tích các nguồn tài liệu
Về chủng loại
Xét từ giác độ tác giả
Tổng hợp tài liệu
Bổ túc tài liệu
Lựa chọn tài liệu
Sắp xếp tài liệu
Làm tái hiện quy luật
Giải thích quy luật
Phương pháp phi thực nghiệm
Quan sát
Mức độ chuẩn bị
Quan hệ giữa hai người quan sát và người bị quan sát
Mục đích nắm bắt bản chất đối tượng quan sát
Mục đích xử lý thông tin
Tính liên tục của quan sát
Phỏng vấn
Phỏng vấn có chuẩn bị trước và không chuẩn bị trước
Trao đổi trực tiếp , trao đổi qua điện thoại
Phỏng vấn để biết, phỏng vấn sâu để khai thác chi tiết
Hội nghị
Các loại hội nghị
Cách thức làm việc
Kỷ yếu khoa học
VII. Phương pháp thực nghiệm
Khái niệm chung
Phân loại
Trong phòng thí nghiệm
Tại hiện trường
Trong quần thể xã hội
Các loại thực nghiệm
Thử và sai
Heuristic
Trên mô hình
Phương pháp trắc nghiêm.
Phương pháp bán thực nghiêm
Trong lĩnh vục công nghệ
Trông lĩnh vực tâm lý
Phương pháp đo lường khách quan
Phương pháp xử lý thông tin (Không học)
Kiểm chứng giải thuyết khoa học
Khái niệm
Bản chất của kiểm chứng giả thuyết là
chứng minh hoặc bác bỏ giả thuyết
Phương pháp chứng minh giả thuyết
Trực tiếp
Gián tiếp
Phương pháp bác bỏ giả thuyết
Trực tiếp
Gián tiếp
Phần 7: Tổ chức thực hiện đề tài:
I. Dẫn nhập
II. Các bước thực hiện đề tài
Bước 1: Lựa chọn đề tài
Bước 2: Xây dựng đề cương và lập kế hoạch nghiên cứu
Tên đề tài
Lý do chọn đề tài (Tại sao tôi chọn đề tài này nghiên cứu?)
Lịch sử nghiên cứu (Ai đã làm gì?)
Mục tiêu (nhiệm vụ) nghiên cứu (Tôi định làm gì?)
Khách thể nghiên cứu (Tôi định làm ở đâu?)
Đối tượng (mẫu) khảo sát (Tôi chọn mẫu nào để khảo sát?)
Phạm vi nghiên cứu (Tôi giới hạn nội dung nghiên cứu đến đâu?)
Vấn đề nghiên cứu (Tôi phải trả lời những câu hỏi nào trong nghiên cứu?)
Giả thuyết nghiên cứu (Luận điểm khoa học của tôi là gì?)
Lựa chọn luận cứ và phương pháp thu thập thông tin
Lập danh sách CTV
Tiến độ thực hiện đề tài
Dự đoán kinh phí nghiên cứu
Chuẩn bị kế hoạch nghiên cứu
Chuẩn bị phương tiện nghiên cứu
Bước 3: Thu thập và xử lý thông tin
Lập danh mục tư liệu
Lập phiếu thư mục
Quản lý dữ liệu bằng máy vi tính
Xử lý kết quả nghiên cứu
Bước 4: Viết báo cáo tổng kết
Đánh giá và nghiệm thu đề tài
Bước 6: Công bố kết quả nghiên cứu
III. Đánh giá nghiên cứu khoa học
Tiêu chí đánh giá kết quả nghiên cứu
Chủ thể đánh giá nghiên cứu
Phương pháp đánh giá
Chuyên gia
Hội đồng
Nhận xét và phản biện khoa học
IV. Đảm bảo pháp lý cho các công trình khoa hoc
Bảo hộ sở hữu trí tuệ trên thế giới
Bảo hộ sở hữu trí tuệ ở nước ta
Bản quyền
Quyền sở hữu công nghiệp