Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

บทที่ 1 พืชสมุนไพร, นางสาวภัชราภรณ์ หนูรอด ชั้นปี 2 รุ่น 37 เลขที่ 65…

- - - - ข้อบ่งใช้
        
        แก้ท้องอืด ท้องเฟ้อ
      - ใช้แทน
        
        Simethicone
        
        Mixt carminative
    - - 1.
        
        ข้อบ่งใช้
        
        แก้ท้องอืด ท้องเฟ้อ ขับลม แน่นจุกเสียด
        
        ใช้แทน
        
        Simethicone
      - 2.
        
        ข้อบ่งใช้
        
        ป้องกันและบรรเทาอาการคลื่นไส้
        อาเจียนจากการเมารถ เมาเรือ
        
        ใช้แทน
        
        Dimenhydrinate
    - - ข้อบ่งใช้
        
        แก้ท้องอืด ท้องเฟ้อ อาหารไม่ย่อย
      - ใช้แทน
        
        Simethicone
        
        Mixt carminative
        
        Diasgest
    - - ข้อบ่งใช้
        
        แก้ท้องอืด ท้องเฟ้อ จุกเสียดแน่น
      - ใช้แทน
        
        Mixt carminative
  - - - เถาวัลย์เปรียง
        
        ใช้แทน
        
        แก้ปวดกล้ามเนื้อ
        
        ขนาดและวิธีใช้
        
        กลุ่มยา NSIADs เช่น Diclofenac
      - สหัศธารา
        
        ข้อบ่งใช้
        
        แก้ปวดตึงกล้ามเนื้อ
        
        ใช้แทน
        
        Tolperisone
        
        กลุ่มยา NSIADs เช่น Diclofenac
    - - ยาหม่องไพล
        
        ข้อบ่งใช้
        
        บรรเทาอาการปวดเมื่อย
        
        ใช้แทน
        
        Analgesic balm
      - น้ำมันไพล
        
        ข้อบ่งใช้
        
        บรรเทาอาการปวดเมื่อย
        
        ใช้แทน
        
        Analgesic balm
      - ครีมไพล
        
        ข้อบ่งใช้
        
        บรรเทาอาการปวดเมื่อย
        
        ใช้แทน
        
        Analgesic balm
      - พริก
        
        ข้อบ่งใช้
        
        บรรเทาอาการปวดข้อ ปวดกล้ามเนื้อ
        
        ใช้แทน
        
        Diclofenac gel
  - - - ข้อบ่งใช้
        
        บรรเทาอาการไข้ตัวร้อน ไข้เปลี่ยนฤดู
      - ใช้แทน
        
        Paracetamol
  - - - ข้อบ่งใช้
        
        แก้ท้องเสีย ที่ไม่ได้เกิดจากการติดเชื้อ
    - - ข้อบ่งใช้
        
        แก้ท้องเสียที่ไม่ได้เกิดจากการติดเชื้อ เช่น อุจจาระไม่เป็นมูกหรือมีเลือดปน ท้องเสียชนิดไม่มีไข้
  - - - ข้อบ่งใช้
        
        แก้ท้องผูก
      - ใช้แทน
        
        Bisacodyl
  - - - ข้อบ่งใช้
        
        แก้เจ็บคอ ไข้หวัดที่ไม่ได้เกิดจากการติดเชื้อ
    - - ใช้แทน
        
        ยากลุ่ม Antihistamines เช่น Chlopheniramine(CPM),Loratadine
      - ข้อห้ามใช้
        
        กรณีที่มีไข้
        
        หญิงตั้งครรภ์
        
        ภาวะไตบกพร่อง
  - - - ข้อบ่งใช้
        
        Herpie Simple
      - ใช้แทน
        
        Acyclovir Cream
    - - ข้อบ่งใช้
        
        ลดการอักเสบ รักษาเริมที่ริมฝีปาก แผลร้อนในในปาก
      - ใช้แทน
        
        0.1% Triamcinolone cream
    - - ข้อบ่งใช้
        
        ทาภายนอกเพื่ออาการผื่นแพ้
      - ใช้แทน
        
        Calamine lotion
    - - ข้อบ่งใช้
        
        บรรเทาอาการอักเสบ ปวด บวม จากแมลงกัดต่อย
  - - - ใช้แทน
        
        Bupropion
        
        Varenicilne
  - - - ข้อบ่งใช้
        
        แก้ปวดประจำเดือน กระตุ้นน้ำนม ขับน้ำคาวปลา
      - ใช้แทน
        
        Mefenamide acid 250mg.
        
        Dimenhydrinate
        
        Cinarazine
  - - - ข้อบ่งใช้
        
        แก้ลมวิงเวียน คลื่นเหียน อาเจียน
      - ใช้แทน
        
        Dimenhydrinate cinnarizine
  - - - ข้อบ่งใช้
        
        ลดระดับไขมันในเลือด
      - ใช้แทน
        
        Gemfibrozil 300 mg.
        
        Simvastation 10 mg.
  - - - ใช้แทน
        
        Daflon 500 mg.
- - - - พบศิลาจารึกของอาณาจักรขอม สมัยพระเจ้าชัยวรมันที่ 7 ทรงสร้างสถานพยาบาล เรียกว่า “อโธคยาศาลา”
      - ศิลาจารึกพ่อขนุรามคำแหงมหาราชในสมัยสุโขทัย บันทึกไว้ว่า สร้างสวนสมุนไพรขนาดใหญ่
        บนเขาหลวงเพื่อให้ราษฎรได้เก็บสมุน ไพรไปใช้รักษา โรคยามเจ็บป่วย
      - สมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราช มีการจัดทำ“ตำราพระโอสถพระนารายณ์” ขึ้น
    - - รัชกาลที่1 ได้ทรงปฏิสังขรณ์วัดโพธารามหรือ “วัดโพธิ์” เป็นพระอารามหลวง
        ให้ชื่อว่า “วัดพระเชตุพนวิมลมังคลาราม” ทรงให้มีการรวบรวมและ
        จารึกตำรายา ฤๅษีดัดตน ตำราการนวด ไว้ตามศาลาราย
      - รัชกาลที่ 3 ทรงปฏิสังขรณ์วัดพระเชตุพนวิมลมังคลารามอีกครั้ง ทรงโปรดเกล้าฯให้มีการจัดตั้งโรงเรียนแพทย์แผนโบราณแห่งแรก
        คือ “โรงเรียนแพทย์แผน โบราณวัดโพธิ์”
  - - - รู้วัตถุธาตนานาชนิดที่จะนำมาใช้เป็นยารักษาโรค จะต้องรู้ลักษณะพื้นฐานของตัวยา
        หรือสมนุไพรแต่ละชนิด คือต้องรู้จักชื่อ ลักษณะสี กลิ่น และรส
      - แบ่งเป็น
        
        พืชวัตถุ
        
        พรรณไม้ต่างๆ จำแนกออกได้เป็นพืชจำพวกต้น พืชจำพวกเถา-เครือ พืชจำพวกหัว-เหง้า พืชจำพวกผัก และพืชจำพวกหญ้า
        
        สัตว์วัตถุ
        
        ร่างกายและอวัยวะของสัตว์ทั้งหลาย จำแนกสัตว์ออกได้เป็น
        สัตว์บก สัตว์น้ำ และสัตว์อากาศ
        
        ธาตุวัตถุ
        
        ธาตุต่างๆที่เกิดขึ้นเอง หรือสิ่งที่ประกอบขึ้นจากแร่ธาตุ หรือสิ่งสังเคราะห์ขึ้น
        ซึ่งจะต้องรู้จักแร่ธาตุนั้นๆว่า มีรูป สี กลิ่น รส และมีชื่อเรียกอย่างไร
      - หลักในการพิจารณาตัวยา 5 ประการ
        
        รูป
        
        การรู้รูปลักษณะของตัวยานั้นว่ามีรูปร่างที่ปรากฏเป็นอย่างไร
        
        สี
        
        การรู้สีของตัวยานั้นว่ามีสีอะไร
        
        กลิ่น
        
        การรู้กลิ่นของตัวยานั้นว่ามีกลิ่นเป็นอย่างไร
        
        รส
        
        การรู้รสของตัวยานั้นว่ามีรสเป็นอย่างไร
        
        ชื่อ
        
        การรู้ชื่อของตัวยานั้นว่าเขาสมมติชื่อเรียกไว้อย่างไร
      - ตัวยาประจำธาตุ
        
        ธาตุดิน 20 ประการ (ดอกดีปลี)
        
        ธาตุน้ำ 12 ประการ (รากช้าพลู)
        
        ธาตุลม 6 ประการ (เถาสะค้าน)
        
        ธาตุไฟ 4 ประการ (รากเจตมูลเพลิง)
        
        อากาศธาตุ ช่องว่างในร่างกาย 10 ประการ (เหง้าขิงแห้ง)
    - - การรู้จักสรรพคณุของวัตถุที่จะนำมาใช้เป็นยารักษาโรค
      - ยารสประธาน
        
        ยารสเย็น
        
        ยาเข้าสมุนไพรที่ไม่ร้อน
        
        มีสรรพคุณแก้ทางเตโชธาตุ(ธาตุไฟ)
        
        ยารสร้อน
        
        ยาที่เข้าสมุนไพรรสร้อน
        
        มีสรรพคุณแก้ในกองวาโยธาตุ(ธาตุลม)
        
        ยารสสุขุม
        
        ยาที่เข้าสมุนไพรที่ไม่ร้อน
        
        มีสรรพคุณแก้ในกองอาโปธาตุ(ธาตุน้ำ)
      - รสของตัวยา
        
        รสฝาด
        
        รสเผ็ดร้อน
        
        รสเค็ม
        
        รสเปรี้ยว
        
        รสหวาน
        
        รสขม
        
        รสหอมเย็น
        
        รสมัน
        
        รสเมาเบื่อ
    - - การนำตัวยาหลายตัวมารวมกลุ่มกัน แล้วตั้งชื่อกลุ่มยานั้นๆขึ้นมา เพื่อสะดวกในการจดจำ ตามตำรา เรียก “พิกัดยา”
      - แบ่งเป็น
        
        จุลพิกัด
        
        การจำกัดจำนวนตัวยาน้อยชนิดโดยมากเป็นตัวยาที่มีชื่อเรียกอย่างเดียวกัน
        แต่จะมีข้อแตกต่างจากถิ่นที่เกิด ต่างกันที่สี ต่างกันที่ชนิด ต่างกันที่ขนาด ต่างกันที่รส
        
        พิกัด
        
        การจำกัดจำนวนตัวยาตั้งแต่สองสิ่งขึ้นไป รวมเรียกเป็นชื่อเดียวกันจะเป็นคำตรง
        หรือคำศัพท์ โดยที่ตัวยาที่นำมารวมกัน ต้องใช้น้ำหนักเสมอภาค คือ ขนาดน้ำหนักเท่ากัน
        
        มหาพิกัด
        
        การจำกัดจำนวนตัวยาหลายสิ่ง รวมเรียกเป็นชื่อเดียวกัน แต่ตัวยาแต่ละอย่าง
        ในมหาพิกัดมีน้ำหนักไม่เท่ากัน เพราะเหตุว่ามหาพิกัดนี้ เอาไว้แก้โรคตามสมุฏฐานต่างๆ
        คือใช้แก้ในกองฤดู กองธาตุกำเริบ หย่อน และพิการ โรคแทรก โรคตาม
    - - รู้จักการปรุงยา ผสมเครื่องยาหรือตัวยาตามที่กำหนดในตำรับยา หรือตามใบสั่งยา
      - วิธีปรุงยา
        
        การปรุงยา หมายถึง การผสมสมุนไพรต่างๆ เพื่อแปรสภาพให้เป็น
        ยารักษาและป้องกันโรค ให้มีสรรพคุณแรงพอที่จะบำบัดโรคได้
      - หลักการปรุงยา
        
        ตัวยาตรง
        
        ยาที่มีสรรพคุณบำบัดโรค
        
        ตัวยาช่วย
        
        เมื่อมีโรคแทรก โรคตาม หรือโรคหลายโรครวมกัน ก็ใช้ตัวยาช่วยเสริมเข้าไป
        
        ตัวยาประกอบ
        
        เพื่อป้องกันโรคตาม และช่วยบำรุง แก้ส่วนที่หมอเห็นควร หรืออาจใช้เป็นยาคุมฤทธิ์ยาอื่น
        
        ตัวยาชูกลิ่น
        
        ชูรส และแต่งสีของยา
      - การปรุงยาตามแบบแผนโบราณ มี 28 วิธี
      - การคัดเลือกและเก็บตัวยา
        
        เก็บให้ถูกต้อง
        
        ถูกต้น
        
        ถูกส่วน
        
        ถูกช่วงอายุพืช
      - การใช้ตัวยาอันตราย
        
        การสะตุ
        
        การทำให้ตัวยามีฤทธิ์อ่อนลง หรือทำให้พิษของตัวยาน้อยลง
        
        การฆ่าฤทธิ์ตัวยา
        
        การทำให้พิษของยาอ่อนลง
        
        การประสะ
        
        การทำให้พิษของตัวยาอ่อนลง