Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
PHƯƠNG PHÁP LUẬN NGHIÊN CỨU KHOA HỌC - Coggle Diagram
PHƯƠNG PHÁP LUẬN NGHIÊN CỨU KHOA HỌC
CHƯƠNG 1 ĐẠI CƯƠNG VỀ KHOA HỌC VÀ NGHIÊN CỨU KHOA HỌC
1.1. KHOA HỌC
1.1.2. Phân loại khoa học
Phân loại khoa học là sự sắp xếp các bộ môn khoa học thành từng nhóm dựa theo một tiêu thức nào đó. Có nhiều cách phân loại khoa học. Một số cách phân loại khoa học phổ biến
1.1.2.2. Phân loại theo mục đích
Khoa học ứng dụng
Khoa học cơ bản
1.1.2.1. Phân loại khoa học
Khoa học tự nhiên
Khoa học xã hội
1.1.3. Lý thuyết khoa học
Lý thuyết là nền tảng của khoa học. Không có bộ môn hay ngành khoa học nào tồn tại mà không có một hệ thống lý thuyết. Nghiên cứu khoa họ phải luôn dựa trên cơ sở lý thuyết.
1.1.3.1. Khái niệm
Lý thuyết khoa học là một hệ thống các khái niệm có liên quan với nhau và các luận điểm về mối quan hệ giữa các khái niệm đó.
1.1.3.2. Vai trò của lý thuyết khoa học trong nghiên cứu khoa học
Cung cấp các khái niệm, khung lý thuyết để các nhà nghiên cứu để nhà nghiên cứu giải câu hỏi nghiên cứu từ cơ sở khoa học một cách thuyết phục.
1.1.3.3. Thành phần cơ bản của lý thuyết khoa học
Lý thuyết khoa học được xây dựng dựa trên bốn thành phần: Khái niệm, mối liên hệ giữa các khái niệm, logic, và những giải định/ điều kiện biên.
1.1.3.4. Tiêu chí đánh giá một lý thuyết
Theo Bhattacherjee (2021), lý thuyết khoa học được đánh giá theo bốn tiêu chí:
Có năng lực giải thích
Có khả năng phản nghiệm
Có lập luận nhất quán
Có tính cô động, súc tích
1.1.3.5. Sự phát triển của lý thuyết khoa học
Theo Vũ Cao Đàm (2014), lý thuyết khoa học được phát triển từ phương hướng khoa học đến trường phái khoa học, và sau đó là sự hình thành các bộ môn khoa học.
1.1.1. Khái niệm
Khoa học là một hệ thống tri thức về tự nhiên, xã hội và tư duy, về các quy luật vận động của vật chất cũng như những quy luật phát triển khách quan cuat tự nhiên, xã hội và tư duy.
Hệ thống tri thức được đề cập ở đây là hệ thống tri thức khoa học. Chúng ta cần phân biệt tri thức khoa học và tri thức kinh nghiệm.
1.3. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU KHOA HỌC
1.3.1. Khái niệm
Phương pháp nghiên cứu khoa học là con đường, cách thức nhà nghiên cứu sử dụng để giải quyết các nhiệm vụ nghiên cứu, để đạt được mục tiêu nghiên cứu một cách chính xác và hiệu quả.
1.3.3. Phân loại các phương pháp nghiên cứu khoa học
1.3.3.2. Nhóm các phương pháp nghiên cứu thực tiễn
1.3.3.2.2. Phương pháp thực nghiệm khoa học là phương pháp nghiên cứu đối tượng trong những điều kiện đặc biệt do nhà nghiên cứu tạo ra.
1.3.3.3. Phương pháp chuyên gia là phương pháp thu thập thông tin bằng cách tham vấn ý kiến và đánh giá của đội ngũ các chuyên gia có trình độ cao của một chuyên ngành
1.3.3.2.1. Các phương pháp nghiên cứu phi thực nghiệm
Phương pháp quan sát khoa học
Khảo sát bằng phiếu câu hỏii
Phương pháp đàm thoại
1.3.3.1. Nhóm các phương pháp nghiên cứu lý thuyết
Những phương pháp cụ thể trong nhóm nghiên cứu lý thuyết gồm có:
Phương pháp phân loại và hệ thống hóa lý thuyết
Phương pháp mô hình hóa
Phương pháp phân tích và tổng hợp lý thuyết
Phương pháp nghiên cứu lịch sử
1.3.2. Đặc điểm của phương pháp nghiên cứu khoa học
Theo Nguyễn Văn Hộ và Nguyễn Đăng Bình (2004), phương pháp nghiên cứu khoa học có những đặc điểm sau:
Có tính mục tiêu
Găn chặt với nội dung của vấn đề nghiên cứu
Có tính khách quan
Có tính hệ thống trong đó tổ hợp các thao tác được sắp xếp theo một chương trình tối ưu
Có tính chủ quan
Cần có sự hỗ trợ của các phương tiện nghiên cứu
1.2. NGHIÊN CỨU KHOA HỌC
1.2.2. Chức năng của nghiên cứu khoa học
Phát hiện
Tiên đoán
Giai thích
Sáng tạo
Mô tả
1.2.3. Đặc điểm của nghiên cứu khoa học
Nghiên cứu khoa học có một có đặc điểm cơ bản sau:
Tính khách quan
Tính tin cậy
Tính thông tin
Tính rủi ro
Tính mới
Tính kế thừa
Tính cá nhân
1.2.1. Khái niệm
Nghiên cứu khoa học là một hoạt động tìm kiếm, xem xét điều tra,hoặc thử nghiệm
1.2.4. Phân loại nghiên cứu khoa học
1.2.4.2. Phân loại dựa theo giai đoạn/ tầng bậc nghiên cứu
Trên cơ sở các giao đoạn nghiên cứu, nghiên cứu khoa học có thể được chia thành ba loại: nghiên cứu cơ bản, nghiên cứu ứng dụng. và nghiên cứu triển khai
1.2.4.3. Phân loại theo logic suy luận
1.2.4.1. Phân loại theo mục tiêu nghiên cứu
Nghiên cứu mô tả
Nghiên cứu giải thích
Nghiên cứu tương quan
Nghiên cứu khám phá
Nghiên cứu giải pháp
Nghiên cứu dự báo
1.2.4.4. Phân loại theo hình thức thu thập, đo lường và phân tích thông tin
Theo cách này, nghiên cứu khoa học được chia thành hai nhóm: nghiên cứu định lượng và nghiên cứu định tính
1.2.5. Sản phẩm của nghiên cứu khoa học
Thông tin là sản phẩm của tất cả nghiên cứu khoa học ở bất kỳ lĩnh vực nào. Dựa trên cơ sở logic, sản phẩm của nghiên cứu khoa học bao gồm:
Phát minh
Phát hiện
Các Luận cứ
Sáng chế
Các Luận điểm
CHƯƠNG 2 GIAI ĐOẠN KHÁM PHÁ
2.2. XÂY DỰNG GIẢ THUYẾT NGHIÊN CỨU
2.2.2. Thuộc tính của giả thuyết
Khi xây dựng giả thuyết, nhà nghiên cứu cần lưu ý đến một số thuộc tính của giả thuyết
Những thuộc tính này sẽ có ảnh hưởng đáng kể đến việc kiểm chứng tính chính xác của giả thuyết.
Một giả thuyết tốt cần có các thuộc tính sau:
Phảii kiểm chứng được
Có quan hệ với hệ thống tri thức hiện có về đối tượng nghiên cứu
Đơn giản, cụ thể và rõ ràng về mặt khái niệm
Có thể vận hành được, có nghĩa là nó phải được phát biểu ở dạng đo lường được
2.2.3. Phân loại giả thuyết
Có nhiều cách để phân biệt giả thuyết. Dưới dây là một số cách phân loại giả thuyết thường gặp
Phân loại giả thuyết theo chức năng nghiên cứu khoa học
2.2.1. Khái niệm
Theo Kumar (2011), giả thuyết nghiên cứu là một nhận định có tính phỏng đoán về vấn đề nghiên cứu
Gia thuyết có một số chức năng sau:
Gỉa thuyết giúp nhà nghiên cứu xác định được những dữ liệu cần thu thập
Do giúp xác định trọng tâm của nghiên cứu, giả thuyết giúp làm tăng tính khách quan của nghiên cứu
Xây dựng giả thuyết giúp nhà nghiên cứu xác định trọng tâm nghiên cứu
Gỉa thuyết có thể cho phép nhà nghiên cứu đóng góp vào việc phát triển giả thuyết
2.1. XÁC ĐỊNH VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
2.1.3. Nguồn để xác định vấn đề nghiên cứu
Vấn đề nghiên cứu có thể được xác định từ nhiều nguồn khác nhau
Từ các vấn đề nổi bật trong xã hội
Từ tài liệu trong lĩnh vực chuyên ngành
Từ thực tiễn công việc
Từ ý kiến các chuyển gia
Từ trải nghiệm các nhân, từ các quan sát trong cuộc sống hàng ngày
Từ trực giác
2.1.4. Những lưu ý khi chọn lựa vấn đề nghiên cứu.
Khi chọn vấn đề nghiên cứu, nhà nghiên cứu cần phải lưu ý đến các yếu tố sau:
Hứng thú
Phạm vi đề tài
Đo lường các khái niệm
Kiến thức và kỹ năng nghiên cứu
Sự sẵn có của tài liệu
2.1.2. Tầm quan trọng của xác định vấn đề nghiên cứu
Xác định vấn đề nghiên cứu được xem là khâu quan trọng nhất trong quá trình nghiên cứu. Vấn đề nghiên cứu đặt nền móng cho nghiên cứu
Nếu vấn đề nghiên cứu được xác định chính xác và cụ thể, kế hoạch nghiên cứu sẽ được xây dựng rõ ràng và hiệu quả hơn, khả năng thành công của nghiên cứu cao hơn.
2.1.5. Các bước xác định vấn đề nghiên cứu
Để xác định vấn đề nghiên cứu, nhà nghiên cứu có thể thực hiện tuần tự các bước sau
Đặt câu hỏi về những gì nhà nghiên cứu muốn tìm hiểu trong nội dung và chọn
Xây dựng mục tiêu nghiên cứu bao gồm mục tiêu chung và cụ thể dựa trên các câu hỏi nghiên cứu được đặt ra ở bước trên
Chọn nội dung mà nhà nghiên cứu cảm thấy hứng thú nhất
Đánh giá tính khả thi của mục tiêu trong mối tương quan với trình độ chuyên môn, thời gian và nguồn lực hiện có.
Chia nhỏ lĩnh vực rộng trên thành những nội dung nhỏ hơn
Kiểm tra lại
Xác định một lĩnh vực rộng mà nhà nghiên cứu quan tâm
2.1.1. Khái niệm
Vấn đề nghiên cứu là câu hỏi mà nhà nghiên cứu cần phải trả lời, giả thuyết mà nhà nghiên cứu cần phải chứng minh, hiện tượng mà nhà nghiên cứu cần điều tra trong nghiên cứu của mình.
2.1.6. Xây dựng mục tiêu nghiên cứu
Mực tiêu nghiên cứu cần trình bày dưới hai tiêu đề
Mục tiêu chính
Mục tiêu cụ thể