Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

การติดเชื้อที่มาจากโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ - Coggle Diagram

- - - - การรับประทานยาปฏิชีวนะ
      - ได้รับฮอร์โมนสเตียรอยด์ และยากดภูมิต้านทาน
      - ทานยาคุมกำเนิดที่มีปริมาณฮอร์โมนมาก (high dose)
      - ภูมิต้านทานของร่างกาย
      - ควบคุมภาวะเบาหวานไม่ดี
      - ทานอาหารที่มีแป้งและน้ำตาลมาก การดื่มเหล้า
      - สวมใส่ชุดชั้นในที่แน่นเกินไป
      - ใช้น้ำยาล้างทำความสะอาดช่องคลอด
      - ใส่แผ่นอนามัยโดยไม่เปลี่ยน
      - เครียด พักผ่อนที่ไม่เพียงพอ
      - การตั้งครรภ์ & ขบวนการเผาผลาญคาร์โบไฮเดรต
    - - คัน & ระคายเคืองมากในช่องคลอด
      - ปากช่องคลอดเป็นผื่นแดง ช่องคลอดอักเสบ และบวมแดง
      - สีขาวขุ่น อยู่รวมกันเป็นกลุ่มเหมือนนมตกตะกอน
      - เจ็บขณะร่วมเพศ (dyspareunia)
      - ปัสสาวะลำบาก & แสบขัดตอนสุด
    - - ทารก
        
        เป็นเชื้อราในช่องปาก (oral thrush)
      - สตรีตั้งครรภ์
        
        ติดเชื้อราในช่องคลอดเป็นมากขึ้นเป็น 2 เท่า ระคายเคือง คัน
    - - การซักประวัติ
      - การตรวจร่างกาย
        
        ช่องคลอดบวมแดง และตกขาวขุ่น
      - ตรวจทางห้องปฏิบัติการ
        
        ตรวจด้วยวิธี wet mount smear
        
        ตรวจด้วยวิธีแกรมสเตน (gram stain)
    - - :
        
        2% Miconazole cream 5 กรัม ทาช่องคลอด 7 วัน หรือ
        
        Miconazole 100 มิลลิกรัม 1 เม็ด เหน็บช่องคลอดก่อนนอนเป็นเวลา 7 วัน หรือ
        
        Clotrimazole 100 มิลลิกรัม 1 เม็ด เหน็บช่องคลอดก่อนนอนเป็นเวลา 6 วัน หรือ
        
        1% Clotrimazole cream 5 กรัม ทางช่องคลอด 6 วัน
    - - ระยะตั้งครรภ์
        
        อธิบายให้เข้าใจสาเหตุและการดูแลตนเอง
        
        แนะนำการใช้ยาทา และยาเหน็บ
        
        ทำความสะอาดบริเวณอวัยวะสืบพันธุ์ภายนอก และทำความสะอาดชุดชั้นใน
      - ระยะคลอด
        
        คลอดได้ตามปกติ
      - ระยะหลังคลอด
        
        ฮอร์โมนเอสโตรเจน และโปรเจสเทอโรนลดลง
        
        เน้นการดูแลความสะอาด
        
        เลี้ยงด้วยนมมารดาได้ โดยต้องล้างมือทุกครั้งก่อนสัมผัสบุตร
  - - - ตกขาวมีสีขาวปนเทา/สีเหลืองเขียว เป็นฟอง มีกลิ่นเหม็น
      - ระคายเคืองที่ปากช่องคลอด ปากช่องคลอดบวมแดง มีจุดเลือดออกเป็นหย่อม ๆ
      - ปัสสาวะแสบขัด/บ่อย ปวดแสบปวดร้อนบริเวณต้นขาด้านใน
      - เจ็บขณะมีเพศสัมพันธ์
    - - สตรีตั้งครรภ์
        
        ภาวะถุงน้ำคร่ำแตกก่อนกำหนด
        
        เจ็บครรภ์คลอดก่อนกำหนด
      - ทารกในครรภ์
        
        คลอดก่อนกำหนด
        
        มีน้ำหนักตัวน้อย
    - - การซักประวัติ
      - ตรวจร่างกาย
        
        ตรวจภายในช่องคลอด
        
        ตกขาวเป็นฟองสีเหลือเขียว
        
        พบจุดเลือดออกเป็นหย่อมๆ
      - ตรวจทางห้องปฏิบัติ
        
        wet mount smear
        
        เม็ดเลือดขาวจำนวนมาก
        
        ตกขาวมีฤทธิ์เป็นด่าง
        
        ค่า pH มากกว่า 4.5
    - - metronidazole ห้ามใช้ในไตรมาสแรก
      - clotriamazole สอดเข้าช่องคลอดก่อนนอนเป็นเวลา 6 วัน
      - ไตรมาสแรกไปแล้ว รักษาด้วย metronidazole
    - - ระยะตั้งครรภ์
        
        แนะนำการเหน็บยา/การรับประทานยา
        
        แนะนำให้สามีมารับการรักษาพร้อมกัน
        
        แนะนำการมีเพศสัมพันธ์โดยการสวมถุงยาง
        
        รักษาความสะอาดอวัยวะสืบพันธุ์ภายให้แห้ง และซักชุดชั้นใน
      - ระยะคลอด
        
        คลอดทางช่อ'คลอดได้ตามปกติ
      - ระยะหลังคลอด
        
        เลี้ยงบุตรด้วยนมมารดาได้ โดยล้างมือทุกครั้งก่อนสัมผัสบุตร
        
        อาการยังไม่ดีขึ้น ให้พบแพทย์
        
        ติดเชื้อพยาธิในช่องคลอด ต้องได้รับการรักษาทั้งสามีและภรรยา
  - - - คัน ปวดแสบปวดร้อนปากช่องคลอด ในช่องคลอด
      - ถ่ายปัสสาวะลำบาก แสบขัด เจ็บขณะร่วมเพศ
      - ตกขาวสีขาว/เทา/เหลือง ข้นเหนียว เหม็นเน่าเหมือนคาวปลา (fishy smell)
    - - สตรีตั้งครรภ์
        
        ไม่ได้รักษาทำให้มีการติดเชื้อราได้ง่ายขึ้น
        
        แท้ง ถุงน้ำคร่ำแตกก่อนกำหนด และเจ็บครรภ์คลอดก่อนกำหนด
        
        หลังคลอดอาจมีไข้ ปวดท้องมาก
      - ทารก
        
        น้ำหนักตัวน้อย และทารกคลอดก่อนกำหนด
        
        มีเชื้อแบคทีเรียในหลอดลม ----> หายใจลำบาก
        
        แบคทีเรียในเลือด ----> รักษาด้วยยาปฏิชีวนะ
    - - การซักประวัติ
      - ตรวจร่างกาย
        
        ตรวจทางช่องคลอด & การทำ pap smear
      - ตรวจทางห้องปฏิบัติ
        
        ตรวจ Wet smear
        
        เพาะเชื้อ (culture) ตกขาวใน columbia agar
    - - ระยะตั้งครรภ์
        
        รับประทานยาให้ครบ และเน้นย้ำการมาตรวจตามนัด
        
        ทำความสะอาดของอวัยวะสืบพันธุ์โดยใช้น้ำธรรมดา หลีกเลี่ยงการใช้สบู่
        
        แนะนำให้พาสามีไปตรวจและรักษาโรคพร้อมกัน
        
        ใช้ถุงยางอนามัยทุกครั้ง
      - ระยะคลอด
        
        คลอดทางช่องคลอดได้ตามปกติ
      - ระยะหลังคลอด
        
        เลี้ยงบุตรด้วยนมมารดา เน้นเรื่องการล้างมือทุกครั้ง
        
        เน้นการทำความสะอาดของอวัยวะสืบพันธุ์
        
        มีอาการผิดปกติให้รีบมาพบแพทย์
    - - metronidazole 250 มิลลิกรัม วันละ 3 ครั้ง หรือ
        metronidazole 500 มิลลิกรัม วันละ 2 ครั้ง เป็นเวลา 7-10 วัน
      - ampicillin 500 มิลลิกรัม วันละ 4 ครั้ง เป็นเวลา 7 วัน
- - - - ทำให้เชื้อผ่านเข้าไปเกิดการระคายเคือง เกิดปฏิกิริยา lymphocyte และ plasma cell reaction มาล้อมรอบเนื้อเยื่อ
        
        ผนังหลอดเลือดหนาตัวและบวม
        
        จากนั้นเชื้อแทรกเข้าไปอยู่ระหว่างผนังหลอดเลือด
        
        ทำให้หลอดเลือดอุดตัน เนื้อเยื่อที่มีการอักเสบมีเลือดมาเลี้ยงลดลง
        
        เกิดการขาดเลือดกลายเป็นเนื้อตาย
        และกลายเป็นแผล เป็นตุ่มแข็ง กดไม่เจ็บ
    - - หลอดเลือดส่วนปลายเกิดการอักเสบ
        -----> เกิดผื่นทั่วร่างกาย
      - เข้าไปยังต่อมน้ำเหลือง ----> ต่อมน้ำเหลืองโตแต่กดไม่เจ็บ
  - - - หลังจากได้รับเชื้อ 10-90 วัน/ประมาณ 3 สัปดาห์
      - เกิดแผล กลม นิ่ม ขอบนูนแข็ง ไม่เจ็บ เรียว่าแผล chancre
      - ต่อมน้ำเหลืองบริเวณขาหนีบโตแต่กดไม่เจ็บ
      - แผลเป็นประมาณ 3-6 สัปดาห์ จากนั้นหายได้เองแม้ไม่ได้รับการรักษา
    - - ขณะที่แผลกำลังจะหาย
        
        พบผื่นกระจายทั่วร่างกาย ฝ่ามือฝ่าเท้า
        
        บริเวณอวัยวะสืบพันธุ์จะยกนูน + ไข้ ต่อมน้ำเหลืองโต เจ็บคอ
        ผมร่วงเป็นหย่อมๆ ปวดศีรษะ น้ำหนักลด
      - หายได้เองแม้ไม่ได้รับการรักษา
    - - ไม่มีอาการใด ๆ
      - สามารถแพร่กระจายเชื้อได้ + มีการกำเริบของโรคได้
        ซึ่งอยู่ได้นานเป็นปี
    - - ไปทำลายระบบหัวใจและหลอดเลือด ---->
        เกิด aortic aneurysm และ aortic insufficiency
      - เข้าสู่ระบบประสาท
        
        ผิวหนังอักเสบ กระดูกผุ เยื่อบุสมองอักเสบ เสียชีวิต
      - พบรูม่านตาค่อนข้างเล็ก และหดเล็กลงเมื่อมองใกล้ แต่ไม่หดเล็กลงเมื่อถูกแสง
      - เกิดรอยโรคที่อวัยวะภายในและกระดูกเรียกว่า gumma lesion
  - - - ผิวหนังและเนื้อเยื่ออักเสบ
      - คลอดก่อนกำหนด และแท้งบุตร
    - - คลอดก่อนกำหนด ตายคลอด
      - ติดเชื้อซิฟิลิส (neonatal syphilis)
      - ทารกพิการ
        
        ตับม้ามโต ทารกตัวบวมน้ำ ตัวเหลือง
        
        เยื่อบุร่างกายเกิดการอักเสบ ผิวหนังที่ฝ่ามือฝ่าเท้าอักเสบและลอก
        
        ปัญญาอ่อน เป็นโรคหัวใจแต่กำเนิด
  - - - ระยะที่เป็นแผล ---> ตรวจหาเชื้อ T. Pallidum
        จากการตรวจด้วยกล้อง dark-field microscope
      - หากไม่มีแผลหรือผื่น ---> วินิจฉัยโดยการตรวจเลือด
  - - - Benzathine Penicillin G Sodium 2.4 ล้านยูนิต
        ฉีดเข้ากล้ามเนื้อสะโพกครั้งเดียว
    - - Benzathine Penicillin G Sodium 2.4 ล้านยูนิต ฉีดเข้ากล้ามเนื้อสะพก 3 สัปดาห์ติดต่อกัน
- - - - จากนั้นทำปฏิกิริยากับภูมิต้านทาน ---> เกิดสารเคมีที่เป็นพิษ
        ต่อเซลล์และเนื้อเยื่อ
        
        ส่งผลให้เนื้อเยื่ออักเสบเป็นหนอง
    - - ไปทำลายถุงน้ำคร่ำ ---> ถุงน้ำคร่ำแตกก่อนกำหนด
        
        เกิดการเจ็บครรภ์คลอดก่อนกำหนด น้ำคร่ำติดเชื้อ
        โพรงมดลูกดักเสบ อุ้งเชิงกรานอักเสบ
    - - ช่องท้องอักเสบ ตับอักเสบ
    - - ติดเชื้อในกระแสเลือด มีอาการรุนแรงมากขึ้น
  - - - ปัสสาวะแสบขัด บ่อย กระปิดกระปรอย เป็นหนองข้น และเป็นเลือด
  - - - มีบุตรยาก
      - ถุงน้ำคร่ำอักเสบและติดเชื้อ แตกก่อนกำหนด
      - แท้งบุตร และการเจ็บครรภ์คลอดก่อนกำหนด
    - - ตาอักเสบ (gonococcal ophalmia neonatorum)
      - เกิดกลืนหรือสำลักน้ำคร่ำที่มีเชื้อหนองในเข้าไป
        
        ช่องปากอักเสบ
        
        หูอักเสบ
        
        กระเพาะอาหารอักเสบ
  - - - ตรวจทางช่องคลอด
    - - เก็บน้ำเหลืองหรือหนองจากส่วนที่มีการอักเสบมาย้อมสีตรวจ gram stain smear
- - - - เมื่อตุ่มน้ำแตก หนังกำพร้าจะหลุดพร้อมกับทำให้เกิดแผลตื้น
        --- >รู้สึกปวดแสบปวดร้อนที่แผล
    - - กระตุ้นให้เกิดการอักเสบเมื่อภูมิคุ้มกันของร่างกายต่ำ
  - - - กลายเป็นตุ่มน้ำใสๆ แล้วแตก
        
        กลายเป็นแผลอยู่ 2 สัปดาห์ ก่อนจะตำสะเก็ด
  - - - การแท้ง
      - เจ็บครรภ์คลอดก่อนกำหนด
    - - IUGR
      - คลอดก่อนกำหนด
      - ทารกเสียชีวิต
      - ความพิการแต่กำเนิด
  - - - เพาะเชื้อใน Hank’s medium
      - ขูดเนื้อเยื่อจากแผลมาทำการย้อมและดูด้วยกล้องจุลทรรศน์ (exfoliative cytology หรือ pap smear)
      - ทำให้ตุ่มน้ำแตกแล้วขูดบริเวณก้นแผลมาป้ายสไลด์แล้วย้อมสี (Tzanck’s test)
  - - - กรณีที่เคยติดเชื้อเริมมาก่อน ---> ให้คลอดทางช่องคลอดและเฝ้าระวังทารก
      - กรณีที่พบรอยโรคขณะคลอด ---> ให้คลอดโดยการผ่าตัดคลอด และเฝ้าระวังทารก
- - - - รอยโรคขัดขวางช่องทางคลอด
      - ตกเลือดหลังคลอด
      - มีโอกาสเกิดมะเร็งปากมดลูก
    - - ติดเชื้อหูดหงอนไก่
      - เกิด laryngeal papillomatosis
      - เสียงเปลี่ยน (voice change)
      - เสียงร้องไห้แหบผิดปกติ (abnormal cry)
  - - - การตัดชิ้นเนื้อส่งตรวจทางพยาธิวิทยา
      - ตรวจ Pap smear
      - ตรวจหาเชื้อ HPV โดยวิธี Polymerase Chain Reaction (PCR)
      - ตรวจ DNA (DNA probe)
- - - - รับประทานยา ฉีดยา หรือทายา
      - หลีกเลี่ยงการมีเพศสัมพันธ์ หรือใช้ถุงยางอนามัย
      - หลีกเลี่ยงการสัมผัสแผลและหนอง ล้างมือให้สะอาดทุกครั้ง
      - ทำความสะอาดอวัยวะสืบพันธุ์ทุกครั้งหลังการขับถ่ายและอาบน้ำ
      - การมาตรวจตามนัด การสังเกตอาการผิดปกติ
      - ติดตามผลการตรวจทางห้องปฏิบัติการ
- - - - เชื้อไวรัสผ่านทางรก โดยผ่านเซลล์ trophoblast และ macrophages
    - - สัมผัสกับเลือดของมารดา น้ำคร่ำ และสารคัดหลั่งในช่องคลอดของมารดา
    - - ติดเชื้อจากน้ำนมมารดา
  - - - จากนั้นเข้าไปในเซลล์เม็ดเลือดขาว แล้วใช้ enzyme reverse transcriptase สร้าง viral DNA
        
        แทรกเข้าไปในนิวเคลียส แล้วเพิ่มจำนวนเม็ดเลือดขาว
        
        ทำให้ร่างกายมีเซลล์เม็ดเลือดขาวที่ติดเชื้อ HIV จำนวนมาก
        
        แตกสลายง่าย ---> เม็ดเลือดขาวในร่างกายลดลงอย่างรวดเร็ว
        
        ภูมิคุ้มกันของร่างกายบกพร่อง เกิดภาวะ seroconversion
  - - - ประมาณ 1-6 สัปดาห์หลังติดเชื้อ
      - ไข้ เจ็บคอ ปวดเมื่อยตามตัว มีผื่นขึ้น
      - ต่อมน้ำเหลืองโต คลื่นไส้ อาเจียน ถ่ายเหลว
      - ฝ้าขาวในช่องปาก
      - เป็นอยู่ 1-2 สัปดาห์ แล้วหายไปได้เอง
    - - ตรวจเลือดจะพบเชื้อ HIV และ antibody
      - ไม่มีอาการนาน 5-10 ปี/นาน > 15 ปี
    - - T สูง > 37.8 C เป็นพักๆ หรือติดต่อกันทุกวัน
      - ท้องเดินเรื้อรัง/อุจจาระร่วงเรื้อรัง
      - น้ำหนักลดเกิน 10%
      - ต่อมน้ำเหลืองโต > 1 แห่ง เป็นงูสวัด
      - เชื้อราในปากหรือฝ้าขาว
    - - ไข้ ผอม ต่อมน้ำเหลืองโตหลายแห่ง ซีด อาจพบลิ้นหรือช่องปากเป็นฝ้าขาวจากเชื้อรา แผลเริมเรื้อรัง ผิวหนังเป็นแผลพุพอง
      - วัณโรคปอด ปอดอักเสบ สมองอักเสบ เยื่อหุ้มสมองอักเสบ ติดเชื้อระบบทางเดินอาหาร เป็นมะเร็ง
      - ความผิดปกติของสมอง (HIV encephalopathy)
  - - - CD4 ต่ำ มีโอกาสเกิดโรคแทรกซ้อนจากการติดเชื้อฉวยโอกาส
    - - IUGR
      - คลอดก่อนกำหนด น้ำหนักตัวน้อย
      - ทารกมีขนาดเล็กกว่าอายุครรภ์ และทารกตายคลอด
  - - - ตรวจร่างกายทั่วไป
    - - ตรวจเชื้อ HIV (HIV viral testing)
      - การตรวจหา antibody ต่อเชื้อ HIV
      - ตรวจนับเม็ดเลือดขาวชนิด CD4 lymphocyte
      - ตรวจวัดปริมาณ viral load
    - - ตรวจเสมหะและเอกซเรย์
      - เจาะหลัง
      - ส่องกล้องตรวจดูทางเดินอาหาร
  - - - สูตรยาประกอบด้วยยาอย่างน้อย 3 ตัว (highly active anti retro therapy: HAART regimen)
    - - ยา TMP-SMX (80/400 mg) ให้กินครั้งละ 2 เม็ด ทุก 24 ชั่วโมง
      - double strength TMP-SMX (160/800 mg) 1 เม็ด ทุก 24 ชั่วโมง
    - - ให้คลอดทางช่องคลอด
      - ผ่าตัดคลอดก่อนการเจ็บครรภ์ (scheduled cesarean delivery)
      - ผ่าตัดคลอดกรณีฉุกเฉิน ที่มีปริมาณ viral load ≥ 1,000 copies/mL หรือไม่ทราบปริมาณ viral load
  - - - ดูแลโดยยึดหลัก universal precaution
      - ประเมินสัญญาณชีพ และฟัง FHS ย่างใกล้ชิด
      - หากปริมาณ viral load ≤ 50 copies/mL อาจพิจารณาเจาะถุงน้ำคร่ำ
      - หลีกเลี่ยงการใช้สูติศาสตร์หัตถการที่เพิ่มความเสี่ยง
      - ดูแลให้ได้รับยาต้านไวรัส
      - เตรียมอุปกรณ์และเครื่องมือที่ใช้ในการช่วยเหลือ
      - ประเมินอาการเปลี่ยนแปลงและภาวะแทรกซ้อนต่าง ๆ
    - - ดูแลโดยยึดหลัก universal precaution
      - ให้คำแนะนำแก่มารดาหลังคลอด
        
        หลีกเลี่ยงเลี้ยงบุตรด้วยนมมารดา
        
        ใส่เสื้อชั้นในที่คับ
        
        แนะนำวิธีป้องกันการแพร่กระจายเชื้อไปสู่บุคคลอื่น
        
        ตระหนักถึงความสำคัญในการดูแลตนเองและตรวจตามนัด
        
        การใช้ถุงยางอนามัยเสมอ (dual protection)
        
        ตระหนักถึงความสำคัญของการนำทารกมาตรวจเลือด