Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

กรณีศึกษาที่3 เรื่องการพยาบาลมารดาทารกหลังคลอดปกติ, กระตุ้นให้ลูกดูดนมทุก…

- - - - คลำพบลอนนิ่มบริเวณระดับสะดือ
        
        Abnormal
        
        Bladder full เนื่องจากมารดาไม่ปัสสาวะ
        
        ถ้าไม่ปัสสาวะใน 6-8 hr
        
        เสี่ยงต่อการตกเลือด
    - - REEDA scale 2 คะแนน
        
        Normal
        
        ไม่มี sign ของการติดเชื้อ
        
        ถ้า > 2 คะแนน มีโอกาสติดเชื้อบริเวณแผลฝีเย็บสูง
        
        เสี่ยงต่อการติดเชื้อ เนื่องจาก REEDA scale = 2 คะแนน
        
        2.ทำความสะอาดบริเวณแผลฝีเย็บ
        
        ประเมินแผลฝีเย็บด้วย REEDA scale วันละ 1 ครั้ง
        
        หลักการประเมิน
        
        จากเคสฝีเย็บบวมเล็กน้อย 2 คะแนน
        
        Approximation 0 คะแนน
        
        Discharge 0 คะแนน
        
        Ecchymosis 2 คะแนน
        
        Edema 2 คะแนน
        
        Redness 0 คะแนน
    - - RR 18 bpm Normal
      - BT 38 องศาเซลเซียส Normal
        
        Reactionary fever
        
        แม่หลังคลอดสูญเสียน้ำ เลือด และพลังงานจากการคลอด
        
        การพยาบาล
        
        กระตุ้นให้มารดาดื่มน้ำบ่อยๆเพื่อชดเชยสารน้ำที่เสียไป
        
        เช็ดตัวลดไข้เพื่อให้ร่างกายสุขสบาย
      - BP 120/88 mmHg Normal
      - PR 100 bpm Normal
      - Pain score = 7 คะแนน
        
        Moderate pain
        
        การพยาบาล
        
        ใช้ยา
        
        ตามแผนการรักษา
        
        ไม่ใช้ยา
        
        ประคบเย็นใน 24 hr แรก หลังจากนั้นให้ประคบร้อน
        
        นอนตะแคงซ้ายตรงข้ามกับด้านที่มีแผลฝีเย็บ
        
        3.หลีกเลี่ยงการนั่งขัดสมาธิ
        
        4.ใช้ห่วงยางเล็กๆรองนั่ง
  - - - ทารกดูดนมข้างซ้าย จะมีน้ำนมไหลจากเต้าข้างขวา
        
        Normal
        
        กระตุ้น Posterior pituitary gland
        
        หลั่ง Oxytocin
        
        มดลูกหดรัดตัว
        
        แม่เจ็บมดลูกขณะให้นมทารก
        
        1 more item...
        
        น้ำนมไหลทั้ง 2 ข้าง
        
        Milk ejection reflex หรือ Let down reflex
      - ปวดมดลูกขณะทารกดูดนม
      - น้ำนมในระยะ 2 วันหลังคลอด
        
        Colostrum
        
        Lactogenesis I
        
        ประกอบด้วย แคโรทีนสูงกว่าน้ำนมในระยะหลัง มีโปรตีนต่างๆ ช่วยสร้างภูมิคุ้มกันของร่างกาย มีเกลือแร่ วิตามิน สารอาหารที่จำเป็นต่อการเจริญเติบโตของสมองและการมองเห็นของลูก รวมทั้งเป็นยาระบายอ่อนๆช่วยขับขี้เทาของเด็ก
        
        มารดาไม่อยากให้ลูกดูดน้ำนมเหลือง
        
        คำแนะนำ
        
        อธิบายประโยชน์ของ Colostrum
    - - มดลูกกลมแข็งต่ำกว่าระดับสะดือ 1 นิ้ว
        
        Normal
        
        Uterine involution
        
        2 wk พ้ายังคลำมดลูกได้ทางหน้าท้อง ให้มาพบแพทย์
    - - สีแดงจางๆ
        
        Normal
        
        Lochia rubra
        
        การพยาบาล
        
        ถ้ามีกลิ่นเหม็นให้มาพบแพทย์
    - - มารดา
        
        วิตกกังวล หงุดหงิดง่าย บางครั้งร้องไห้คนเดียว
        
        Postpartum blue
        
        มีอาการไม่เกิน 2 wk
        
        ถ้า > 2 wk
        
        Postpartum depression
        
        1 more item...
        
        การพยาบาล
        
        อธิบายว่าเป็นภาวะปกติ ที่จะหายไปเอง
        
        อธิบายให้สามี และคนในครอบครัวเข้าใจ
        
        ให้ความรู้เกี่ยวกับการดูแลทารก
        
        แนะนำการรับประทานอาหารที่เหมาะสม
        
        แนะนำให้มีการพักผ่อนอย่างเพียงพอ
        
        เมื่อพยาบาลสอนอาบน้ำทารก มารดาบอกว่า “ทำไม่ถูก กลัวลูกจมน้ำ”
        
        สัมพันธระหว่างมารดากับทารกไม่ดี
        
        Taking in phase
        
        ให้การช่วยเหลือประคับประคองทั้งด้านร่างกายและจิตใจของมารดา
        
        ให้การพยาบาลด้วยท่าทีที่อบอุ่น เห็นใจ
        
        เปิดโอกาสให้มารดาได้ระบายความรู้สึก
        
        อธิบายให้สามีและญาติเข้าใจถึงการเปลี่ยนแปลง
        
        สังเกตอาการผิดปกติทางด้านจิตใจ
      - บิดา
        
        ส่งเสริมบิดา
        
        เข้าใจมารดาหลังคลอด
        
        แบ่งเบาภาระในการเลี้ยงดูบุตร
        
        ปรับเปลี่ยนบทบาทการเป็นพ่อ
  - - - หัวนม : มีตุ่มน้ำที่หัวนมข้างขวา มีรอยแตก เลือดออกซึมๆ เจ็บตอนทารกดูดนม
      - เต้านม : มารดารู้สึกหนักเต้านม คลำได้ก้อน รู้สึกร้อนบริเวณเต้านมข้างขวา
      - การหลั่งน้ำนม : เมื่อครบ 45 นาทีหลังคลอด มารดาให้นมลูกไม่ได้ ประเมินน้ำนมไหล 1-2 หยด
    - - หน้าท้อง : คลำพบลอนนิ่มบริเวณระดับสะดือ
      - มดลูก : คลำพบมดลูกกลมแข็งต่ำกว่าระดับสะดือ 1 นิ้ว
    - - ดูแลให้ได้รับ 5%D/N/2 (1,000 ml) add Syntocinon 10 unit IV drip 100 ml/hr
    - - มารดาอายุ32ปี
        คลอดบุตรคนที่4 เพศชาย
  - - - Lactogenosis I
        
        เมื่อตั้งครรภ์~28wk
        
        สร้างหัวน้ำนมColostrum
        
        Estrogenเพิ่มขึ้น
        Progesteroneเพิ่มขึ้น
        
        ทำให้สร้างน้ำนมได้น้อย :
      - Lactogenosis III
        
        จากเคสลูกไม่ดูดนม
        
        Prolactinลดลง
        
        น้ำนมไม่สร้างและไม่ไหล
        
        Oxytocinลดลง
        
        ถ้าลูกดูดนมสม่ำเสมอ~10วัน
        
        Mature milk
      - Lactogenosis II
        
        เกิดภายหลังคลอด
        
        รกคลอด
        
        Estrogenลดลง
        Progesteroneลดลง
        
        No PIF
        
        Prolactinเพิ่มขึ้น
        
        1 more item...
        
        พยาบาลกระตุ้นให้ลูกดูดนมแม่
        
        Anterior Piituitary gland
        
        Postereior
        
        Oxytocinเพิ่มขึ้น
        
        1 more item...
    - - ให้ลูกดูดนมเร็ว โดยดูดนมมารดาหลังคลอดเร็วที่สุด
      - ให้ลูกดูดนมบ่อยครั้ง ทุก 2-3 hr
      - ให้ลูกดูดนมถูกวิธี
      - ให้ลูกดูดนมจนเกลี้ยงเต้า
    - - 1.ลูกไม่ยอมดูดนม จึงไม่มีการกระตุ้นการสร้าง Prolactin จาก Anterior pituitary gland
      - 2.เจ็บหัวนม เต้านมคัดตึง และอ่อนเพลีย จึงอาจทำให้ไม่อยากให้ลูกดูดนม
      - 3.ความเครียด ความวิตกกังวล
        
        จะลดการหลั่ง Oxytocin ทำให้น้ำนมไหลน้อยลง
        
        หลั่ง Cortisol เป็น PIF ยับยั้ง prolactin ทำให้น้ำนมไหลน้อยลง
    - - 1.มีนโยบายการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่เป็นลายลักษณ์อักษรที่สื่อสารกับบุคลากรทางการแพทย์และสาธารณสุขทุกคนได้เป็นประจำ
      - 2.ฝึกอบรมบุคลากรทางการแพทย์และสาธารณสุขทุกคนให้มีทักษะที่จะนำนโยบายนี้ไปปฏิบัติ
      - 3.ชี้แจงให้หญิงตั้งครรภ์ทุกคนทราบถึงประโยชน์และวิธีการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่
      - 4.ช่วยแม่เริ่มให้ลูกดูดนมภายใน 30 นาทีแรกหลังคลอด
      - 5.แสดงให้แม่รู้วิธีเลี้ยงลูกด้วยนมแม่และวิธีทำให้น้ำนมยังคงมีปริมาณพอเพียงแม้ว่าแม่และลูกจะต้องแยกกัน
      - 6.อย่าให้น้ำ นมผสม หรืออาหารอื่นแก่ทารกแรกคลอดนอกจากนมแม่ เว้นแต่จะมีข้อบ่งชี้ทางการแพทย์
      - 7.ให้แม่และลูกอยู่ในห้องเดียวกันตลอด 24 ชั่วโมง
      - 8.สนับสนุนให้ลูกได้ดูดนมแม่ทุกครั้งที่ลูกต้องการ
      - 9.อย่าให้ลูกดูดหัวนมยาง หัวนมหลอก หรือหัวนมปลอม
      - 10.ส่งเสริมให้มีการจัดตั้งกลุ่มสนับสนุนการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ และส่งแม่ไปติดต่อกลุ่มดังกล่าวเมื่อออกจากโรงพยาบาลหรือคลินิก
    - - เหมาะสม
        
        30-60แรกหลังคลอด ทารกไวต่อความรู้สึกของการเกิดการรักใครผูกพัน (sensitive peroid)
  - - - การพยาบาล
        
        ให้ลูกดูดนมข้างที่ไม่เเตกหรือเจ็บน้อยก่อนเสมอ
        
        สังเกตการดูดนมเพื่อประเมินเเละเเก้ไขการจัดท่าในการให้นมเเละการดูดนมเเม่ของลูก
    - - การพยาบาล
        
        ดูแลให้ได้รับนมอย่างเพียงพอ ถูกวิธี ปากของเด็กงับถึงลานนม
        
        ชั่งน้ำหนักอย่างน้อยวันละ 1 ครั้ง
    - - การพยาบาล
        
        นวดคลึงเต้านมเบาๆ
        
        ให้ลูกดูดนมบ่อยขึ้นถูกวิธี และมีประสิทธิภาพ
    - - การพยาบาล
        
        ให้มารดาใส่ยกทรงที่พอดีตัว ไม่รัดเกินไป
        
        ถ้าเต้านมอักเสบไม่รุนแรง สามารถให้ทารกดื่มนมต่อได้เพื่อระบายน้ำนมออกจากเต้า ขณะให้ยาปฏิชีวนะรักษา
        
        ถ้าเป็นฝีที่เต้านม ควรงดให้ทารกดูดนมข้างนั้น 24-48 ชั่วโมง จนกว่าจะระบายหนองออก เเละให้ยาปฏิชีวนะ
  - - - การพยาบาล
        
        งดขวด จุกนมยาง จุกนมหลอก
        
        ปั๊มนมหรือกระตุ้นให้น้ำนมพุ่งก่อนให้ลูกดูดทารกที่ติดจุกจะพอใจเมื่อดูดปุ๊บน้ำนมไหลปั๊บ จะยอมรับเต้านมแม่ง่ายขึ้น