"Περί ζωγραφικής (1435)" 1. Η καλή ζωγραφική επιτυγχάνεται με τον Ιλουζιονισμό δηλ. την δημιουργία ψευδαίσθησης του πραγματικού, βάσει εκλογίκευσης και εμπειρικής παρατήρησης. 2. Αναπόσπαστο στοιχείο της ζωγραφικής, η σκηνή/δραματικό θέμα (istoria), που πρέπει να έχει ποικιλία, πλούτο, συνέπεια μερών προς το όλο. 3. Ο πίνακας λειτουργεί ως "παράθυρο στον κόσμο". Αποσυνδέεται από την υλικότητά του και εν μέρει από την χρήση του σαν είδος θρησκευτικής τέχνης. (Ιδεαλιστική άποψη ως προς τον στόχο, δηλ. θεματολογία, αλλά όχι ως προς τον χειρισμό του έργου, εφόσον υποτάσσεται σε ζωγραφικούς κανόνες που ο άνθρωπος κατασκεύασε).
H ζωγραφική αποτελεί ταυτόχρονα τον διάκοσμο κάποιου αρχιτεκτονήματος ΚΑΙ αυτόνομη καλλιτεχνική πρακτική. Συχνά καθορίζεται από τις "μάζες" και εντείνει την εντύπωση του χώρου (ανοιχτού-κλειστού). Ιλουζιονιστική απόδοση σε θόλο από τον Mantegna. Εμπλουτίζει την αίσθηση του βάθους ανοίγοντας το δρόμο προς την Ώριμη Αναγέννηση. Β΄μισό 15ου αιώνα Άλλα έργα.
ΑΛΜΠΕΡΤΙ: "Ο σκοπός της ζωγραφικής είναι να καθορίσει με γραμμές και με χρώματα, κάθε σώμα που παρουσιάζεται σε μία οποιαδήποτε επιφάνεια, σε μία ορισμένη απόσταση και ακολουθώντας μία θέση προσδιορισμένη από την κεντρική ακτίνα, με τρόπο ώστε κάθε τί που θα παρασταθεί, να φανεί σαν ανάγλυφο και πανομοιότυπο με τα ορατά αντικίμενα".