Perkembangan Gerakan Nasionalisme Tempatan dan Pendudukan Jepun
Perkembangan Semangat Antipenjajah
Perjuangan Menuntut Kemerdekaan dalam Kalangan Orang Melayu
Kesedaran Politik di Sarawak dan Sabah
Semangat nasionalisme berkembang di Tanah Melayu.
Mempunyai Slogan "Asia untuk Asia" & "Lingkungan Sekemakmuran Asia Timur Raya"
Membawa kepada kebebasan Asia maka ini menjadikan golongan nasionalis juga terpengaruh.
KESATUAN MELAYU MUDA (KMM) 
-Bekerjasama dengan Jepun
Untuk dapatkan kemerdekaan Tanah Melayu
Kejayaan Jepun kalahkan British menyedarkan orang tempatan bahawa orang Asia boleh kalahkan orang Eropah
Memanfaatkan ahli KMM dengan bebaskan mereka daripada penjara British.
KMM kembali aktif berpolitik 
1942, Jepun bubarkan KMM kerana tindakan mereka tuntut kemerdekaan.
KMM sedar Jepun takkan bebaskan Tanah Melayu
Jalankan operasi ketenteraan oleh KMM
Giyu Gun dan Giyu Tai
Gerakan bawah tanah
Tetapi masih bekerjasama dengan Jepun
1945, tentera Jepun tertekan dengan serangan pihak Bersekutu.
Jepun telah menubuhkan PETA ( PembelaTanah Air ) bagi menarik perhatian orang-orang Melayu. Anggotanya terdiri daripada bekas pegawai KMM. Ibrahim Yaacob dilantik sebagai Leftenan Kolonel
Operasi Semut.
Digerakkan menerusi jalan laut, tetapi kemudian ditukar kepada usaha menerjunkan anggota operasi ini menerusi udara ke pedalaman Sarawak 
Tentera Australia telah menubuhkan Service Reconnaissance Department (SRD) untuk menggerakkan usaha menawan semula Sarawak
Kejayaan operasi Semut di Sarawak melawan Jepun banyak bergantung pada sokongan penduduk tempatan. Kekejaman Jepun terhadap penduduk tempatan memberi ruang kepada sokongan penduduk tempatan kepada operasi ini.
Parti Kebangsaan Melayu Labuan (PKML) dengan diketuai oleh Tengku Noordin menjadikan parti poliitk ini untuk mengerakkan semangat nasionalisme di Sabah.
Contoh, Parti Kebangsaan Melayu Tawau ditubuhkan dan ini pula diketuai oleh Orang Kaya-Kaya Abu Bakar.