Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

การดูแลผู้ป่วยที่ได้รับออกซิเจนและการดูดเสมหะ - Coggle Diagram

- - - - วิตกกังวล (anxiety) กระสับกระส่าย (restlessness)
      - ระดับการมีสมาธิลดลง (decreased ability to concentrate)
      - ระดับความรู้สึกตัวลดลง (decreased level of consciousness)
      - ความอ่อนเพลีย เหนื่อยล้าเพิ่มขึ้น (increased fatigue)
      - มีอาการวิงเวียนศีรษะคล้ายบ้านหมุน (vertigo)
      - ความดันโลหิตลดลง (blood pressure will decrease)
      - อาการหายใจล าบาก (dyspnea)
    - - เป็นการรักษาภาวะพร่องออกซิเจนทำให้ออกซิเจนในเลือดต่ำ โดยวิธีการเพิ่มปริมาณ
        ออกซิเจนในถุงลมปอด และกระแสเลือด
      - เป็นการลดอาการขาดออกซิเจนเรื้อรัง
      - เป็นการช่วยการทำงานของระบบทางเดินหายใจ หัวใจ และระบบการไหลเวียนโลหิตและ
        หลอดเลือดจากภาวะพร่องออกซิเจน
    - - มีภาวะขาดออกซิเจนในเลือด คือ มีภาวะPaO2 < 60 mmHg หรือ SaO2 < 90 % เมื่อหายใจเข้าในบรรยากาศปกติ
      - เสี่ยงต่อการเกิดภาวะ hypoxemia ตามมาหลังได้รับการรักษาเบื้องต้นแล้ว
      - เกิดภาวะบาดเจ็บขั้นรุนแรง (severe trauma)
      - ภาวะกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือดชนิดเฉียบพลัน (acute myocardial infarction: MI)
      - การให้ออกซิเจนเป็นเวลาช่วงสั้น ๆ ในการทำผ่าตัด
    - - อาจเกิดภาวะกดการหายใจผู้ปุวยที่หายใจเอง เมื่อค่า PaO2 ≥ 60 มม.ปรอท โดยที่ค่า
        PaCO2 สูงกว่าภาวะปกต
      - อาจเกิดภาวะปอดแฟบ (lung atelectasis) ออกซิเจนเป็นพิษ (oxygen toxicity) หรือกด
        การทำงานของ cilia
      - ควรระวังการให้ออกซิเจนในผู้ปุวยที่ได้รับพิษจาก paraquat เช่น ยาฆ่าหญ้า
      - ผู้ปุวยที่ได้รับยาเคมีบ าบัด อาจท าให้เสริมฤทธิ์ของสารพิษที่ได้รับเข้าสู่ร่างกายเร็วขึ้น
      - ทำผ่าตัดด้วยวิธีเลเซอร์ในทางเดินหายใจ ควรจำกัดความเข้มข้นของออกซิเจนที่ใช้ในต่ำ
        ที่สุด เพื่อหลีกเลี่ยงการติดไฟ
      - ระวังการให้ความชื้นร่วมกับออกซิเจนโดยเฉพาะการให้ความชื้นแบบ nebulizer
        สามารถเพิ่มภาวะการติดเชื้อแบคทีเรียในทางเดินหายใจได
      - การมีความเข้มข้นระดับสูงของออกซิเจน บริเวณที่เกิดไฟไหม้จะทำให้ขบวนการติดไฟ
        เพิ่มความรุนแรงยิ่งขึ้น
    - - หมั่นสังเกตและประเมินภาวะของผู้ป่วย
        
        ตรวจวัดสัญญาณชีพ ดูลักษณะ และอัตราเร็วของการหายใจ ความดันโลหิตและชีพจร
        
        ความผิดปกติของสีผิว ดูลักษณะบริเวณริมฝีปาก เล็บมือ เล็บเท้า ผิวหนังว่าเขียวหรือไม่
        
        ระดับความรู้สึกตัว
        
        วัดปริมาตรหายใจเข้า-ออกต่อครั้ง (Tridal Volume) ในกรณีที่ผู้ป่วยอาการหนักและมี
        เครื่องมือวัดโดยเฉพาะ
        
        ติดตามผลค่าก๊าซให้ออกซิเจน (Blood gas)
      - หมั่นตรวจดูอุปกรณ์ที่ให้ออกซิเจน
        
        ตรวจดูสายยาง ให้อยู่ในตำแหน่งที่ถูกต้อง ไม่เลื่อน ต้องคงที่ไม่บิดงอ ไม่อุดตัน
        
        ขวดทำความชื้นมีน้ำอยู่พอเหมาะไม่มากหรือน้อยจนเกินไป
        
        ออกซิเจนไม่รั่วจากขวดทำน้ำกลั่นที่ทำความชื้น
        
        ถ้าเป็นออกซิเจนถัง จะต้องให้มีออกซิเจนอยู่เสมอ ถ้าเหลือ 1/3 ของถัง ควรเตรียมถังใหม่เพื่อเปลี่ยนได้ทันทีและต้องตั้งถังอย่าล้มถังในขณะให้
        
        เปลี่ยนและนำอุปกรณ์การใช้ออกซิเจน ไปทำความสะอาดและทำให้ปลอดเชื้อ
        
        ถ้าให้ออกซิเจนจากระบบ pipeline ที่มีรูเปิด (outlet) ส าหรับเสียบ flow meter
        จะต้องดูให้ flow meter เสียบเข้าที่
      - ดูแลทางเดินหายใจโดยท่าทางเดินหายใจ(Clear air way)
        ให้โล่งตลอดเวลา เพื่อปูองกันไม่ให้ขาดออกซิเจน
        
        การจัดท่านอน ท่านั่ง ให้ผู้ปุวยรู้สึกสบาย และปอดขยายได้เต็มที่โดยให้อยู่ในท่าศีรษะสูง
        
        ดูดเสมหะที่ค้างตามท่าทางเดินหายใจเป็นระยะๆ เพื่อป้องกันการอุดตัน
        
        สอนการไออย่างถูกวิธี เพื่อให้ระบายเสมหะออกมาได้อย่างมีประสิทธิภาพ
        
        กระตุ้นให้ได้รับน้ำอย่างเพียงพอ เพื่อให้น้ำช่วยละลายเสมหะให้ขับออกได้ง่าย
      - ดูแลความสะอาดของจมูกและปากบ่อยๆ หรือ ทุก 2 - 3 ชั่วโมง
        
        ให้จิบน้ำบ่อยๆ
        
        ถ้าเจ็บคอ ให้ล้างปากด้วยน้ำยา หรือบ้วนด้วยน้ำสะอาดบ่อยๆ
        
        ทาริมฝีปากด้วย กลีเซอรีน บอแรกซ์
        
        ทำความสะอาดช่องจมูก
        
        ดูแลความสะอาดบริเวณหน้า โดยเฉพาะในผู้ปุวยที่ได้รับ Oxygen mask จะมีเหงื่อออก
        มาก ควรเช็ด mask และทาแปูงให้บ่อยๆ หรือทุก 2 - 3 ชั่วโมง เพื่อให้สบายขึ้น
      - ดูแลด้านจิตใจ เพื่อลดความวิตกกังวลของผู้ป่วยและญาติ
        
        บอกประโยชน์ของการได้รับออกซิเจน
        
        พยาบาลควรมีความชำนาญในการใช้เครื่องมือ
        
        แนะนำอธิบายให้ผู้ป่วยรู้จักเครื่องมือต่างๆได้ง่าย
        
        ดูแลควบคุมอัตราการไหของออกซิเจนให้เพียงพอ ไม่ให้ผู้ป่วยอึดอัด
        
        สนใจรับฟังความต้องการของผู้ป่วยอย่างจิงจัง
        
        ให้เวลาผู้ปุวยในการพูดคุย สัมผัสผู้ป่วยบ้างและรีบไปดูแลทันทีเมื่อผู้ป่วยขอความ
        ช่วยเหลือ
- - - - การให้ออกซิเจนชนิดเขี้ยว (nasal cannula)
        
        ผู้ป่วยจะได้รับออกซิเจนที่มีความเข้มข้นต่ำ
        
        ได้ออกซิเจนร้อยละ 30 – 40 ในขณะที่ปรับอัตราการไหลของออกซิเจน 4 – 6 ลิตร/ นาที
        
        ข้อดี ผู้ป่วยสามารถดื่มน้ำหรือรับประทานอาหารได้โดยไม่ต้องปลดสายออก ไม่ค่อยรู้สึกอึดอัดหรือรำคาญมากนัก และติดต่อสารกับผู้อื่นได้สะดวก
        
        ข้อเสีย อาจมีการระคายเคืองช่องจมูกทั้งสองข้าง ทำให้เยื่อบุจมูกบวมและมีน้ำมูกออกมาอุดทำให้ท่อตันได้ จึงควรทำความสะอาดท่อและรูจมูกทุก 8 ชั่วโมง
      - การให้ออกซิเจนทางหน้ากาก (mask) เป็นการให้ออกซิเจนทางหน้ากากครอบปากและจมูกผู้ป่วย โดยเปิดออกซิเจนเข้าในหน้ากาก
        
        Simple mask ให้ออกซิเจนความเข้มข้นร้อยละ 40-50 การปรับอัตราไหลของออกซิเจน 5 – 8 ลิตร/ นาที
        
        Reservoir bag (partial rebreathing mask) ความเข้มข้นสูงกว่าร้อยละ 60–90 การหายใจครั้งแรกจะเป็นออกซิเจนบริสุทธ เมื่อหายใจออกคาร์บอนไดออกไซด์จะไหลกลับเข้าในถุประมาณ 1/ 3 ของความจุของถุงไปผสมรวมกับออกซิเจนในถุง
        
        Non rebreathing mask ลักษณะเป็นลิ้นไหลทางเดียว (unidirectional valve) ทั้ง 2 ข้าง เพื่อให้อากาศไหลออกสู่ภายนอกอย่างเดียวไหลเข้าไม่ได้ อากาศที่ได้มีความเข้มข้นของออกซิเจนสูงมาก เหมาะสำหรับผู้ปุวยที่ต้องการออกซิเจนบริสุทธิ์ในความเข้มข้นสูง
    - - การให้ออกซิเจนชนิดT- piece
        
        อุปกรณ์ให้ออกซิเจนผู้ป่วยที่มีท่อทางเดินหายใจ ทำด้วยพลาสติกเบาลักษณะเป็นท่อสายลูกฟูก เรียกว่า corrugated tube
        
        สวมยึดติดกับท่อเจาะหลอดลมคอ
      - การให้ออกซิเจนทางท่อหลอดลม (tracheostomy collar)
        
        อุปกรณ์คล้ายหน้ากากคล้องไว้กับคอ ครอบบนท่อเจาะหลอดลมคอ
        
        ออกซิเจนจะไหลเข้าทางรูเปิดขณะหายใจเข้า มีcorrugated tube
        เพื่อให้ได้ความชื้นแบบละอองฝอย (jet nebulizer) ออกซิเจนที่ได้จะไม่แห้ง
      - การให้ออกซิเจนชนิด croupette tent
        
        อุปกรณ์ให้ออกซิเจนที่ครอบตัวผู้ป่วยลักษณะคล้ายเต็นท์ประกอบด้วยมุ้งพลาสติก มีซิบเปิด-ปิด ครอบบนโครงโลหะ ด้านหลังกล่องใส่น้ำแข็ง ทำให้อากาศในมุ้งมีความชื้นสูง
        
        ข้อเสียคือ ออกซิเจนหนักกว่าอากาศจึงทำให้ตกบนที่นอนพร้อมความชื้น ทำให้ร่างกายผู้ปุวยชื้น ต้องหมั่นเปลี่ยนอุปกรณ์เครื่องนอน
      - การให้ออกซิเจนชนิด hood หรือ oxygen box
        
        อุปกรณ์ใช้ครอบศีรษะและไหล่ผู้ป่วยเด็ก
        
        ลักษณะเป็นกระโจมหรือกล่องพลาสติกให้ออกซิเจนมีท่อนำออกซิเจนเข้าภายใน
        
        อัตราการไหลของออกซิเจน10 - 12 ลิตร/ นาที ความเข้มข้นของออกซิเจนที่ได้ร้อยละ 60 – 70
      - การให้ออกซิเจนทางท่อช่วยหายใจ (endotracheal tube: ET)
        
        ใส่ท่อนี้เข้าไปในหลอดลมของผู้ป่วย แล้วต่อเข้ากับเครื่องช่วยหายใจ (respirator)
        
        ใช้ในผู้ปุวยที่ไม่สามารถหายใจได้ด้วยตนเอง
    - - ชนิดละอองโต (Bubble)
        
        ให้ความชื้นในส่วนต้นของทางเดินหายใจ 30 – 40 %
        
        สายให้ก๊าซมีขนาดเล็ก
        
        น้ำจะปุดเป็นฟองเมื่อเปิดให้กับผู้ป่วย
        
        มักใช้กับ oxygen cannula, simple face mask, และ partial rebreathing mask
      - ชนิดละอองฝอย (Jet)
        
        ให้ความชื้นในทางเดินหายใจที่อยู่ลึกเหมาะกับผู้ป่วยที่มีเสมหะเหนียว
        
        สายให้ออกซิเจนมักมีขนาดใหญ่และเป็นลูกฟูก (corrugated)
    - - ถังบรรจุออกซิเจน (Oxygen tank) ต้องมี
        อุปกรณ์ควบคุมอัตราการไหลของก๊าซ (regulation of gas flow)
      - ระบบท่อ (Oxygen pipeline) ต้องมีอุปกรณ์ควบคุมอัตรา
        การไหลของก๊าซ (regulation of gas flow)เป็นอุปกรณ์ที่ใช้ในการควบคุมการไหลของออกซิเจนออกจากแหล่งจัดเก็บออกซิเจนมาตามระบบท่อ
- - - - การดูดเสมหะทางจมูก (Nasopharygeal) หรือปาก (oropharyngeal suction) สอดใส่เข้าทางรูจมูกผ่านไปถึงโพรงจมูกด้านหลัง (nasophgryngeal) ดูดเสมหะผ่านทางปาก (oral airway) ซึ่งเป็นท่อขนาดใหญ่กว่าสอดใส่เข้าทางปากผ่านช่องปากไปถึงโคนลิ้น
      - ก า ร ดู ด เ ส ม ห ะ ท า ง ท่ อ ช่ ว ย ห า ยใ จ(Endotracheal) ห รื อ ท า ง ท่ อ ห ล อ ด ค อ
        (tracheostomy suction) การดูดเสมหะผ่านท่อช่วยหายใจ Endotracheal หรือทางท่อเจาะคอที่เจาะผ่านหลอดลมออกมาภายนอก (tracheostomy tube)
    - - แรงกด หรือการระคายเคืองบริเวณรูจมูกและริมฝีปากอาจทำให้เกิดแผล
      - มีโอกาสติดเชื้อได้ง่าย
      - เกิดการระคายเคืองของเยื่อบุทางเดินหายใจ ในขณะดูดเสมหะ ต้องทำการดูดเสมหะ
        อย่างเบามือและนุ่มนวล
      - อาจเกิดการสำลักจากการกระตุ้น gag reflex หรือจัดท่าผู้ป่วยไม่ถูกต้อง
      - ริมฝีปากแห้งเกิดเป็นแผลได้ง่าย ให้ทาครีมทุกครั้งหลังทำความสะอาดปาก
      - อาจเกิดความผิดปกติในผู้ป่วยโรคหัวใจ โรคความดันโลหิตสูง และเกิดภาวะความดัน
        ในสมองสูง
    - - การเก็บเสมหะส่งตรวจ (Sputum examination) เพื่อส่งวิเคราะห์โรค ให้ผู้ป่วยหายใจเข้าลึกๆ แล้วไอออกมา
      - การตรวจเสมหะแบบเพาะเชื้อ (Sputum culture) เพื่อต้องการทราบว่าผู้ปุวยติดเชื้อชนิดใด และมีปฏิกิริยาต่อยาปฏิชีวนะตัวใด และเพื่อปรับเปลี่ยนแผนการรักษา
- - - - ทำความสะอาดช่องจมูกทั้งสองข้าง และทุก 8 ชั่วโมงเพื่อให้ช่องจมูกโล่ง ทำให้ได้รับ
        ออกซิเจนปริมาณถูกต้อง
      - สวมเขี้ยวเข้าในช่องจมูกทั้ง 2 ข้างโดยให้ส่วนโค้งแนบไปกับโพรงจมูก คล้องสายกับใบหู
        2 ข้าง ปรับสายให้พอดีไว้ใต้คาง หรืออ้อมรอบศีรษะ เพื่อให้อยู่ในตำแหน่งปูองกันเลื่อนหลุด
    - - simple mask ครอบหน้ากากบริเวณสันจมูกและปากให้แนบสนิท ปรับสายคล้องทัด
        เหนือใบหูรอบศีรษะ จัดให้พอดีปูองกันการรั่วของออกซิเจน
      - ชนิดมีถุง เปิดออกซิเจนไหลผ่านถุง 10 -20 ลิตร/ นาที จนถุงโปุงเต็มที่เพื่อไล่ก๊าซอื่นที่
        ค้างในถุงออกรวมทั้งทดสอบถุงไม่รั่วแล้วจึงใส่เหมือน simple mask
    - - ต่อท่อออกซิเจนเข้ากับกล่อง
      - วางครอบเฉพาะศีรษะและไหล่ ระวังไม่ให้สายอยู่ใกล้หน้าเด็ก ให้ออกซิเจนในปริมาณ
        พอเพียงและไม่ให้ออกซิเจนระคายเคืองตาเด็ก
    - - ควรดูดเสมหะออกก่อนเพื่อให้ออกซิเจนไหลผ่านหลอดลมคอได้สะดวก
      - ต่อสาย T – piece ครอบท่อหลอดลมคอ จัดสายไม่ให้เกิดภาวะดึงรั้ง