Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

ยาต้านจุลชีพ - Coggle Diagram

- - - - ใชร้ักษาโรคติดเชื้อแกรมnegativebacilliชนดิ anaerobicในบริเวณทางเดิน หายใจ, ทางเดินปัสสาวะ, อวัยวะเพศ, กระดูกและข้อกระดูก, soft tissue และใน กระแสเลือด
      - อาจใช้ได้ผลในการรักษาโรคติดเชื้อ P. aeruginosa ที่ดื้อต่อยา piperacillin หรือ tobramycin
    - - เส้นเลือดดาบริเวณฉีดยาซ้าๆ อักเสบ ผื่นคัน ท้องเสีย
  - - - กดการทางานของไขกระดูก ทาให้เกิด aplastic anemia
      - Gray syndrome ในเด็กที่การทางานของตับยังไม่สมบูรณ์
      - กดการสร้างเม็ดเลือดแดง ทาให้ผู้ป่วยมีอาการซีด
  - - - คลื่นไส้ อาเจียน ท้องเสีย ความดันโลหิตลดลง หลอดเลือดดาบริเวณที่ฉีดอักเสบ ผิวหนังเป็นผื่น คัน และอักเสบ enzymes ตับเพิ่มขึ้น
      - ในเด็กและผู้ป่วยโรคไตตอ้งมีการปรับขนาดยา
  - - - Kanamycin, Amikacin
      - Gentamicin, tobramycin
      - Streptomycin, Neomycin, sisomicin
    - - พิษต่อไต มีฤทธิ์ทาลายกรวยไต และท่อไต
      - พิษต่อหู มีอาการวิง เวียน ศีร ษะ คลื่นไส้ อาเจียน มึนงง และหูหนวกได้ เนื่อง จากยาทำลาย เส้นประสาทสมองคู่ที่ 8 ที่ทาหน้าที่ควบคุมการทรงตัว หรืออาจทาลายเส้นประสาทหูที่เกี่ยวกับ การได้ยิน
  - - - รบกวนการสร้างกระดูกและฟัน
      - ระคายเคืองทางเดินอาหาร มีอาการจุก เสียด แน่นท้อง คลื่นไส้ และอาเจียน
      - พิษต่อตับ ทาให้เกิด fatty liver
  - - - มีพิษ ต่อระบบประสาท ทำให้ชารอบๆปาก และอาจมีอาการเดินโซเซ
      - ทาให้กล้ามเนื้อหายใจหยุดทำงาน โดยเฉพาะการฉีดเข้าหลอดเลือดดา
      - เป็นพษิ ต่อไตสูงมาก อาจทาให้ไตพิการอย่างถาวรได้
  - - - Cholesstatic hepatitis เกิดเมื่อใช้ erythomycin estolate
      - ระคายเคืองทางเดินอาหาร คลื่นไส้ อาเจียน
      - การแพย้า อาการท่ีเกิดไม่
        รุนแรง มีไข้ ผื่นแดงนูน
  - - - 2nd generation  weaker gram positive , better gram negative (cefuroxime)
        
        ผลต่อเชื้อกรัมบวกคล้ายๆกัน แต่ทนต่อ - lactamase ได้ดีกว่า
        
        Cefaclor : 250 มก. ทุก 8 ชั่วโมง
        
        เป็นยาที่มีฤทธิ์กว้างกว่ายารุ่นที่หนึ่ง สามารถฆ่า เชื้อกรัมลบได้มากชนิดกว่า และได้ผลดีกว่า
      - 1st generation
         mainly gram positive , some gram negative (cefazolin)
        
        Cephalexin :1–4 กรัม แบ่งให้ทุก 6 ชั่วโมง
        
        Cephradine :1–4 กรัม แบ่งให้ทุก 6 ชั่วโมง
        
        เป็นยาที่มีประสิทธิภาพดีสาหรับเชื้อกรัมบวก
        
        Cephalothin , Cephapirin
      - 3rd generation
         excellent gram negative, some gram positive (ceftriaxone)
        
        มีผลออกฤทธิ์กว้างกว่า 2 กลุ่มแรก และ สามารถฆ่าเชื้อPseudomonas ได้ด้วย
        
        Cefotaxime
        
        cefoperazone
      - 4th generation  excellent gram negative, good gram positive (cefepime )
        
        โดยเฉพาะต่อเชื้อกรัมลบทั้งที่ไวและดื้อยาใน 3
        กลุ่มแรกและยากลุ่มอื่น
        
        Cefpirome
        
        มีผลออกฤทธิ์กว้างและลึกที่สุด
    - - คลื่นไส้ อาเจียน ท้องเดิน
      - IV : อาจเกิดการอักเสบ
      - การแพ้ยา (Hypersensitivity)
      - IM : ปวดร้อนบริเวณกล้ามเนื้อ
    - - ไม่ควรเลือกใช้เป็นยาชนิดแรกในการรักษาการติดเชื้อทั่วไปที่ อาการไม่รุนแรง
      - ควรระวังปฏิกิริยาระหว่างยาเหล่านี้กับแอลกอฮอล์ที่เรียกว่า Disulfiram–like reaction จึงไม่ควรดื่มเหล้าหรือเครื่องดื่ม ที่มีส่วนผสมของแอลกอฮอล์
      - จัดเป็นยาปฏิชีวนะที่ออกฤทธิ์กว้างมีประสิทธิภาพในการรักษา สูง
  - - - ไข้ ผื่นคัน Stevens-Johnson
        syndrome
      - Kernicterus ในหญิงต้ังครรภ์ หรือ ทารกแรกเกิด
      - อาการทางระบบทางเดินอาหาร คลื่นไส้ อาเจียน
  - - - Natural penicillins  Penicillin G
         penicillin V
      - Penicillinase-resistant penicillins
         Methicillin Nafcillin  Cloxacillin
      - Aminopenicillins :  Ampicillin  Amoxicillin  Becampicillin
      - Antipseudomonas penicillins  Carbenicillin  Mezlocillin  Piperacillin
    - - การแพ้ยาหรือภาวะภูมิคุ้มกันไว
        (Hypersensitivity)
        
        ผื่นลมพิษ(มีลกัษณะเป็นmaculopapularrash)
        
        มีไข้หลอดลมหดตัวหลอดเลือดอักเสบ
        
        anaphylaxis
        
        ความดันโลหิตต่า หลอดลมหดตัวมีอาการหอบหืด อย่างรุนแรง คลื่นไส้ อาเจียน ถ้ารุนแรง ถึงเสียชีวิตได้
    - - ไม่ควรใช้penicillins ในผ้ปู่วยที่มีประวัติการแพ้ยากลุ่ม Penicillins
      - ผู้ป่วยที่มีประวัติแพ้Penicillins ควรเลือกใช้Erythromycin แทน
      - เป็นยาที่เลือกใช้เป็นอันดับแรก เพื่อรักษาโรคติดเชื้อกรัมบวกและ
        กรัมลบ
  - - - คลื่นไส้ อาเจียน ปวดท้อง ปวดศีรษะ และเวียน ศีรษะ
- - - - มีพิษโดยตรงต่อระบบประสาทท้งัส่วนกลางและปลาย
        
        ชาตามปลายมือ
        
        ประสาทตาอักเสบ
        
        มีอาการบวมรว่มด้วย
      - การใช้ยานี้รักษานานๆมักมีผลต่อตับ
        
        ตรวจหาliverfunctiontestจะผิดปกติมีตัวเหลืองตาเหลือง
        
        พบว่าเป็นตับอักเสบได้ ร้อยละ 1
      - Allergic reaction จะพบว่ามีไข้ ผื่นข้นึ ตามผิวหนัง คนที่แพ้มากๆ
        อาจมี agranulocytosis หรือ thrombocytopenia
    - - โดยทั่วไปใช้ขนาด300มก./วันให้คร้งัเดียว
      - ยกเว้นกรณีที่ให้ยาแบบเว้นระยะต้องให้สูงถึง 900 มก./วัน
      - ผู้ใหญ่ใช้ขนาด 5 ถึง 8 มก./กก.
      - ในเด็กให้ขนาด 10 – 20 มก./วัน แต่ไม่เกิน 300 มก./วัน
  - - - ตับอักเสบ
        
        คนที่ดื่มเหล้าเป็นประจำหรือคนที่มีโรคตับอยู่แล้ว
        
        การใช้ยาร่วมกับ isoniazid
        
        โดยเฉพาะในคนที่อายุมาก
    - - ในผู้ป่วยโรคตับ หญิงมีครรภ์ หญิงให้นมบุตร
    - - ในเด็กให้ขนาด 10–20 มก./กก.
      - ในระยะหลังมีผู้แนะนาว่าการใช้ยาในขนาด 450 มก./วัน
      - ขนาดที่เหมาะสมในผู้ป่วยทั่วไปคือวันละ 600 มก
      - ในผู้ป่วยที่น้าหนักไม่เกิน 50 กก. ก็ได้ผลดี
  - - - เนื่องจากยาน้ขีัดขวางการขับกรดยูริคออกทางปัสสาวะ
      - จึงพบว่าทาให้ระดับกรดยูริคในเลือดสูงขึ้น
      - ตับอักเสบรุนแรง
      - ปวดข้อ ปวดศีรษะ แพ้แสงแดด ลมพิษ ผื่นขึ้น ตับโต
  - - - Optic neuritis ทาให้ตามัว มองเห็นไม่ชัด ตาบอดสี
      - ปวดศีรษะ มึนงง สับสน ประสาทหลอน ชาตามปลาย นิ้ว
      - Retinal damage
      - เบื่ออาหาร คลื่นไส้อาเจียน ผื่นคัน ปวดข้อ มีไข้
    - - อาจให้สูงถึง 25 มก./กก. ใน 2 เดือนแรก แล้วลดลง เหลือ 15 มก./กก.
      - การให้ยาในขนาดที่สูง
        
        เพื่อให้ได้ผลการรักษาที่มีขึ้น
        
        แต่มีข้อเสียคือหากลืมลดขนาดของยาจะทาให้มีโอกาสเกิดประสาทตา อักเสบเพิ่มมากขึ้น
      - โดยทั่วไปให้ขนาด 15–20 มก./กก.
  - - - ใชข้นาด15มก./กก.หรือโดยทั่วไปให้ขนาด1กรัม/วันโดยฉดีครั้งเดียว
      - สาหรับผใู้ หญ่ที่นา้ หนักตัวต่ากวา่ 50 กก. ให้ขนาด 0.75 กรัมก็เพียงพอ ใน เด็กใช้ขนาด 20 – 30 มก./กก.
    - - พิษต่อไต (nephrotoxicity)
      - พิษต่อระบบประสาท (neurotoxicity)
      - พิษต่อหู (Ototoxicity)
  - - - conjunctivitis , vertigo
      - ถ้ารุนแรง erythema multiform , haemolytic anaemia ,
        agranulocytosis , cerebral oedema , hepatitis
    - - 150 มก./วัน + INH 300 มก./วัน
  - - - nausea , vomiting , เสียดแน่นท้อง ท้องดิน
    - - ขนาดไม่น้อยกว่า 8 – 9 กรัม/วัน แบ่งให้วันละ 2 – 3 ครั้ง
  - - - nausea , vomiting , vertigo
    - - ใช้ขนาด 750 – 1000 มก./วัน
      - ถ้าขนาดยาต่ากว่า 750 มก. ผลการรักษาจะไม่ดี
- - - - ยับยั้งการสังเคราะห์microtubuleใน
        เซลผิวหนังและลาไส้ของพยาธิตัวกลม
      - ยับยั้งการนากลูโคสจาก host มาใช้ทำ ให้ไม่มีพลังงานเพื่อการอยู่รอดและ สืบพันธุ์
      - เป็นอัมพาตและตาย
    - - พยาธิไส้เดือน พยาธิปากขอและพยาธิ แส้มา้
      - พยาธิแคปิลลาเรีย
      - พยาธิเส้นด้าย
    - - ยานี้มีฤทธิ์ขับพยาธิไส้เดือนพยาธิ เส้นด้ายพยาธิแส้ม้าพยาธิปากขอและ พยาธิแคปิลลาเรียได้ผลดี
    - - ปวดทอ้งทอ้งเดินไม่ควรใช้ในหญิงมีครรภ์
  - - - ปริมาณ glycogen ที่สะสมไว้ลดลง
      - พยาธิหยุดการเคลื่อนไหวและตาย
      - ยับย้งั การนากลูโคสจาก host มาใช้
    - - ผ้ใูหญ่และเด็กอายุเกิน2ปี
        ใช้ขนาดเท่ากัน
      - พยาธิไส้เดือนกลม พยาธิ เส้นด้าย พยาธิแส้ม้า และ พยาธิปากขอ
      - พยาธิสตรองจิย์ลอยด์
    - - ยานี้มีประสิทธิภาพคล้ายมีเบนดา
        โซล
      - แต่ได้ผลดีในการรักษาโรคพยาธิสต รองจิย์ลอยด์ด้วย
    - - ปวดศีรษะคลื่นไส้ปวดทอ้งและท้องเดนิ
      - ไม่ควรใช้ในหญิงมีครรภ์
      - ควรระมัดระวังเป็นพเิ ศษในเดก็ เล็ก เพราะไม่เคยมกี ารทดลองใช้ในเดก็ อายุต่า กว่า 2 ปี
  - - - เกิดชั่วคราวอาจมีอาการปวดศีรษะ วิงเวียน ไข้ เบื่ออาหาร คลื่นไส้ อาเจียนปวดท้องท้องเดิน
    - - ยบัยงั้การทางานของเอนไซม์ Cholinesteraseทาใหก้ลา้มเน้ือ พยาธิเป็นอมัพาตแบบหดเกร็ง
    - - ห้ามใช้ในสตรีมีครรภ์และเด็กอายุต่า
        กว่า 2 ขวบ
      - ไม่ควรใช้ยาพร้อมกับ Piperazine เพราะมีฤทธิตรงข้ามกัน
    - - ยามีฤทธิตอ่ พยาธิปากขอ ไสเ้ดือน
        เสน้ดา้ย
  - - - ความรู็สึกทางประสาทสัมผัสผิดปกติ
      - ไมค่วรใช้ในผู้ป่วยโรคตับโรคไต
      - คลื่นไส้อาเจียนปวดท้องท้องเดิน
        ลมพิษ กลา้มเน้ือกระตุก
    - - ยาน้ีมีฤทธ์ิขบัพยาธิไสเ้ดือนกลม และ
        พยาธิเสน้ดา้ย
    - - ทาใหพ้ยาธิเป็นอัมพาตแบบออ่นเปลี้ย
      - ยับยั้งฤทธ์ิของ acetylcholine ท่ีกลา้มเน้ือ
        ของพยาธิ
      - และถูกขับออกจากทางเดินอาหารโดยการ
        บีบตัวของลาไส้
  - - - มึนงงคลื่นไส้อาเจยีนปวดทอ้งเบื่อ
        อาหาร ท้องเดิน
      - เกิดผื่นแบบ Erythema multiforme
         แพ้ยาแบบ Stevens-Johnson Syndrome
      - ไม่ควรใช้ในเด็กท่มีีนา้หนักนอ้ยกวา่15 กก.
    - - ยาน้ีมีฤทธิขบัพยาธิไสเ้ดือนกลม พยาธิเสน้ดา้ย พยาธิแสม้า้
      - เนื่องลองจากยามีผลข้างเคียงมาก จึงใชแ้ตใ่นการรักษาโรคท่ีเกิดจากพยาธิสตรองจิย์ ลอยด์ทริคิเนลลาและโรคผิวหนังท่ีเกิดจากตวัออ่นของพยาธิปากขอของสตัว์ (cutaneous larva migrans)
    - - พยาธิสตรองจิลอยด์ Trichinella และ cutaneous larva migran
    - - มีฤทธิยับยั้ง enzyme fumarate reductase ใน mitochondria ของพยาธิ
      - ยับยั้งการสรา้งmicrotubuleและขดัขวางการนากลูโคสจากhostมาใช้