Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
อาหารตามธาตุ กับวัฒนธรรมจีน - Coggle Diagram
อาหารตามธาตุ
กับวัฒนธรรมจีน
ประเทศจีน
ตั้งอยู่ด้านตะวันออกของทวีปเอเชียนับว่าเป็นประเทศที่ใหญ่ที่สุดของทวีปเอเชีย มีพรมแดนติดต่อประเทศต่างๆ
โดยรอบ 15 ประเทศ
ได้แก่เกาหลีเหนือ รัสเซีย มองโกเลีย คาซัคสถาน เคอร์กิซสถาน ทาจิกิสถาน อัฟกานิสถาน ปากีสถาน อินเดีย เนปาล สิกขิม ภูฐาน พม่า ลาว และเวียดนาม
ประเพณีจีน
เทศกาลที่ถือปฏิบัติกันมาตั้งแต่สมัยอดีตมาจนถึงปัจจุบัน
เช่น เทศกาลกินเจ
แบ่งได้เป็น 3 ประเภท
กินเพื่อสุขภาพ
กินด้วยจิตเมตตา
กินเพื่อเว้นกรรม เทศกาลเช็งเม้ง เป็น การไหว้บรรพบุรุษที่สุสาน ฮวงซุ้ย(แต้จิ๋ว) เป็นการแสดงความกตัญญูต่อบรรพบุรุษ
อาหารจีน
นิยมรับประทานอาหารจานผักและธัญพืชเป็นหลัก
อาหารประเภทเนื้อเป็นหลัก อุปกรณ์การกินหลัก คือตะเกียบ
อาหารจีน 2 ตระกูลใหญ่ คืออาหารเมืองเหนือ และเมืองใต้
อาหารซันตง (鲁菜-หลู่ไช่)
อาหารเจียงซู (苏菜-ซูไช่)
อาหารกวางตุ้ง (粤菜-เย่ว์ไช่)
อาหารเสฉวน (川菜-ชวนไช่)
อาหารอันฮุย (徽菜-ฮุยไช่)
อาหารฮกเกี้ยน (闽菜-หมิ่นไช่)
อาหารบ่งชี้ชนชั้น
อาหารจึงเป็นสัญลักษณ์ของความมั่งคั่งทางเศรษฐกิจและสถานะทางสังคม แสดงถึงตัวตนของผู้กิน
การแพทย์แผนโบราณของจีน
เป็นส่วนหนึ่งของธรรมชาติซึ่งประกอบขึ้นจากธาตุหยินและหยางหากสภาพความสมดุลของหยินและหยางถูกทำลาย ก็ย่อมทำให้เกิดโรคภัยไข้เจ็บขึ้น
ให้ความสำคัญกับปัจจัยด้านเวลาสิ่งแวดล้อมและสภาพร่างกายของแต่ละบุคคลมาก
ดังนั้นการวินิจฉัยและรักษาโรค ให้ความสำคัญกับแนวคิดองค์รวมของร่างกายเป็นสำคัญวิธีการรักษาของการแพทย์แผนจีน
การฝังเข็ม ทฤษฎีพื้นฐานของวิชาการฝังเข็มก็คือทฤษฎีเส้นทางการไหลเวียนของเลือดลมภายในร่างกายโดยวิธีการฝังเข็มโดยทั่วไปมักจะเลือกฝังเข็มบนจุดลมปราณที่อยู่บนเส้นทางการไหลเวียนของเลือดลม
ทฤษฎีธาตุห้าวัฒนธรรมอาหารจีน
ชาวจีนเชื่อว่าอาหารที่ดี ไม่ได้ทำหน้าที่แค่ให้ท้องอิ่มหรือรสชาติดีเป็นสำคัญ
ทำหน้าที่เป็นยา การปรุงอาหารจึงต้องรู้หลักความสมดุลหยิน-หยาง และให้ความสำคัญกับธาตุทั้ง 5 จากความเชื่อที่ว่า ‘ฟ้า ดิน และมนุษย์เป็นหนึ่งเดียวกัน’ คือธาตุที่ประกอบด้วยไม้ ไฟ ดิน โลหะ และน้ำ อันหมายถึงลมปราณทั้ง 5 ที่ต้องสอดประสานไปกับธรรมชาติ
ความเชื่อเกี่ยวกับวัฒนธรรมอาหารจีน
คนจีนมีความเชื่อที่ว่า ‘ดินน้ำถิ่นใด ก็เพื่อเลี้ยงผู้คนถิ่นนั้น’
เป็นรากของอาหารกวางตุ้งที่ขึ้นชื่อเรื่องความหลากหลายของวัตถุดิบพูดง่ายๆ คือคนกวางตุ้งกินได้ทุกอย่างไม่ว่าจะอยู่บนฟ้า ในน้ำ หรือบนดินก็จับมาปรุงอาหารได้หมดทั้งเป็ด ไก่ หมู กุ้ง หอย ปู ปลา ไปจนถึง ‘เหย่เว่ย’
ทฤษฏีหยิน – หยาง
“ร่างกายมนุษย์จำเป็นต้องดำรงหยิน-หยางให้คงไว้ในสภาวะสมดุล”
ร่างกายประกอบด้วยเนื้อเยื่อ โครงกระดูก เส้นผม เล็บ ซึ่งเป็นหยิน
โรคหยิน เป็นโรคชนิดเรื้อรัง มีลักษณะถอยหลังและลดลง มักปรากฏเป็นอาการเย็นง่าย
หยางคือพลังงานของชีวิต ภายใต้สภาพปกติหยินหยาง
โรคหยาง เป็นโรคชนิดเฉียบพลัน มีลักษณะเดินหน้าและเพิ่มขึ้น มักปรากฏเป็นอาการไข้สูง
รสทั้งห้าของอาหาร
รสเผ็ด เป็นอาหารจำพวกหยาง ช่วยระบาย ช่วยให้พลังเดิน
อาหารรสนี้ได้แก่ ขิง กระเทียม ฮวยเจีย กุ้ยพวย กานพลู
รสหวาน (รวมรสจืด) เป็นอาหารจำพวกหยาง ช่วยปรับโจงชี่ให้สมดุล
อาหารรสหวานได้แก่ พุทราจีน ลำไย
รสเปรี้ยว (รวมรสฝาด) เป็นอาหารจำพวกหยิน ช่วยหยุดการหลั่งของเหลวและเพิ่มน้ำในร่างกาย
อาหารรสเปรี้ยวได้แก่ ลูกเคียมซิก เม็ดบัว ลูกบ๊วย
รสขม เป็นอาหารจำพวกหยิน ช่วยขับร้อน สลายชื้น ปรับสภาวะพลังย้อนกลับ
อาหารรสขมได้แก่ เก๋ากี้ ผักขม มะระ
รสเค็ม เป็นอาหารจำพวกหยิน ช่วยระบาย และขับของเหลวในร่างกาย บำรุงไต และเลือด
อาหารรสเค็มนี้ได้แก่ สาหร่าย ปลิงทะเล
การกินตามหยิน– หยาง
คนจีนเน้นเรื่องความสมดุลหยิน – หยาง"
ในการกินอาหารจึงต้องสังเกตว่าสภาพร่างกายของตัวเองร้อนหรือเย็น
อาการที่พบบ่อยเมื่อหยิน – หยางไม่สมดุล
หยินพร่องอาการคล้ายคนขาดน้ำ คือ ร้อนในปากแห้ง คอแห้งโดยเฉพาะในผู้สูงอายุ ขี้หงุดหงิด
หยางพร่องเกิดจากความอบอุ่นหรือไฟในร่างกายน้อยลง ข้างในจึงเย็น มีอาการฝ่ามือ – ฝ่าเท้าเย็นหนาวง่าย ปัสสาวะบ่อยตอนกลางคืน หน้าตาซีดเซียว
หยางเกินเกิดจากหยางพุ่งขึ้นข้างบน ทำให้เลือดพุ่งขึ้นข้างบนทำให้มีอาการหน้าแดง ตาแดง โมโหง่าย ความดันโลหิตสูง
การกินเยียวยาอาการหยางเกิน ควรงดแอลกอฮอล์ กาแฟ รวมทั้งยาบำรุงบางชนิดที่ให้ความร้อน
การกินเยียวยาอาการหยางพร่อง แนะนำให้กินอาหารที่มีฤทธิ์ร้อนซึ่งเป็นอาหารที่ให้พลังงานประเภทเนื้อสัตว์ รังนกซุปต่างๆ
การกินเยียวยาอาการหยินพร่อง แนะนำให้กินผักและผลไม้ที่มีน้ำมาก เช่น สาลี่ แครอท
อาหารประจำธาตุ
อาหารประจำธาตุดิน ได้แก่ อาหารที่มีสีเหลือง เช่นถั่วเหลือง ข้าวฟ่าง ลูกเดือย เม็ดบัว ฟักทอง ข้าวโพด ช่วยบำรุงระบบย่อยอาหารลดอาการท้องอืด ถ่ายเป็นก้อนดีขึ้น
อาหารประจำธาตุไฟ ได้แก่ อาหารที่มีสีแดง เช่น ทับทิมเรดเบอร์รี่ สตรอว์เบอร์รี่ เห็ดหลินจือแดงช่วยบำรุงเลือด รวมถึงเสริมสร้างความแข็งแรงแก่หลอดเลือดอย่างตรงจุด
อาหารประจำธาตุน้ำ ได้แก่ อาหารที่มีสีดำ เช่น งาดำถั่วดำ เห็ดหลินจือ เห็ดหอม แบล็กเบอร์รี่ ช่วยรักษาสมดุลของระดับน้ำในร่างกาย ช่วยให้ไตขับน้ำมากขึ้น และช่วยให้คนธาตุน้ำที่ตัวบวมน้ำมีอาการดีขึ้น
อาหารประจำธาตุไม้ ได้แก่ อาหารที่มีสีเขียวเหลือง ตามสีของน้ำดีจากตับ ช่วยบำรุงตับ เส้นเอ็น และดวงตา เหมาะกับคนธาตุไม้ที่มักมีอาการเส้นเอ็นอักเสบบ่อยๆ
อาหารประจำธาตุโลหะ ได้แก่ อาหารที่มีสีขาว เช่นหัวไช้เท้า ผักกาดขาว ตลอดจนอาหารรสเผ็ด ควรกินอาหารช่วงฤดูหนาว ช่วยบำรุงปอด
ธาตุทั้งห้าจะมีความสัมพันธ์ต่อกันใน 2 ลักษณะ
ดังนั้นการสร้างและการข่มจะดำเนินควบคู่สัมพันธ์กันในลักษณะสมดุลเพื่อทำให้สิ่ง ทั้งหลายเกิดขึ้นเจริญเติบโต ทรงตัวอยู่ได้ และตายไป หากสมดุลถูก ทำลาย ความผิดปกติจะเกิดขึ้น