Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

บทที่ 9 การส่งเสริมการขับถ่ายปัสสาวะ - Coggle Diagram

- - - - (5)ลําปัสสาวะช่วงแรกจะพุ่งแรงและใหญ่กว่าตอนสุด
      - (6)ปัสสาวะประมาณ 4-6ครั้งต่อวันและปัสสาวะกลางวันบ่อยกว่ากลางคืน
      - (4)ตลอดการถ่ายปัสสาวะจะไม่มีอาการเจ็บปวด
      - (7)มักถ่ายปัสสาวะก่อนนอน ตอนเช้าหลังตื่นนอน ก่อนหรือหลังรับประทานอาหาร
      - (3)เวลาที่ใช้ในการถ่ายปัสสาวะแต่ละครั้งมักไม่เกิน 30วินาที
      - (8)การถ่ายปัสสาวะจะเว้นช่วงห่างประมาณ 2–4 ชั่วโมงในเวลากลางวัน และ 6-8 ชั่วโมง ในเวลากลางคืน
      - (2) กรณีอยู่ในภาวะที่ไม่สามารถถ่ายปัสสาวะได้ทันที ต้องสามารถกลั้นได้ และเมื่อจะปัสสาวะก็สามารถปัสสาวะได้ทันที
      - (9)จํานวนปัสสาวะประมาณ 250-400 มิลลิลิตรต่อครั้งหรือไม่ควรน้อยกว่า 30มิลลิลิตรใน 1 ชั่วโมง
      - (1)อยากถ่ายปัสสาวะเมื่อมีปริมาณปัสสาวะอยู่ในกระเพาะปัสสาวะ100-400มิลลิลิตร
      - (10)Residual urineไม่ควรเกิน 50 มิลลิลิตร ในผู้ใหญ่ และไม่ควรเกิน 100 มิลลิลิตรในผู้สูงอายุ
    - - (4)มีความเป็นกรดอ่อนๆ pH ประมาณ 4.6-8.0
      - (5)มีความถ่วงจําเพาะ (Specific gravity) ประมาณ 1.015-1.025
      - (3)สีเหลืองจางจนถึงสีเหลืองเข้ม สีเหลืองฟางข้าว หรือสีเหลืองอําพัน
      - (6)เมื่อตรวจด้วยกล้องจุลทรรศน์ (Microscopic examination) ไม่พบ Casts,Bacteria, Albumin หรือน้ําตาล ไม่พบเม็ดเลือดแดง
      - (2)ลักษณะใส ไม่ขุ่น ไม่มีตะกอน
      - (7)ปัสสาวะใหม่มีกลิ่นแอมโมเนียอ่อนๆ ถ้าตั้งทิ้งไว้นานๆ จะได้กลิ่นแอมโมเนียที่แรง
      - (1)ปริมาณปัสสาวะปกติในผู้ใหญ่ ประมาณวันละ 800–1,600 มิลลิลิตร
  - - - (3)ปัสสาวะเล็ด
      - (4)ปัสสาวะท้น
      - (2)กลั้นปัสสาวะไม่ทัน หรือ ภาวะกระเพาะปัสสาวะไวเกิน
      - (5)ภาวะกลั้นปัสสาวะไม่อยู่ที่เกิดจากภาวะหรือโรคอื่นๆ
      - (1)กลั้นปัสสาวะไม่อยู่โดยสิ้นเชิง
- - - - -ถุงมือปลอดเชื้อ
      - -ผ้าสี่เหลี่ยมเจาะกลาง 1 ผืน
      - -ชามกลมใหญ่ 1ใบ
      - -ถ้วย 2 ใบ สําหรับใส่สําลี 6-8 ก้อน และผ้าก๊อส 1-2 ผืน
      - -Forceps 1-2อัน
    - - (1)สายสวนปัสสาวะที่ใช้สวนเป็นครั้งคราว ควรเลือกใช้แบบ Straight catheter ส่วนการสวนคาสายสวนปัสสาวะควรใช้Foley catheterเพราะมีบอลลูนอยู่ส่วนปลายสาย ช่วยให้สายสวนปัสสาวะไม่เลื่อนหลุดออกมา สายสวนปัสสาวะที่ใช้สวนคาไว้มี 2 ชนิดคือ แบบ 2 หาง หางหนึ่งใส่น้ํากลั่นบริสุทธิ์เพื่อให้บอลลูนโป่ง อีกหางหนึ่งสําหรับให้ปัสสาวะไหลออกมา ส่วนอีกชนิดหนึ่งเป็น 3 หาง เพิ่มขึ้นอีกหางสําหรับเป็นทางให้ใส่น้ําหรือน้ํายาเข้าสู่กระเพาะปัสสาวะเพื่อสวนล้างกระเพาะปัสสาวะ
      - (2)ขนาดของสายสวนปัสสาวะ วัดจากเส้นผ่าศูนย์กลางรอบนอกของสายสวน โดยเรียกเป็นมาตราฝรั่งเศส (French scale หรือย่อว่า Fr.) ซึ่ง 1 Fr. เท่ากับ 1/3มิลลิเมตร การเลือกขนาดของสายสวนปัสสาวะ ในผู้หญิงใช้ขนาด 14-16 Fr. ผู้ชายใช้ขนาด 16-20 Fr. เด็กใช้ขนาด 8-10 Fr.และผู้สูงอายุใช้ขนาด 22-24 Fr. ขนาดของบอลลูนบริเวณปลายสายสวนปัสสาวะจะมีตัวเลขระบุไว้ ไม่ควรใช้ 0.9% NaCl ใส่ในบอลลูน เนื่องจากเกลืออาจปิดกั้นช่องที่ใช้ใส่น้ําเพื่อทําให้บอลลูนขยาย ทําให้บอลลูนไม่แฟบเมื่อดูดน้ําออก
  - - - (5)จัดท่า ปิดตา คลุมผ้าผู้ป่วยโดยผู้หญิงจัดท่าDorsal recumbent positionเท้าห่างกันประมาณ 2 ฟุต ถอดผ้าถุงออกจัดผ้า (Drape) ให้เรียบร้อย เปิดเฉพาะบริเวณฝีเย็บ (Perineum) ผู้ชายจัดท่า Supine positionขาแยกออกจากกันเล็กน้อยกรณีผู้ป่วยมีปัญหาเกี่ยวกับสะโพกและชันเข่าไม่ได้ ให้จัดท่า Sim’sหรือSide-lying position
      - (4)แขวนถุงรองรับปัสสาวะกับขอบเตียงให้อยู่ต่ํากว่ากระเพาะปัสสาวะ
      - (3)กั้นม่าน และจัดให้มีแสงสว่างเพียงพอ
      - (2)ล้างมือให้สะอาด เตรียมของใช้ ไปที่เตียงผู้ป่วย
      - (1)บอกผู้ป่วยอธิบายให้เข้าใจถึงความจําเป็นของการสวนปัสสาวะ วิธีทําอย่างคร่าวๆ บอกวิธีปฏิบัติตัวของผู้ป่วย และประโยชน์ของการสวนปัสสาวะ
      - (6)ทําความสะอาดอวัยวะสืบพันธุ์ภายนอกให้สะอาด
      - (7)วางชุดสวนปัสสาวะลงบนเตียงระหว่างขาของผู้ป่วย
      - (8)ใช้ Transfer forceps จัดวางเครื่องใช้เรียงไว้ตามลําดับการใช้อยู่ในบริเวณผ้าห่อ Set และวางห่างจากขอบผ้าเข้าไปอย่างน้อยประมาณ 1 นิ้ว
      - (9)เทน้ํายาลงในถ้วย บีบ KY-jelly ลงในผ้าก๊อซ (ถ้ามี) หรือในชามกลมใบใหญ่
      - (10)ฉีกซองใส่สายสวนปัสสาวะ แล้วใช้ Transfer forceps คีบสายสวนออกจากซองวางลงในชามกลม ระวังการปนเปื้อนเชื้อโรค
      - (11)ฉีกซองกระบอกฉีดยาลงในชุดสวนปัสสาวะด้วยวิธีปลอดเชื้อ
      - (12)เปิดซองถุงมือและใส่ถุงมือด้วยวิธีปลอดเชื้อ
      - (13)ตรวจสอบประสิทธิภาพของบอลลูนที่ปลาย Foley catheter
      - (14)คลี่และวางผ้าสี่เหลี่ยมเจาะกลางบริเวณอวัยวะสืบพันธุ์ภายนอก โดยให้บริเวณเจาะกลางอยู่ตรงบริเวณอวัยวะสืบพันธุ์ภายนอกพอดี
      - (15)ใช้มือซ้ายแหวก Labiaให้กว้างจนเห็นรูเปิดของท่อปัสสาวะแล้วใช้ Forceps คีบสําลีชุบน้ําเกลือเช็ดบริเวณเปิดของท่อปัสสาวะ ทิ้งในชามรูปไต (ถุงขยะ) เมื่อเช็ดเสร็จแล้ววาง Forceps ในชามรูปไตหรือขอบผ้า โดยที่มือซ้ายยังคงแหวก Labiaอยู่ส่วนเพศชายให้ทําความสะอาดรูเปิดท่อปัสสาวะและGlans penis
      - (16)ใช้มือข้างที่ถนัดหยิบสายสวนปัสสาวะหล่อลื่น KY-Jellyประมาณ 1-2 นิ้ว(เพศหญิง) หรือ 6-7 นิ้ว(เพศชาย)
      - (17)ยกภาชนะรองรับปัสสาวะวางบนผ้าสี่เหลี่ยมเจาะกลางระหว่างขาผู้ป่วย
      - (18)ใช้ Forceps ที่เหลือหรือมือข้างที่ถนัดจับสายสวนปัสสาวะให้มั่นคง ให้ปลายเปิดด้านโคนของสายสวนปัสสาวะวางอยู่ในภาชนะรองรับน้ําปัสสาวะ
      - (19)ค่อยๆ สอดสายสวนปัสสาวะเข้าไปในรูเปิดของท่อปัสสาวะลึก 2-3นิ้ว(เพศหญิง) หรือ 6-8 นิ้ว (เพศชาย) หรือจนกว่าน้ําปัสสาวะจะไหล
      - (20)เมื่อใส่สายสวนเข้าไป 2-3 นิ้ว (เพศหญิง) หรือ 6-8 นิ้ว (เพศชาย)จะเห็นปัสสาวะไหลออกมาจากนั้นให้ดันสายสวนเข้าไปให้ลึกอีกประมาณ ½-1นิ้ว(เพศหญิง) หรือเกือบสุดสาย (เพศชาย)ถ้ามีแรงต้านขณะที่สายสวนผ่านเข้า Prostaticsphincter อย่าดันสายสวนเข้าไป จับสายสวนให้อยู่กับที่สักครู่ บอกผู้ป่วยให้หายใจเข้าออกลึกๆ ช้าๆ หมุนสายสวนเบาๆ ถ้ายังใส่ไม่ได้ให้หยุดทํา รายงานให้แพทย์ทราบ เพราะอาจมีการตีบตันจากต่อมลูกหมากโต
      - (21)ใช้มือข้างที่ไม่ถนัดที่แหวก Labia(ในเพศหญิง) หรือ จับ Penis(ในเพศชาย)อยู่เลื่อนมาจับสายสวน ส่วนอีกมือหยิบกระบอกฉีดยาที่บรรจุน้ํากลั่นอยู่ ดันน้ํากลั่นเข้าไปทางหาง Foleyที่มีแถบสี ไม่เกิน 10 มิลลิลิตร (ตามปริมาณที่ระบุไว้ที่ปลายสายสวน) แล้วลองดึงสายสวนเบาๆ พอตึงแล้วดันกลับเล็กน้อย
      - (22)สอดปลายสายของถุงรองรับปัสสาวะลอดบริเวณเจาะกลางออกมา ระวังอย่าให้ปลายสาย contaminateแล้วต่อหางสายสวนเข้ากับปลายสายของถุงรองรับปัสสาวะให้แน่นสนิท
      - (23)เช็ดบริเวณ Vulvaให้แห้งด้วยสําลีที่เหลือ
      - (26)เก็บของใช้ไปทําความสะอาดและบันทึกรายงานการสวนคาสายสวนปัสสาวะ
      - (25)เก็บ Setสวนปัสสาวะออกจากเตียง จัดท่าผู้ป่วยให้สุขสบาย ถ้าผ้าขวางเตียงหรือผ้าปูที่นอนเปียกให้เปลี่ยน
      - (24)ถอดถุงมือ ติดพลาสเตอร์ยึดสายสวนกับต้นขาของผู้ป่วย และใช้เข็มกลัดติดสายของถุงรองรับปัสสาวะกับที่นอน
    - - (1)เตรียมเครื่องใช้ ได้แก่ ถุงมือสะอาด 1 คู่ Syringeสะอาดขนาด 10 มิลลิลิตร 1 อัน กระดาษชําระ ชุดทําความสะอาดอวัยวะสืบพันธุ์ ถุงกระดาษหรือถุงพลาสติก 1 ใบ สําหรับใส่สําลีที่ทิ้งแล้ว และใส่สายสวนปัสสาวะที่ถอดออกมา
      - (2)บอกผู้ป่วย ใส่ถุงมือทําความสะอาดอวัยวะสืบพันธุ์ และบริเวณ Urethra meatusให้สะอาด
      - (3)ต่อ Syringeเข้ากับหางของสายสวนปัสสาวะที่ใช้สําหรับใส่น้ํากลั่นแล้วดูดน้ํากลั่นออกจนหมด
      - (4)บอกผู้ป่วยให้หายใจเข้าออกลึกๆ เพื่อให้ผู้ป่วยผ่อนคลาย ขณะที่ค่อยๆ ดึงเอาสายสวนออกแล้วใส่ในถุงที่เตรียมไว้
      - (5)ใช้กระดาษชําระเช็ดบริเวณ Perineumให้แห้ง
      - (6)สังเกตลักษณะ จํานวนปัสสาวะในถุงก่อนเอาไปเททิ้ง ลงบันทึกวันเวลาที่เอาสายสวนออก จํานวน สี ลักษณะของปัสสาวะลงในบันทึกทางการพยาบาล
      - (7)กระตุ้นให้ผู้ป่วยดื่มน้ํามากๆ สังเกตความผิดปกติของผู้ป่วย เช่น ไม่สุขสบาย ปวดแสบเวลาถ่ายปัสสาวะ ปัสสาวะมีเลือดปน หรือสัญญาณชีพเปลี่ยนแปลงโดยเฉพาะอุณหภูมิ เป็นต้น ซึ่งอาจเป็นอาการของการติดเชื้อในระบบทางเดินปัสสาวะ