Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
MUTAZIOAK - Coggle Diagram
MUTAZIOAK
Definizioa
Mutazio bat zelulen DNAk duen informazioan gertatzen den aldaketa bat da.
Hainbat mutazio mota daude. Eragindako informazio-kopuruaren arabera, hiru mota aurki ditzakegu:
Mutazio-kromosomikoak
Kromosomen egituran edo antolamenduan gertatzen den edozein aldaketa da. Mutazio horien arrazoia izan daiteke kromosoma baten zati bat galdu egiten dela, kromosomaren zati bat biratu egiten dela, zatiak beste kromosoma batzuekin trukatzen direla, kromosoma bikoiztu egiten dela...
Mutazio genomikoak
Horiek kromosoma osoei eragiten diete, gizabanakoaren kromosoma (genoma) kopurua aldatzen baita. Gertatzen dena da kromosoma osorik galdu edo irabazten dela.
TRISOMIA
Trisomia bat nahasmendu genetiko bat da, non pertsona batek kromosoma baten hiru kopia dituen, eta ez bi.
MONOSOMIA
Monosomia, zeluletan kromosoma pare baten
kromosometako bat bakarrik dagoen egoera bati dagokio, eta ez zeluletako bi kopiak.
Turner syndromea
X kromosoma (sexu-kromosoma) anormala duten edo X kromosoma falta duten emakumeengan agertzen den afekzio genetikoa. Turner sindromearen ezaugarriak batez bestekoa baino garaiera baxuagoa, obulutegien funtzionamendu anormala eta antzutasuna dira.
Gene-mutazioak
Gene bakar bati eragiten diote. Base nitrogenatuen aldaketengatik gertatzen dira, geneari baseak gehitu edo ezabatu daitezke edo baseak beste batzuengatik ordezkatu. ADN-an gertatzen da
Agente mutagenikoak
Agente fisikoak
x izpiek, gamma izpiek edo uhin-luzera 260 nm-tik gorakoa duten erradiazio ultramoreek, esaterako, aldaketak eragin ditzakete material genetikoan.
Agente biologikoak
birusek eta bakterioek eragina duten zelulen material genetikoa alda dezakete.
Agente kimikoak
Bentzenoa bezalako espezieek, disolbatzaile industrial gisa eta sendagaien, plastikoen eta kautxuaren edo pestiziden ekoizpenean aitzindari gisa erabiltzen denak, kalteak eragiten dituzte material genetikoan. Beste agente kimiko mutageniko bat tabakoaren kea da.
MUTAZIOEN ONDORIOAK
Populazioetan modu natural edo normalean gertatzen diren mutazioen kausa nagusiak hiru dira: erroreak DNA erreplikatzean, lesioak edo ustekabeko kalteak DNAn eta elementu genetiko transponibleak genoman mobilizatzea.
ADIBIDEAK
Trisomia 21 edo Down sindromea, 47 kromosoma dituena.
Trisomia 18 edo Edwardsen sindromea....
Trisomia 13 edo Patau sindromea.
X monosomia edo Turner sindromea.
XXX sexu-trisomia edo X hirukoitzaren sindromea.
XXY sexu-trisomia edo klinefelter sindromea.