Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

บทที่ 1 พืชสมุนไพร, นางสาวคีตภัทร บุญขำ, เลขที่ 9 รหัสนักศึกษา 622001010 -…

- - - - เด็ก 1-2 แคปซูล/ผู้ใหญ่ 2-4 แคปซูล ทุก3-4ชม. เมื่อมีอาการ
      - ใช้แทนparacetamon
      - บรรเทาอาการไข้ตัวร้อย ไข้เปลี่ยนฤดู
  - - - พริก
        
        ใช้แทน diclofinac gel
        
        บรรเทาอาการปวดข้อ ปวดกล้ามเนื้อ
        
        ทาบริเวณที่ปวด3-4ครั้ง/วัน
      - ยาหม่องไพร น้ำมันไพร ครีมไพร
        
        ทาบริเวณที่ปวด วันละ 2-3ครั้ง
        
        ใช้แทนน Analgesic balm
        
        บรรเทาอาการปวดเมื่อย
    - - เถาวัลย์เปรียง
        
        1-2 แคปซูล วันละ 3 ครั้ง หลังอาหารทันที
        
        ปวดกล้ามเนื้อ
        
        ใช้แทนกลุ่ม NSIDs
      - สหัสธารา
        
        ใช้แทน tolperisone/กลุ่มNSIADs
        
        ปวดตรึงกล้ามเนื้อ
        
        2-3 แคปซูล วันะ3ครั้ง ก่อนอาหาร
  - - - ทาน 1- แคปซูล วันละ4 ครั้งหลังอาหารและก่อนนอน
      - ใช้แทน semiticone/mixt carminative
      - แก้ท้องอืดท้องเฟ้อ
    - - แก้ท้องอืดท้องเฟ้อ ขับลม แน่นจุกเสียด
        
        ทาน 4-8 แคปซูล
        
        ใช้แทน semiticone/mixt carminative
      - บรรเทาอาการคลื่นไส้ อาเจียน เมารถ เมาเรือ
        
        2-4 แคปซูล ก่อนเดินทาง
        
        ใช้แทน dimenhydrinate
    - - แก้ท้องอืด ท้องเฟ้อ อาหารไม่ย่อย
      - 2 แคปซูล วันละ 3 ครั้ง หลังอาหาร
      - ใช้แทน semiticone/ mixt carminative/diasgest
    - - 1-2 ช้อนโต๊ะ วันละ 3 ครั้ง หลังอาหาร
      - ใช้แทน mixt carminative
      - แก้ท้องอืด ท้องเฟ้อ จุกเสียด แน่ท้อง
  - - - แก้ท้องเสียที่ไม่ได้มาจากการติดเชื้อ
      - 1-4แคปซูล วันละ4ครั้ง หลังอาหารและก่อนนอน
    - - แก้ท้องเสียที่ไม่ได้มาจากการติดเชื้อ
      - ผู้ใหญ่ 2 แคปซูล เด็ก 1แคปซูล ก่อนอาหารเมื่อมีอาการ
  - - - 1-2ช้อนชาชงกับน้ำร้อน120มล.นาน10นาที
        วันละ1ครั้งก่อนนอน
      - ใช้แทนยา bisacodyl
  - - - แก้เจ็บคอ มีไข้
      - ทาน 4-7แคปซุล วันละ4ครั้ง หลังอาหารและก่อนนอน
    - - ทาน 2-3 แคปซูล วันละ4ครั้งหลังอาหารและก่อนนอน
      - ใช้แทนยากลุ่มAntihistsmines
  - - - ทาบริเวณที่มีอาการ วันละ5 ครั้ง
      - ใช้แทน 0.1 triamcinolone cream
      - รักษาเริมและแผลร้อนในที่ปาก
    - - ทาภายนอกรักษาผื่นคัน
      - ทาบริเวณที่มีอาการ วันละ5 ครั้ง
      - ใช้แทน calamine lotion
    - - ทาบริเวณที่มีอาการ วันละ5 ครั้ง
      - ใช้แทน acyclovir cream
      - Herpie simplex
    - - บรรเทาอาการอักเสบจากแมลงกัดต่อย
      - ทาบริเวณที่มีอาการ วันละ5 ครั้ง
  - - - 1ช้อนชา ชงกับน้ำร้อน 120 มล. วันละ 3-4 ครั้งหลังอาหาร
- - - - หมอชีวกโกมารภัจจ์
    - - สมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราช
        
        จัดทำตำราพระโอสถพระนารายณ์
      - รัชกาลที่ ๑
        
        ปฏิสังขรณ์วัดโพธิ์ ทรงให้มีการรวบรวมและจารึกตำรายา ฤๅษีดัดตน
        ตำราการนวดไว้ตามศาลาราย
      - พ่อขุนรามคำแหง
        
        สร้างสวนสมุนไพรขนาดใหญ่บนเขาหลวง ให้ราษฎรมาเก็บ
      - รัชกาลที่ ๓
        
        จัดตั้งโรงเรียนแพทย์แผนโบราณแห่งแรก คือ“โรงเรียนแพทย์แผนโบราณวัดโพธิ์”
      - อาณาจักรขอม
        
        พระเจ้าชัยวรมันที่ 7 สร้าง อโธคยาศาลา
  - - - ต้องรู้จัก ชื่อ ลักษณะ สี กลิ่น และรส
      - ได้แก่
        
        พืชวัตถุ ได้แก่ พรรณไม้ต่าง ๆ
        
        สัตว์วัตถุ ได้แก่ ร่างกายและอวัยวะของสัตว์ทั้งหลาย
        
        ธาตุวัตถุ ได้แก่ ที่เกิดขึ้นเอง/สิ่งที่ประกอบขึ้นจากแร่ธาตุ/สิ่งสังเคราะห์ขึ้น
    - - รู้จักสรรพคุณของวัตถุที่จะนำมาใช้เป็นยา จะต้องรู้รสของตัวยานั้นๆก่อนจึงทราบสรรพคุณได้ภายหลัง
      - ยารสประธาน
        
        คือ รสของยาที่ปรุงหรือผสมเป็นตำรับแล้ว
        
        แบ่งออกเป็น
        
        ยารสร้อน
        
        ยาที่เข้าสมุนไพรรสร้อน
        
        เช่น เบญจกูล เหง้าขิง กะเพรา ยาไฟประลัยกัลป์ ยาสัณฑฆาต
        
        สรรพคุณแก้ในกองวาโยธาตุ(ธาตุลม) แก้ลมกองหยาบ ลมจุกเสียดแน่น
        
        ยารสสุขุม
        
        ยาที่เข้าสมุนไพรที่ไม่ร้อน
        
        เช่น โกฐเทียน กฤษณา จันทร์เทศ ยาหอมอินทจักร
        
        มีสรรพคุณแก้ในกองอาโปธาตุ (ธาตุน้ำ) แก้ไข้ที่ใช้ยารสเย็นไม่ได้
        แก้ลมกองละเอียด ลมวิงเวียน ใจสั่น
        
        ยารสเย็น
        
        ยาเข้าสมุนไพรที่ไม่ร้อน
        
        เช่น เขาสัตว์ เขี้ยวสัตว์ ยามหานิล ยาเขียว
        
        มีสรรพคุณแก้ทางเตโชธาตุ (ธาตุไฟ) ระงับความร้อน
      - รสของตัวยา
        
        แบ่งเป็น
        
        รสยา ๖ รส ได้แก่ ฝาด เผ็ด เค็ม เปรี้ยว หวาน ขม
        
        รสยา ๘ รส ได้แก่ ฝาด เผ็ดร้อน เค็ม เปรี้ยว หวาน ขม หอมเย็น มัน
        
        รสยา ๔ รส ได้แก่ ฝาด เผ็ด เค็ม เปรี้ยว
        
        รสยา ๙ รส ได้แก่ ฝาด เผ็ดร้อน เค็ม เปรี้ยว หวาน ขม หอมเย็น มัน เมาเบื่อ
    - - รู้จักการจัดหมวดหมู่ตัวยาหลายสิ่งหลายอย่าง รวมเรียกเป็นชื่อเดียว
      - พิกัดยา
        
        จุลพิกัด คือ มีตัวยาชนิดเดียวกันรวมกัน ๒ อย่าง
        
        เช่น ผักหวานบ้าน + ผักหวานป่า
        
        พิกัด คือ มีตัวยาต่างชนิดกันรวมกัน ๒ อย่างขึ้นไป
        
        เช่น พิกัดเบญจกูล
        
        มหาพิกัด คือ มีตัวยาต่างชนิดกันรวมกัน ๓ อย่างขึ้นไป โดยตัวยาแต่ละตัวมีสัดส่วนมากน้อยต่างกัน
    - - รู้จักการเก็บตัวยา การปรุงยาตามที่กำหนดในตำรับยาตามใบสั่ง
      - การปรุงยา
        
        การผสมสมุนไพร เพื่อแปรสภาพให้เป็นยารักษาและป้องกันโรค
        
        หลักการปรุงยา
        
        ตัวยาช่วย คือ เมื่อมีโรคแทรกใช้ตัวยาช่วยเสริมเข้าไป
        
        ตัวยาประกอบ เพื่อป้องกันโรคตามและช่วยบำรุง
        
        ตัวยาตรง คือ ยาที่มีสรรพคุณบำบัดโรค
        
        ตัวยาชูกลิ่น ชูรส และแต่งสีของยา
        
        การคัดเลือกและเก็บตัวยา
        
        ถูกต้น
        
        ถูกช่วงอายุพืช
        
        ถูกฤดูกาลและช่วงเวลา
        
        รากหรือหัว เก็บตั้งแต่ต้นฤดูหนาวถึงปลายฤดูร้อน
        
        เปลือกต้นหรือเปลือกราก เก็บในฤดูร้อนและฤดูฝน
        
        ผลประเภทฉ่ำน้ำ ควรเก็บในตอนเช้าหรือเย็น
        
        ถูกส่วน