Please enable JavaScript.
Coggle requires JavaScript to display documents.
การส่งเสริมภาวะโภชนาการ - Coggle Diagram
การส่งเสริมภาวะโภชนาการ
8.1 ความหมายของโภชนาการและภาวะโภชนาการ
1.ความหมายของโภชนาการ หมายถึงวิทยาศาสตร์ที่เกี่ยวข้องกับอาหาร สารอาหาร และสารอื่นๆที่มีอยู่ในอาหาร การศึกษาที่เปลี่ยนแปลงของอาหารทั้งด้านอินทรีย์เคมี ชีวเคมี และฟิสิส์ของอาหาร
2.ภาวะโภชาการ หมายถึง สิ่งที่แสดงถึงระดับที่ร่างกายจำเป็นที่จะได้รับสารอาหาร ความสมดุลของสารอาหารที่จะได้รับ แบ่งเป้น 2 ลักษณะ
2.1 ภาวะโภชนาการดี (Good nutritional status) ภาวะที่ร่างกายได้รับสารอาหารอย่างถูกหลัก ครอบถ้วน
2.2 ภาวะดภชนาการไม่ดี (Bad nutritional status) หรือเรียกว่าภาวะทุพโภชนาการ คือ ร่างกายได้รับสารอาหารไม่เพียงพอ หรือพอแต่ร่างกายไม่สามารถนำมาใช้ได้ แบ่งเป็น 2 ลักษณะดังนี้
1.ภาวะโภชนาการต่ำกว่าเกรณฑ์ (Malnutrition) ร่างกายได้รับสารอาหารไม่เพียงพอกับความต้องการ เช่นโรคขาดโปรตีน โรคขาดพลังงาน
2.ภวาะโภชนาการเกิน (Over nutrition) คือร่างกายได้รับสารอาหารมากเกินความจำเป็น เช่นอาจถุกสะสมไว้เป็นไขมัน ทำให้เกิดโรคอ้วน
8.6 การส่งเสริมภาวะโภชนากาในผู้ป่วยที่รับประทานอาหารเองไม่ได้
มีรายละเอียดดังนี้
1.การป้อนอาหาร (Feeding) ช่วยให้ผุ้ป่วยได้รับเข้าสู่ร่างกายทางปาก
1.2 อุกรณ์เครื่องใช้
3.แก้วน้ำพร้อมน้ำดื่ม และหลอดดูดน้ำ
กระดาษหรือผ้าเช็ดปาก
ช้อนหรือช้อนส้อม
ผ้ากันเปื้อน
1.ถาดอาหารพร้อมอาหาร
1.3 วิธีการปฏิบัติ
การป้อนอาหาร
3.การป้อนสำหรับผู้พิการ
1.การเตรียมผู้ป่วยและสิ่งแวดล้อม
4.สำหรับผู้ป่วยกืนลำบาก
1.1 วัตถุประสงค์ เพื่อให้ผู้ป่วยที่ไม่สามารถช่วยเหลือตนเองได้ ได้รับอาหารตามความต้องการของร่างกาย
การใส่และถอดสายยางให้อาหารจากจมูกถึงกระเพาะอาหาร (Nasogastric intubation)
2.2 อุปกรณ์เครื่องใช้
สารหล่อลื่น เช่น K. Y. jelly
7.แก้วน้ำ
5.Stethoscope
หลอดดูดน้ำ
4.ถุงมือสะอาด 1 คู่
พลาสเตอร์
10.กระดาษเช็ดปาก
ชามรูปไต
ผ้าเช็ดตัว
3.Toomey syringe ขนาด 50 ml 1 อัน
สาย NG tube เบอรื 14-18 fr.
ถาดสำหรับใส่เครื่องใช้
2.1 วัตถุประสงค์
เป็นการเพิ่มแรงดันเข้าไปในระบบทางเดินอาหาร
4.ล้างภายในกระเพาะอาหาร (Gastric lavage) ใช้ในกรณีกินยาพิษได้รับยาเกินขนาด
เป็นการลลดแรงดันในกระเพาะอาหารหรือลำไส้
เก้บสื่งตกค้างในกระเพาะอาหารไปตรวจทางห้องปฏิบัติการ
1.เป็นทางให้อาหาร น้ำ หรือยา
3.การให้อาหารทางสายยางให้อาหารจากจมูกถึงกระเพาะอาหาร
มี 2 วิธี
Bolus dose
Drip feeding
อุปกรณ์เครื่องใช้
6.ถุงมือสะอาด
7.Stethoscope
Toomey syringe ขนาด 50 ml 1 อัน
แก้วน้ำ
ผ้ากันเปื้อน
9.กรพดาษหรือผ้าเช็ดปาก
ถ้ามียาให้บดเป็นผงและละายในน้ำ 15-30 ซีซี
สำลีชุบ 70 เปอร์เซ็น แอลกอฮอล์ 2 ก้อน
อาหารเหลวสำเร็จรูป หรืออาหารปั่น
ชุดทำความสะอากปากและฟัน
ถาดสำหรับใส่เครื่องใช้
4.การถอดสายยางให้อาหารจากจมูกถึงกระเพาะอาหาร
ผู้ป่วยรู้สึกตัวหรือรับประทานอาหารเองได้แล้ว
อุปกรณ์
สำลีชุบ แอลกอฮอ์ 70 เปอร์เซ็น
ไม้พันสำลีชุบเบนซินและน้ำเกลือ
น้ำยาบ้วนปาก
ถุงมือสะอาด
ชามรูปไต
ผ้าก๊อสสะอาด
ผ้ากันเปื้อนหรือผ้าเช็ดตัว
การให้อาหารทางสายยางให้อาหารที่ใส่เข้าทางรูเปิดของกระเพาะอาหาร
วัตถุประสงค์เพื่อ ให้ผุ้ป่วยได้รับอาหารตามความต้องการของร่างกาย
อุปกรณืเครื่องใช้ เหมือนกับการให้อาหารทางสาย NG tube
8.2 ปัจจัยที่มีผลต่อภาวะโภชนาการ
รายละเอียด ดังนี้
5.ความชอบส่วนบุคคล เช่น บางคนชอบกินอาหารหวานจัด อาหารไขมันสูง
6.ผลจากการดื่มแอลกอฮอล์ ทำให้อยากอาหารลดลง
4.ภาวะสุขภาพ การเจ็บป่วยเรื้อรังมีผลต่อภาวะโภชนาการ
7.วิถีชีวิต บางคนเลือกรับประทานอาหารเจในระยะเวลานานๆอาจส่งผลต่อภาวะขาดโปรตีนควรเสริมอาหารที่เป็นดปรตีนด้วย
3.การใช้ยา ยามีผลข้างเคียงอาจทำให้เบื่ออาหาร
8.เศรษฐานะ ผู้คนเลือกรับประทานอาหารได้ตามต้องการ หรืออาจต้องลดปริมาณลงตามกำลังที่มีจะซื้อ
2.เพศ ชายต้องการพลังงานมากกว่าหญิง
9.วัฒนธรรม ความเชื่อศาสนา เช่น รับประทานของดิบๆ สุกๆ ตามความเชื่อว่าร่างกายจะแข็งแรง
อายุ เด้กมีความต้องการอาหารมากกว่าในผู้ใหญ่และผู้สุงอายุ เพราะเด็กต้องการไปสร้างและซ่อมแซมส่วนที่ซึกหรอ
ปัจจัยด้านจิตใจ ความเครียด และความกลัวทำให้อยากอาหารลดลง
8.3 ความสำคัญของอาหารต่อภาวะเจ็บป่วยและความต้องการพลังงานของร่างกายในภาวะเจ็บป่วย
ความต้องการพลังงานในภาวะเจ็บป่วย มีดังนี้
1.ความต้องการพลังงานของร่างกายในภาวะเจ็บป่วย ขึ้นอยุ่กับเพศออายุ ส่วนสูง น้ำหนัก และความรุนแรงของโรค
-ความต้องการพื้นฐาน (Basal energy expenditure : BEE) พลังงานที่ต้องการขณะพัก คือพลังงานที่น้อยที่สุดที่ทำให้เกิดกระบานการเมทาบอริซึมของร่างกาย
-ความต้อการพลังงานทั้งหมด(Total Energy Expenditure : TEE) คือ ผลรวมของพลังงานทั้งหมดใน 1 วัน รวมถึง BEE พลังงานที่ใช้ในการย่อย และดูดซึมสารอาหาร
8.4 การประเมินภาวะโภชนาการ
อักษรย่อ ABCD
1.การวัดสัดส่วนของร่างกาย (Anthropometric measurement: A)
1.1ดัชนีมวลของร่างกาย (Body Mass Index ; BMI) คือการนำ น้ำหนักตัว (กิโลเมตร) หารด้วย ส่วนสูง (เมตร)กำลัง2
1.2 การประเมินทางชีวะเคมี (Biochemical assessment: B) เป็นวิะีการเจาะเลือด เพื่อประเมินภาวะโภชนาการ
1.3การตรวจร่างกายทางคลินิก (Clinical assessment: C) 1.ตรวจ Conjunctiva ของเปลือกตาล่าง 2. สังเกตดูลักษณะดล็บเรียบเป็นมัน มีสีชมพู 3. ตรวจดูฝ่ามือ ให้เทียบกัน 2 ข้าง ปกติมีสีชมพู
8.5 การส่เสริมภาวะโภชนาการในผู้ป่วยที่มีปัญหาภาวะโภชนาการ
มีดังนี้
2.3 Nausea and vomiting (อาการคลื่นไส้และอาเจียน) คือการขับของออกมาทางปาก อาจมีน้ำลายไหล อยากเป็นลม ตาลาย วิงเวียนศีรษะ ความดันเลือดลดลง ทำให้ไม่มีความสุข รับประทานอาหารไม่ได้
2.4 Abdominal distention (ภาวะท้องอืด) รู้สึกแน่น อึดอัด ไม่สบายท้อง เช่น ปวดท้อง คลื่นไส้ อาเจียน
2.Emaciation (ภาวะผอมแห้ง) ภาวะที่ผอมเกิดนไป มี BMI น้อยกว่า 16 กิโลกรัมต่อตารางเมตร อาจมีความผิดปกติของระบบทางเดินอาหาร ได้แก่
2.2 Bulimia Nervosa ความผิดปกติของพฤติกรรมการรับประทานอาหาร อาจหลายๆครั้ง หรือครั้งละมากๆ เมื่อรับประทานเสร็จรู้สึกไม่สบายใจที่รับประทานมากจะเอามือล้วงคอให้อาเจียนออกมาหมดหรือกินยาระบายอย่างหนัก
2.1 Anorexia nervosa ภาวะเบื่ออาหาร รับประทานแล้วไม่อร่อย อาจมีอาการคลื่นไส้ อาเจียน ทำให้อ่อนเพลีย น้ำหนักลด ขาดสารอาหาร
2.5 Dysphagia and aphagia (ภาวะกลืนลำบากและกลืนไม่ได้) ผู้ป่วยเกิดความลำบากในการกลืน กลืนแ้วติดอยู่ที่ใดที่หนึ่งหรือกลืนแล้วรู้สึกเจ็ยทั้งสองอย่าง กลืนไม่ได้ คือไม่สามารถกลืนได้ทั้งอาหารแข็งและะรรมดา หรืออาหารอ่อน อาหารเหลว
1.Obesity (ภาวะอ้วน) ร่างกายสะสมไขมันมากเกินไป มีค่า BMI ตั้งแต่ 30 ขึ้นไป และขนาดรอบเอวผู้ชาย มากกว่า 40 นิ้ว ผู้หญิง 35 นิ้ว
8.7 การล้างภายในกระเพาอาหาร (Gastric lavage)
รายละเอียดดังต่อไปนี้
2.อุปกรณ์เครื่องใช้
4.ผ้าเช็ดปาก หรือผ้าขนหนูผืนเล็ก
5.สายยางสำหรับใส่ในกระเพาะอาหาร
3.ชามรูปไตหรืออ่างกลม
2.สารละายที่ใช้ล้างกระเพาะอาหาร
Ky jelly
ถุงมือสะอาด 1 คู่และ แมส
1.ชุดล้างกระเพาะอาหาร
1.วัตถุปรงสงค์
-ทดสอบหรือยับยั้งการมีเลือดออกจำนวนน้อยในทางเดินอาหารส่วนบน
-ตรวจสอบการอุดตันของสาย
-ล้างกระเพาะในกรณีที่ผุ้ป่วยกินยาหรือสารพิษ
-ตรวจหาเชื้อที่เป็นสาเหตุของโรคปอดและหลอดลม ในกรณีที่ไม่สามารถนำเสมหะ ให้ดูุดเสมหะได้
8.8 กระบวนการพยาบาลในการส่งเสริมภาวะโภชนาการ
3.การวางแผนการพยาบาล
3.1 วัตถุประสงค์
3.2 เกรณฑ์การประเมิน
4.การปฏิบัติการพยาบาล
2.การวินิจฉัยทางการพยาบาล
5.การประเมินผลการพยาบาล
5.1 ประเมินผลลัพธ์การพยาบาล
5.2 ประเมินผลกิจกรรมการพยาบาล
1.ประเมินภาวะสุขภาพ