Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
Reproductive Pathophysiology - Coggle Diagram
Reproductive Pathophysiology
ความผิดปกติของโครงสร้างและหน้าที่ของระบบสืบพันธุ์
ความผิดปกติของโครโมโซมเพศ XY
กลุ่มอาการเทอร์เนอร์(Turner’s syndrome)ปกติโครโมโซมเพศจะเป็น XX แต่มี X หายไป 1 ตัว Kareotypes เป็น 45,XO
มีลักþณะปัญญาอ่อน เตี้ย คอมีพังผิด ไม่มีประจำเดือนและเป็นหมัน
กลุ่มอาการไคลน์เลลเตอร์ (Klinefelter syndrome) : ในเพศชาย โครโมโซมเพศ จะเป็น XY แต่มี X เกินมา 1 หรือ 2 ตัว Kareotypes เป็น 47,XXY หรือ 48,XXXY
ลักษณะปัญญาอ่อน ตัวสูงชะลูด รูปร่างอ้อนแอ้นแขนขายาวอวัยวะเพศชายเล็ก มีหน้าอกโตและเป็นหมัน
โรคติดเชื้อในระบบสืบพันธุ์
Pelvic inflammatory disease : PID
ภาวะอุ้งเชิงกรานอักเสบเกิดจากการติดเชื้อแบคทีเรียพบว่าส่วนมากเกิดจากเชื้อ gonorrhea and chlamydia ซึ่งเป็นโรคติดเชื้อจากเพศสัมพันธุ์ STDS
ปัจจัยเสี่ยง
มีคู่นอนหลายคน หรือคู่นอนมีคู่นอนหลายคน
มีเพศสัมพันธ์โดยไม่ใช้ถุงยางอนามัย
ทำการสวนล้างช่องคลอดบ่อย ๆ ซึ่งจะทำให้เกิดความไม่สมดุลระหว่างเชื้อแบคทีเรียชนิดที่เป็นประโยชน์และชนิดเป็นอันตรายในบริเวณช่องคลอด
มีประวัติการเป็นภาวะอุ้งเชิงกรานอักเสบหรือโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์มาก่อน
อาการ
ปวดอุ้งเชิงกรานหรือปวดท้องได้ตั้งแต่เล็กน้อยจนถึงรุนแรง
มีตกขาวผิดปกติและมีกลิ่นเหม็นเปรี้ยว (foul-smelling discharge)
เลือดออกกะปริบกะปรอยโดยไม่เป็นรอบ หรือมีปวดหน่วงท้องน้อยตลอดเดือน
ปวดแสบตอนปัสสาวะ
มีไข้ หนาวสั่น
(Sexual transmitted disease; STDs)
กลุ่มโรคติดเชื้อติดต่อผ่านทางเพศสัมพันธ์กับคนที่เป็นโรคหรือคนที่ติดเชื้อ ไม่ว่าจะเป็นการร่วมเพศทางช่องคลอด ทางปาก หรือทางทวารหนัก
ซิลิลิส
(Syphilis)
เชื้อแบคทีเรีย Treponema pallidum
ระยะที่ 1 มีตุ่มเล็กๆ แตกเป็นแผลมีน้ำเหลือง
ระยะที่ 2 มีไข้ ปวดศีรษะ มีผื่นขึ้นตามฝ่ามือ ฝ่าเท้า หรือทั่วร่างกาย
ระยะที่ 3 ระยะแฝง ผู้ป่วยมักไม่มีอาการแสดงใดๆ
ระยะที่ 4 เชื้อเข้าไปทำลายระบบสมอง และอวัยวะต่างๆ
หนองในแท้
(gonorrhea)
เชื้อแบคทีเรีย Neisseria gonorrhoeae
ผู้ป่วยชายจะมีอาการปัสสาวะแสบขัด ผู้หญิงอาจไม่มีอาการ ถ้าไม่ได้รักษา โรคจะลุกลามเกิด PID เป็นหมัน ต่อมลูกหมากอักเสบ เป็นต้น
หนองในเทียม
(Chlamydia)
เชื้อแบคทีเรีย Chlamydia trachomatis
มีอาการปัสสาวะแสบขัด มีหนองใสไหลออกจากปลายท่อปัสสาวะ บางรายอาจไม่มีอาการ
เริม (Herpes)
เชื้อไวรัส Herpes simplex virus
พบตุ่มพองใสๆ เล็กๆ ปวดแสบปวดร้อน เมื่อผ่านไป 1- 2 วัน ตุ่มใสจะมีน้ำอยู่ข้างในและเริ่มแตกออก
เอชพีวี (HPV)
เชื้อไวรัส Human papilloma virus
อาการของหูด มีก้อนหูดขึ้นที่ หัวอวัยวะเพศ ผิวหนัง อัณฑะ หูดอาจจะมีลักษณะเป็นเนื้อนูนขึ้นมาบางๆ หรือเป็นแบบหงอนไก่
วิธีการป้องกันการเกิดโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์
การไม่มีเพศสัมพันธ์เป็นวิธีป้องกันที่ดีที่สุด แต่ถ้าเป็นไปไม่ได้ การมีคู่นอนคนเดียวและคู่นอนไม่ป่วยเป็นโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์จะช่วยลดโอกาสเกิดโรคได้
การใช้ถุงยางอนามัยอย่างถูกวิธีและทุกครั้งที่มีเพศสัมพันธ์
การตรวจคัดกรองโรคหนองในแท้และหนองในเทียมปีละครั้ง
การฉีดวัคซีนป้องกันการติดเชื้อเอชพีวี โดยเฉพาะก่อนมีเพศสัมพันธ์ครั้งแรก จะมีประสิทธิภาพสูงในการป้องกันการติดเชื้อเอชพีวี
ภาวะมีบุตรยาก (Infertility)Menstrual disorder
การหย่อนสมรรถภาพทางเพศ (Erectile disfunction; ED)
ภาวะองคชาตไม่
แข็งตัวหรือแข็งตัวไม่เพียงพอ
การหลั่งน้ำอสุจิผิดปกติ (Ejaculation disorder)
ถ้ามีความเข้มข้นของอสุจิน้อยกว่า 20 ล้านตัวต่อ มล. เรียกว่ามีภาวะ oligospermia
ถ้าไม่มีเลย Azoospermia
Anovulation ภาวะไม่มีไข่ตก
เกิดจากความล้มเหลวในการทำงานของไฮโปทาลามัสต่อมใต้สมองส่วนหน้าและรังไข่
กระบวนการตกไข่ เป็นกระบวนการที่เกิดจากการทำงานร่วมกันของสมองส่วนไฮโปทาลามัส ต่อมใต้สมอง และรังไข่ โดยรวมเรียกว่า hypothalamic-pituitary-ovarian (HPO) axis
ภาวะถุงน้ำในรังไข่หลายใบ (PCOS)
เป็นความผิดปกติของต่อมไร้ท่อ หรือ ระบบฮอร์โมน มีลักษณะคือ พบถุงน้ำหลายใบภายในรังไข่ และมีอาการแสดงของโรคแตกต่างกันไปในแต่ละบุคคล
สาเหตุ
ฮอร์โมนแอนโดรเจนสูง (Hyperandrogenemia)
ภาวะดื้อต่ออินซูลิน (Insulin resistance) : ร่างกายผลิตอินซูลินออกมามากขึ้น เมื่อระดับอินซูลินในร่างกายสูงกว่าปกติจะส่งผลให้รังไข่ถูกกระตุ้นและผลิตฮอร์โมนเทสโทสเทอโรนออกมามากเกินไป ซึ่งจะไปรบกวนการตกไข่และทำให้ประจำเดือนมาไม่ปกติ
พันธุกรรม (Heredity)
อ้างอิง
chulacancer. (2564). มะเร็งเต้านม (Breast cancer). เรียกใช้เมื่อ 9 ตุลาคม 2565 จาก chulacancer:
https://www.chulacancer.net/patient-knowledge-inner.php?gid=4
Sikarin. (8 ธันวาคม 2564). ซิฟิลิส – โรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ที่ไม่ควรมองข้าม. เรียกใช้เมื่อ 9 ตุลาคม 2565 จาก ศิครินทร์:
https://www.sikarin.com/health/syphilis
ศิริวรรณ ตั้งจิตกมล. (1 กรกฏาคม 2565). ภาวะอุ้งเชิงกรานอักเสบ. เข้าถึงได้จาก medparkhospital:
https://www.medparkhospital.com/content/pelvic-inflammatory-disease
มะเร็งและเนื้องอก (Disorder of breast, Prostate gland hypertrophy)
โรคต่อมลูกหมากโต
หรือ BPH (Benign Prostate Hyperplasia) คือ ภาวะที่ต่อมลูกหมากที่อยู่ใต้กระเพาะปัสสาวะล้อมรอบท่อปัสสาวะมีขนาดใหญ่ผิดปกติจนไปบีบท่อปัสสาวะให้แคบลง
มะเร็งเต้านม (Breast Cancer)
เกิดจากความผิดปกติของเซลล์ที่อยู่ภายในท่อน้ำนมหรือต่อมน้ำนม เซลล์เหล่านี้มีการแบ่งตัวผิดปกติไม่สามารถควบคุมได้ มักแพร่กระจายไปตามทางเดินน้ำเหลือง ไปสู่อวัยวะที่ใกล้เคียง
การตรวจคัดกรองมะเร็งเต้านม
การตรวจเต้านมด้วยตนเอง (BSE, breast self examination)
การตรวจเต้านมด้วยแพทย์ (CSE, clinical breast examination)
ตรวจด้วยเครื่องแมมโมแกรม (mammography)
การรักษา
ยาเคมีบำบัด (chemotherapy)
ยาต้านฮอร์โมน (antihormonal agents)
การรักษาด้วยยาพุ่งเป้า (targeted therapy
ยากลุ่มภูมิต้านทานบำบัด (immunotherapy)
ลักษณะ
คลำได้ก้อนแข็งในเต้านม
มีความเปลี่ยนแปลงของลักษณะผิวเต้านม มีก้อนขรุขระ หรือมีแผลที่ไม่หาย ผิวหนังแข็ง หรือมีสีเปลี่ยนแปลง
ผิวเต้านมเห็นรอยรูขุมขนชัดขึ้น ซึ่งทำให้ดูคล้ายลักษณะของผิวส้ม
มีรอยบุ๋มของผิวหนังบริเวณเต้านม
หัวนมบุ๋มเลือดออกจากหัวนม
เกิดความเปลี่ยนแปลงใดๆก็ตามที่เต้านมเพียงข้างเดียว
ความผิดปกติของการมีประจำเดือน (menstrual disorder)
“ขาดประจำเดือน หรือ ภาวะขาดประจำเดือน (Amenorrhea)”
อาการปวดประจำเดือน (Dysmenorrhea)
การตั้งครรภ์นอกมดลูก (Ectopic pregnancy) : การตั้งครรภ์ที่เกิด จากการฝังตัวของไข่ที่ถูกผสมแล้วนอกโพรงมดลูก
เยื่อบุโพรงมดลูกขึ้นผิดที่ (Endometriosis)
เยื่อบุโพรงมดลูกที่ไปเจริญเติบโตอยู่ผิดที่นอกโพรงมดลูก โดยอาจแทรกตัวอยู่ในผนังหรือกล้ามเนื้อมดลูก หรืออาจเล็ดลอดเข้าไปในช่องท้องจนไปเจริญเติบโตอยู่ตามอวัยวะต่างๆในอุ้งชิงกราน
อาการ
▪ ปวดท้องน้อยรุนแรง (severe pelvic pain)
▪ อาการปวดมากขึ้นเมื่อมีเพศสัมพันธุ์
▪ ท้องผูก สลับกับท้องเสีย
▪ มีเลือดออกทางช่องคลอดผิดปกติ
▪ พบมีขนาดหน้าท้องโตขึ้น
การรักษา
ยาแก้ปวดชนิดต้านการอักเสบ เพื่อช่วยลดการปวดท้องประจำเดือนและอาการปวดท้องน้อย
ยาฮอร์โมน และ ห่วงฮอร์โมน สำหรับใส่ในโพรงมดลูก
3.การผ่าตัด
Endometriosis interna หรือ adenomyosis : เยื่อบุโพรงมดลูกเจริญแทรกเข้าไปอยู่ในกล้ามเนื้อมดลูกแทนที่จะอยู่ แต่เพียงผิวด้านในของมดลูก
Endometriosis Externa หมายถึง เยื่อบุโพรงมดลูกมันเจริญแทรกเข้าไปอยู่ในตำแหน่งอื่นๆ เชิงกราน
สาเหตุ
ทฤษฎีการฝังตัวของเซลล์เยื่อบุมดลูก
ทฤษฎีการกระจายตามท่อน้ำเหลืองและหลอดเลือดดำ
ทฤษฎีการเปลี่ยนแปลงของเซลล์
ทฤษฎีการเปลี่ยนแปลงในระบบภูมิคุ้มกันและพันธุกรรม