Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

บทที่ 1 พืชสมุนไพร, image, image, image, image, image, image, image,…

- - - - ขมิ้นชัน
        
        ข้อบ่งใช้
        
        ท้องอืด ท้องเฟ้อ
        
        วิธีใช้
        
        1-2 แคปซูล วันละ 4 ครั้ง
        หลังอาหารและก่อนนอน
        
        แทนยา
        
        Simenthicone
        
        Mixt carminative
      - ขิง
        
        ข้อบ่งใช้
        
        ท้องอืด ท้องเฟ้อ ขับลม
        
        วิธีใช้
        
        วันละ 4-8 แคปซูล
        
        แทนยา
        
        Simethicone
        
        Mixt carminative
        
        บรรเทาอาการคลื่นไส้ แก้เมารถ เมาเรือ
        
        วิธีใช้
        
        วันละ 2-4 แคปซูล ก่อนเดินทาง 30-1 ชั่วโมง
        
        แทนยา
        
        Dimenhydinate
      - เบญจกูล
        
        ข้อบ่งใช้
        
        ท้องอืดท้องเฟ้อ อาหารไม่ย่อย
        
        วิธีใช้
        
        ครั้งละ 2 แคปซูล วันละ 3 ครั้ง หลังอาหาร
        
        แทนยา
        
        Simethicone
        
        Mixt carminative
        
        Diasgest
      - ธาตุอบเชย
        
        ข้อบ่งใช้
        
        แก้ท้องอืด ท้องเฟ้อ จุกเสียดแน่นท้อง
        
        วิธีใช้
        
        ครั้งละ 1-2 ช้อนโต๊ะ วันละ3ครั้ง หลังอาหาร
        
        แทนยา
        
        Mixt carminative
  - - - ได้แก่
        
        เถาวัลย์เปรียง
        
        ข้อบ่งใช้
        
        ปวดกล้ามเนื้อ
        
        วิธีใช้
        
        ครั้งละ 1-2 แคปซูล วันละ3ครั้ง
        หลังอาหารทันที
        
        แทนยา
        
        กลุ่มยา NSIADs เช่น Diclofenac
        
        สหัศธารา
        
        ข้อบ่งใช้
        
        ปวดตึงกล้ามเนื้อ
        
        วิธีใช้
        
        ครั้งละ 2-3 แคปซูล วันละ 3 ครั้งก่อนอาหาร
        
        แทนยา
        
        Tolperisone
        
        กลุ่มยา NSIADs เช่น Diclofenac
    - - ได้แก่
        
        ยาหม่องไพล,น้ำมันไพร,ครีมไพล
        
        ข้อบ่งใช้
        
        บรรเทาอาการปวดเมื่อย
        
        วิธีใช้
        
        ทาบริเวณที่มีอาการวันละ 2-3 ครั้ง
        
        แทนยา
        
        Analgesic balm
        
        เจลพริก
        
        ข้อบ่งใช้
        
        บรรเทาอาการปวดข้อ ปวดกล้ามเนื้อ
        
        วิธีใช้
        
        ทาบริเวณที่ปวด 3-4 ครั้งต่อวัน
        
        แทนยา
        
        Diclofenac gel
  - - - ข้อบ่งใช้
        
        บรรเทาอาการไข้ตัวร้อน ไข้เปลี่ยนฤดู
      - วิธีใช้
        
        ผู้ใหญ่ ครั้งละ 2-4 แคปซูล ทุก 3-4 ชั่วโมง
        
        เด็ก ครั้งละ 1-2 แคปซูล ทุก 3-4 ชั่วโมง
      - แทนยา
        
        Paracetamol
  - - - ฟ้าทลายโจร
        
        ข้อบ่งใช้
        
        ท้องเสียที่ไม่ได้เกิดจากการติดเชื้อ
        
        วิธีใช้
        
        ครั้งละ 1-4 แคปซูล วันละ 4 ครั้ง
        หลังอาหารและก่อนนอน
      - ธาตุบรรจบ
        
        ข้อบ่งใช้
        
        ท้องเสียที่ไม่ได้เกิดจากการติดเชื้อ
        
        วิธีใช้
        
        ผู้ใหญ่ ครั้งละ 2 แคปซูล
        วันละ3ครั้ง ก่อนอาหาร
        
        เด็ก ครั้งละ 1 แคปซูล
        วันละ3ครั้ง ก่อนอาหาร
  - - - ข้อบ่งใช้
        
        ท้องผูก
      - วิธีใช้
        
        ครั้งละ 1-2 ซองชา ชงน้ำร้อนประมาณ 120-200 มล.นาน 10 นาที วันละ1ครั้ง ก่อนนอน
      - แทนยา
        
        Bisacodyl
  - - - ฟ้าทลายโจร
        
        ข้อบ่งใช้
        
        เจ็บคอ มีอาการไข้หวัด
        
        วิธีใช้
        
        ครั้งละ 4-7 แคปซูล วันละ 4 ครั้ง หลังอาหารและก่อนนอน
      - ปราบชมพูทวีป
        
        วิธีใช้
        
        ครั้งละ 2-3 แคปซูล วันละ4ครั้ง ก่อนอาหารและก่อนนอน
        
        แทนยา
        
        ยากลุุ่ม Antihistamines เช่น Chlorpheniramine,Loratadine
  - - - ครีมเสลดพังพอน
        
        ข้อบ่งใช้
        
        Herpie Simplex
        
        วิธีใช้
        
        ทาวันละ 5 ครั้ง
        
        แทนยา
        
        Acyclovir Cream
      - เสลดพังพอนกลีเซอรีน
        
        ข้อบ่งใช้
        
        ลดการอักเสบ รักษาเริมที่ปาก แผลร้อนใน
        
        วิธีใช้
        
        ทาวันละ 5 ครั้ง
        
        แทนยา
        
        0.1% Triamcinolone cream
      - เสลดพังพอนคาลาไมน์
        
        ข้อบ่งใช้
        
        ทาภายนอกเพื่ออาการผื่นแพ้
        
        วิธีใช้
        
        ทาวันละ 5 ครั้ง
        
        แทนยา
        
        Calamine lotion
      - ยาหม่องเสลดพังพอน
        
        ข้อบ่งใช้
        
        บรรเทาอาการอักเสบ ปวด บวมจากแมลงกัดต่อย
        
        วิธีใช้
        
        ทาวันละ 5 ครั้ง
  - - - ข้อบ่งใช้
        
        ลดความอยากบุหรี่
      - วิธีใช้
        
        ครั้งละ 1 ซองชา ชงน้ำร้อน
        วันละ 3-4 ครั้ง หลังอาหาร
      - แทนยา
        
        Bupropion,arenicline
  - - - ข้อบ่งใช้
        
        บรรเทาอาการปวดประจำเดือน
      - แทนยา
        
        Mefenamide acid 250 mg
        
        Dimenhydrinate
        
        cinnarazine
  - - - ข้อบ่งใช้
        
        แก้ลมวิงเวียน คลื่นเหียน อาเจียน
      - แทนยา
        
        Dimenhydinate
        
        Cinnarizine
  - - - ข้อบ่งใช้
        
        ลดระดับไขมันในเลือด
      - วิธีใช้
        
        ขนาด 3 g แช่น้ำร้อน 100 cc 3เวลาหลังอาหาร
      - แทนยา
        
        Gemfibrozil 300 mg
        
        simvastatin 10 mg
- - - - พ่อหมอชีวกโกมารภัจจ์
    - - พระเจ้าชัยวรมันที่ 7
        
        สร้างสถานพยาบาล เรียกว่า อโธคยาศาลา
      - ศิลาจารึกของพ่อขุนรามคำแหง
        
        ทรงสร้าง เขาสรรพยา เพื่อให้ราษฎรได้เก็บไปใช้รักษายามเจ็บป่วย
      - สมเด็จพระนารายณ์มหาราช
        
        จัดทำ ตำราพระโอสถพระนารายณ์
      - รัชกาลที่ 1
        
        ทรงปฏิสังขรณ์วัดโพธาราม ขึ้นเป็นอารามหลวง ทรงมีให้จารึกตำรายา ฤาษีดัดตน ตำราการนวดไว้ตามศาลาราย
      - รัชกาลที่ 3
        
        ทรงโปรดเกล้าฯให้มีการจัดตั้งโรงเรียนแพทย์แผนโบราณแห่งแรก คือ “โรงเรียนแพทย์แผนโบราณวัดโพธิ์”
  - - - เภสัชวัตถุ
        
        คือ
        
        ลักษณะพื้นฐานของตัวยาแต่ละชนิด
        ต้องรู้จัก ชื่อ ลักษณะ สี กลิ่น และรส
        
        ได้แก่
        
        พืชวัตถุ
        
        พรรณไม้ต่าง ๆ
        
        สัตว์วัตถุ
        
        ร่างกายและอวัยวะของสัตว์ทั้งหลาย
        
        ธาตุวัตถุ
        
        แร่ธาตุต่าง ๆ ที่เกิดขึ้นเองหรือสิ่งสังเคราะห์ขึ้น
        
        หลักการพิจารณาตัวยา
        
        รูป
        
        คือ
        
        การรู้รูปลักษณะของตัวยานั้นว่ามีรูปร่างที่ปรากฏเป็นอย่างไร
        
        สี
        
        คือ
        
        การรู้ว่าสีของตัวยานั้นมีสีอะไร
        
        กลิ่น
        
        คือ
        
        การรู้กลิ่นของตัวยานั้นว่ามีกลิ่นอย่างไร
        
        รส
        
        คือ
        
        การรู้รสของตัวยานั้นว่ามีรสเป็นอย่างไร
        
        ชื่อ
        
        คือ
        
        การรู้ชื่อของตัวยานั้นว่าเขาสมมติชื่อเรียกไว้อย่างไร
        
        ตัวยาประจำธาตุ
        
        ได้แก่
        
        ธาตุดิน ๒๐ ประการ
        
        รสยาแก้ ดอกดีปลี
        
        ธาตุน้ำ ๑๒ ประการ
        
        รสยาแก้ รากช้าพลู
        
        ธาตุลม ๖ ประการ
        
        รสยาแก้ เถาสะค้าน
        
        ธาตุไฟ ๔ ประการ
        
        รสยาแก้ รากเจตมูลเพลิง
        
        อากาศธาตุ ๑๐ ประการ
        
        รสยาแก้ เหง้าขิงแห้ง
      - สรรพคุณเภสัช
        
        คือ
        
        ต้องรู้รสของตัวยานั้น ๆ ก่อนจึงสามารถทราบสรรพคุณได้
        
        รสยา
        
        ได้แก่
        
        ยารสประธาน
        
        คือ
        
        รสของยาที่ปรุงหรือผสมเป็นตำรับแล้ว
        
        แบ่งเป็น
        
        ยารสเย็น
        
        2 more items...
        
        ยารสร้อน
        
        2 more items...
        
        ยารสสุขุม
        
        2 more items...
        
        รสของตัวยา
        
        แบ่งเป็น
        
        รสยา ๔ รส
        
        1 more item...
        
        รสยา ๖ รส
        
        1 more item...
        
        รสยา ๘ รส
        
        1 more item...
        
        รสยา ๙ รส
        
        1 more item...
        
        สรรพคุณ
        
        ฝาด(สมาน) สมานแผล แก้ท้องเสีย
        
        เผ็ดร้อน ขับลม ขับเหงื่อ ช่วยย่อย
        
        เค็ม แก้โรคผิวหนัง แก้เสมหะเหนียว ขับปัสสาวะ
        
        เปรี้ยว แก้เสมหะเหนียว แก้ไอ แก้กระหายน้ำ แก้ท้องผูก
        
        หวาน บำรุงกล้ามเนื้อ บำรุงหัวใจ บำรุงกำลัง
        แก้อ่อนเพลีย แก้ไอ แก้เสมหะแห้ง แก้หอบ
        
        ขม แก้ไข้ แก้กระหายน้ำ บำรุงโลหิตและน้ำดี เจริญอาหาร
        
        หอมเย็น บำรุงหัวใจ ตับ ปอด บำรุงครรภ์ แก้อ่อนเพลีย ชูกำลัง แก้กระหายน้ำ
        
        มัน แก้เส้นเอ็นพิการ แก้ปวดเมื่อย บำรุงไขข้อ ให้ความอบอุ่นแก่ร่างกาย
        
        เมาเบื่อ แก้พิษ แก้พยาธิ
      - คณาเภสัช
        
        คือ
        
        การนำตัวยาหลายตัวมารวมกลุ่มกัน แล้วตั้งชื่อกลุ่มยานั้น ๆ ขึ้นมา ตามตำราเรียกว่า “พิกัดยา”
        
        แบ่งเป็น
        
        จุลพิกัด
        
        คือ
        
        มีตัวยาชนิดเดียวกันรวมกัน ๒ อย่าง
        
        เช่น
        
        กะเพราทั้ง ๒
        กะเพราแดง + กะเพราขาว
        
        พิกัด
        
        คือ
        
        มีตัวยาต่างชนิดกันรวมกัน ๒ อย่างขึ้นไป
        
        เช่น
        
        พิกัดตรีผลา
        
        ประกอบด้วย มะขามป้อม สมอไทย สมอพิเภก
        
        มหาพิกัด
        
        คือ
        
        มีตัวยาต่างชนิดกันรวมกัน ๓ อย่างขึ้นไป โดยตัวยาแต่ละตัวมีสัดส่วนมากน้อยต่างกัน
        
        เช่น
        
        มหาพิกัดตรีผลา
        
        ประกอบด้วย
        
        3 more items...
        
        แก้เสมหะสมุฏฐาน
      - เภสัชกรรม
        
        คือ
        
        การปรุงยา ผสมเครื่องยา
        
        วิธีปรุงยา
        
        หลักการปรุงยา
        
        ตัวยาตรง
        
        คือ
        
        ยาที่มีสรรพคุณบำบัดโรค
        
        ตัวยาช่วย
        
        คือ
        
        เมื่อมีโรคแทรกหรือโรคหลายโรครวมกัน
        ก็ใช้ตัวยาช่วยเสริมเข้าไป
        
        ตัวยาประกอบ
        
        คือ
        
        ป้องกันโรคตาม และช่วยบำรุง แก้ส่วนที่หมอเห็นควร
        
        ตัวยาชูกลิ่น
        
        คือ
        
        ชูรส และแต่งสีของยา
        
        การเก็บยาให้ถูกต้อง
        
        ได้แก่
        
        ถูกส่วน
        
        ถูกฤดูกาลและช่วงเวลา
        
        ได้แก่
        
        3 more items...
        
        ถูกช่วงอายุพืช
        
        ได้แก่
        
        4 more items...
        
        ถูกต้น
        
        ข้อควรเข้าใจโดยทั่วไป
        
        ได้แก่
        
        ถ้าไม่ได้บอกว่าใช้สมุนไพรสดหรือแห้ง ให้ถือว่าใช้สด
        
        ยาสำหรับใช้ภายใน ถ้าไม่ได้ระบุวิธีปรุงยา ให้เข้าใจว่าใช้วิธีต้ม
        
        ยาสำหรับใช้ภายนอก ถ้าไม่ได้ระบุวิธีปรุงยา ให้เข้าใจว่าใช้ตำพอก
        
        ยารับประทาน ให้รับประทานวันละ 3 ครั้งก่อนอาหาร
        
        กระสายยา
        
        คือ
        
        น้ำหรือของเหลวที่ใช้สำหรับละลายยา
        
        เพื่อ
        
        ให้กลืนยาง่าย ไม่ฝืดหรือติดคอ
        
        ช่วยให้ยามีฤทธิ์ตรงต่อโรค นำฤทธิ์ยาให้แล่นเร็ว
        
        เพิ่มสรรพคุณของยาให้มีฤทธิ์แรงขึ้น