Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

การส่งเสริมภาวะโภชนาการ - Coggle Diagram

- - - - หมายถึง ภาวะที่ร่างกายได้รับอาหารที่
        ถูกหลักโภชนาการ
    - - หมายถึง ภาวะที่ร่างกายได้รับสารอาหารไม่เพียงพอ หรือได้รับเพียงพอแต่ร่างกายไม่สามารถใช้ประโยชน์จากสารอาหารที่ได้รับ หรือการได้รับสารอาหารบางชนิดมากเกินความต้องการของร่างกาย
      - Malnutrition
        
        หมายถึง ภาวะที่ร่างกายได้รับสารอาหารไม่เพียงพอกับความต้องการ โดยอาจขาดสารอาหารเพียง 1 ชนิด หรือมากกว่า และอาจขาดพลังงานด้วยหรือไม่ก็ได้
      - Over nutrition
        
        หมายถึง ภาวะที่ร่างกายได้รับอาหาร
        มากเกินความต้องการของร่างกาย และเก็บสะสมไว้จนเกิดอาการปรากฏ
- - - - เป็นการประเมินมวลของร่างกายทั้งหมด โดยวัดส่วนสูงและน้ำหนักแล้ว นำมาประเมินภาวะโภชนาการโดยคำนวณหาดัชนีมวลของร่างกายมีหน่วยเป็นกิโลกรัมต่อตารางเมตร
- - - - 1) คำนวณพลังงานที่ควรได้รับต่อวัน
      - 2) จำกัดมื้ออาหารและสัดส่วนของอาหารตามพีระมิดอาหาร
      - 3) จำกัดการใช้น้ามัน ไขมัน น้าตาล
      - 4) หลีกเลี่ยงการรับประทานอาหารที่แป้งและไขมันสูง
      - 5) รับประทานอาหารครั้งละน้อย แต่บ่อยครั้งและจำกัดอาหารมื้อเย็น
      - 6) หลีกเลี่ยงการรับประทานอาหารขณะดูโทรทัศน์
      - 7) เพิ่มการรับประทานอาหารที่มีใยอาหารจากผักผลไม้ และธัญพืชที่ไม่ขัดสี
      - 8) ส่งเสริมให้ออกกำลังกายอย่างสม่าเสมอหรือสัปดาห์ละ 3 วัน
  - - - เป็นความรู้สึกไม่อยากรับประทานอาหาร อาจรู้สึกต่อต้าน เมื่อนึกถึงหรือเมื่อเห็นอาหาร รับประทานแล้วไม่ค่อยรู้สึกอร่อย ตรงข้ามกับความรู้สึกอยากอาหาร
    - - เป็นความผิดปกติของพฤติกรรมการรับประทาน โดยจะรับประทานวันละหลาย ๆ ครั้ง ครั้งละมาก ๆ โดยหลังจากรับประทานเสร็จจะรู้สึกไม่สบายใจและรู้สึกผิดที่รับประทานเข้าไปมากมาย
    - - 1) หาสาเหตุ ที่พบได้บ่อย ๆ เช่น โรคปากและฟัน คออักเสบ โรคมะเร็ง เป็นต้น แล้วขจัดสาเหตุ
      - 2) ส่งเสริมความรู้สึกอยากอาหารให้มากที่สุดและลดความรู้สึกเบื่ออาหาร โดยจัดให้รับประทานอาหารในท่าสบาย รักษาความสะอาดโดยเฉพาะปากและฟัน ลดความเจ็บปวดหรือความไม่สุขสบายต่าง ๆ จัดบรรยากาศที่สะอาดและสุขสบาย รับประทานอาหารที่หลากหลาย
      - 3) ดูแลด้านจิตใจ พยายามให้ช่วงเวลารับประทานอาหารเป็นเวลาที่จิตใจสบาย สร้างบรรยากาศที่ผ่อนคลายขณะที่รับประทานอาหารเท่าที่ทำได้
      - 4) การใช้ยา แพทย์อาจพิจารณาให้ยากระตุ้นความอยากอาหาร ในรายที่ไม่พบโรคทางร่างกายและต้องการให้รับประทานอาหารมากขึ้น ส่วนใหญ่จะใช้ยากลุ่มที่มีฤทธิ์ต้านSerotonin ได้แก่ Cyclohepatadine และ Pizotifen
      - 5) การดูแลให้ผู้ป่วยได้รับอาหารเพียงพอกับความต้องการของร่างกาย
    - - การพยาบาลผู้ป่วยที่มีอาการคลื่นไส้และอาเจียน
        
        1) การพยาบาลผู้ป่วยขณะอาเจียน เมื่อพบผู้ป่วยจะอาเจียน พยาบาลต้องรีบให้ การช่วยเหลือโดยมีเป้าหมายให้ผู้ป่วยปลอดภัยและสุขสบาย
        
        (1) จัดหาภาชนะรองรับอาเจียน เตรียมกระดาษเช็ดปากหรือผ้าไว้ให้ผู้ป่วย
        สาหรับเช็ดปาก
        
        (2) จัดให้ผู้ป่วยอยู่ในท่าที่อาเจียนออกได้สะดวก ช่วยลูบหลังลงเบา ๆ เพื่อป้องกันการสาลักอาเจียนเข้าสู่หลอดลม
        
        (3) ค่อยอยู่เป็นเพื่อนขณะที่ผู้ป่วยกำลังอาเจียน พยาบาลควรเฝ้าดูด้วยความเห็นใจ สงบ ไม่ตื่นเต้น ไม่แสดงท่าทีรังเกียจ ค่อยให้ความช่วยเหลืออย่างกระตือรือร้น
        
        2) สังเกตสิ่งต่าง ๆ เพื่อบันทึกและรายงานอย่างถูกต้อง
        
        3) การพยาบาลผู้ป่วยหลังอาเจียน
        
        (1) ดูแลความสะอาดของร่างกายและเครื่องใช้
        
        (2) จัดสิ่งแวดล้อม ดูแลให้อากาศถ่ายเท วางของให้เป็นระเบียบ ทำให้
        ผู้ป่วยรู้สึกผ่อนคลายและพักผ่อนได้
        
        (3) ให้ผู้ป่วยพักผ่อนในบรรยากาศที่สงบ ลดการรบกวนจากภายนอก
        
        (4) น้ำและอาหาร ในระยะแรกให้งดอาหารและน้ำ และเริ่มให้ทีละน้อย
        
        4) การป้องกันและแก้ไขอาการอาเจียน
        
        (1) พยายามหาสาเหตุแล้วแก้ไขที่สาเหตุ
        
        (2) พยายามหลีกเลี่ยงและลดแหล่งของความเครียดต่าง ๆ ดูแลให้ผู้ป่วย
        ผ่อนคลายทั้งร่างกายและจิตใจ
        
        (3) ให้ผู้ป่วยสูดหายใจเข้าออกลึก ๆ ยาว ๆ ภายหลังอาเจียน และเมื่อรู้สึกคลื่นไส้
        
        (4) หลีกเลี่ยงการเคลื่อนไหวร่างกายหรือเปลี่ยนท่าเร็ว ๆ รวมทั้งหลีกเลี่ยงการมองสิ่งที่เคลื่อนไหวเร็ว ๆ ไปมา
        ผู้ป่วยควรนอนพักท่าศีรษะสูง หลับตานิ่ง ๆ
        
        (5) พิจารณาให้ยาระงับอาเจียน (Antiemetic drug) ตามแผนการรักษา
        
        (6) ถ้าผู้ป่วยมีอาเจียนอย่างต่อเนื่องมักใส่สายเข้าทางจมูกลงสู่กระเพาะอาหารเป็นทางให้อาเจียนออกหรือเป็นทางใส่สารละลายเข้าไปล้างกระเพาะอาหารในกรณีกินยาพิษหรือสารพิษ
        
        5) ดูแลความสะอาดร่างกาย ปาก ฟัน เครื่องใช้ สิ่งแวดล้อม
        
        6) เตรียมพร้อมถ้ามีการอาเจียนซ้า
    - - การพยาบาลผู้ป่วยที่มีภาวะท้องอืด
        
        1) จัดให้นอนศีรษะสูง 45-60 องศา เพื่อช่วยลดอาการแน่นท้อง และผายลมสะดวก
        
        2) งดอาหารที่ทำให้เกิดแก๊ส เช่น มะม่วงดิบ แตงโม ผักสด เป็นต้น
        
        3) แสดงความเข้าใจและเห็นใจ และยินดีให้การช่วยเหลืออย่างจริงใจ
        
        4) ค้นหาสาเหตุที่ทำให้เกิดภาวะท้องอืดและช่วยเหลือตามสาเหตุ
    - - การพยาบาลผู้ป่วยที่มีภาวะกลืนลาบากและกลืนไม่ได้
        
        1) สังเกตและประเมินอาการเกี่ยวกับการกลืนไม่ได้หรือกลืนลำบากว่าเกิดขึ้นทันทีทันใดหรือค่อย ๆ มากขึ้น
        
        2) ดูแลให้ผู้ป่วยได้รับสารน้ำและอาหารอย่างเพียงพอ
        
        3) ดูแลการได้รับยาตามแผนการรักษา
        
        4) ระมัดระวังการสำลัก
        
        5) ดูแลด้านความสะอาดของร่างกาย
        
        6) การเตรียมผู้ป่วยเพื่อตรวจหรือรักษา
        
        7) การดูแลด้านจิตใจ ปลอบโยน ให้กำลังใจ
- - - - เพื่อให้ผู้ป่วยที่ไม่สามารถช่วยเหลือตนเองได้ ได้รับอาหารตาม
        ความต้องการของร่างกาย
    - - ถาดอาหารพร้อมอาหาร
      - ช้อนหรือช้อนส้อม
      - แก้วน้ำพร้อมน้ำดื่ม และหลอดดูดน้ำ
      - กระดาษหรือผ้าเช็ดปาก
      - ผ้ากันเปื้อน
    - - การเตรียมผู้ป่วยและสิ่งแวดล้อม
        
        (1) ก่อนเวลาอาหาร แนะนำให้ผู้ป่วยออกกาลังกายบ้าง
        
        (2) จัดให้อยู่ในท่านั่ง
        
        (3) ปูผ้ากันเปื้อนตั้งแต่ใต้คางลงไป
        
        (4) วางถาดอาหารในตำแหน่งที่ผู้ป่วยสามารถมองเห็นชนิดของอาหาร
        
        (5) วางเครื่องใช้อื่น ๆ ในตำแหน่งที่สามารถหยิบได้สะดวก
        
        (6) ล้างมือให้สะอาดและเช็ดให้แห้ง
      - การป้อนอาหาร
        
        (1) ขณะป้อนอาหารตักอาหารให้มีปริมาณที่เหมาะสม
        
        (2) จังหวะในการป้อนต้องสัมพันธ์กับความสามารถในการรับประทานอาหารเคี้ยวและกลืนของผู้ป่วย
        
        (3) ไม่ควรจ้องหน้าผู้ป่วย
        
        (4) หลังป้อนอาหารให้ผู้ป่วยดื่มน้ำ บ้วนปาก หรือแปรงฟัน และเช็ดปากให้สะอาด
        
        (5) เก็บถาดอาหาร และเครื่องใช้ต่าง ๆ เมื่อผู้ป่วยรับประทานเสร็จ
        
        (6) ลงบันทึกทางการพยาบาล
      - สาหรับผู้ป่วยพิการ
        
        (1) ถ้าผู้ป่วยจับช้อนไม่ถนัดควรสาธิตการใช้ช้อนและส้อมในการตักอาหารใส่ปากหรือดัดแปลงที่จับของให้จับได้สะดวก
        
        (2) ถ้าผู้ป่วยรับประทานอาหารได้น้อย ควรรับประทานอาหารเหลวที่
        สอดคล้องกับการแผนรักษาของแพทย์
      - สำหรับผู้ป่วยกลืนลำบาก
        
        (1) จัดให้ผู้ป่วยอยู่ในท่านั่งหรือศีรษะสูงในลักษณะก้มเล็กน้อย เพื่อป้องกันการสำลัก
        
        (2) สอบถามผู้ป่วยถึงความรู้สึกเกี่ยวกับอาหารในปาก เพื่อดูว่ามีอาหารที่
        เหลือค้างในปาก
        
        (3) สอนวิธีการใช้ลิ้นและการกลืน
        
        (4) ควรเริ่มจากอาหารกึ่งแข็งกึ่งเหลวก่อน
        
        (5) ให้อาหารครั้งละน้อยแต่บ่อยครั้ง
        
        (6) ในขณะรับประทานอาหารควรหยุดพักเป็นระยะ ๆ
      - Nasogastric intubation
        
        วัตถุประสงค์
        
        เป็นทางให้อาหาร น้ำ หรือยา
        
        เป็นการลดแรงดันในกระเพาะอาหารหรือลำไส้
        
        เป็นการเพิ่มแรงดันเข้าไปในระบบทางเดินอาหาร
        
        ล้างภายในกระเพาะอาหาร
        
        เก็บสิ่งตกค้างในกระเพาะอาหารไปตรวจทางห้องปฏิบัติการ
        
        อุปกรณ์เครื่องใช้
        
        ถาดสำหรับใส่เครื่องใช้
        
        สาย NG tube เบอร์ 14-18 fr.
        
        Toomey syringe ขนาด 50 ml 1 อัน
        
        ถุงมือสะอาด 1 คู่
        
        Stethoscope
        
        สารหล่อลื่น เช่น K.Y. jelly
        
        แก้วน้ำ
        
        หลอดดูดน้ำ
        
        พลาสเตอร์
        
        กระดาษเช็ดปาก
        
        ชามรูปไต
        
        ผ้าเช็ดตัว