Please enable JavaScript.

Coggle requires JavaScript to display documents.

การดูแลผู้ป่วยที่ได้รับออกซิเจนและการดูดเสมหะ - Coggle Diagram

- - - - จับกับก๊าซเพื่อการขนส่ง
    - - เลือดเป็นตัวกลางการส่งผ่านออกซิเจนสู่เซลล์ ส่วน เม็ดเลือดแดงเป็นถังเก็บออกซิเจน
    - - กำจัดก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์
- - - - การตรวจเพื่อหาประสิทธิภาพการทำงานของปอดประเมินความสามารถในการแลกเปลี่ยนก๊าซ และการหายใจ
      - ค่าเหล่านี้บอกถึงความสามารถของ Hemoglobin ในการจับออกซิเจนเข้าสู่เซลล์ และนำคาร์บอนไดออกไซด์ออกจากเซลล์
      - ประกอบด้วย pH, PaCO2, PaO2, HCO3, และ SaO2
    - - ใช้ pulseoximeter เป็นอุปกรณ์ที่วัดร้อยละของฮีโมโกลบินที่จับกับออกซิเจนต่อปริมาณฮีโมโกลบินทั้งหมดในเลือด
    - - ระบบทางเดินหายใจ เช่น การอุดกั้น การติดเชื้อของระบบทางเดินหายใจ
      - ระบบหัวใจและหลอดเลือด เช่น โรคหัวใจชนิดต่าง ๆ หรือภาวะช็อกจากสาเหตุต่าง ๆ
      - โรคเลือดโดยเฉพาะเม็ดเลือดแดงน้อย เช่น ภาวะโลหิตจาง
      - ระบบเผาผลาญเมตาบอลิซึมผิดปกติต่าง ๆ
      - ระบบประสาทส่วนกลางและส่วนปลาย ความผิดปกติของกล้ามเนื้อ การบาดเจ็บของสมองและได้รับยาที่กดการหายใจ
      - ผู้ป่วยที่ได้รับการผ่าตัดโดยเฉพาะการผ่าตัดส่วนอกและช่องท้อง
- - - - ไอแห้ง ๆ ไม่มีเสมหะ
      - ไอมีเสมหะ ซึ่งเสมหะที่เป็นหนอง มักเกิดจากการติดเชื้อในทางเดินลมหายใจ
    - - ประเมินประสิทธิภาพการไอ ลักษณะไอแห้ง ๆ หรือไอแบบมีเสมหะ โดยการฟังเสียงไอ
      - สังเกตและบันทึกลักษณะ เสียง ความถี่ และระยะเวลาของการไอ
      - ถ้าไอมีเสมหะให้สังเกต บันทึกจานวน ลักษณะ สี และกลิ่นของเสมหะด้วย
      - ดูแลความสะอาดของปาก ฟัน และสิ่งแวดล้อม เพื่อช่วยกระตุ้นความอยากอาหาร
      - กระตุ้นให้ดื่มน้าอุ่นบ่อย ๆ และปริมาณมาก เพื่อให้เสมหะอ่อนตัว
      - กระตุ้นให้เปลี่ยนอิริยาบถบ่อย ๆ เพื่อให้เสมหะที่ค้างในปอดเคลื่อนออกมาได้ง่าย
      - สอนการไออย่างมีประสิทธิภาพ
      - ดูแลให้ยาเพื่อช่วยบรรเทาอาการไอตามแผนการรักษาของแพทย์
    - - ฝุน ควัน สารเคมี อาหาร หรือน้ำที่สำลักเข้าไป
      - ความร้อน - เย็นของอากาศ จะทำให้การไอมากขึ้น
      - การอักเสบหรือการบวมบริเวณทางเดินหายใจ
  - - - ไอจนมีเลือดสดออกมา พบในวัณโรคปอด
      - ไอจนมีเลือดปนออกมา คือ มีเสมหะและเลือดปนเป็นเนื้อเดียวกัน
      - ไอจนมีเลือดออกเป็นสาย มีเลือดเป็นสายปนกับเสมหะแต่ไม่เป็นเนื้อเดียวกัน
      - ไอจนมีเสมหะสีคล้ายสนิม
    - - อุบัติเหตุ
      - การอักเสบ ทำให้เกิดอาการไออย่างรุนแรง หรือมีแผลในคอ กล่องเสียง หลอดลมใหญ่ และในเนื้อปอด
      - เนื้องอก และมะเร็ง
      - ความผิดปกติของหลอดเลือดและโรคปอดต่าง ๆ
    - - ให้ผู้ป่วยพักผ่อนและให้การหายใจเคลื่อนไหวน้อยที่สุด
      - ประเมินชีพจร หายใจ และความดันโลหิต เพื่อประเมินอาการเปลี่ยนแปลงและความรุนแรง
      - ถ้าเสียเลือดมาก อาจต้องให้เลือด และพยาบาลจะต้องเฝ้าระวังการแพ้เลือด
      - ผู้ป่วยอาจตกใจมาก ทาให้มีอาการหายใจเร็วขึ้น พยาบาลต้องคอยปลอบโยน ให้กำลังใจ
  - - - อาการปกติทั่วไป ไม่ได้เกิดจากโรค โดยมีสาเหตุหรือปัจจัยเสี่ยงที่พบบ่อย เช่น กินอิ่มมากเกินไป
      - มีการเปลี่ยนแปลงอุณหภูมิของกระเพาะอาหารทันที
      - กินอาหารร้อนจัดเมื่อท้องว่าง กินอาหารรสจัด
      - ผลข้างเคียงจากยาบางชนิด
    - - ให้ดมสารที่มีกลิ่นฉุน เช่น แอมโมเนีย เป็นต้น
      - ให้ชิมของเปรี้ยวจัด เช่น น้ามะนาว เป็นต้น หรือดื่มน้ำเปล่า
      - แนะนำให้หายใจเข้าออกในถุงปิด เพื่อเพิ่มก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์
      - แนะนำให้กลั้นหายใจเป็นพัก ๆ
      - ใช้เทคนิคเบี่ยงเบนความสนใจ เช่น ชวนคุยในเรื่องที่สนุกตื่นเต้น เป็นต้น
      - ดูแลความปลอดภัยจากสิ่งแวดล้อม
  - - - สาเหตุเกี่ยวกับทางเดินหายใจ เช่น ทางเดินหายใจอุดกั้น หรือปอดถูกทำลาย
      - สาเหตุเกี่ยวกับหัวใจ เช่น การทำงานของหัวใจไม่ดี
      - สาเหตุเกี่ยวกับประสาท ทำให้การควบคุมการหายใจไม่ดี
    - - ดูแลให้ผู้ป่วยนอนศีรษะสูง และให้ออกซิเจนร่วมด้วย
      - ดูแลประคับประคองด้านจิตใจ และประเมินสัญญาณชีพตามความเหมาะสม
      - เตรียมอุปกรณ์เครื่องมือเครื่องใช้ต่าง ๆ สาหรับช่วยเหลือผู้ปุวยฉุกเฉิน
      - ดูแลให้ยาขยายหลอดลม หรือยาขับเสมหะ ตามแผนการรักษา
      - ดูแลให้ออกซิเจนชนิดละอองฝอย (nebulizer) เพื่อให้หายใจสะดวก
      - ฝึกให้ผู้ปุวยหายใจและการไออย่างมีประสิทธิภาพ
  - - - 1) กล้ามเนื้ออักเสบ
      - 2) เยื่อหุ้มปอดอักเสบ
      - 3) เยื่อหุ้มหัวใจอักเสบมักเป็นตรงบริเวณหัวใจ และเจ็บตลอดเวลา อาจมีลักษณะในข้อ 2 ร่วมด้วย ถ้าการอักเสบลุกลามถึงเยื่อหุ้มปอด
      - 4) อาการเจ็บหน้าอก สาเหตุจากหัวใจ เช่น ภาวะหลอดเลือดแดงหัวใจโคโรนารี
      - 5) หลอดลมอักเสบ มักมีอาการแน่นหน้าอกบริเวณหลังกระดูก
        อาจเจ็บตลอดเวลา และเจ็บมากเมื่อเวลาไอ
      - 6) เส้นประสาท เช่น โรครากประสาทสันหลัง
    - - สังเกตอาการ
      - ประเมินหาสาเหตุของอาการว่า อาการเจ็บหน้าอกเกิดจากหัวใจหรือ ปอด
      - จัดเตรีมอุปกรณ์การให้ออกซิเจนและพิจารณาให้ออกซิเจนแก่ผู้ป่วย
- - - - วิตกกังวล กระสับกระส่าย
      - ระดับการมีสมาธิลดลง
      - ระดับความรู้สึกตัวลดลง
      - ความอ่อนเพลีย เหนื่อยล้าเพิ่มขึ้น
      - มีอาการวิงเวียนศีรษะคล้ายบ้านหมุน
      - แสดงพฤติกรรมเปลี่ยนแปลงไป
      - อัตราการเต้นของชีพจรเร็วขึ้น ขั้นรุนแรง และพบ bradycardia
      - ในช่วงแรกอัตราการหายใจเร็วและลึก ระยะต่อมาจะเปลี่ยนเป็นหายใจสั้นและตื้น
      - ความดันโลหิตลดลง
      - หัวใจเต้นไม่เป็นจังหวะ
      - มีภาวะซีด
      - มีอาการเขียวคล้า
      - กรณีเป็นภาวะขาดออกซิเจนเรื้อรัง พบนิ้วปุูม
      - อาการหายใจลาบาก
    - - เป็นการรักษาภาวะพร่องออกซิเจนทำให้ออกซิเจนในเลือดต่ำ
      - เป็นการลดอาการขาดออกซิเจนเรื้อรัง โดยเฉพาะผู้ป่วยโรคถุงลมโป่งฟอง
      - เป็นการช่วยการทางานของระบบทางเดินหายใจ หัวใจ และระบบการไหลเวียนโลหิตและหลอดเลือดจากภาวะพร่องออกซิเจน
    - - มีภาวะขาดออกซิเจนในเลือด
      - เสี่ยงต่อการเกิดภาวะ hypoxemia ตามมาหลังได้รับการรักษาเบื้องต้นแล้ว
      - เกิดภาวะบาดเจ็บขั้นรุนแรง (severe trauma)
      - ภาวะกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือดชนิดเฉียบพลัน
      - การให้ออกซิเจนเป็นเวลาช่วงสั้น ๆ ในการทาผ่าตัด
    - - อาจเกิดภาวะกดการหายใจผู้ป่วยที่หายใจเอง
      - อาจเกิดภาวะปอดแฟบ ออกซิเจนเป็นพิษ หรือกดการทำงานของ cilia
      - ควรระวังการให้ออกซิเจนในผู้ป่วยที่ได้รับพิษจาก paraquat เช่น ยาฆ่าหญ้า เป็นต้น
      - ขณะทำผ่าตัดด้วยวิธีเลเซอร์ในทางเดินหายใจ ควรจำกัดความเข้มข้นของออกซิเจนที่ใช้
      - ควรระวังการให้ความชื้นร่วมกับออกซิเจนโดยเฉพาะการให้ความชื้นแบบ nebulizer
      - การมีความเข้มข้นระดับสูงของออกซิเจน
    - - หมั่นสังเกตและประเมินภาวะของผู้ป่วย
      - หมั่นตรวจดูอุปกรณ์ที่ให้ออกซิเจน
      - ดูแลทางเดินหายใจโดยท่าทางเดินหายใจ
      - ดูแลความสะอาดของจมูกและปากบ่อยๆ หรือ ทุก 2 - 3 ชั่วโมง
      - ดูแลด้านจิตใจ เพื่อลดความวิตกกังวลของผู้ป่วยและญาติ
  - - - 1) การหายใจโดยใช้กล้ามเนื้อหน้าท้องหรือกระบังลม (diaphragmatic breathing)
      - 2) การหายใจโดยการห่อปาก (pursed - lip breathing)
      - 3) การหายใจเข้าลึกๆ (deep breathing)
- - - - การดูดเสมหะทางจมูก (Nasopharygeal) หรือปาก (oropharyngeal suction)
        
        อธิบายให้ผู้ป่วยและญาติเข้าใจ เพื่อลดความวิตกกังวลและให้ความร่วมมือ
        
        ล้างมือให้สะอาด ใส่mask เพื่อลดการแพร่ของเชื้อโรค
        
        สวมถุงมือ เพื่อหลีกเลี่ยงการเปื้อนเสมหะ
        
        จัดท่าผู้ปุวยให้นอนตะแคงศีรษะต่าเล็กน้อย เพื่อช่วยให้เสมหะออกได้สะดวก
        
        หยิบสายดูดเสมหะต่อกับเครื่องดูดเสมหะแล้ว ปรับแรงดันเครื่องดูดเสมหะให้เหมาะสมตามประเภทของผู้ป่วย
        
        ให้ผู้ป่วยช่วยอ้าปาก กรณีไม่รู้ตัวใช้ไม้กดลิ้นช่วยในการอ้าปากผู้ป่วย จากนั้นใส่สายดูดเสมหะ
        
        ขณะทำการดูดเสมหะ พบว่า ดูดไม่ขึ้นหรือดูดไม่ออกให้หยุดทำการดูดเสมหะไว้ก่อน
        
        การดูดเสมหะแต่ละครั้งไม่ควรนานเกิน 10 วินาที
        
        ล้างสายดูดโดยการดูดผ่านน้ำเกลือใช้ภายนอก เป็นการทำความสะอาด
        
        เช็ดทำความสะอาดบริเวณที่มีน้ำเปียก
        
        ถอดสายดูดเสมหะ เก็บของให้เข้าที่เรียบร้อย ถอดถุงมือออกทิ้ง
      - การดูดเสมหะทางท่อช่วยหายใจ (Endotracheal) หรือ ทาง ท่อหลอดคอ(tracheostomy suction)
    - - แรงกด หรือการระคายเคืองบริเวณรูจมูกและริมฝีปากอาจทำให้เกิดแผล
      - มีโอกาสติดเชื้อได้ง่าย
      - เกิดการระคายเคืองของเยื่อบุทางเดินหายใจ ในขณะดูดเสมหะ
      - อาจเกิดการสาลักจากการกระตุ้น gag reflex หรือจัดท่าผู้ป่วยไม่ถูกต้อง
      - ริมฝีปากแห้งเกิดเป็นแผลได้ง่าย ให้ทำครีมทุกครั้งหลังทาความสะอาดปาก
      - อาจเกิดความผิดปกติในผู้ป่วยโรคหัวใจ โรคความดันโลหิตสูง
    - - แสดงท่าทางสุภาพอ่อนโยน บ่งบอกถึงความเป็นมิตร และช่วยลดภาวะตื่นกลัว
      - อธิบายให้ผู้ป่วยเข้าในถึงวัตถุประสงค์และความจำเป็นของการดูดเสมหะ
      - บอกให้ผู้ปุวยทราบก่อนว่า “จะทำการดูดเสมหะอย่างเบามือที่สุด ถ้าเจ็บหรือทนไม่ไหวให้ยกมือบอก"
      - อธิบายให้ผู้ป่วยเข้าใจว่าจะมีการหายใจลำบากในขณะดูด แต่จะดีขึ้นภายหลังเอา สายออก
      - ทำการดูดเสมหะด้วยความเบามือ และนุ่มนวล
      - หลังดูดเสมหะเสร็จเช็ดทำความสะอาด เก็บของใช้ และจัดสิ่งแวดล้อมให้เรียบร้อย
      - พูดให้กำลังใจก่อนเดินออกจากเตียงผู้ปุวย
  - - - เพื่อให้ได้เสมหะแล้วบ้วนลงภาชนะสะอาดชนิดมีฝาปิด
      - ควรตรวจดูให้แน่ใจว่าเป็นเสมหะไม่ใช่น้ำลาย
      - ให้ผู้ป่วยหายใจเข้าลึกๆ แล้วไอออกมา
    - - กรณีผู้ป่วยไอขับเสมหะได้เอง ให้ผู้ปุวยหายใจเข้าลึกๆ แล้วไอออกมา
      - กรณีผู้ป่วยที่ไม่สามารถขับเสมหะออกได้เอง ใช้การดูดเสมหะลงภาชนะสะอาดปราศจากเชื้อชนิดมีฝาปิด
  - - - Low flow system
        
        1) การให้ออกซิเจนชนิดเขี้ยว
        
        2) การให้ออกซิเจนทางหน้ากาก
        
        Simple mask
        
        Reservoir bag (partial rebreathing mask)
        
        Non rebreathing mask
      - High flow system
        
        1) การให้ออกซิเจนชนิดT- piece
        
        2) การให้ออกซิเจนทางท่อหลอดลม
        
        3) การให้ออกซิเจนชนิด croupette tent
        
        4) การให้ออกซิเจนชนิด hood หรือ oxygen box
        
        5) การให้ออกซิเจนทางท่อช่วยหายใจ
    - - 1) ชนิดละอองโต (Bubble)
      - 2) ชนิดละอองฝอย (Jet)
    - - 1) ถังบรรจุออกซิเจน (Oxygen tank)
      - 2) ระบบท่อ (Oxygen pipeline)